سفر ۴ روزه از تهران به کرمانشاه

خسارت کمتری به بافت شهری کرمانشاه وارد شده است، ولی بافت روستاها تقریبا از بین رفت و این زلزله در دل تاریخ ایران به‌عنوان یکی از دلخراش‌ترین بلایای طبیعی ثبت می‌شود.

از تمام تلخی‌ها که بگذریم، کرمانشاه یکی از زیباترین شهرها با آثاری بسیار ارزشمند از تاریخ ایران‌زمین است. که طبیعتی بکر و آب و هوایی بی‌نظیر دارد. اگر قصد دارید برای مسافرت عید مقصدی را انتخاب کنید، کرمانشاه را هم به لیست‌تان اضافه کنید، پشیمان نمی‌شوید!

مسیر پیشنهادی کجارو

پیشنهاد کجارو انتخاب مسیر سفر از تهران به ساوه و سپس همدان و کنگاور و کرمانشاه است، دلیل اصلی این انتخاب وجود شهر همدان در مسیر است که یکی از زیباترین و پرجاذبه ترین مقاصد گردشگری است. معبد آناهیتا در کنگاور هم بسیار قابل‌توجه است.

مسیر دوم برای این سفر از تهران به قم، اراک، ملایر، نهاوند و سپس کرمانشاه است، ولی در این برنامه سفر ما به بررسی مسیر اول می‌پردازیم.

قبل از شروع کردن سفر ۴ روزه از تهران به‌سمت کرمانشاه از مسیر ساوه، همدان و کنگاور، کمی در رابطه با تاریخ کرمانشاه بخوانید. کرمانشاه که در میانه‌های رشته‌کوه زاگرس قرار دارد، به‌دلیل وضعیت آب و هوایی، کوهستانی بودن و وجود پناهگاه و غارهای طبیعی همواره مورد توجه انسان‌های عصر سنگ بوده است.

کرمانشاه از لحاظ بقایای سکونت‌های پیش از تاریخ، یکی از مناطق بسیار غنی و مهم در ایران و غرب آسیا است. قدیمی‌ترین آثار سکونت بشر در کرمانشاه مربوط به دوره دیرینه‌سنگی است که شامل چند تبر دستی سنگی است که در منطقه گاکیه و غرب هرسین یافت شده است. این آثار دست‌کم حدود ۲۰۰ هزار سال قدمت دارند. آثار مهمی از دوران عصر سنگ در غارهای کرمانشاه کشف شده است که بیشترشان مربوط به دوره‌های میان‌سنگی و نوسنگی است.

پارکی در کرمانشاه

کرمانشاه در دوره‌های مختلف دارای نام‌های مختلفی بوده که معمولا با تغییر از حکومتی به حکومتی دیگر صورت می‌گرفته است، در قدیمی‌ترین شکل خود اولین بار در دوران باستان و در زمان فرمانروایی کاسی‌ها کرمانشاه را با نام الیپی می‌خوانند و در دوران هخامنشیان از کرمانشاه با نام‌های کامبادن، کارمیسین، کارمیشین، کرمینشان و غیره یاد می‌شود.

میدان شهرداری سابق در سال ۱۳۱۷

پس از اسلام، اعراب نام کرمانشاه را به قرمسین تغییر دادند و در دوره‌های بعدی کرمانشاه با نام کرمانشاهان و کرمانشاه خوانده می‌شد. نام کرمانشاه پس از پیروزی انقلاب ۵۷ به قهرمانشهر و چندی بعد به باختران تغییر پیدا کرد؛ ولی از آنجایی که این امر با اعتراضات گسترده مردم همراه شد، در نتیجه چندی بعد با تلاش‌های اسماعیل ططری و با تصویب قانونی نام شهر به نام قدیمی خود تغییر یافت.

نگاره ای از طاق بستان در سال ۱۸۲۹میلادی

در افسانه‌ها بنای شهر کرمانشاه را به‌دست طهمورث دیوبند پادشاه افسانه‌ای پیشدادیان بیان کرده‌اند.

سفر تهران به کرمانشاه را از مسیر ساوه شروع می‌کنیم:

روز اول | روز دوم

برای آغاز سفر، به‌سمت اتوبان تهران ساوه حرکت می‌کنیم. ساعت شروع حرکت در تهران ۸ صبح است. با در نظر گرفتن ترافیک تهران تا در مسیر اتوبان قرار بگیریم، باید حدود ۲۰ دقیقه رانندگی کنیم. فاصله تهران تا ساوه ۱۴۸ کیلومتر است و برای رسیدن به شهر انار، باید ۲ ساعت و ۲۰ دقیقه رانندگی کنید.

زمانی که به ساوه می‌رسید، ساعت حدود ۱۰ و ۲۰ دقیقه صبح است. پس از کشتی در ساوه، بهتر است سری به بناهای تاریخی این شهر بزنید.

