برنامه سفر ۵ روزه از یزد به کرمان
شهر یزد یکی از زیباترین شهرهای ایران است که بافت تاریخی محله فهادان این شهر، آوازهای جهانی دارد. در برنامه سفر ۵ روزه به یزد وبسایت کجارو، به بررسی دیدنیهای شهر یزد پرداختیم، در این مطلب قصد داریم به بررسی برنامه سفر یزد به کرمان بپردازیم. یکی از دلایل اصلی انتخاب این مسیر، جاذبههای گردشگری و تاریخی جذابی است که در مسیر یزد به کرمان و خود شهر کرمان وجود دارد. بدون شک کرمان یکی از بهترین شهرهای توریستی ایران است و بازدید از این شهر خالی از لطف نیست.
مسیر پیشنهادی کجارو برای سفر از یزد به کرمان، مسیر زمینی است. البته در این مسیر خط راهآهن هم وجود دارد و قطار یزد به کرمان از بافق وارد زرند و سپس وارد کرمان میشود، هرچند مسیر پیشنهادی کجارو مسیر زمینی و سفر جادهای است.
اگر قصد سفر با تور کرمان را با برنامهریزی مخصوص خودتان دارید، میتوانید انواع آفرهای تور را در کجارو از لحاظ قیمت مقایسه کرده و از فروشندههای معتبر مسافرتی تهیه کنید.
مسیر یزد به کرمان
روز اول
برای شروع مسیر باید از شهر یزد بهسمت مهریز رفت. این مسیر ۴۵ کیلومتر است و حدود ۴۱ دقیقه طول میکشد تا از یزد به مهریز برسید. اگر ساعت هشت صبح از مبدا، یعنی یزد بهسمت مهریز حرکت کنید، حدود ساعت ۸:۴۵ دقیقه به مهریز میرسید.
شهرستان مهریز یکی از شهرستانهای استان یزد در مرکز ایران و از بزرگترین باغشهرهای ایران است. مهریز عنوان ناحیهای است شامل مجموعهای از روستاهایی که نام قدیم آنها مهریجرد بوده و به مهرنگار دختر انوشیروان نسبت داده شده است، اما تا قبل از ۱۳۱۸ وجه تسمیه مهریز دقیقا مشخص نبود. مهریز در حدود ۱۶ قرن قبل (در زمان حکومت ساسانیان) ناحیهای در جنوب دشت یزد و دامنه جنوب شرقی شیرکوه بوده و قناتهایی از آن سرچشمه میگرفتند که در مواردی پس از طی یک مسافت ۴۰ کیلومتری به سرچشمه خود میرسیدند، اما «مهرنگار» دختر انوشیروان دستور میدهد قناتهایی در منطقه احداث شوند که با طی مسیر کمتری به سرچشمه برسند. پس از آنکه این قناتها موجبات آبادانی قصبه یا ناحیه مربوطه را فراهم آوردند، فرمانبرداران شاهزاده خانم آبادی جدید را «مهرگرد» نامیدند. عنوان مهرگرد در گذشت زمان به «مهریجرد» تبدیل شد و امروزه مهریز خوانده میشود.
پس از گشتی در مهریز، بهتر است سری به چند بنای تاریخی این شهرستان تاریخی بزنید.
قلعه مهرپادین
- نشانی: مابین جاده یزد و کرمان، خیابان انقلاب
- ساعت بازدید: در طول روز
- مدت بازدید: حدود یک ساعت
قلعه مهرپادین یکی از آثار باستانی شهرستان مهریز است که مابین جاده یزد-کرمان و خیابان انقلاب در قسمت ورودی زمینهای کشاورزی آن منطقه قرارگرفته است. این قلعه دورنمای بسیار زیبا و باعظمتی دارد. ساخت و اجرای این بنا به روایتی به زمان افشاریه میرسد. ولی در زمان مغول بهعنوان پناهگاهی برای مردم این منطقه بود. برجهای قلعه مهر پادین بهشکل مدور است. برجهای چهارگوشه این قلعه ازنظر شکلهای هندسی بهکار رفته، اندازه و شبیه به هم نیستند.
