سفر خارجی برای ایرانیان آرزو شد | کجارو پیامدهای گرانی ارز بر صنعت گردشگری را بررسی می‌کند

افزایش پرشتاب نرخ ارز در ماه‌های گذشته باعث رشد قابل‌ملاحظه هزینه تورهای خارجی شده است و این موضوع سفر به خارج از کشور را برای ایرانیان بسیار دشوار کرده است؛ بااین‌حال پیامدهای این مسئله محدود به از دسترس خارج شدن گزینه سفر خارجی برای ایرنیان نبود. سقوط آزاد ارزش ریال باعث شده آژانس‌های مسافرتی نیز که از پیش با رکود گردشگر ورودی مواجه بودند، حالا در زمینه اعزام مسافر به خارج و کسب درآمد از این بخش نیز به مشکل بخورند.

از سوی دیگر تورم ایجاد شده بر اثر گرانی دلار و به‌دنبال آن افزایش قیمت کالاهای مصرفی و خدمات، هزینه‌های گردشگری داخلی را نیز افزایش داده است تا عمق مشکلات صنعت گردشگری کشور بیشتر شده و سفر و گردشگری در مسیر تبدیل شدن به خدمتی لوکس برای ایرانیان قرار گیرد.

هزینه سفر به کشورهای همسایه ایران که بیشتر طرف توجه ایرانیان قرار دارند با توجه به گران شدن دلار افزایش یافته است. در واقع امروز سفر به کشورهای همسایه برای بخش بزرگی از جمعیت ایران تبدیل به رویایی دست نیافتنی شده است.

همواره کشورهای ترکیه، امارات متحده عربی، جمهوری آذربایجان و ارمنستان از جمله انتخاب‌های اول ایرانیان برای سفر بوده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد با گران شدن دلار اقبال ایرنیان برای سفر به این کشورها نیز کاهش یابد. هزینه تور به شهرهای توریستی ترکیه همچون کوشی‌آداسی، استانبول، مارماریس و آنتالیا برای نوروز امسال بسته به خدمات تور و هتل بین ۱۳ تا ۲۶ میلیون تومان است که به این نرخ باید هزینه ناهار و شام و تفریحات را نیز اضافه کرد؛ بنابراین در خوشبینانه‌ترین حالت هزینه یک سفر ۶ روزه در نوروز به ترکیه به‌ازای هر نفر ۲۰ میلیون تومان تمام می‌شود.

برای سفر به امارات متحده عربی نیز تور دبی که همواره در دسترس ایرانیان بود، رشد قیمتی بالایی را داشته است. هزینه تور نوروزی به دبی برای فقط چهار شب اقامت بین ۱۶ میلیون تا ۲۳ میلیون تومان تعیین شده است که با احتساب هزینه خوراک و حمل و نقل گران‌قیمت امارات، مطمئنا این هزینه‌ها حداقل به مرز ۲۵ میلیون تومان خواهد رسید.

اگر به‌دلیل اشتراکات زبانی و فرهنگی جمهوری آذربایجان را برای سفر نوروزی انتخاب می‌کنید، باید بدانید که هزینه تور هفت‌روزه به باکو حدود ۴۰ میلیون تومان برای نوروز تعیین شده است که هزینه‌های جانبی در این بخش نیز هزینه این تور را به ۵۰ میلیون تومان افزایش می‌دهد.

سفر به ارمنستان در نوروز را می‌توان ارزانترین سفر ممکن و در دسترس‌تر برای ایرانیان دانست که هزینه تور پنج روزه آن حدود ۱۶ میلیون تومان تمام می‌شود. البته با در نظر گرفتن هزینه خوراک و حمل و نقل مجموع این هزینه‌ها حتما از ۲۰ میلیون تومان تجاوز خواهد کرد.

بنابراین کف هزینه سفر به کشورهای مورد اشاره به شرط صرفه‌جویی مالی بالا در بهترین حالت ۲۰ میلیون تومان است و این یعنی سفر یک خانواده سه نفره حداقل ۶۰ میلیون تومان تمام می‌شود. طبیعتا تامین کردن یک چنین رقمی برای بخش عمده جامعه ایرانی ممکن نیست و می‌توان گفت با این قیمت‌ها سفر خارجی برای ایرانیان دور از دسترس‌تر از همیشه شده است.