• نشانی: استان مرکزی، شهر ساوه
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت زمان بازدید: ۳۰ دقیقه

مسجد جامع ساوه از اولین مسجدهایی است که در ایران و در شهر ساوه ساخته شده و طی دوره‌های مختلف توسط هنرمندان ایرانی تزیین و مرمت شده است. این مسجد مشتمل بر یک صحن و گنبدی در جنوب، دو ایوان، یک مناره، چند شبستان، محراب‌هایی متعدد و قدیمی با خطوط کوفی و دو محراب از دوره صفویه با خط ثلث است.

خصوصیت این بنای تاریخی-مذهبی این است که نمودهایی از سه مقطع تاریخی (قبل از اسلام، قرون اولیه اسلام و دوران صفوی) در آن دیده می‌شود. آثار و بقایای موجود بیانگر این مطلب است که در مکان مسجد فعلی در دوران ایران باستان، آتشکده بوده و در دوره اسلامی تبدیل به مسجد شده است.

مناره مسجد جامع ساوه که در گوشه شمال شرقی و بیرون مسجد قرار دارد، مربوط به دوره سلجوقی است. این مسجد در سال ۱۳۱۰ به‌عنوان نخستین مکان تاریخی استان مرکزی در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.

• نشانی: استان مرکزی، شهر ساوه، خیابان سلمان ساوجی، میدان عاشورا، مجموعه موزه گنبد چهارسوق
• ساعت بازدید ۸ صبح تا ۸ شب
• مدت زمان بازدید، حدود یک ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی: ۹ دقیقه پیاده، ۳ دقیقه با خودرو

گنبد چهارسوق بنایی بسیار زیبا مربوط به عصر صفوی است که در ساوه قرار دارد. این بنای گنبددار از سمت بیرون دارای دوازده ضلع و از سمت داخل پلانی مدرو است. در چهار ضلع شمالی، جنوبی، شرقی و غربی گنبد ۴ دالان قرار دارد که در قدیم به چهار طرف بازار می‌رسید. گنبد این بنا به‌واسطه حجم زیاد که قاعده آن به قطر ۱۱٫۱۴ متر و ارتفاع آن در حدود ۱۴ متر تا کف فعلی است، به یک میزان بالا نرفته بلکه با یک دور آرام در وسط تشکیل شده و دوباره به طرف بالا ادامه یافته و فرم شلجمی پیدا کرده است. این گنبد از سمت داخل دارای با نقوش هندسی و کتیبه تزیین شده است. از جمله تزیینات باقی مانده در پا کارگنبد اسماءالله، محمد (ص) و علی (ع) است که به خط کوفی بنایی و با کاشی اجرا شده است. مصالح ساختمانی این بنا، گل آهک، گچ و کاشی و آجر است.

موزه چهارسوق

گنبد چهارسوق در سال ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۸۶ به مناسب روز جهانی صنایع دستی، این بنا به‌عنوان موزه مردم‌شناسی شهرستان ساوه مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

در این موزه اشیای همچون کتب خطی و دست‌نویس، انواع قفل‌های قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه‌های تاریخی، سنگ قبرهایی مربوط به دوره قاجار و همچنین پیکرک‌هایی که نشانگر پوشش‌های مختلف مردم ساوه در زمان قاجار است، به نمایش درآمده است.

پس از بازدید بناهای یاد شده، ساعت حدود ۱۱ و ۳۰ دقیقه است، باید به‌سمت همدان حرکت کرد. فاصله ساوه تا همدان ۱۹۹ کیلومتر است؛ برای رسیدن به همدان باید ۲ ساعت و ۱۹ دقیقه رانندگی کنید.

زمانی که به همدان می‌رسید ساعت حدود ۱ و ۴۵ دقیقه است. بهتر است قبل از بازدید جاذبه‌های همدان به یک رستوران خوب برای صرف ناهار بروید.

رستوران آریائیان، یکی از رستوران‌های سنتی همدان است که در خیابان بوعلی جنوبی است و قیمت مناسبی دارد. اگر قصد صرف غذا در رستورانی با محیط لوکس را دارید، پیشنهاد ما رستوران داریوش گنجنامه است که در مجموعه تفریحی ورزشی گنجنامه قرار دارد. این رستوران از نظر قیمت گران‌تر از رستوران آریائیان است.

• نشانی: همدان، میدان بو علی سینا در مرکز شهر همدان
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت زمان بازدید: کمتر از یک ساعت

آرامگاه بوعلی سینا بنای یادبود شیخ‌الرئیس ابن سینا فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی است که در میدان بوعلی سینا، در مرکز شهر همدان قرار دارد. بنای آرامگاه بوعلی سینا در زمان قاجاریه ساخته شد. این مقبره به دستور دختری به نام نگار، نوه فتحعلی شاه، بنا شد.

در سال ۱۳۳۰ انجمن آثار ملی ایران به مناسبت هزارمین سالروز تولد ابوعلی سینا تصمیم به ساخت آرامگاهی جدید گرفت. طرح و نقشه بنای فعلی توسط مهندس هوشنگ سیحون به سبک معماری قرنی که بوعلی سینا در آن می‌زیسته، از روی قدیمی‌ترین بنای تاریخ‌دار اسلامی یعنی برج گنبد قابوس در شهر گنبدکاووس اقتباس شده است.