این قلعه دارای اتاقها، دالانها، کوچهها، اصطبل ها و انبارهای متعددی است. قلعه مهریز از پررونقترین قلعههای مهریز بوده که تقریبا دروازه اصلی شهر مهریز محسوب میشد. در هنگام حمله دزدان در روز از دود و در شب از چیزی مانند چوب سوخته که مرتب در حال چشمک زدن است استفاده میکردند.
- مسجد جامع مهریز
- نشانی: خیابان شهید بهشتی، خیابان مصطفی خمینی
- ساعت بازدید: در طول روز
- مدت بازدید:۲۰ دقیقه
- فاصله با جاذبه قبلی:۵ دقیقه با خودرو
مسجد جامع سریزد مسجد جامع روستا است که قدمتش به گذشتههایی دور برمیگردد، اما در هر دورهای مرمتشده و امروز کاملا مورد استفاده اهالی روستا قرار میگیرد.
بر بدنه کاهگلی دیوار آن کتیبهای از دوران قاجار به چشم میخورد که مرمت مسجد را به زمان «پادشاه فلک بارگاه، ناصرالدینشاه قاجار» نسبت میدهد. احداث بنای مسجد جامع سریزد بنا به روایتی به ۱۴۰۰ سال پیش بازمیگردد.
باغ پهلوان پور مهریز
- نشانی: یزد، مهریز، خیابان مطهری
- ساعت بازدید: ۸ صبح تا ۹.۳۰ شب
- مدتزمان بازدید: ۳۰ دقیقه
- فاصله با جاذبه قبلی: ۸ دقیقه با خودرو، ۲۰ دقیقه پیاده
باغ پهلوان پور از بناهای تاریخی است که طبیعت و هنر معماری را در کنار هم به خود اختصاص داده است.
قسمتهایی از این بنا در اواخر دوره قاجاریه ساخته شده و بخشهای دیگری از آن به دستور علی پهلوان بنا شده که قدمتی صدساله دارد. زمستان خانه، کوشک، برج گلین حفاظتی، عمارت سرایداری، کارگاه ریسندگی سنتی و... قسمتهای دیدنی این عمارت است.
قنات حسنآباد مهریز بهصورت دائمی در این باغ جاری است و در آینده پس از مرمتهای انجامگرفته به یک واحد گردشگری تفریحی مبدل خواهد شد.
این باغ در سال ۹۰ بهعنوان یکی از ۹ باغ ایرانی در فهرست آثار جهانی به ثبت رسید.
پس از بازدید و گشتوگذار یک ساعت و نیمه در مهریز، بهسمت انار کرمان حرکت کنید. از مهریز تا انار کرمان ۱۱۷ کیلومتر فاصله است و باید یک ساعت و بیست دقیقه رانندگی کرد. با توجه به محاسبه مدتزمان گردش در مهریز، حدود ساعت ۱۲ به انار کرمان میرسید.
شهر انار در شهرستان انار استان کرمان قرار دارد. این شهر در بین جاده یزد-رفسنجان و بر سر دو راه تهران-بندرعباس و تهران-کرمان قرار گرفته و بهعلت همین وضعیت از موقع نسبی ویژهای برخوردار است. فاصله این شهر تا مرکز استان (شهر کرمان) ۲۱۰ کیلومتر است. یکچهارم پسته ایران از این شهر صادر میشود.
نام انار بیشتر از عهد صفویه رایج شد در اکثر کتب تاریخی مثل المسالک و الممالک، احسن النفاسیم فی معرفت اقالیم ذکرشده و در مورد چگونگی تبدیل آبان به انار در کتب تاریخی مطالبی وجود ندارد. مردم انار خود را از چند طایفه میدانند.
پس از گشتی در شهر، ابتدا میتوانید برای ناهار به یکی از رستورانهای محلی بروید. پیشنهاد ما برای ناهار امتحان کردن قاتقهای با گوشت و بیگوشت، آماچو، آش کرمانی، کباب زرگری، آبگوشتهای کرمانی و کوفته محلی است.
پس از صرف ناهار، پیشنهاد میشود که از ارگ انار حتما بازدید کنید.