با کاهش ارزش ریال هزینه‌های سفر به خارج از کشور برای ایرانیان با جهش قیمتی مواجه شده است؛ این جهش قیمتی در خصوص کشورهای با مسیر دورتر همچون کشورهای واقع در شرق آسیا رشد بیشتری داشته است و سفر به تایلند، مالزی و مالدیو را تبدیل به سفرهایی لاکچری برای ایرنیان کرده است.

برای بررسی بیشتر این موضوع نرخ سفر به برخی از کشورهای شرق دور که ایرانیان بیشتر به آن‌ها سفر می‌‌کنند را مورد بررسی قرار دادیم. تایلند، مالزی و مالدیو از جمله کشورهایی هستند که با وجود بعد مسافتی نسبتا طولانی همواره طرف توجه ایرانی‌ها قرار داشته‌اند و بخش بزرگی از سفرهای ایرانی‌ها به این کشورها بوده است.

با توجه به کاهش ارزش ریال و نیز در پیش بودن نوروز، جهش قیمتی در تورهای خروجی اتفاق افتاده و البته این موضوع در مسیرهای طولانی‌تر بیشتر است.

در حال حاضر هزینه تور به مالزی رشد چشمگیری داشته است و متقاضی این تور باید برای سفری ۹ روزه و اقامت در سه شهر کوالالامپور، بالی و اوبود، ۹۵ میلیون تومان بپردازد. با در نظر گرفتن هزینه غذا و حمل و نقل درون‌شهری و ورودی اماکن گردشگری این هزینه‌ها حداقل تا ۱۳۰ میلیون تومان هم افزایش پیدا می‌کند.

رشد قیمتی برای سفر به تایلند نیز وجود دارد؛ تور هفت روزه به تایلند و بازدید از بانکوک و پاتایا در نوروز ۱۴۰۲ در حدود ۴۱ میلیون تومان نرخ گذاری شده است. به این قیمت باید هزینه‌های خوراک و حمل و نقل و تفریحات را نیز اضافه کرد تا مشخص شود که تور تایلند هم با این قیمت تمام شده تبدیل به یکی از تورهای لوکس برای ایرانیان شده است.

سفر به مالدیو هزینه‌های بیشتری روی دست ایرنیان می‌گذارد. سفر به این کشور برای نوروز ۱۴۰۲ با تور پنج‌روزه ۳۶ میلیون تومان به‌علاوه ۱,۱۴۰ دلار هزینه دارد که با توجه به نرخ امروز دلار مجموع هزینه این تور را به ۹۳ میلیون تومان می‌رساند. البته باید هزینه خوراک، حمل و نقل و تفریح را نیز به این عدد نهایی اضافه کرد.

گران شدن نرخ ارز و به‌دنبال آن گران شدن هزینه تورهای خارجی و کاهش میزان سفرها بدون شک بر آژانس‌های مسافرتی کشور نیز تاثیر خواهد گذاشت.

میلاد نائینیان، فعال حوزه گردشگری، در خصوص وضعیت فعلی آژانس‌های مسافرتی کشور با توجه به گران شدن تورهای خروجی به خبرنگار کجارو گفت:

توجه داشته باشید که در حوزه گردشگری ورودی، آژانس‌ها به‌دلیل شرایط موجود و اتفاقاتی که در چند ماه گذشته در کشور افتاد با مشکل مواجه‌ بوده‌اند و خیلی‌ از تورهای ورودی به ایران در این مدت لغو شده بود. در این شرایط افزایش نرخ ارز اعزام گردشگر به خارج را نیز با چالش مواجه کرده است که مشکلات موجود در این حوزه را مضاعف می‌کند. به هر روی باید تلاش کرد که این آب رفته را به جوی برگردانیم. به نظرم این مسئله زمان‌بر است و نیاز به ثبات و روابط خارجی خوب با کشورهای دیگر وجود دارد. افزون بر این مسئله فیلترینگ نیز خود چراغ قرمزی از ایران به بقیه کشورهای دنیا است که مانعی جدی در مسیر ورود گردشگر ایجاد می‌کند. فکر می‌کنم این مسائل باید حل شود تا بار دیگر گردشگر به کشور وارد شده و بخش اول مشکل حل شود.