نمای آرامگاه در دوران فتحعلی شاه

کار ساخت بنای جدید آرامگاه در سال ۱۳۳۳ هجری شمسی به پایان رسید. محل آرامگاه جدید بوعلی منزل مسکونی و مقبره فردی به نام ابوسعید دخوک، دوست صمیمی بوعلی سینا بود که بقایای جسد بوعلی سینا هم به این مکان منتقل و دفن شد. در غرفه آثار بوعلی عکسی از جمجمه بوعلی نیز در معرض دید گذاشته شده که هنگام جابه‌جایی مقبره تهیه شده است.

تالار جنوبی آرامگاه به‌عنوان موزه محل نگهداری سکه، سفال، برنز و سایر اشیاء کشف‌شده مربوط به هزاره‌های قبل از میلاد و دوران اسلامی اختصاص‌یافته و در تالار شمالی کتابخانه‌ای مشتمل بر ۸۰۰۰ جلد کتاب خطی و چاپی نفیس ایرانی و خارجی و غرفه‌هایی مربوط به آثار بوعلی سینا و شعرا و نویسندگان همدانی نگهداری می‌شود.

• نشانی: استان همدان، چهارباغ علویان، نزدیک امامزاده عبدالله
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۳۰ دقیقه
• فاصله با جاذبه قبلی: ۴ دقیقه با خودرو، ۱۸ دقیقه پیاده

گنبد علویان در چهارباغ علویان در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله شهر همدان قرار دارد. این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچ‌بری بعد از اسلام در همدان است و به شماره‌‌ی ۹۴ در تاریخ ۱۳۱۰/۱۰/۱۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده ‌است. این بنا در میان نمونه‌های به‌جامانده‌ی معماری دوره اسلامی بی‌نظیر و از نمونه‌های منحصربه‌فرد معماری ایران‌زمین است که در شهر زیبای همدان قرار گرفته است.

• نشانی: همدان، خیابان اکباتان
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۳۰ دقیقه
• فاصله با جاذبه قبلی: ۳ دقیقه با خودرو، ۱۱ دقیقه پیاده

تپه هگمتانه که شهری زیرزمینی را در خود جای داده است، در قسمت شمالی و در بافت قدیمی شهر همدان در انتهای خیابان اکباتان قرار دارد. این تپه باستانی ۳ هزار سال قدمت دارد و با مساحت حدود ۳۰ هکتار، وسیع‌ترین تپه باستانی ایران است (با در نظر گرفتن بخش‌هایی که جزو محدوده تپه باستانی بوده، اما اکنون ساختمان‌های مسکونی روی آن ساخته‌شده، مساحت آن به بیش از ۴۰ هکتار نیز می‌رسد). این محوطه باستانی با توجه به اشاره‌های تاریخی و برداشت‌های اولیه باستان‌شناسان و پژوهشگران، دربرگیرنده آثاری از دوره‌های تاریخی مختلف به‌ویژه ماد، هخامنشی و اشکانی است.

• نشانی: همدان، شرق تپه هگمتانه
• ساعات بازدید: ۹ صبح تا ۷:۳۰ عصر
• مدت‌زمان بازدید: کمتر از یک ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی: ۱ دقیقه پیاده

بعد از دیدار از تپه‌ی هگمتانه، می‌توانید از موزه‌ی هگمتانه در ضلع شرقی تپه دیدن کنید. در راهرو و تالار سمت راست موزه، اشیایی که از هگمتانه کشف‌شده نگهداری می‌شوند. از برجسته‌ترین آثار این موزه پایه ستون‌های متعلق به کاخ‌های هخامنشی از جمله شالی ستون مربوط به دوران اردشیر دوم با متن میخی، دو مهر جوهرگین سنگی و شیشه‌ای مربوط به دوران قبل از اسلام و سر گاو از جنس سفال متعلق به دوران هخامنشی است.

• نشانی: شهر همدان، مرکز شهر
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: یک ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی: ۸ دقیقه با خودرو، ۷ دقیقه پیاده

بازار تاریخی همدان را از دیگر جاذبه‌های تاریخی شهر همدان می‌توان در نظر گرفت که اکثر بناهای آن، متعلق به دوران حکومت قاجاریان است. بازاری که همانند بسیاری از بازارهای سنتی کشور، مسقف بوده و در برخی از بخش‌های آن، از پوشش گنبدی، استفاده‌شده است.

• نشانی: همدان، شمال غربی همدان، میدان باباطاهر
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۳۰ دقیقه
• فاصله با جاذبه قبلی: ۸ دقیقه با خودرو، ۲۰ دقیقه پیاده

آرامگاه باباطاهر عریان بر فراز تپه‌ای در شمال غربی همدان قرار دارد. این آرامگاه در یک میدان مستطیل زیبا و سرسبز قرارگرفته و دارای گنبدی فیروزه‌ای‌رنگ به‌شکل منشور و قاعده‌ای هشت‌ضلعی است. سقف آرامگاه نیز به زیبایی تمام کاشی‌کاری شده است.