ارگ انار
- نشانی: مرکز شهر انار، خیابان رازی
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: ۳۰ دقیقه
ارگ انار یکی از ارگهای تاریخی استان کرمان است. این ارگ در شهر انار روی تپهای قرار دارد. قدمت ارگ انار به قبل از اسلام برمیگردد و پیشینهی تاریخی در فرهنگ مردم کرمان دارد. مساحت ارگ انار حدود ۱۱هزار متر مربع است. در این قلعه هیچگونه کاوش باستانشناسی صورت نگرفته است.
تاریخ ساخت این ارگ به قبل از اسلام و دورهی ساسانی برمیگردد. این ارگ در دورهی صفوی بازسازی شد و مورد استفاده قرار گرفت. ارگ انار در ۱۷ بهمن ۱۳۸۹ با شماره ثبت ۳۰۳۴۳ به ثبت ملی رسید. شهر انار یکی از شهرهای قدیمی کرمان است که تا قبل از حملهی عربها به ایران آبان نام داشته است، آبان برگرفته از اوستا است. این شهر در دوران باستان بخشی از «ولایت استخر» فارس بوده است.
ارگ انار بهشکل مستطیل است که از اطراف با ۶ برج محاصره شده است، بخشی از ارگ در سال ۱۳۶۰ بهدلیل آنکه مرکز تجمع معتادها شده بود، تخریب شد. نمای بیرونی ارگ سالم است. در این ارگ حفاریهای غیرمجاز صورت گرفت و از آن قطعات سفال و سکه کشف شده است.
پس از بازدید از ارگ انار، میتوانید بهسمت رفسنجان حرکت کنید. از انار بهسمت رفسنجان، ۱۰۸ کیلومتر راه است که این مسیر حدود ۱ ساعت و ۱۲ دقیقه طول میکشد. از رفسنجان تا شهر کرمان، حدود ۱۱۴ کیلومتر است که این مسیر یک ساعت و ۲۵ دقیقه طول خواهد کشید.
این مسیر، مسیر اولیه برای رسیدن به کرمان است، ولی از آنجایی که قصد ما از معرفی برنامه سفر، حداکثر استفاده از زمان بازدید تمام جاذبههای تاریخی و طبیعی مسیر است، مسیر دیگری را برای رسیدن به رفسنجان پیشنهاد میکنیم که ازنظر توریستی بسیار جذابتر است. با انتخاب این مسیر تنها دو ساعت از مسیر اصلی دورتر میشوید، ولی در عوض از جاذبههای زیبای مناطق بکر حداکثر استفاده را خواهید کرد.
مسیر پیشنهادی کجارو، از شهر انار کرمان، بهسمت شهربابک، بازدید از دیدنیهای این شهر و مسیر بعدی میمند است.
مسیر پیشنهادی کجارو
پس از صرف ناهار و بازدید از دیدنیهای انار کرمان، ساعت حدود ۱ و ۳۰ دقیقه است. اگر مسیر پیشنهادی کجارو را انتخاب کردهاید، از انار کرمان تا شهربابک باید حدود یک ساعت رانندگی کنید، این مسیر ۱۰۴ کیلومتر است.
پس از رسیدن به شهربابک ساعت ۲ و ۳۰ دقیقه است. گردش در شهربابک یکی از جذابترین بخشهای این سفر است.
عمارت موسی خانی
- نشانی: کرمان، شهربابک، خیابان خامنهای، خیابان شهید بهشتی، کوچه زرگرها
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: ۳۰ دقیقه
عمارت موسی خانی از بناهای تاریخی زمان قاجاریه در شهربابک است. تاریخ احداث آن ۱۲۶۵-۱۲۷۰ هجری قمری است. پس از حاج محمدعلی ملقب به «حاجآقا»، فرزندش در شهربابک به حکومت رسید. دوران حکومت او همزمان با سلطنت محمدشاه و ناصرالدینشاه قاجار بود و موقوفات بسیاری داشته است. وی نزدیک ۳۰ سال حکومت کرد و عمارت بزرگی ساخت که به «عمارت موسی خان» معروف است. این بنا در سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۳ مورد بازسازی و مرمت قرارگرفته است.