وی در پاسخ به این پرسش که اثرات کاهش سفرهای خارجی ایرانیان بر آژانس‌های مسافرتی چیست ابراز داشت:

آژانس‌های مسافرتی علاوه بر مشکلات موجود در زمینه محدود شدن تورهای ورودی با سقوط ارزش ریال در حوزه اعزام گردشگر به خارج از کشور به‌سختی و مشکل افتاده‌اند و متاسفانه از تمام جهات دارد به صنعت گردشگری ظلم می‌شود. باید بگویم گردشگری در کشور یکی از مظلوم‌ترین صنایع است؛ این در حالی است که گردشگری در دنیا صنعت بسیار ارزشمندی شمرده می‌شود و مورد احترام قرار می‌گیرد؛ اما متاسفانه در این زمینه ما بالعکس دنیا هستیم.

نائینیان در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است ایرانیانی که به‌دلیل گرانی نرخ ارز امکان سفر به خارج از کشور را ندارند به گردشگری داخلی روی آورده و بر همین اساس بازار گردشگری داخلی رونق گیرد به خبرنگار کجارو گفت:

توجه داشته باشید که رکود گردشگری در تمام حوزه‌ها به‌صورت هم‌زمان اتفاق می‌افتد؛ زمانی که ارزش پول ملی کاهش می‌یابد، هم‌زمان تورم داخلی نیز افزایش خواهد یافت. شاید اندازه این دو دقیقا یکسان نباشد و ریزش سفرهای داخلی به‌اندازه ریزش سفرهای خارجی مردم نباشد؛ اما قطعا اثرگذار است. توجه داشته باشید اقامتگاهی که پیش از این به فرض با ۱۵۰ هزار تومان امکان اجاره آن وجود داشت، امسال هزینه آن‌ها به ۳۰۰ هزار تومان رسیده است؛ بنابراین هزینه‌ها در حوزه گردشگری داخلی نیز حدودا دو برابر شده است. در واقع این تورم بر گردشگری داخلی تاثیر داشته است و کسی که کم‌درآمد باشد طبیعتا سفرهای داخلی‌اش نیز محدودتر می‌شود و تمام این موارد با یکدیگر مرتبط است.

این فعال حوزه گردشگری در پاسخ به این پرسش که آیا در پیش بودن نوروز می‌تواند بر خروج گردشگری از رکود اثرگذار باشد یا خیر به خبرنگار کجارو گفت:

تعطیلات نوروز می‌تواند به‌صورت موقتی اثرگذار باشد؛ چون به هر روی نوروز تعطیلات سنتی و باستانی ایران است و خانواده‌ها هرچقدر هم که کم‌بضاعت باشند، برای خود برنامه‌ریزی یک سفر سه یا چهار روزه را در این ایام می‌کنند؛ البته بخش بزرگی از جمعیت ۱۸ یا ۱۹ میلیونی استان تهران به شهرهایی که اصالتا به آنجا تعلق دارند، سفر می‌کنند. به نظرم این موضوع را نباید به‌عنوان سفر در نظر بگیریم؛ بلکه بیشتر جنبه مهمانی یا دید و بازدید از اقوام به حساب می‌آید. توجه داشته باشید که در این سبک سفرهای نوروزی هتل‌ها، بومگردی‌ها و سایر فعالان حوزه گردشگری درگیر نشده و خدماتی بابت این شکل از سفرها ارائه نمی‌دهند.

با یک نگاه اجمالی می‌توان دریافت گرانی دلار مشکلات فزاینده‌ای را هم برای صنعت گردشگری کشور و هم برای مردم متقاضی سفر ایجاد کرده است. در چنین شرایطی اگر نرخ ارز و گرانی‌ها مهار نشود تبعات آن، هم در حوزه اعزام گردشگر به خارج از کشور و هم در حوزه گردشگری داخلی سنگین خواهد بود.

با توجه به وضعیت موجود انتظار می‌رود مسئولان امر با درک شرایط حساس صنعت گردشگری کشور و نیز با نظر به اهمیت تامین نیاز به سفر و گردشگری مردم، اقداماتی عاجل برای کشیدن ترمز دلار و بازگشت قیمت‌ تورهای گردشگری به شرایط قبلی صورت دهند.