برج آرامگاه روی یک قاعده‌ی هشت‌ضلعی قرارگرفته که ارتفاع آن از سطح تپه ۲۰٫۳۵ متر و از سطح خیابان ۲۵٫۳۰ متر است. ستون‌های هشت‌گانه‌ی برج، سنگ مزار، کف آرامگاه و پله‌های آن از سنگ گرانیت ساخته‌شده است. بنای اصلی که ابعاد آن ۱۰ در ۱۰ متر است با مجموعه‌ای از منشورها پوشیده شده که دارای مدخل‌ها و منافذ نوری هستند.

• نشانی: همدان، میدان مدرس، انتهای بلوار آزادگان، جنب دانشکده کشاورزی
• ساعت بازدید: ۹ صبح تا ۸ شب
• مدت‌زمان بازدید: کمتر از یک ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی: ۹ دقیقه با خودرو

موزه تاریخ طبیعی همدان به همت جعفر محمد علیزاده تاسیس شده و تمامی نمونه‌ها با تلاش ایشان و دانشجویان جمع‌آوری شده‌اند.

این موزه در داخل دانشکده کشاورزی قرار دارد؛ موزه‌ای کم‌نظیر از انواع گونه‌های حیوانی، گیاهی و طبیعی مربوط به اقلیم ایران و جهان. این موزه در حال حاضر به‌عنوان سرمایه‌ای گران‌بها است که به بستری برای مطالعه و تحقیق دانش‌پژوهان تبدیل شده است. در این موزه نمونه‌های زنده، سنگواره و تاکسیدرمی شده از گونه‌های مختلف جانداران نگهداری می‌شود.

پس از بازدید از جاذبه‌های همدان و گشت‌وگذار در شهر، ساعت حدود ۸ شب است. به‌دلیل خستگی ناشی از بازدید و رانندگی شب را در اقامتگاهی در همدان بگذرانید و صبح به‌سمت گنجنامه و کنگاور حرکت کنید.

پیشنهاد ما برای اقامت در همدان هتل پارسیان بوعلی، هتل پارسیان آزادی، هتل آپارتمان خاتم و هتل آرین است.

روز دوم را با حرکت به‌سمت گنج‌نامه همدان آغاز می‌کنیم. فاصله همدان تا گنجنامه ۹ کیلومتر است و برای رسیدن به این مجموعه تاریخی باید ۲۰ دقیقه رانندگی کنید، گنجنامه در مسیر حرکت به‌سمت کنگاور قرار دارد و ساعت حرکت از همدان به‌سمت گنجنامه ۸ صبح است.

• نشانی: همدان، مجموعه تفریحی گنجنامه
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: یک تا دو ساعت

گنجنامه همدان از مناطق تاریخی استان همدان است که یک سنگ‌نوشته تاریخی مربوط به عصر هخامنشیان در آن وجود دارد. اما در سال‌های اخیر فعالیت‌های زیادی برای گسترش این منطقه انجام شده است و امروزه گنج‌نامه به یک مجموعه تفریحی گردشگری تبدیل شده است. امروز در این مجموعه تله‌کابین، سورتمه ریلی، شهربازی و غار آکواریوم گنجانده شده است.

مجموعه تفریحی، توریستی و ورزشی تله‌کابین گنجنامه همدان در میدان گنج‌نامه و در ۵ کیلومتری شهر همدان و در مجاورت کتیبه‌های کهن و آبشار گنجنامه واقع شده است.

تله کابین گنج نامه

سنگ‌نوشته‌های گنجنامه، نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است که بر دل یکی از صخره‌های کوه الوند در فاصله ۵ کیلومتری جنوب غرب همدان و در انتهای دره عباس‌آباد حکاکی شده است.

کتیبه‌ها هرکدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبان‌های پارسی باستان، بابلی و عیلامی قدیم نوشته شده‌اند. متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفته است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی‌متر دارد. متن بابلی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن عیلامی در ستون سوم قرار دارد.

این کتیبه‌ها از دیرباز نام‌های گوناگونی را بر خود گرفته است، از جمله، سنگ‌نوشته، نوشت خدایان، دادمهان یا دادبهان، تنبابر، کتیبه‌های الوند، جنگ نامه و گنجنامه که دو نام جنگ‌نامه و گنجنامه در سده‌های اخیر بیشتر کاربرد داشته است.

آکواریوم گنج نامه

تله‌کابین گنجنامه وسیله‌ای برای عزیمت به ارتفاعات کوهستانی قله‌ای است که این روزها به «عروس کوه‌های ایران» معرف حضور همگان بوده و بدون تردید زیبایی‌های نهفته در دل رشته‌کوه الوند از جمله طبیعت دلربا، کوه‌ها و صخره‌های بلند و آبشار زیبای گنجنامه، جذابیت‌های گردشگری منحصربه‌فردی را فراهم ساخته است.

• نشانی: ۸ کیلومتری جنوب غرب همدان
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: یک ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی: ۲ دقیقه با خودرو، ۶ دقیقه پیاده

آبشار گنجنامه در واقع به بخشی از مجموعه فرهنگی توریستی گنجنامه تبدیل شده، ولی بازدید مجزا از این آبشار زیبا، بسیار لذت‌بخش است. در فصل بهار آب و هوای این منطقه بسیار لذت‌بخش است.