عکس از: حمزه موسی
دریاچه مخرگه (دریاچه نمک شهربابک)
- نشانی: کرمان، شهربابک، ۳۲ کیلومتری جنوب شهربابک
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: حدود یک ساعت
- فاصله با جاذبه قبلی: ۳۰ دقیقه با خودرو
در استان کرمان و در نزدیکی شهربابک یکی از زیباترین پدیدههای طبیعی ایران به نام دریاچه مخرگه واقع شده است، جایی که به خاطر شفافیت و انعکاس بیعیب و نقص آسمان روی سطحش، لقب بزرگترین آینه طبیعی ایران را گرفته است. بعضیها این دریاچه را آینهی طبیعی بولیوی در ایران نامیدهاند، جایی که زمین و آسمان به هم میرسد و تصویر آسمان در روی دریا باعث شده تا آسمان در این منطقه دو بار دیده شود!
یکی از زیباترین جاذبههای طبیعی استان کرمان دریاچه مخرگه است که در واقع دریاچهی نمک است که به دریاچهی چاه زنگار هم معروف است. مخرگه ۲۵ کیلومتر مربع وسعت دارد و آب خود را از مسیلها و رودخانههایی میگیرد که در موقع بارش باران جریان پیدا میکنند. طول این دریاچه ۷ کیلومتر و عرض آن ۵٫۵ کیلومتر است. این دریاچه اصلا عمیق نیست و جالب است بدانید که در عمیقترین نقطه فقط ۳۰ سانتیمتر عمق دارد!
همان طور که در بالا هم گفته شد، دریاچه مخرگه آب خود را از بارش آب باران میگیرد و بعد از هر بارش باران آبگیری میشود؛ بنابراین فقط در مواقعی که باران باریده باشد و آب آن بهاندازهی کافی و نرمال رسیده باشد، باید منتظر دیدن این آینهی طبیعی شگفتانگیز باشید. درصورتیکه بخواهید این دریاچه را از نزدیک ببینید باید تا قبل از شروع ماه شهریور به آنجا سفر کنید. اگر بعد از این فصل به این دریاچه بروید با یک نمک زار وسیع و گسترده و خالی از آب روبهرو میشوید و آینهای هم در کار نیست!
اگر اهل طبیعتگردی هستید حتما از غار ایوب در شهربابک دیدن کنید و زمان بیشتری را برای رفتن به این غار زیبا و طبیعت بکر صرف کنید، در غیر این صورت میتوانید بهسمت میمند حرکت کنید.
روستای صخرهای میمند
- نشانی: کرمان، شهربابک، روستای صخرهای میمند
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: ۱ تا ۲ ساعت
- فاصله با جاذبه قبلی: ۴۰ دقیقه با خودرو
میمند در فاصله ۳۶ کیلومتری شرق شهربابک قرار دارد، روستای دست کنده میمند دارای ۴۰۰ خانه دست کنده از دل کوه است.
این روستای باستانی که با شماره ۴۱۳۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، از معدود موارد معماری صخرهای است که به شکلی گسترده در تمامی ساختار روستا استفاده شده است. نمونههای معماری صخرهای هرچند در دیگر کشورها نیز وجود دارند، اما هیچکدام جاذبههای فرهنگی، تاریخی و گردشگری میمند را ندارند. بهعنوان نمونه، مهمترین شاخصه این روستا در مقایسه با مواردی چون دهکده کاپادوکیه (Cappadocia) ترکیه مسکونی بودن واحدهای صخرهای میمند است که این خصوصیت در سایتهای مشابه میمند کمتر به چشم میخورد؛ بهعبارتدیگر زندگی هنوز معنای خود را در میمند از دست نداده است.
روز شنبه ۱۳ تیرماه سال ۱۳۹۴ هجری شمسی مصادف با ۴ ژوئیه ۲۰۱۵ در سی و نهمین اجلاس میراث فرهنگی یونسکو پرونده منظر فرهنگی میمند شهربابک موردبررسی قرار گرفت و با کسب اکثریت آرا بهعنوان نوزدهمین اثر جهانی ایران در فهرست یونسکو به ثبت رسید.
