بررسی نقش اینفلوئنسرها و بلاگرها در توسعه گردشگری؛ این لبه یک تیغ است!

بازار فعالیت چهره‌های اثرگذار شبکه‌های اجتماعی در حوزه گردشگر داغ است. تعداد غیرقابل شمارشی از افراد به قصد معرفی جاذبه‌های ایران با هدف کسب درآمد از تبلیغات و ایجاد امکان سفر رایگان برای خود وارد این حوزه شدند و روزانه هزاران محتوا در زمینه معرفی منتشر می‌شود.

فعالیت‌های بلاگرهای حوزه گردشگری البته حواشی زیادی در سال‌ها اخیر داشته، از آتش زدن یک برج تاریخی در گیلان برای فیلم‌برداری تا ورود اقدام یک بلاگر به جابه‌جایی بقایای فرهنگی در یک محوطه باستانی کاوش نشده در سیستان و بلوچستان و از همه مهم‌تر مخاطرات برخی فعالیت‌ها از جمله برگزاری جشن رنگ در طبیعت از جمله اقدامات بخشی از این افراد بوده است. بسیاری از فعالان این حوزه ضریب نفوذ خود را در تعداد بازدید و دنبال‌کننده می‌دانند و از اثراث مثبت و منفی اقدامات خود بی‌اطلاع هستند.

از سوی دیگر تعدادی از بلاگرهای سفر که پیش از این راهنمای گردشگری یا دانش‌جویان رشته‌های مرتبط با گردشگری و میراث بودند، جای خالی فعالیت‌های تبلیغاتی با ضریب نفوذ بالا را پر می‌کنند و همواره با معرفی‌ها و آشناسازی مخاطبان خود با جاذبه‌های مختلف ایران، در راه توسعه گردشگری قدم برمی‌دارند. رویکرد دولتی نیز به فعالیت‌های بلاگرها با حضور «عزت‌الله ضرغامی» در وزارت گردشگری تغییر کرد و این وزارتخانه دسترسی‌ها و فضای مناسبی را در اختیار برخی از این بلاگرها گذاشت. استفاده از چهره‌های شاخص در حوزه گردشگری تا جای پیش رفت که عزت ضرغامی، «صادق بوقی» را به نمایشگاه گردشگری دعوت کرد. صادق بوقی‌ که با آواز خود در بازار رشت به چهره بسیار معروفی تبدیل شده، این روزها در کشور امارات مشغول تبلیغ سفر به دبی است.

ضریب نفوذ و فعالیت گسترده بلاگرهای حوزه سفر و تاثیر فعالیت اینفلوئنسرهای در حوزه گردشگری، برخی از فعالان بخش خصوصی گردشگری را بر آن داشته تا با فراهم کردن نشستی درباره وضعیت این حوزه با فعالان آن گفت‌وگو کنند. نشست بررسی نقش اینفلوئنسرها و بلاگرهای حوزه گردشگری در توسعه این صنعت با حضور «پرهام جانشفان»، مدیرکل ارزیابی و نظارت وزارت میراث‌ و گردشگری، «یاور عبیری»، رئیس جامعه اقامتگاه بوم‌گردی کشور، «رحمت‌الله رفیعی»، رئیس دفاتر انجمن‌های مسافرتی ایران، «محسن حاجی‌سعید»، رئیس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای راهنمایان گردشگری کشور و «محسن قادری»، مدیرعامل شرکت گردشگری ژیوار برگزار شد.

در این نشست برخی از اینفلوئنسرها و بلاگرهای حوزه گردشگری به بیان دغدغه‌های خود پرداختند. به رسمیت شناختن فعالیت بلاگرها در حوزه گردشگری، به رسمیت شناختن بسترهای تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی و حمایت از افراد فعال در این حوزه بخشی از خواسته‌های این فعالان بود.

بلاگرهای سفر این روزها در حوزه‌های متفاوتی فعالیت می‌کنند؛ به‌طور مثال برخی از آن‌ها حوزه مخصوصی از گردشگری را هدف فعالیت و تولید محتوا قرار دادند. هر چند مختصات خاص حوزه گردشگری باعث شده که فعالیت در این حوزه سهولت بیشتری برای بلاگرها داشته باشد؛ اما آن‌ها هم با مشکلاتی روبه‌رو هستند؛ از سوی برخی از فعالیت آن‌ها نیز مشکلاتی برای بخش‌های مختلف گردشگری و میراثی به وجود می‌آورد. بلاگرهای سفر این روزها نقش مهمی در تبلیغات حوزه گردشگری بازی می‌کنند، حوزه مهمی که بازارهای اصلی گردشگری جهان توجه ویژه‌ای به آن دارند اما اوضاع در ایران متفاوت است. محسن قادری، مدیرعامل شرکت گردشگری ژیوار در نشست بررسی نقش اینفلوئنسرها و بلاگرهای سفر در توسعه گردشگری گفت:

از زمانی که فروش گردشگری از طریق شبکه‌های مجازی و گوشی‌ها انجام می‌شود، نقش اینفلوئنسرها و بلاگرهای سفر اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. برخی از دفاتر گردشگری، بلاگرها را در مقابل خود می‌بینند؛ اما باید بدانیم دنیا و بازار گردشگری تغییر کرده است.