آبشار گنجنامه که از چشمه‌سارها و کوه‌های الوند سرچشمه می‌گیرد و در رودخانه‌ی پایین آبشار می‌ریزد. این آبشار ۱۲ متری در مسیر صعود به ارتفاعات کوه الوند و تپه‌ی دیدنی عباس‌آباد قرار دارد که با اندکی کوه‌پیمایی سبک از میان سنگ‌ها می‌توانید به بالای آبشار برسید. اکنون نمای دیدنی و زیبای گنجنامه و همدان زیر پاهای شما است. در روزهای سرد زمستان پیرامون آبشار یخ می‌بندد و قندیل‌ها و دیواره‌های یخی آن مکانی برای یخ‌نوردی است.

پس از گشت‌وگذار ۳ ساعته در مجموعه گنجنامه، ساعت ۱۱ صبح است و بهتر است به‌سمت کنگاور حرکت کنید.

فاصله گنجنامه تا کنگاور ۷۹ کیلومتر است و برای رسیدن به کنگاور باید ۱ ساعت و ۳۰ دقیقه رانندگی کنید.

زمانی که به کنگاور می‌رسید، ساعت ۱۲:۳۰ دقیقه است، پس از گشتی در شهر به رستورانی برای صرف ناهار بروید.

پیشنهاد کجارو برای ناهار، رستوران زارع یا رستوران میزبان است که هر دو رستوران در بلوار انقلاب قرار دارند.

پس از اختصاص حدود ۲ ساعت به ناهار و استراحت، ساعت ۲:۳۰ دقیقه است. بازدید از جاذبه‌های کنگاور را با معبد آناهیتا شروع می‌کنیم.

• نشانی: کرمانشاه، استان کنگاور
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: یک ساعت

معبد آناهیتا، بزرگ‌ترین بنای سنگی ایران بعد از تخت جمشید است که از آثار باستانی دوران پیش از میلاد مسیح به شمار می‌آید و در شهر کنگاور استان کرمانشاه قرار گرفته است. بنا برنوشته‌های تاریخی، این معبد که به‌عنوان آتشکده‌ای برای احترام و پاسداشت مقام الهه‌ی آب، آناهیتا مورد استفاده قرار می‌گرفت، پس از ظهور دین اسلام در کشور ایران دچار تغییرات بسیاری شد و همین امر ابهامات زیادی را در مورد تاریخچه، معماری و نوع استفاده از بنا به وجود آورد؛ اما با توجه به نوشته‌ها و مستندات تاریخی، قدمت این بنای تاریخی عظیم به سه دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان بازمی‌گردد.

معبد آناهیتا یا مجموعه‌ی تاریخی کنگاور که به‌عنوان محل کنگیار قدیم خرابه‌های عهد اشکانی نام‌گذاری شده است، به شماره‌ی ۳۱ در سال ۱۳۱۰ به‌عنوان آثار ملی به ثبت رسید.

• نشانی: کرمانشاه،۱۰ کیلومتری جنوب غربی کنگاور
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: یک ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی ۱۸ دقیقه با خودرو

سراب فش یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی کنگاور است که در روستایی به همین نام در ۱۰ کیلومتری جنوب غربی کنگاور قرار دارد. این سراب حدود ۱۶۴۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این سراب از چشمه‌های متعددی که از رشته‌کوه‌های زاگرس تغذیه می‌شوند، تشکیل شده است. آب کشاورزی کل روستا از این سراب تامین می‌شود. ویسار و بایجان از مهم‌ترین رودهایی هستند که از سراب فش سرچشمه می‌گیرند. رود ویسار در بالای روستا جریان دارد، بیشتر برای آبیاری باغ‌ها و باغچه‌های خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در پایان به رود بایجان می‌ریزد. رود بایجان که از داخل روستا عبور می‌کند، برای سیراب کردن زمین‌های کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سراب فش همانند سایر سراب‌ها از تشکیلات آهکی منطقه تغذیه و به وجود آمده است.

پس از بازدید از روستا و سراب زیبای فش، ساعت حدود ۴:۳۰ دقیقه است. از روستای فش تا کرمانشاه ۱۱۱ کیلومتر فاصله است و باید ۱ ساعت و ۳۲ دقیقه رانندگی کنید.

ساعت ۶ به کرمانشاه می‌رسید، به‌دلیل خستگی راه بهتر است تا به اقامتگاه خود بروید و بازدید از شهر زیبای کرمانشاه را در روز بعد آغاز کنید.

پیشنهاد کجارو برای اقامت در کرمانشاه هتل پارسیان، هتل رسالت، هتل جمشید، هتل آپارتمان کوروش و هتل سروش است.

روز اول | روز دوم

گردش در کرمانشاه را از تکیه معاون‌الملک آغاز می‌کنیم. ساعت شروع بازدید ۸ صبح است.