پس از بازدید از شهر تاریخی میمند و گشتوگذار در شهربابک ساعت حدود ۶ عصر است، بهتر است بهسمت رفسنجان رانندگی کنید و شب را در رفسنجان اقامت کنید.
از شهربابک تا رفسنجان، ۱۰۰ کیلومتر راه است که این مسیر یک ساعت و ۳۵ دقیقه طول میکشد. پس از رسیدن به رفسنجان بهتر است که در یکی از هتلهای شهر اقامت کنید. هتل الماس و هتل مهمانسرا جهانگردی رفسنجان پیشنهاد ما برای اقامت است.
روز دوم
روز دوم را با گردش در رفسنجان آغاز میکنیم. این شهر دیدنیهای زیبایی دارد که بازدید از آنها خالی از لطف نیست.
حصار قدیم رفسنجان
- نشانی: ایران، کرمان، رفسنجان، خیابان شهید میرزایی
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: کمتر از یک ساعت
حصار قدیم شهر رفسنجان و دروازههای آن به دستور امیر مفخم بختیاری حاکم کرمان در سال ۱۲۹۲ در اطراف بهرامآباد (رفسنجان) ساخته شد. این حصار چند برج و باروی مستحکم و چهار دروازه داشت که نامهای قطبآباد، علیآباد، دروازه مزار و کمالآباد را برای آنها ذکر کردهاند.
موزه ریاست جمهوری
- نشانی: ایران، کرمان، رفسنجان، خیابان زیتون، موزه ریاست جمهوری
- ساعات بازدید: ۹ صبح تا ۶ عصر
- مدتزمان بازدید، حدود یک ساعت
- فاصله با جاذبه قبلی: ۱۰ دقیقه پیاده، ۲ دقیقه با خودرو
موزه ریاست جمهوری رفسنجان برای جمعآوری هدیههای رسمی و غیررسمی که در دوره ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی از سوی مردم، سازمانها و کشورها به دولت تقدیم شده، در نظر گرفتهشده است. برای سایر دورههای ریاست جمهوری در ایران نیز موزههای جداگانهای وجود دارد. این هدایا شامل اشیای ملی و اسناد روابط سیاسی ایران است که اسناد ملی محسوب میشوند و تحت نظر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است.
موزه ریاست جمهوری رفسنجان در سال ۱۳۷۰ توسط شهوند یوسفی زاده (بعدها شرکت مهندسین مشاور آرشیکام) طراحی و در سال ۱۳۷۸ توسط سید محمد خاتمی افتتاح شد. این ساختمان از ترکیب یک کره عظیم بتنی توخالی (به قطر ۳۰ متر) در داخل یک مکعب (که نمای خارج ساختمان است) تشکیل شده است. این کره در داخل کار نورگیر اصلی را انجام داده و در بخش فوقانی جلوهای از گنبد را تداعی میکند.
ساختمان اصلی بنا در سهطبقه اصلی و دو نیمطبقه جمعا زیربنایی معادل ۵۰۰۰ متر مربع را ایجاد میکند که بهجز حیاط مرکزی زیرزمین که بخشی از کره را اشغال کرده است، مابقی بنای مفید، در فضای میانکره و مکعب ایجاد شده است.
کاروانسرای قطبآباد
- نشانی: کرمان، رفسنجان، خیابان معلم، کاروانسرای قطبآباد
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: ۳۰ دقیقه
- فاصله با جاذبه قبلی: ۴ دقیقه با خودرو، ۲۰ دقیقه پیاده
«کاروانسرای قطبآباد» که به «کاروانسرای وهابزاده» نیز شناخته میشود، یکی دیگر از آثار تاریخی باقیمانده در شهرستان رفسنجان است که مورخان و باستانشناسان قدمتی بالغبر ۴۰۰ سال را برای آن، تخمین زدهاند. این بنا درگذشته در تملک شخصی به نام وهابزاده قرار داشته و به همین دلیل به این نام شهرت یافته است. این کاروانسرای درونشهری، در مرکز رفسنجان و در دوران حکومت صفویان احداث شده است. به نظر میرسد که در مجاورت این کاروانسرا، بازار بزرگ قطبآباد قرار داشته که متاسفانه امروزه اثری از آن باقی نمانده است.
