غول مسافرتی توماس کوک چطور ورشکسته شد؟
توماس کوک، غول خدمات مسافرتی در بریتانیا و یکی از قدیمیترین برندهای سفر که سالانه ۱۹ میلیون مشتری داشت، پس از ۱۷۸ سال فعالیت ورشکسته شد.
غول مسافرتی توماس کوک، برای ۱۷۸ سال بهعنوان یک مدل موفق کسبوکار ارائهی پکیج تور فعالیت میکرد، تا اینکه تقاضای مشتری تغییر کرد و بهسمت درخواستهای آنلاین رفت؛ اما این شرکت نتواست خود را با وضعیت وفق دهد و شکست خورد.
شرکت توماس کوک اعلام کرده که بهرغم تلاشها برای نجات توماس کوک، مجبور به فروش داراییهای خود و اعلام ورشکستگی است. شرکت مذکور در زمان اعلام این خبر، حدود ۲٫۱ میلیارد دلار بدهی داشت، که به گفتهی مدیر اجرایی آن، امکان پرداخت آن به هیچ عنوان میسر نبود. پیش از اعلام ورشکستگی، مذکراتی برای گرفتن کمک ضروری ۲۵۰ میلیون دلاری در جریان بود که نتیجهای نداشت.
باب مان، تحلیلگر صنعت هواپیمایی گفته است، حدود ۶۰۰ هزار مسافر توماس کوک در سفر هستند که حداقل ۱۵۰ هزار نفرشان تحتتأثیر ورشکستگی این شرکت قرار گرفتهاند. علاوه بر این، بیش از ۲۰ هزار کارمند این شرکت در سراسر دنیا نیز از کار بیکار شدند؛ اما واقعاً چه اتفاقی افتاد؟ در زمانی که مردم بیشتر از همیشه سفر میکنند، چطور برند معروفی مثل توماس کوک سقوط کرد؟ و حالا چه اتفاقی خواهد افتاد؟
گروه توماس کوک
گروه توماس کوک، یک شرکت گردشگری بریتانیایی بود که بهدلیل ارائهی خدمات متمایز به مسافران شهرت داشت، بهطوری که مسافران میتوانستند از قیمت همهی بخشهای تعطیلاتشان، از پرواز و اتاق هتل گرفته تا حملونقل محلی و تورها و حتی قیمت غذاها، اطلاع داشته باشند.
برند توماس کوک همچنین امکان خرید یک مرحلهای (مرکزی که چندین خدمت ارائه میکند و با یک توقف تمام نیازهای مشتری برطرف میشود) را برای مشتریان فراهم کرده بود، بهعبارتی مشتری با رزرو تعطیلات در توماس کوک، دیگر نیازی به هیچ کار دیگری نداشت و فقط کافی بود چمدانش را ببندد و راهی سفر شود. توماس کوک همهی تدارکات سفر را انجام میداد. این شرکت حتی هتلهایی نیز داشت و در سالهای اخیر، خط هوایی خودش را راهاندازی کرده بود. شعار توماس کوک به تمام جوانب این مدل از کسبوکار اشاره داشت که میگفت:
.Don’t just book it, Thomas Cook it
فقط به رزرو کردن اکتفا نکنید، همه چیز را به توماس کوک بسپارید.
این شعار برای چندین نسل از مسافران با موفقیت اجرایی شد و شهرتی جهانی را برای این برند رقم زد. زین کری، رئیس و مدیر اجرایی انجمن مشاوران مسافرتی آمریکا، معتقد است که شهرت و اعتبار توماس کوک در میان مشاوران مسافرتی و مشتریان آنها بسیار خوب بود و یک برند با کیفیت محسوب میشد.
