مهاجرت پروانه های شهریار، شگفت‌انگیزترین سفر دنیا

حمیده کریمی پنجشنبه، ۳۱ فروردین ۱۳۹۶ ساعت ۲۱:۱۵

مهاجرت پروانه های شهریار، شگفت‌انگیزترین سفر دنیا

پروانه‌های شهریار هر سال از کوه‌های راکی به مکزیک مهاجرت می‌کنند. این مهاجرت، یکی از شگفت‌انگیزترین سفرهای دنیا است. با کجارو همراه باشید.

مقاله‌های مرتبط:

پروانه‌های شهریار هر سال از کوه‌های راکی به مکزیک مهاجرت می‌کنند. مهاجرت این مخلوقات زیبای خداوند، یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های طبیعی است. پرواز هزاران پروانه در آسمان و نشستن دسته‌جمعی آنها بر تنه‌ی درختان، زیباترین مناظر دنیا را به نمایش می‌گذارد. این پروانه‌های زیبا را به راحتی می‌توان از روی بال‌های نارنجی و مشکی با خال‌های سفیدرنگ شناخت. طول بال این پروانه‌ها بین ۸/۹ تا ۱۰/۲ سانتی‌متر متغیر است.

پروانه‌های شهریار در هر روز مسافتی بین ۸۰ تا ۱۶۰ کیلومتر را پرواز می‌کنند. سفر طولانی‌شان با این سرعت، ۲ ماه طول می‌کشد. بیشترین مسافتی که یک پروانه‌ی شهریار در یک روز طی کرده، ۴۲۶ کیلومتر است.

مهاجرت پروانه‌ی شهریار آمریکای شمالی، پدیده‌ای شگفت‌انگیز و منحصر به فرد است. پروانه‌ی شهریار تنها پروانه‌ای است که مثل پرندگان مهاجرت می‌کند. این پروانه‌ها نمی‌توانند آب و هوای سرد نواحی شمالی را تحمل کنند. این پروانه‌ها با کمک نشانه‌های زیست‌محیطی، درمی‌یابند که زمان سفر به جنوب فرارسیده است. پروانه‌ی شهریار به کمک ستون‌های گرمایی و جریان‌های هوا این مسافت طولانی را طی می‌کند. برخی از این پروانه‌ها برای رسیدن به خانه‌ی زمستانی خود بیش از ۴۸۰۰ کیلومتر مسافت را طی می‌کنند.

مقصد سفر آنها کجاست؟

پروانه‌های شهریار شرق آمریکای شمالی، زمستان خود را در کوهستان سیرا مادره (Sierra Madre Mountains) در مکزیک می‌گذرانند. پروانه‌های شهریار غرب آمریکای شمالی، کالیفرنیا را به عنوان خانه‌ی زمستانی خود انتخاب کرده‌اند.

گذراندن زمستان در مکزیک

پروانه شهریار در مکزیک Mariposa monarca نامیده می‌شود. جمعیت پروانه‌های شهریار بخش‌های شرقی آمریکای شمالی، از اکتبر تا مارس، در ۱۱ الی ۱۲ منطقه‌ی کوهستانی ایالت‌های مکزیک و میچوآکان (Michoacan) زندگی می‌کنند. این پروانه‌ها جنگل‌های درختان نراد مقدس Abies religiosa در ارتفاع ۲۴۰۰ تا ۳۶۰۰ متری از سطح دریا را برای زندگی انتخاب می‌کنند. دامنه‌های کوهستانی پوشیده از این جنگل‌ها، خرداقلیم (microclimate) مناسبی برای پروانه‌ها هستند. در این منطقه دمای هوا بین صفر تا ۱۵ درجه‌ی سانتی‌گراد است. اگر دمای هوا از این مقدار کمتر شود، پروانه‌ها مجبور می‌شوند از ذخیره‌ی چربی خود استفاده کنند. رطوبت این منطقه به حدی است که پروانه‌ها را برای حفظ انرژی‌شان یاری می‌کند.

جهت یابی

هنوز تحقیقات زیادی در مورد اینکه این پروانه‌ها چطور مسیر خانه‌ی زمستانی خود را پیدا می‌کنند، در حال انجام است. به نظر می‌رسد که این پروانه‌های زیبا از عوامل مختلفی برای جهت‌یابی استفاده می‌کنند. قطب‌های مغناطیسی زمین و جهت قرارگیری خورشید در آسمان ممکن از ابزارهایی باشد که به آنها در جهت‌یابی کمک می‌کند.