بازار قدیمی رفسنجان
- نشانی: کرمان، رفسنجان، میدان ابراهیم
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: یک ساعت
- فاصله با جاذبه قبلی: ۱۰ دقیقه پیاده، ۳ دقیقه با خودرو
یکی دیگر از آثار تاریخی و کهن رفسنجان، بازار قدیمی این شهرستان است که از گذشتههای دور بهعنوان یکی از مراکز مهم اقتصادی و تجاری شهر رفسنجان، شناخته شده است. بازار رفسنجان را میتوان سمبلی از معماری دورانهای مختلف برشمرد و آن را یکی از منحصربهفردترین آثار تاریخی در استان کرمان و شهرستان رفسنجان معرفی کرد. مجموعهای متشکل از قیصریه، بارانداز، آبانبار، سقاخانه، حمام، کاروانسرا، مسجد و نه گنبد سلجوقی که برخی از باستانشناسان معتقدند این مجموعه از نخستین بناهای رفسنجان محسوب میشود. به نظر میرسد که بنای نخستین این مجموعهی ارزشمند تاریخی به دستور و همت «بهرام شاه سلجوقی» در اواسط قرن شش هجری قمری احداث شده است.
اگر بازدید از رفسنجان را ساعت ۹ صبح آغاز کنید، با بازدید از جاذبههای یادشده، ساعت ۱ ظهر، بازدید شما تمام میشود و قبل از راهی شدن بهسمت کرمان، بهتر است ناهار را در رفسنجان میل کنید و کمی استراحت کنید.
رستوران سنتی توکل، رستوران عتیق، رستوران و کافیشاپ المپیک و رستوران همیشهبهار از پیشنهادهای ما برای صرف ناهار است.
پس از صرف ناهار و کمی استراحت حدود ساعت ۲ و ۳۰ دقیقه بهسمت کرمان حرکت کنید. در مسیر حرکت شما بهسمت کرمان، یکی از زیباترین بناهای عصر زندیه قرار دارد که نام آن کاروانسرای کبوتر خانه است. بهدلیل اینکه این کاروانسرا در مسیر حرکت شما قرار دارد، تماشای آن خالی از لطف نیست.
کاروانسرای کبوتر خان
- نشانی: کیلومتر ۳۵ جاده اصلی رفسنجان به کرمان
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: حدود یک ساعت
کاروانسرای کبوتر خان در کیلومتر ۳۵ جاده اصلی رفسنجان-کرمان در روستای کبوتر خان ساخته شده است. برخی با اشاره به سنگنوشته موجود در سر در این کاروانسرا سابقه آن را مربوط به ابتدای زندیه میدانند؛ به باوری دیگر قدمت این کاروانسرا به دوران صفویه میرسد. کل مساحت این بنا ۲۰۰۰ متر مربع است که از این مقدار حدود ۴۰۰ متر آن حیاط و باقی دیگر فضای سرپوشیده است. گفته میشود گنجعلیخان والی کرمان به دستور شاهعباس چندین کاروانسرای معروف به شاهعباسی در مسیر یزد به کرمان ساخت که کاروانسراهای کرمانشاه، شمش، انار، کشکوئیه، کبوتر خان از آن جمله هستند.
پس از بازدید از کاروانسرا، باید ۷۸ کیلومتر، حدود یک ساعت بهسمت کرمان برانید. حدود ساعت ۵ و ۳۰ دقیقه به شهر کرمان میرسید. بهتر است پس از چرخی در شهر، به اقامتگاه خود بروید و برای بازدید از شهر کرمان در روز بعد آماده شوید.
- نشانی: کرمان، مجموعه گنجعلی خان
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: ۴ تا ۵ ساعت
مجموعه گنجعلیخان در مرکز قدیمی شهر کرمان قرار دارد و از مهمترین جاهای دیدنی شهر کرمان به شمار میآید. گنجعلیخان که از حکام مشهور زمان شاهعباس است از سال ۱۰۰۵ تا ۱۰۳۴ هجری قمری بر کرمان فرمانروایی و آثار و بناهای زیادی بنا کرد و در آبادی این منطقه کوشش کرد.