در تابستان همین امسال نیز خطوط هوایی توماس کوک، مسافران را حداقل به ۸۲ مقصد در سراسر دنیا در آفریقا، آسیا، آمریکای شمالی و اروپا جابهجا میکردند. با اینکه آمریکا، بازار اصلی این شرکت نبود؛ اما همچنان حضور پررنگی در برخی بازارهای آن داشت؛ بهطوری که سال گذشته با حدود ۱۰۰۰ پرواز از فرودگاه بینالمللی اورلاندو، ۲۵۷ هزار مسافر را جابهجا کرده بود.
علت ورشکستگی توماس کوک
اینترنت
کسبوکارهای رزرو خدمات مسافرتی امروزه بهسمت ارائهی خدمات آنلاین رفتهاند؛ تغییری که در بخش اعظمی از گروه توماس کوک اتفاق نیفتاد و این شرکت در سال ۲۰۱۷ از توافق خود با اکسپدیا خبر داد که بهشدت به فروشگاههای فیزیکی و همکاریهای تلفنی وابسته بود. شرکت توماس کوک، بیش از ۶۰۰ فروشگاه فیزیکی را در دنیا مدیریت میکرد که در بریتانیا به آنها «های استریت» گفته میشد، چراکه در خیابان تجاری اصلی شهر فعالیت میکردند. رفعت علی، مدیر اجرایی اسکیفت، یک شرکت رسانهای مستقر در نیویورک است که خدمات پژوهشی و بازاریابی برای صنایع مسافرتی ارائه میکند. او میگوید:
توماس کوک هیچگاه در زمینهی فعالیتهای دیجیتالی، خوب نبود.
کاهش علاقه به پکیجهای تور
تیم دیویس، مدیرعامل Pace Dimensions که شرکت مشاورهی کسبوکارهای مسافرتی برای تطابق با دنیای دیجیتال است، میگوید:
بازار پکیجهای تعطیلات افت کرده، چراکه انتخاب هریک از بخشهای موردنظر سفر برای مشتری بسیار سادهتر شده است و در عینِ حال میتواند آنها را به قیمت مناسبی انتخاب کند. در طول یک دههی گذشته، اکسپدیا و بوکینگ هولدینگز بهواسطهی قابلیتهای پژوهشیشان توانستهاند، این بازار را در اختیار خود بگیرند. توماس کوک بهجای حرکت در همین مسیر، اپراتوری تورها را برگزید. با اینکه این شرکت بهخاطر مالکیت هتلها و داشتن خطوط هوایی توانسته بود کنترل این بازار را به دست بگیرد؛ اما این بازار رو به افول است و به زودی از بین میرود؛ فقط موضوع زمان مطرح است.
اسکات کیز، بنیانگذار وبسایت سفرهای هوایی «Scott’s Cheap Flights» معتقد است که اشتیاق نسل هزاره برای سفرهای سفارشیتر، نقش مهمی در این بازار ایفا میکند. او میگوید:
مردم اکنون میتوانند خودشان پژوهش کرده و ماجراجوییهای خود را پیدا کنند. رقابت جدیدی در تورها و فعالیتها برای شرکت بزرگی مثل ایربیانبی و حتی شرکتهای کوچکتر به راه افتاده است و بهواسطهی این تغییر سلیقه، بازار خدمات مسافرتی برای اپراتورهای تور سختتر شده است. دیگر نیازی به رزرو پکیجهای تور نیست.
رفعت علی نیز معتقد است، کسبوکار پکیج تور، فصلی است و میگوید:
مشکل اینجا است که پکیجهای تور، فصل مشخصی دارند و اگر یک فصل شرایط خوبی نداشته باشد، بهعنوان مثال، هوای تابستان بسیار گرم باشد یا یک بازار اصلی مانند مصر دچار مشکل شود، این موضوع روی جریان نقدینگی شرکتهایی مثل توماس کوک اثرات بسیار بدی میگذارد.
گران بودن هزینه مدیریت ایرلاین
شرکت توماس کوک در اوایل دههی ۲۰۰۰ بهسراغ کسبوکار هواپیمایی رفت و به تدریج ایرلاین کوندور فلوگدینست مستقر در فرانکفورت آلمان را جذب کرد.