• نشانی: کرمانشاه، خیابان حداد عادل
• ساعت بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: دو ساعت

پیشینه‌ی ساخت تکیه معاون الملک به دوره‌ی قاجار یعنی ۱۱۴ سال پیش بازمی‌گردد. این بنا در خیابان حداد عادل شهر کرمانشاه واقع است که قدیمی‌ها هنوز هم این محله را با نام قدیمی آن یعنی آبشوران می‌شناسند. بنای تکیه اکنون در گودی قرار دارد و برای ورود به آن لازم است تعدادی پله را طی کنید.

در سال ۱۳۲۰ هجری قمری یعنی سال ۱۲۸۱ هجری شمسی، حسین‌خان معین‌الرعایا (پدربزرگ رحیم معینی کرمانشاهی، شاعر معاصر) بخش حسینیه‌ی تکیه معاون‌الملک را به‌منظور برگزاری آیین تعزیه و سوگواری شهادت امام حسین (ع) و گرامیداشت واقعه‌ی کربلا در شهر کرمانشاه بنا کرد و در سال ۱۲۸۲ به بهره‌برداری رسید.

این بنا بعد از صحن ورودی، از سه بخش حسینیه، زینبیه و عباسیه تشکیل‌ شده است. کاشی‌کاری‌های تکیه معاون‌الملک در نوع خود بی‌نظیر است، اگر اهل هنر هستید، در بازدید از این تکیه زیبا، رم دوربین خود را حتما خالی کنید، چون قرار است عکس‌های زیبایی از کاشی‌کاری‌های آن بگیرید.

• نشانی: کرمانشاه، خیابان حداد عادل
• ساعات بازدید: ۹ صبح تا ۸ شب
• مدت‌زمان بازدید: کمتر از یک ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی: ۱ دقیقه پیاده

موزه مردم‌شناسی کرمانشاه در ۲۸ اردیبهشت سال ۱۳۶۹ برابر با روز جهانی موزه، در محل تکیه معاون‌الملک افتتاح شد. این موزه در بخش جنوبی عباسیه این تکیه، در تالاری به مساحت ۲۰۰ متر مربع قرار دارد و شامل سی غرفه است. در این غرفه‌ها اشیای مختلف مردم‌شناسی شامل وسایل کشاورزی، دام‌پروری، شکار، بافت گیوه، آلات موسیقی، وسایل نگارش، روشنایی و نمونه‌هایی از پوشاک و نساجی بومی در معرض نمایش عموم قرار دارد. اخیرا نیز به‌منظور توسعه آن، تالار زیرین موزه به مساحت دویست متر مربع در حال آماده شدن است.

• نشانی: ایران، کرمانشاه
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۲ تا ۳ ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی: ۷ دقیقه پیاده، ۸ دقیقه با خودرو

بازار سنتی کرمانشاه یکی از مهم‌ترین بخش‌های شهر و از بزرگ‌ترین بازارهای سرپوشیده‌ی ایران است. این بازار که به‌دلیل عبور خیابان‌های اصلی شهر اکنون به چهار قسمت تقسیم‌شده، شامل راسته‌ها و بخش‌های متعددی است که جاذبه‌ی توریستی است. در این بازار می‌توانید ضمن بازدید، لباس‌های محلی و سوغات و صنایع دستی کرمانشاه را تهیه کنید.

پس از بازدید از بازار و جاذبه‌های ذکرشده، ساعت حدود ۲ است و پیشنهاد ما صرف ناهار در یکی از رستوران‌های خوب بازار است. رستوران پیشخوان هم یکی از پیشنهادهای ما است که کمی از جاذبه قبلی دورتر است و خیابان مدرس قرار دارد.

• نشانی: کرمانشاه، خیابان مدرس
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۳۰ دقیقه
• فاصله با جاذبه قبلی: ۱ دقیقه پیاده

مسجد عمادالدوله نام مسجدی در شهر کرمانشاه است. این مسجد از آثار دوره قاجاریه است. ساختمان اولیه مسجد در سال ۱۲۸۵ ه. ق توسط امامقلی میرزا عمادالدوله (والی غرب و سرحد دار عراقین) ساخته شده است.

مسجد عمادالدوله به‌صورت چهار ایوانی بنا شده و دارای سردر، صحن، ایوان، شبستان ستون‌دار و حجره‌های زیاد است. روی کاشی‌کاری ایوان مسجد، کتیبه‌ای شامل قصیده‌ای با ذکر نام پادشاه وقت (ناصرالدین‌شاه)، نام سازنده و تاریخ ۱۲۸۵ ه.ق جای دارد. روی ایوان شرقی صحن مسجد، اتاقکی چوبین ساخته‌اند.

• نشانی: کرمانشاه، خیابان مدرس
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: کمتر از یک ساعت
• فاصله با جاذبه: ۲ دقیقه پیاده

تکیه‌ی بیگلربیگی کرمانشاه که قدمت آن به دوران قاجار بر‌می‌گردد و توسط فردی به نام عبدالله خان ملقب به بیگلربیگی ساخته شده است. در سال ۱۳۸۳ موزه‌ای با عنوان خط و کتابت در تکیه‌ی بیگلربیگی افتتاح شد. در این موزه، اسناد، مدارک، مستندات تاریخی و نسخه‌های خطی نگهداری می‌شود و در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.