جمع شدن در کلونی‌ها

این پروانه‌ها برای اینکه گرم بمانند، در کنار هم جمع می‌شوند. ممکن است ده‌ها هزار پروانه روی یک درخت در کنار هم تجمع کنند. با وجود اینکه این پروانه‌ها ممکن است به تنهایی کمتر از یک گرم وزن داشته باشند، وقتی ده‌ها هزار پروانه‌ در کنار هم جمع می‌شوند، وزن قابل توجهی پیدا می‌کنند. درختان نراد مقدس معمولا توانایی تحمل چنین وزنی را دارند. البته گاهی پیش می‌آید که برخی از شاخه‌های درختان به خاطر وزن پروانه‌ها می‌شکند.

حفاظت از جنگل‌ها

حفظ زیستگاه زمستانی این پروانه‌ها، برای حفاظت از نسل آنها بسیار حائز اهمیت است. دولت مکزیک از آنجایی که به اهمیت این جنگل‌ها واقف است، در سال ۱۹۸۶، ذخیره‌گاه زیست‌کره پروانه شهریار (Monarch Butterfly Biosphere Reserve) را احداث کرده است.

ذخیره‌گاه زیست‌کره پروانه شهریار

این ذخیره‌گاه که در سال ۲۰۰۸ به عنوان میراث جهانی یونسکو انتخاب شده است در ۱۰۰ کیلومتری شمال غربی مکزیکوسیتی قرار دارد. پنج کلونی از ۸ کلونی پروانه‌های شهریار در میچوآکان قرار دارد که از این تعداد فقط دوتای آنها قابل دسترسی برای عموم مردم است. آب و هوای این ذخیره‌گاه، معتدل و مرطوب همراه با بارش باران در تابستان است.

پروانه‌های شهریار غرب آمریکای شمالی

پروانه‌هایی که در غرب رشته‌کوه راکی در آمریکای شمالی زندگی می‌کنند، زمستان را در کالیفرنیا در کنار سواحل اقیانوس آرام در نزدیگی سانتا کروز و سان دیه‌گو سپری می‌کنند. شرایط خرداقلیم این منطقه، بسیار به نواحی مرکزی مکزیک شباهت دارد. این پروانه‌ها در جنگل‌های اوکالیپتوس، کاج مونتری و سرو مونتری سکنی می‌گزینند.

مسیرهای هوایی مهاجرت

سفر به سوی جنوب

پروانه‌های شرق آمریکای شمالی، با استفاده از چند مسیر هوایی متفاوت به سمت جنوب پرواز می‌کنند و در نهایت در تگزاس مرکزی در یک مسیر به هم می‌پیوندند. پیدا کردن خانه‌ی زمستانی توسط پروانه‌های شهریار، پدیده‌ی بسیار شگفت‌انگیز است چرا که آن نسل از پروانه‌های در حال مهاجرت، پیش از این در مکزیک نبوده‌اند.

محل تجمع پروانه‌ها

پروانه‌ها فقط در طول روز سفر می‌کنند. بنابراین باید جایی را برای سپری کردن شب انتخاب کنند. این مکان‌های تجمع پروانه‌ها بسیار مهم هستند و سال‌ها توسط گروه‌های مختلف پروانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. معمولا درخت‌های کاج، صنوبر و سرو را برای این کار انتخاب می‌کنند. این درختان سایبان‌های بزرگی دارند که دما و رطوبت را برای تجمع پروانه‌ها، معتدل می‌کند. صبح‌ها، پروانه‌ها در آفتاب ملایم پرواز می‌کنند تا خودشان را گرم کنند.

سفر به سوی شمال

در همان حال که آب و هوا گرم می‌شود و روزهای بلند تابستانی فرا می‌رسند، نسل مهاجر پروانه‌های شهریار دوران رشد پیش از مهاجرت خود را به پایان می‌برند. در این زمان بارور می‌شوند و تخم‌گذاری می‌کنند تا نسل جدید پروانه‌ها به دنیا بیایند. طول عمر آنها تنها دو ماه است بنابراین تکمیل این سفر طولانی به چهار نسل از این پروانه‌های زیبا نیاز دارد.

از آنجایی که این پروانه‌های مهاجر در طول زمستان تنها در چند مکان خاص متمرکز می‌شوند، به همین دلیل بسیار آسیب‌پذیر هستند. آب و هوای نامساعد، تغییر آب و هوا و فعالیت‌های بشری، زیستگاه‌ این پروانه‌ها را در معرض نابودی قرار می‌دهد. این آسیب به زیستگاه باعث کاهش تعداد پروانه‌ها می‌شود. جمعیت پروانه‌های شهریار طی سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته و از یک میلیارد در سال ۱۹۹۶ به ۳۵ میلیون در زمستان ۲۰۱۳ رسیده است.