این شرکت در سال ۲۰۰۳، هواپیمایی خودش به نام «توماس کوک ایرلاینز» را راه انداخت که در بریتانیا مستقر بود و با ۳۴ هواپیما در ناوگان خود، مسافران را به ۸۲ مقصد دنیا جابهجا میکرد. بسیاری از کارشناسان همین تصمیم را منبع اصلی مشکلات توماس کوک عنوان کردهاند. آقای کربی از انجمن تراول ادوایزر میگوید:
مدیریت یک آژانس مسافرتی دشوار است و ادارهی یک ایرلاین از آن دشوارتر. هنگامی که یک آژانس موفق را اداره میکنید، یاد میگیرید که هیچگاه نباید وارد عرصهی هواپیمایی شوید. هریک از این کسبوکارها، زمینههای مستقل و پیچیدهی خاص خود را دارند.
جان استریکلند بهعنوان مشاور هوانوردی معتقد است که ایرلاین مشابه توماس کوک، انعطافپذیری یک ایرلاین مستقل را ندارند. او در ادامه میگوید:
این شرکتها، گزینههای برنامهریزیشدهی سایر ایرلاینها را ارائه نمیکنند. علاوه بر این، هزینهی غرقشدهی اداره یک ایرلاین، در کنار هزینههای عملیاتی (خدمه، نگهداری و...)، هر ایرلاین را نسبت به کاهش تقاضا آسیبپذیر میکند. هرچند مدل کسبوکار توماس کوک، این وضعیت را وخیمتر نیز کرده بود. ماهیت بازار خدمات مسافرتی به این شکل است که بیشترین درخواستها به فصل تابستان اختصاص دارد و تقاضای سفر در فصل زمستان سیر نزولی پیدا میکند. به این ترتیب، اگر شما ایرلاین خودتان را داشته باشید و در فصلهای کمگردشگر، مسافری نداشته باشید، با چالش بسیار بزرگی مواجه میشوید.
اصلیترین رقیب توماس کوک، شرکت آلمانی گروه تییوآی است که یک ایرلاین نیز دارد. زمانی که اینترنت به تهدیدی برای کسبوکار اپراتورهای معمولی تور تبدیل شد، مدیران تییوآی شروع به خرید و مدیریت یکسری کشتی کروز و هتل کردند تا با این کار، خود را در صحنهی رقابت، متمایز کنند. اکنون این شرکت، علاوه بر ۱۵۰ هواپیما که توسط پنج هواپیمایی خود شرکت فعالیت میکند، ۱۷ کشتی اقیانوسپیما و ۳۸۰ هتل عمدتاً در جنوب اروپا و آسیای جنوبشرقی دارد. کوزی الکساندر اسنر، مسئول روابط رسانهای تییوآی گفته است:
۷۰ درصد درآمد ما از کشتیهای کروز و هتلها است. تورهای مسافرتی و ایرلاین فقط ۳۰ از درآمد شرکت را تشکیل میدهند. ورشکستگی توماس کوک، فرصتی عالی برای شرکت تییوآی است. مقامات انگلیس که بهدنبال هواپیماهای مسافربری برای برگرداندن مسافران سرگردان توماس کوک به انگلیس هستند، با خط هوایی «تییوآی فلای» تماس گرفتهاند.