• نشانی: استان کرمانشاه، خیابان مدرس
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۱ ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی :۴ دقیقه پیاده، ۸ دقیقه با خودرو

موزه پارینه‌سنگی زاگرس نام موزه‌ای تخصصی درزمینه پیش از تاریخ است که در ردیف موزه‌های تخصصی جهان قرار دارد و به‌عنوان نخستین موزه پارینه‌سنگی خاورمیانه شناخته می‌شود. این موزه در تکیه بیگلربیگی و خیابان مدرس شهر کرمانشاه قرار دارد که در سال ۱۳۸۶ توسط فریدون بیگلری و مرادی بیستونی تاسیس شده است و شامل مجموعه‌ای از ابزارآلات سنگی و استخوان‌های انسان از دوره‌های پارینه‌سنگی در ایران و کشورهای دیگر را شامل می‌شود.

قدیمی‌ترین اثری که در این موزه نگهداری می‌شود، مربوط به ابزار سنگی است که با قدمت نزدیک به یک‌میلیون سال در کشف رود خراسان کشف شده است. همچنین در موزه مولاژهایی از جمجمه انسان نئاندرتال، انسان هوشمند و تصاویر بازسازی‌شده از شکارچیان عصر سنگ نمایش داده می‌شود.

• نشانی: کرمانشاه، خیابان جوانشیر
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۳۰ دقیقه
• فاصله با جاذبه قبلی: ۱۲ دقیقه پیاده، ۸ دقیقه با خودرو

مسجد جامع شافعی مسجد جامع اهل سنت در شهر کرمانشاه است که در راسته‌بازار کرمانشاه (تاریکه بازار) قرار دارد؛ که در سال ۱۳۲۴ تاسیس شده است. این مسجد از یک‌سو به میدان جوانشیر و از سوی دیگر به تاریکه بازار منتهی می‌شود و در محلی که پیش‌تر زائرسرا بوده توسط تعدادی از خیرین اهل سنت به سرپرستی مرحوم حاج ملاسید حسین مسعودی خریداری و احداث شد. امروزه تنها در بنای تازه مسجد که در کنار بنای قدیمی و به سبک مساجد ترکیه ساخته‌شده است، نماز برگزار می‌شود.

پس از بازدید از جاذبه‌های یادشده، ساعت حدود ۶ عصر است، بهتر است تا به اقامتگاه خود رفته و برای گردش فردا آماده شوید.

گردش در روز دوم را با بازدید از مجموعه تاریخی طاق‌بستان شروع می‌کنیم، قبل از رفتن به مسیر طاق‌بستان، از شکارگاه خسروپرویز در مسیر راهمان یاد می‌کنیم و به این منطقه تاریخی سری می‌زنیم. بازدید در روز دوم را از ساعت ۸ صبح شروع می‌کنیم.

• نشانی: کرمانشاه، بلوار طاق‌بستان
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: یک ساعت

این شكارگاه، فضایی مستطیل شكل است كه ۱۱۰۰ متر طول و ۸۰۰ متر عرض دارد، اما متاسفانه هنگام احداث بلوار طاق‌بستان این دیواره در جهت شمال به جنوب قطع شده و باعث به وجود آمدن ۲ مقطع شده است. هم‌اکنون نیز شهرداری كرمانشاه در حال احداث خیابانی در بخش شرقی و جنب دیوار شكارگاه است كه باعث تخریب آن است.

در ابتدای كاوش تصور می‌شد قطر دیوار شكارگاه ۸ متر باشد، اما هم‌اكنون كاوش‌ها معین كرده كه این دیوار ۱۴ متر و ۶۰ سانتی‌متر عرض دارد و با خشت‌هایی به ابعاد ۴۰ تا ۴۵ سانتی‌متر و ضخامت ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متر ساخته شده است. در این مکان سر پیکانی مفرغی یافت شده که شکارگاه بودن مکان را تائید می‌کند. در قسمت شرقی نیز در فضایی غیر از دیوار شكارگاه كه احتمالا پس از شكارگاه ساخته‌شده و كاربری آن فعلا مشخص نیست، قطعاتی از ظروف سفالی، خمره‌هایی مربوط به مواد غذایی و تعدادی استخوان حجیم كه هنوز مشخص نیست، مربوط به چه حیواناتی‌اند به‌دست آمده است. بدون شک در این شكارگاه علاوه بر مکان‌هایی برای نگهداری حیوانات، پوشش گیاهی و درختان متنوعی وجود داشته كه مشخص كردن نوع پوشش گیاهی و نوع حیواناتی كه احتمالا در این مكان نگهداری می‌شدند، از اهداف كاوش است. سرپرست كاوش در شكارگاه خسروپرویز، تصاویر حک‌شده در طاق‌بستان را مرتبط با این شكارگاه دانست و گفت: تصاویر شكار در طاق‌بستان مطمئنا از این شكارگاه الگو گرفته شده است.

• نشانی: کرمانشاه، طاق‌بستان
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۱ ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی: ۹ دقیقه با خودرو

طاق‌بستان مجموعه‌ای از سنگ‌نگاره‌ها و سنگ‌نوشته‌های دوره ساسانی است که در ایران در محله طاق‌بستان در شمال غربی شهر کرمانشاه و در غرب ایران واقع شده است.

