بایدها و نبایدهای سافاری در بورنئو
با دیدن برنامههایی همچون نشنال جئوگرافی، شاید بسیاری وسوسه شوند که سری به جزیره بورنئو بزنند که مثالی در خور ستایش از جزیرهای زیبا و سرسبز استوایی است.
سرزمینی پهناور که با توجه به امتیازات متعددش، مقصدی مناسب بهویژه برای آن دسته از گردشگرانی است که دوست دارند گشتی در طبیعت زده و حیوانات را در زیستگاه طبیعیشان مشاهده کنند. همانگونه که میدانید در واقع شما با سفر به جزیره بورنئو شانس گشتوگذار در سه کشور اندونزی، مالزی و برونئی را دارید و اینجا است که با مشخص کردن هدف اصلی خود از سفر به این خطه، میتوانید برنامهریزی دقیقی برای مسافرت و تجربه سافاری منحصربهفرد خود داشته باشید.
عمدهترین جذابیت بورنئو جنگلهای بارانی باستانی است که دستکم ۱۳۰ میلیون سال قدمت داشته و قدیمیترین جنگل جهان به شمار میروند. هرچند متأسفانه این جنگلها سریعتر از هر جنگل بارانی دیگر در جهان رو به نابودی و محو شدن گذاشتهاند و همین امر باعث شده تا بسیاری از گردشگران برای بازدید از آنها در اولین فرصت ممکن ابراز تمایل کنند. از سوی دیگر بورنئو مرکز تکامل بسیاری از گونههای بومی و کمیاب است و در این میان، اورانگوتانها بیش از بقیه در معرض خطر انقراض قرار گرفتهاند. هرچند گونههای کمیاب دیگری همچون میمون پوزهدار، فیلهای کوتوله و کرگدن سوماترایی را نمیتوان از قلم انداخت. با تمام این تفاسیر سافاری در بورنئو سفری است که متأسفانه شاید دیگر فرصتی برای تجربه مجددش وجود نداشته باشد.
اما سفر به بورنئو مثل هر سفر ماجراجویانه و سافاری دیگری نیازمند یک سری تدارکات خاص و رعایت نکات مهمی دارد که باعث میشود این گشتوگذار خاطرهای شیرین و بهیادماندنی بوده و در مقابل باعث آزردگی خاطر مسافران نشود. پس اگر مایلید سفری به این سرزمین زیبا و منحصربهفرد داشته باشید، بد نیست کمی بیشتر با بایدها و نبایدهای سفر به این منطقه آشنا شوید.
در ابتدا بد نیست نگاهی به لوازم مناسب برای سافاری در بورنئو داشته باشیم. همانگونه که گفتیم اکوسیستمهای مختلفی در این منطقه وجود دارند که تجربه هرکدامشان نیازمند لوازم خاصی است. جنگل گردی، کوهپیمایی، بازدید از پارکهای ملی و مراکز نگهداری و مراقبت از حیوانات و البته حضور در سواحل بخشهای سفر شما را تشکیل میدهند و بسته به اینکه کدامیک از آنها اولویت اصلی شما از بازدید از این منطقه است، وسایل مورد نیاز نیز تغییر میکند.
اما در حالت کلی و با توجه به اقلیم و وضعیت آب و هوایی بیشتر از نوع پوشاک، جنس آنها حائز اهمیت است. فراموش نکنید که این جزیره در مجاورت خط استوا واقع شده و همین امر باعث گرما و رطوبت شدیدی است که ممکن است در دراز مدت آزاردهنده باشد. به همین خاطر جنس پوشاک باید از نوعی باشد که هم تهویه مناسبی داشته و هم خیلی سریع خشک شده و بوی عرق به خود نگیرد.
معمولا لباسهای نخی هم خیلی زود رطوبت را جذب میکنند و هم خیلی آرام خشک میشوند، به همین خاطر شاید انتخابهای چندان مناسبی نباشند. در مقابل لباسهایی با الیاف ترکیبی که به سرعت خشک میشوند، بهخصوص برای سافاری در این منطقه شرجی مناسبتر هستند.