مساحت مجموعه گنجعلیخان ۱۱۰۰۰ متر مربع و عناصر مجموعه و سال ساخت آنها عبارتاند از: میدان ۱۰۰۵ ه. ق، بازار ۱۰۰۵ ه. ق، در ضلع جنوبی حمام ۱۰۲۰ ه. ق، در ضلع شمالی ضرابخانه، در ضلع شرقی مدرسه ۱۰۰۷ ه. ق و کاروانسرا ۱۰۲۱ ه. ق، در ضلع غربی آبانبار ۱۰۲۱ ه. ق. در سه سمت میدان، بازارهای گنجعلیخان قرار دارد که بازار مسگرها و بخشی از راسته اصلی را تشکیل میدهد. معمار مجموعه استاد سلطان محمد معمار یزدی و بانی آن گنجعلیخان، حاکم کرمان در سالهای ۱۰۰۵ تا ۱۰۲۹ ه. ق بوده است. چهار مسجد در چهار سمت میدان قرار داشته که سه باب آن باقیمانده و زیباترین آنها مسجد ضلع شرقی در کنار کاروانسرا است که موزهای از هنرهای تزیینی به شمار میآید.
بازدید از مجموعه گنجعلیخان و بخشهای آن بسیار گسترده است که در ادامه بخشهای مختلف مجموعه را بهصورت دقیق شرح میدهیم. مسافت میان بناها در این مجموعه کمتر از دو تا سه دقیقه پیادهروی است.
بناهای مجموعه
میدان
از آثاری که از مجموعهی گنجعلی خان باقیمانده، میدانی در مرکز شهر است که در حاشیهی بازار بزرگ قرار دارد. در سه ضلع میدان، بازار واقعشده و در ضلع دیگرش سرای گنجعلیخان قرار دارد. طاقنماهای آجری، کاشیکاری، فضای سبز، حوض آب و دیگر آثار دیدنی، زیبایی این میدان را دوچندان کردهاند. این میدان بهلحاظ اصول شهرسازی نیز از جمله میدانهایی است که در ایران تعریف درست میدان را میتوان به آن اطلاق کرد و عناصر شاخص شهری در اطراف آن با تناسبات معین و درستی قرار گرفته و محور پیاده است و اصلا تردد اتومبیل در آن صورت نمیگیرد.
بازار
بازار در بخش جنوبی میدان گنجعلی خان قرار گرفته است. در سمت راست این بازار، حمام تاریخی گنجعلیخان و هجده مغازه قرار دارد و در سمت چپ آن طاقنماهایی طراحی شدهاند که زیر این طاقنماها، دستفروشان به کار مشغول هستند. در انتهای بازار گنجعلیخان بازار زرگری قرار دارد که به قیصریه معروف است.
خوراکیهای خوشمزه کرمان کم نیست و در بازدید از بازار کرمان بد نیست که این سوغاتیهای خوشمزه را امتحان و خریداری کنید. یکی از شیرینیهای سنتی کرمان، کلمپه است. این شیرینی سنتی، در واقع نوعی کلوچه است که پخت آن در برخی از مناطق استان مانند شهرستان بم رواج دارد. تفاوت اصلی این کلوچه در موادی است که درون آن قرار میدهند. مخلوطی از خرما و گردوی چرخ شده، لایهی میانی این کلوچه را تشکیل میدهند که با هل، گلاب یا دارچین معطر شده است. در تزیین کلمپه از پودر پسته یا کنجد استفاده میکنند و نوع مخصوصی دارد که در آن زعفران و روغن حیوانی به کار میرود.
کماچ سهن، هم یکی دیگر از شیرینی سنتی کرمان است. در تهیهی خمیر این شیرینی سنتی از جوانهی گندم استفاده میشود، ویژگی دیگر کماچ، ادویهی مخصوص آن است که علاوه بر ادویه مشهوری مانند دارچین و زیره، برخی از گیاهان دارویی نیز در آن وجود دارند. این ادویه هم به خمیر کماچ و هم به مواد میانی آن اضافه میشود.