این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته شده و ارزش هنری و تاریخی زیادی دارد. چند صحنه تاریخی از جمله تاج‌گذاری خسروپرویز، تاج‌گذاری اردشیر دوم، تاج‌گذاری شاهپور دوم و سوم و همچنین چند سنگ‌نوشته (کتیبه) به خط پهلوی کتیبه‌ای و مراسم شکار گراز توسط سوارکاران و نواختن موسیقی با آلات موسیقی چنگ در آن حک‌شده است.

وجود کوه و چشمه در این مکان، آن را به گردش گاهی زیبا تبدیل کرده که از زمان‌های گذشته تا به امروز مورد توجه بوده است.

• نشانی: کرمانشاه، طاق‌بستان، مجموعه تفریحی کوهستانی بام کرمانشاه
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۱ ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی: ۵ دقیقه با خودرو

پارک کوهستان یا همان بام کرمانشاه در شمال شهر کرمانشاه قرار دارد. پارک کوهستان از بزرگ‌ترین و زیباترین پارک‌های توریستی در کرمانشاه و ایران است که در نزدیکی مجموعه طاق‌بستان قرار دارد. در این پارک دو آبشار مصنوعی به‌صورت طبیعی ساخته شده است و یادواره شهدای گمنام در این پارک قرار دارد.

پیشنهاد کجارو برای صرف ناهار رستوران مجموعه طاق‌بستان و بام کرمانشاه است.

پس از صرف ناهار و استراحت ساعت ۲ ظهر است، مقصد بعدی بازدید از باغ گل‌ها است که در مرکز شهر کرمانشاه قرار دارد. فاصله مجموعه طاق‌بستان تا باغ گل‌ها حدود ۱۹ کیلومتر است و باید ۲۰ دقیقه رانندگی کنید تا به این مجموعه برسید.

• نشانی: کرمانشاه، کمربندی غربی، روبه‌روی پایانه راه کربلا
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۱ ساعت

می‌توان شهر کرمانشاه را پس از اصفهان، به‌عنوان دومین شهری که از باغ گل‌ها بهره‌مند است، معرفی کرد. باغ گل های کرمانشاه، یکی از منحصربه‌فردترین‌ها در نوع خود است که در کشور قرار دارد. زمینی به مساحت ۵ هکتار، زیستگاه ۴ هزار نوع گونه‌ی گیاهی است که در خود ۴ باغ گل‌های ایرانی، ایتالیایی، فرانسوی و ژاپنی را جای‌داده و منطقه‌ای کاملا زیبا و چشم‌نواز در فصول بهار و تابستان است.

مقاله های مرتبط:

• نشانی: کرمانشاه، کمربندی، پشت پایانه راه کربلا
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: یک تا دو ساعت
• فاصله با جاذبه قبلی: ۱ دقیقه با خودرو، ۱۰ دقیقه پیاده

باغ پرندگان صدف، بزرگ‌ترین باغ پرندگان خاورمیانه است و به پانسیون و بیمارستان تخصصی پرندگان مجهز است.

۹۰ درصد پرندگان این باغ وارداتی هستند و از آمریکای جنوبی و آسیای شرقی خریداری‌شده‌اند، مهم‌ترین گونه‌های موجود در این باغ، قوی مشکی و چوگان (پرنده سندباد) است و تمام گونه‌های مرغ و خروس دنیا در این باغ دیده می‌شود.

۳۰ هزار پرنده در قالب ۱۳۰ گونه دارد که ۹۰ درصد این پرندگان خارجی و ۱۰ درصد آن‌ها ایرانی هستند.

پس از بازدید از باغ پرندگان صدف، ساعت حدود ۵:۳۰ دقیقه عصر است. بازدید از جاذبه‌های دیدنی کرمانشاه به پایان رسیده است. در اطراف کرمانشاه غارها و روستاهای تاریخی زیادی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به غار ورواسی، غار رتیل، غار زیلو و روستای زرده اشاره کرد. به‌دلیل پراکندگی موقعیت این جاذبه‌ها و طولانی بودن مسیر آن‌ها، بازدید از این مناطق را در این برنامه سفر قرار نداده‌ایم.

روستای زرده

تنها غاری که در مسیر بازگشت به‌سمت تهران وجود دارد، غار مردیو است که در مسیر بازگشت به‌سمت تهران می‌توان از این غار زیبا بازدید کرد.

• نشانی: کرمانشاه، نزدیکی روستای چالابه
• ساعات بازدید: در طول روز
• مدت‌زمان بازدید: ۲ تا ۳ ساعت

غار مر دیو در ۱۵ کیلومتری جاده کرمانشاه - بیستون و در نزدیکی روستای چالابه سمت چپ مسیر ابتدایی پراو، پشت کارخانه سیمان غرب قرار دارد. احتمالا به‌دلیل وحشتناک بودن این غار، بومیان این منطقه به آن غار مر دیو می‌گویند.

عکس کاور: بهمن زارعی