برگزیت
فانکهاوزر، رئیس اجرایی توماس کوک، در ماه مه هشدار داده بود که فرایند برگزیت باعث شده است، بسیاری از مشتریان بریتانیایی، برنامهی تعطیلاتشان برای تابستان امسال را به تعویق بیندازند. آقای کربی نیز وضعیت بلاتکلیف برگزیت را تا حدودی علت اصلی ورشکستگی توماس کوک میداند. او همچنین به مشکلات خاص مدیریت یک ایرلاین در اروپا اشاره کرد، بازاری که مملو از شرکتهای هواپیمایی ارزانقیمت نظیر ایزیجت و رایانایر است و خریدها باید به دلار انجام شود. او ادامه میدهد:
بسیاری از صورتحسابها به دلار هستند و شما باید پول سوخت را نیز به دلار بپردازید. به همین دلیل اگر شوکی در این سیستم به وجود آید، مثل ماجرای برگزیت در بریتانیا و ارزش پوند به مقدار زیادی پایین بیاید، بهیکباره پرداخت وامها بسیار دشوار میشود. آژانسهای مسافرتی و ایرلاینهای سراسر جهان عملکرد خوبی دارند؛ اما ادغام این دو با یکدیگر در بازاری نامطمئن و در وضعیت سقوط ارزش پول کشور، برای شرکتی که بدهیهای سرسامآوری دارد، یک طوفان سهمگین به حساب میآید.
مسافران سرگردان
مشتریان توماس کوک که تا ۶ اکتبر بلیط هواپیما رزرو کردهاند، با استفاده از ناوگانی از هواپیماها که اکثرشان از شرکتهای چارتری هستند، به کشورشان برگردانده میشوند. آن دسته از مسافرانی که بلیط شرکت کوندور را دارند، میتوانند با همین ایرلاین به کشور خود برگردند، در واقع این شرکت با اینکه زیرمجموعهی توماس کوک است؛ اما همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد. آقای مان، تحلیلگر ایرلاینها، میگوید:
دهها هواپیمایی چارتر در سراسر دنیا، روی هم بیش از ۶۰ هواپیما دارند که امکان استفاده از آنها وجود دارد و با توجه به کاهش ترافیک هوایی در فصل سفر پس از تابستان، بسیاری از این هواپیماها در دسترس هستند.
شرکت هواپیمایی اطلس ایر در نیویورک، یک هواپیمای مسافربری ۷۴۷ دارد که این جمبوجت با قابلیت حمل ۴۰۰ مسافر را به منچستر انگلیس فرستاده است تا به عملیات برگرداندن مسافران توماس کوک به کشورشان کمک کند. آقای مان پیشبینی میکند، شرکتهای چارتری که مسافران را به مراسم حج میبردند و در پایان آگوست مأموریتشان تمام شد، به این عملیات اضافه شوند. او همچنین معتقد است که شرکتهایی مثل ایرلاین مالزی که هواپیماهای ایرباس پهنپیکر A380 را در اختیار دارند نیز به عملیات برگرداندن مسافران توماس کوک ملحق شوند. آقای مان توضیح میدهد:
برنامهی مقامات انگلیس برای برگرداندن مسافران سرگردان احتمالاً شامل ۷۵۰ پرواز میشود؛ با فرض اینکه آنها بتوانند این فرایند را بهخوبی انجام دهند. این اتفاق مثل نبرد دانکرک برای بریتانیا است؛ نبردی در جنگ جهانی دوم که شامل دفاع و تخلیهی نیروهای انگلیسی از دانکرک فرانسه میشد.
سخنگوی بریتیش ایرویز گفته است که این شرکت هواپیمایی در حال همکاری با سازمان هواپیمایی کشوری است تا در پروازهای فعلی به مسافرانی که قصد بازگشت به بریتانیا دارند، جا بدهد. گروه هواپیمایی لوفتهانزا در آلمان نیز اعلام کرده که کلیهی بلیطهای رزروی شرکت توماس کوک به مقصد آلمان را محترم شمرده و در حال برگرداندن مسافران با هواپیمایی لوفتهانزا، هواپیمایی اتریش یا سوئیس (سوئیس اینترنشنال ایرلاینز) است.
ناوگان هواپیمایی توماس کوک در انتقال مسافران سرگردان هیچ نقشی ایفا نکرده است و در حال برگشت به مقر خود در منچستر هستند.
دیدگاه