در سفر به بورنئو بیش از نوع پوشاک، به جنس آنها توجه کنید
اما در یک نگاه کلی چه نوع لباسهایی برای گشتوگذار در جنگلهای گرمسیری این منطقه مناسب هستند؟ در وهلهی اول این مسئله کاملا به نوع فعالیت و نیز مقاصد مد نظر شما بستگی دارد. اگر در خلال تجربه سافاری حیات وحش قصد اقامت در هتل را دارید، نیازهای شما اندکی متفاوتتر از زمان حضور در کمپهای جنگلی یا کروزهای روی رودخانه و سافاری با ماشینهای مخصوص است.
اما در نهایت لباسهای آستین بلند برای محافظت در برابر اشعه خورشید ضروری است، در حالی که استفاده از بلوز یا ژاکت سبک برای خنکای هنگام عصر انتخابی ایدئال به شمار میرود. اما اگر بخش عمده گشتوگذار شما به راهپیمایی در میان جنگل یا کوهنوردی اختصاص دارد، پس انتخاب کفش مناسب اهمیت بسیاری دارد. حتما از کفشهای سبک مناسب پیاده روی که ترجیحا ضد آب هستند، استفاده کنید. اما هنگام سواری با ماشین صندل هم به کار شما میآید.
اما متداولترین پوشاک مورد نیاز برای سافاری در بورنئو به شرح زیر است:
سارونگ (sarong): سارونگ نوعی دامن سنتی است که استفاده از آن در بخشهای وسیعی از آسیا و آفریقا متداول است. در طول سافاری در بورنئو سارونگ یک انتخاب ایدئال با کاربردهای متنوع است. شما میتوانید حین دوش گرفتن یا آب تنی در رودخانه از آن استفاده کنید. همچنین برای خنکای عصرگاهی پوششی مناسب است و در نهایت میتواند بهعنوان یک پتوی سبک مورد استفاده قرار گیرد.
جورابهای یک تکه (بدون درز): این نوع جورابها بهویژه برای محیطهای گرم و مرطوب انتخابی بهتر است، چراکه معمولا تاولها در اطراف درز جوراب به وجود میآیند. از طرف دیگر برای پرهیز از گزیده شدن توسط زالو میتوانید بهجای استفاده از جورابهای سنگین مخصوص، از جوراب فوتبال یا جورابهای ساق بلند استفاده کنید. در نهایت همیشه مراقب زخم، ساییدگی و تاولهای پوستی بوده و آنها را تمیز نگه دارید تا دچار عفونت نشوند.
شورت، شلوار و شلوارک: این دو بهویژه برای راهنمایی بسیار مناسب هستند. مردم بومی معمولا شلوارک به پا دارند، اما پوشیدن شلوار از پوست بدن در مقابل خراشیدگی حاصل از برخورد با شاخ و برگ درختان یا گزش حشرات و زالو محافظت کرده و اسباب راحتی خیال مسافران را فراهم میکند. شلوارک دوچرخه سواری (cycling shorts) هم میتواند گزینه مناسب بعدی باشد که بهتر است بهعنوان لباس زیر مورد استفاده قرار گیرد. آن را زیر شلوارک یا شلوار خود بپوشید تا از گزش احتمالی زالو در امان بمانید.
تاپ ورزشی: تاپ ورزشی لباسی مناسب برای فعالیتهای روزانه شما است، بهخصوص اگر از جنسی باشد که هم خیلی زود خشک شود و هم خیلی رطوبت را در خود نگه ندارد. در نتیجه باز هم بهتر است بهجای تاپ نخی از از تاپ با الیاف ترکیبی استفاده کنید. هنگام گشتوگذار در جنگل حتما یک لباس آستین بلند و یک شلوار مناسب اضافه بههمراه داشته باشید. با این حال بهتر است تعداد بیشتری تاپ یا پیراهن با خود بردارید که در صورت خیس شدن، دچار مشکل نشوید.
کفش مناسب پیاده روی: کفش آدیداس کامپونگ (Adidas Kampung) یک نوع کفش ارزان قیمت و مناسب راهپیمایی در جنگل است که مردم محلی معمولا از آن استفاده میکنند. هرچند پوشیدن این کفشها میتواند گاهی سخت و ناراحت کننده باشد، اما چون از جنس پلاستیک ساخته شده پس مناسب راهپپمایی حتی در میان رودخانه و حاشیه نهرها است. با این حال استفاده از کفشهای پیاده روی سبک و یک جفت جوراب مناسب هم کار شما را راه میاندازد.
