ماجرای لغو عضویت ایران در ایکوم و ایکوموس | حق عضویت ایران با نهادهای غیردولتی است

انتشار لایحه اصلاح قانون عضویت ایران در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی با واکنش زیادی روبه‌رو شد.

در این نامه با امضای وزیر امور خارجه و رئیس‌جمهوری عنوان شده بود به‌دلیل عدم تمایل دولت برای تداوم عضویت در برخی نهادهای بین‌المللی، لایحه‌ای برای لغو عضویت تهیه شده است. در توضیحات این نامه به سه نهاد بین‌المللی اشاره شده بود که دو نهاد آن مربوط به حوزه میراث فرهنگی است؛ شورای بین‌المللی موزه‌ها و شورای بین‌المللی محوطه‌ها و بناهای تاریخی.

انتشار این نامه با توجه به متن توجیهی ابتدای آن و بی‌اطلاعی دستگاه‌های مرتبط از جمله وزارت میراث فرهنگی از جزییات این ماجرا با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد. دو نهاد بین‌المللی ایکوم و ایکوموس از نهادهای فعال در حوزه میراث فرهنگی هستند و سابقه فعالیت‌ چند ده ساله در ایران دارند. همچنین از سوی دیگر ایکوموس یکی از مهمترین بازوهای اجرایی یونسکو در پرونده‌های ثبت جهانی است.

هم‌زمان با انتشار نامه لایحه دولت، «کجارو» موضوع آن را از رئیس ایکوم ایران و ایکوموس ایران پیگیری کرد. موضوعی که این دو نهاد از آن بی‌اطلاع بودند اما روسای هر دو نهاد پیگیر ماجرای این اتفاق و لایحه شدند.

مهدی حجت، رئیس ایکوموس ایران نیز درباره این موضوع به کجارو می‌گوید:

ایکوموس ایران به‌عنوان یک ان‌جی‌او، نهادی غیردولتی محسوب می‌شود و ما حق عضویت خود را به‌صورت مستقیم به ایکوموس جهانی پرداخت می‌کنیم. لایحه دولتی تاثیری در فعالیت ما ندارد، هرچند باید تامل کرد و دید از چه منظری این اتفاق رخ داده است.

وزارت میراث فرهنگی که خود امروز میزبان مراسم روز جهانی محوطه‌ها و بناهای تاریخی بوده، پس از انتشار اخبار درخواست لغو عضویت دولت ایران در ایکوم و ایکوموس به این ماجرا واکنش نشان داد.

وزارت میراث فرهنگی با انتشار اطلاعیه‌ای عنوان کرده که لایحه دولت به جهت اصلاح قوانین بوده و همکاری ایران با ایکوم و ایکوموس جهانی قطع نخواهد شد.

در اطلاعیه وزارتخانه آمده است:

توسعه همکاری‌های بین‌المللی در حوزه میراث فرهنگی در اولویت اقدامات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دولت سیزدهم قرار دارد. ایران از تجارب بسیار خوبی در همکاری با نهادهای بین‌المللی در حوزه میراث فرهنگی و موزه‌داری برخوردار است. این اقدامات در دوره جدید فعالیت معاونت میراث فرهنگی با جدیت بیشتری با نهادهایی نظیر ایکوم و ایکوموس دنبال می‌شود. نهادهایی همچون ایکوم (شورای بین‌المللی موزه‌ها) و ایکوموس (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی) ساختار غیردولتی دارند و حق عضویت در این مجامع در کشور ایران از طریق افراد حقیقی عضو این شوراها پرداخت می‌شود. نابراین لایحه اخیر دولت (لایحه اصلاح قانون عضویت دولت جمهوری اسلامی ایران در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی مصوب ۲۶ فروردین ۱۳۶۵) ناظر بر همین موضوع بوده و اصلاحیه‌ای در جهت قوانین پیشینی تنظیم کرده است. طبیعتاً همکاری‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با کلیه نهادهای غیردولتی بین‌المللی و ملی در حوزه میراث فرهنگی و موزه‌داری با اهتمام بیشتری در جریان است.

گفتنی است فقدان اطلاع‌رسانی دقیق وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی و همچنین بی‌اطلاعی این نهادها از تصمیمات نهادهای بالادستی برای چندمین بار است موجب انتشار اخباری واکنش برانگیز می‌شود.