نسخه خطی ۷۰۰ ساله غزلیات حافظ در هند کشف شد
نسخه دست‌نوشته ۷۰۰ ساله غزلیات حافظ که گفته می‌شود بسیار گران‌بها و نادر است به هنگام بررسی نسخ خطی انجمن آسیایی کلکته به دست آمد.
روزنامه تایمز آو ایندیا روز دوشنبه در مطلبی نوشت اکنون کارشناسان و ایران‌شناسان زیادی برای دیدن این اثر مهم و ارزشمند راهی کلکته مرکز ایالت بنگال غربی شده‌اند. این نسخه خطی به خطی خوش و با آرایش و تذهیب زیبا نوشته شده و در آن غزلی هست که در سایر نسخه‌ها وجود ندارد.
این نسخه حاوی امضا و مهر طلایی شاه‌جهان، پادشاه نامی و باشکوه سلسله مغولان هند است. این پادشاه چند قرن پس از حافظ زندگی می‌کرد، اما به نظر کارشناسان «انجمن آسیایی»، مهر دربار او نشان می‌دهد که این پادشاه هنردوست این نسخه را برای کتابخانه شخصی خود تهیه کرده است.
موزه انجمن آسیایی در کلکته نسخه نو یافته را در ویترینی برای تماشای عموم به نمایش گذاشته‌اند اما می‌گوید که به‌زودی به خزانه‌ای مخصوص منتقل می‌شود.
کارشناسان انجمن آسیایی در جستجوی آثار خطی باقی‌مانده از میرزا غالب، به شکلی کاملا تصادفی دست نوشته‌ای با اوراق زرد و کهنه یافته‌اند که متوجه شدند نسخه ناشناخته‌ای از دیوان حافظ است.
«رامکریشنا چاترجی»، مشاور تاریخی انجمن آسیایی، به تایمز آو ایندیا گفته است:
وقتی همکاران ما به این نسخه برخوردند، حیرت کردند، زیرا حافظ ۵۰۰ سال قبل از میرزا غالب زندگی می‌کرده است. در تماس و مشاوره با پژوهشگران ایرانی کم‌کم روشن شد که این نسخه چطور به اینجا رسیده است.
او می‌گوید که در دیوان نویافته غزلی هست با مطلع «بحمدالله که بازم دیدن رویت میسر شد» که در نسخه‌هایی که تاکنون می‌شناسیم وجود ندارد.
«سید اختر حسین»، استاد ادبیات فارسی در دانشگاه جواهر لعل نهرو، اعتقاد دارد که کشف این نسخه خطی خبری شوق‌انگیز برای ایران‌شناسان و دوستداران شاعر بزرگ ایرانی است. به گفته او نسخه‌ای شبیه این نسخه خطی در کتابخانه خدابخش شهر پتنا نگهداری می‌شود.
به گفته «احمد کریمی حکاک»، پژوهشگر و استاد رشته ادبیات فارسی در دانشگاه مریلند، سلسله مغولان هند از زمان همایون شاه، علاقه زیادی به شعر و ادب فارسی داشتند و آثار سخن‌سرایان ایرانی را گردآوری می‌کردند یا به امرا و پادشاهان دیگر هدیه می‌دادند.
نکته جالب دیگر این است که دیوان غزلیات حافظ برای اولین بار بیش از دویست سال پیش در همین شهر کلکته، به روش چاپ سنگی منتشر شد.
انجمن آسیایی که این نسخه خطی را یافته در سال ۱۷۸۴ میلادی تاسیس شد. این انجمن که در کلکته قرار دارد، هزاران نسخه خطی را گردآوری و نگهداری کرده است. یکی از راهبردهای اساسی انجمن برای حفاظت از میراث‌های فرهنگی هند، تصحیح و انتشار نسخه‌های خطی و ترجمه برخی از آن‌ها به زبان انگلیسی بوده است.
این فعالیت انجمن، تا هنگام تجزیه شبه قاره هند با قدرت ادامه یافت، اما پس از استقلال هند و ایجاد کشور پاکستان شرقی (بنگلادش)، خلل اساسی در فعالیتهای انجمن پدید آمد. با این حال، بخش بزرگی از نسخه‌های خطی در انجمن آسیایی کلکته محفوظ مانده که شمار قابل توجهی از نسخه‌های خطی منتشر نشده این انجمن، به زبان فارسی است.
هم‌اکنون هزاران نسخه خطی در کتابخانه‌های خصوصی و دولتی هند نگهداری می‌شوند که وضعیت بسیاری از آن‌ها مناسب نیست و نیازمند نگهداری و آفت‌زدایی دارد.
کشور هندوستان از دیرباز ارتباط بسیار تنگاتنگی با ایران و زبان فارسی داشته و باید گفت که در برخی از دوره‌های تاریخی به‌ویژه حمله مغولان، حکومت گورکانیان هند و دوره صفویه، شبه قاره نقش مهمی در زبان فارسی و غنای فرهنگی آن داشته به‌گونه‌ای که بسیاری از نسخه‌های خطی درشبه قاره به رشته تحریر درآمده است.
زبان فارسی دومین زبان رسمی و زبان فرهنگی و علمی هند تا پیش از استعمار این کشور بود. پس از سیطره انگلیس بر شبه قاره درسال ۱۸۳۲ میلادی، زبان انگلیسی به زور جایگزین زبان فارسی شد.