اما داستان صعود به «قله کینابالو» چیز دیگری است و اینجا شما حتما باید یک چکمه یا کفش مخصوص بههمراه داشته باشید. همچنین بهتر است کفش شما ضد آب بوده و برای استفاده در مناطق لغزنده نیز مناسب باشد. در هنگام تاریکی شب تنها به کفش بسنده نکرده و حتما برای پرهیز از گزیده شدن توسط حشرات جوراب و شلوار بپوشید. در مقابل اگر سری به پارکهای ملی یا مراکز نگهداری اورانگوتانها زدید، کفشهای راحتی و صندل هم انتخابهای مناسبی هستند.
کلاه: فراموش نکنید که بورنئو در نزدیکی خط استوا واقع شده است و شما ممکن است سریعتر از چیزی که تصور میکنید دچار آفتاب سوختگی شوید. در نتیجه در کنار استفاده از لباسهای آستین بلند، انتخاب یک کلاه مناسب که تمام صورت، گردن و گوشهایتان را پوشانده یا روی آنها سایه بیندازد، حائز اهمیت است. در کنار این مسئله حتما از یک کرم ضدآفتاب مناسب نیز استفاده کنید. لباس شنا و حوله دیگر اقلام مورد نیاز بهویژه برای حضور در ساحل و شنا کردن است.
کیسه خواب: اگر قصد اقامت در جنگل و کمپهای هوای باز را دارید، کیسه خواب سبک یک گزینه اجباری است. در بسیاری از کمپها امکان استفاده از تختخواب سفری یا ننو وجود دارد. همچنین ملحفه و پتو نیز برای قرض دادن در دسترس گردشگران است. معمولا تختخوابها دارای پشه بند است. اگر قصد خوابیدن در فضای باز را دارید، مردم محلی اغلب به شما آموزش میدهند که چگونه ننوی خود را در میان دو درخت بهصورت ایمن برپا کرده و چگونه با استفاده از برگهای بزرگ درختان برای آنها سایهبان ایجاد کنید.
چمدان یا کیف مناسب: برای جا دادن تمام لوازم و مایحتاج خود به کیف یا چمدان مناسب نیاز دارید. اینجا باز هم هدف شما از سفر تعیین کننده است. اگر قصد اقامت در هتل و شرکت در تورهای روی رودخانه یا ماشین سواری را دارید یک چمدان معمولی و متداول انتخاب مناسبی است. برای طبیعت گردی و راهپیمایی در جنگل از کولهپشتیهای کوچک استفاده کنید و در نهایت برای صعود از قلل کوهستانی، ساکهای بندداری که میتوانند مثل کولهپشتی هم استفاده شوند، ایدئال هستند. اینجا منطقه گرمسیری با بارشهای فراوان است، پس حتما یا از کیفهای سبک و ضد آب استفاده کنید یا پوشش یا کیسهای ضد آب بههمراه داشته باشید که در موقع ضروری لوازم خود را داخل آن بگذارید.
اما بهجز موارد فوق بد نیست این لوازم را نیز بههمراه داشته باشید:
کیسه پلاستیک: از کیسههای پلاستیک برای جمع کردن آشغال و خرده ریزها استفاده کنید. در هنگام راهپیمایی در جنگل و رسیدن به دهکدهها حتما از مردم محلی در مورد محل انباشت و جمع آوری زباله سؤال کنید. از سوی دیگر میتوانید لباسهای نمناک خود را داخل کیسه انداخته و با خود جابهجا کنید تا در اولین فرصت ممکن آنها را شسته و برای استفاده روز بعد خشک و آماده کنید.
تنقلات و آب آشامیدنی: همواره مقداری تنقلات انرژیزا و اسنک همراه خود داشته باشید، شما میتوانید هنگام حضور در شهر مواد خوراکی مورد نیاز خود را تهیه کنید. از سوی دیگر در طول راهپیمایی در جنگل، معمولا نهر و رودخانههای بسیاری در مسیرتان قرار دارد که میتوانید آب مورد نیاز خود را تهیه کنید. اما اگر از بطریهای فیلتردار مخصوص استفاده نمیکنید، بطری آب معدنی گزینه مناسبی هستند. فقط فراموش نکنید که بعد از استفاده آنها را در کیسه ریخته و در اولین دهکده یا کمپ سر راه، کیسه را در سطل زباله بیندازید.