او به تلاش‌ کشورهای مختلف برای استفاده از بلاگرها در توسعه گردشگری اشاره کرد و افزود:

کشور امارات تبدیل به بهشت بلاگرهای سفر شده است. بیش از ۱۵,۰۰۰ بلاگر فقط در دبی حضور دارند، بخشی از آن‌ها توسط دولت حمایت می‌شوند و در حال تبدیل این شهر به یک مقصد جهانی هستند. باید بدانیم که در تمام دنیا بلاگرهای سفر نقش ویژه‌ای دارند و دولت‌ها هم نقش حمایتی در این زمینه دارند.

تعارض فعالیت برخی از بلاگرها با حوزه‌های تجاری بیشتر به چشم فعالان این صنعت می‌آید. در حالی که بسیاری از راهنمایان گردشگری این روزها با مشکلات شغلی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، برخی از فعالان شبکه‌های مجازی به‌واسطه تعداد دنبال‌کننده‌های خود و بدون داشتن مدرک و تجربه لازم در حوزه برگزاری تورها نیز ورود کردند. فارغ از تعارض این فعالیت‌ در حوزه اقتصادی، چنین روندها منجر به حوادث بیشتری در آینده خواهد شد. قادری به مشکلات و تعارض‌ها در این زمینه نیز اشاره کرد و گفت:

برخی از بلاگرها فقط در حوزه معرفی حضور دارند؛ اما برخی‌شان نیز محصول مشخص خود را دارند. این موضوع در حوزه گردشگری قابل بحث است که یک بلاگر در چه شرایطی می‌تواند تور برگزار کنند.

مدیر شرکت گردشگری ژیوار به بخش‌های نادیده در این حوزه پرداخت و اظهار داشت:

در کشور بلاگر حوزه گردشگر ورودی نداریم و چنین بخش مهمی نادیده مانده است. حتی حوزه‌هایی مثل گردشگری سلامت و درمان، فضایی بکر برای حضور بلاگرها دارند و این زمینه فعالیتی می‌تواند منجر به ورود گردشگر به کشور شوند.

یکی از مشکلاتی که بلاگرهای حوزه گردشگری درباره آن اتفاق‌نظر دارند، رسمیت نداشتن فعالیت آن‌ها است. هر چند برخی فعالان این عرصه این موضوع را وجه امتیاز فعالیت آن‌ها می‌دانند و معتقدند ایجاد فضا برای رسمیت دادن به کار بلاگرها به ضرر آن‌ها خواهد بود. با این وجود پرهام جانشفان، مدیرکل نظارت بر خدمات گردشگری وزارت میراث و گردشگری که به‌عنوان نماینده بخش دولتی در این نشست حاضر بود، درباره فعالیت رسمی بلاگرها گفت:

مجوزی به‌عنوان گواهینامه فعالیت در کسب و کار مجازی که به‌صورت حقیقی و حقوقی صادر می‌شود. برخی از فعالان این مجوز را دریافت کردند؛ اما در حوزه گردشگری این گواهینامه مورد توجه قرار نگرفته است.

جانفشان از سوی دیگر به نقش بلاگرهای سفر تاکید و با اشاره به لزوم آموزش آن‌ها، گفت:

وزارت گردشگری به‌دنبال رونق گردشگری داخلی و افزایش ورود گردشگران به ایران است. وزارت‌خانه‌‌ای که متعهد شده ظرف پنج سال آینده تعداد گردشگر ورودی کشور را به ۱۵ میلیون نفر برساند. باید موظف باشیم که به بلاگرهای حوزه گردشگری آموزش بدهیم. این زمینه آموزش باید فراهم شوند تا تبعات منفی کاهش پیدا کند.

محسن حاجی‌سعید، رئیس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای راهنمایان گردشگری ایران نیز در این نشست با تاکید بر اینکه برخی انتقادات به فعالیت‌های بلاگرهای گردشگری وجود دارد، به آن‌ها پیشنهاد کرد:

وضعیت فعلی، شرایط بهتری برای فعالیت شما دارد. اثربخشی شما در بی‌محابا بودن شما است. شما تصویر بهتری از ایران واقعی نشان می‌دهید. تشکیل نهاد ان‌جی‌او یا نهاد صنفی می‌تواند به شما کمک کند تا نماینده این نهاد مطالبات شما را پیگیری کند.

ضرورت استفاده از ظرفیت چهره‌های اثرگذار در حوزه گردشگری احساس می‌شود؛ اما تبعات حضور بی‌محابا آن‌ها در حوزه‌ای که مخاطرات چندگانه دارد نیز باید مورد توجه قرار گیرد. فعالیت بلاگرها و اینفلوئنسرها در حوزه گردشگری مانند لبه یک تیغ می‌ماند، از سوی می‌تواند ثمرات مثبتی داشته باشد و از سوی دیگر اثرات منفی غیرقابل جبرانی برجای بگذارد. وزارت میراث فرهنگی در کنار به کارگیری از ظرفیت‌های بلاگرها، باید شرایطی را نیز برای آموزش آن‌ها ایجاد کند تا آن‌ها با بسیاری از بایدها و نبایدهای این حوزه آشنا شوند.