کتابی در مورد پوشش گیاهی و جانور بورنئو و البته دوربین دوچشمی دیگر لوازمی است که همراه داشتن آنها بر لطف و جذابیت این سفر خواهد افزود. مسئله دیگر در مورد شارژ لوازم الکترونیکی است. فراموش نکنید که اگرچه بسیاری از هتلها برق دارند، اما در شماری از دهکدهها و اقامتگاههای دورافتاده یا کمپهای سافاری خبری از الکتریسیته نیست و در نتیجه نمیتوانید لوازم الکترونیکی خود را شارژ کنید. پس بهتر است لوازم شارژ کردن و پاور بانک بههمراه داشته باشید که در موقع لزوم کارتان را راه بیندازد. اگر میخواهید بهجای دوربین از دوربین گوشی استفاده کنید، حتما برای پرهیز از مصرف بیش از اندازه باطری گوشی خود را روی حالت هواپیما بگذارید. همچنین بهدلیل رطوبت بالای محیط، حتما لوازم الکترونیکی خود را در پوشش مناسب و ضد آب قرار دهید تا از آسیبهای احتمالی در امان باشند.
در نهایت توجه به این نکات هم میتواند ضامن سفری امن و لذتبخش به بورنئو باشد:
واکسیناسیون: همچون هر سفر خارجی دیگری اینجا نیز شما نیازمند توجه نکات مهم مرتبط با سلامتی و بهداشت هستید. پس حتما در این مورد بررسیهای لازم را انجام دهید. همچنین برای سفر به بورنئو نیازمند استفاده از قرصهای مخصوص مالاریا هستید.
آب آشامیدنی: اگرچه در اکثر هتلها و اقامتگاهها آب سالم و تصفیه شده در دسترس است، اما توصیه میشود که حتی المقدور از آب جوشیده شده یا بطریهای آب معدنی استفاده کنید.
نظافت و بهداشت: همیشه دستهای خود را تمیز نگه دارید. معمولا حین سفر گردشگران از سرویسهای بهداشتی عمومی استفاده میکنند که ممکن است کاملا سالم و بهداشتی نباشد. پس استفاده از ژلهای ضدعفونیکننده و آنتی باکتریال را فراموش نکنید. اگر حین راهپیمایی در جنگل عادت به استفاده از دستمال توالت دارید، لطفا پس از استفاده دستمال را دفن کنید.
استفاده از خوراکی و نوشیدنیهای سالم: یکی از جذابیتهای سافاری و کلا مسافرت تجربه طعم خوراکیهای بیگانه و جدید است. معمولا بسیاری به سراغ امتحان غذاهای خیابانی میروند، پس بهتر است برای پرهیز از مشکلات و ابتلا به بیماریهای احتمالی از خوردن و نوشیدن هر نوع خوراکی با رنگ و بوی غیرطبیعی و نامطبوع، مواد غذایی که بهصورت سرد سرو میشوند و نیز مواد خوراکی مثل سالادها که ممکن است با آب ناسالم شستوشو و تهیه شده باشند، خودداری کنید. ترجیحا از مواد غذایی که با حرارت بالا طبخ و آماده میشوند استفاده کنید و نوشیدنیهای جوشیده یا بستهبندی شده مثل چای یا سودا بنوشید. حتما قبل از استفاده از پلمپ بودن درب نوشیدنی اطمینان حاصل کنید. اگر به سراغ میوهها میروید، حتما خودتان آنها را پوست بکنید.
گرمازدگی: بهمحض بیرون آمدن از هواپیما با موج هوای گرم و رطوبت بالای محیط مواجه میشوید که در اغلب مناطق بورنئو یکسان و قابلمشاهده است. برای پرهیز از گرمازدگی، نوشیدن آب به میزان کافی را فراموش نکنید. همچنین بهتر است در ساعات میانی روز در فضای آزاد و زیر نور خورشید نباشید. استفاده از کلاه میتواند به دور نگهداشتن گرما از سر و صورت شما کمک کند. در نهایت خیلی به خودتان سخت نگیرید و اجازه دهید ابتدا از نظر فیزیکی به شرایط محیطی عادت کنید.
در نهایت رعایت تمامی این نکات میتواند سفری امن، لذتبخش و فراموشنشدنی را رقم بزند که خاطرهاش تا سالها در ذهن گردشگران باقی بماند. به پایان این مطلب رسیدیم، امیدوارم مرور این نکات برای شما عزیزان نیز مثمر ثمر بوده باشد. فراموش نکنید نظرات و پیشنهادها خود در مورد این بخش را با ما نیز در میان بگذارید.