از دیگر شیرینیهای سنتی کرمان میتوان به قطاب، قاووت و فالوده اشاره کرد. در خرید از بازار، خرید زیره، پسته و گردو را فراموش نکنید.
کرمان صنایع دستی زیبایی هم دارد که یکی از معروفترین صنایع دستی کرمان، پتهدوزی است. پتهدوزی، نوعی رودوزی ایرانی است که در بین زنان و دختران استان کرمان مرسوم است و از قدیمیترین سوزندوزیهای سنتی در ایران به شمار میرود. در پتهدوزی، پارچهی زمینهی کار، پارچهای ضخیم و پشمی است که عریض نامیده میشود و نخ دوخت، نخهای رنگی و پشمی با ضخامت مختلف هستند که به آنها ریس گفته میشود. طرحهای بهکاررفته در پتهدوزی، نقوش کهن ایرانی و نقوش ذهنی هنرمندان هستند و از ویژگی آنها این است که بیشتر سطح عریض را میپوشانند.
پتههای کرمان، سابقهای درخشان دارند و سیاحان خارجی که در دوران صفویه به ایران سفر کردهاند در سفرنامههایشان، پتهی کرمان را توصیف کردهاند. قدیمیترین نمونهی بهجامانده از پتههای تاریخی کرمان، پتهای است که بهعنوان روکش روی قبر «شاه نعمتالله ولی» در ماهان کرمان قرار دارد و عریضش کرمرنگ است. مسافران در سفر به این استان میتوانند لباسها وهمچنین انواع بافتههایی را که به روش پتهدوزی تزیین شدهاند بهعنوان سوغات خریداری کنند؛ روتختی، رومیزی، پرده، سجاده، بالش، کوسن و... .
از دیگر صنایع دستی کرمان میتوان به قالیهای این شهر و ظروف و اشیای مسی اشاره کرد.
مسجد
این بنا در ضلع شمال شرقی میدان گنجعلیخان واقعشده و ظاهرا نمازخانهی کاروانسرای بزرگ مجموعه یا مدرسهی مجاور بوده است. بنای مسجد، کوچک و شامل یک شبستان و ایوان ورودی است. نمای ایوان، ساده است و روی آن طرحهایی هندسی روی گچ کشیده شده است. کف ایوان سنگی است و بر بالای در چوبی آن، کتیبهای سنگی قرار دارد.
بعد از ورودی ایوان، راهرویی باریک و بعدازآن، فضای گنبد دار شبستان قرار دارد. پوشش گنبدی بنا ۱۲ نورگیر دارد. مسجد، محرابی با لوح مرمرین و نقش گلدان دارد. تزیینات این شبستان عبارتاند از نقاشی، گچبری، مقرنسکاری و کاربندی. این مسجد اخیرا مرمتشده و امروزه فقط جهت بازدید گردشگران مورد استفاده قرار میگیرد و نماز در آن برگزار نمیشود.
حمام
تزیینات گچبری و نقاشیهای سردر حمام به دو بخش تقسیم میشود: بخش بالایی مقرنس مربوط به دورهی صفویه و دارای تزیینات گل و بوته گچبری است که ادارهی میراث فرهنگی استان کرمان در سال ۱۳۷۴ آن را مرمت کرده و بخش پایین مربوط به دورهی قاجاریه است که روی تزیینات دورهی صفویه کشیده شده است. این نقاشیها موضوعاتی چون بهرام گور، خسرو و شیرین، شاهان در حال شکار، کاروان شتر و حیوانات درنده دارند. زیر نقاشیها، کتیبهای از مرمر سبز دیده میشود که با خط نستعلیق، اشعاری بر آن حکشده است و تاریخ آن را ۱۰۲۰ ه. ق نشان میدهد.
مدرسه و کاروانسرا
مدرسه و کاروانسرای گنجعلیخان یکی از حوزههای علمیهی مشهور کرمان است. این بنا در ضلع شرقی میدان گنجعلیخان قرار دارد و درگذشته، مدرسهای پررونق بوده که بعدها به کاروانسرا تبدیل شده است. بر کاشیهای کتیبهی سردر آن، تاریخ ۱۰۰۷ ه.ق. نقش بسته و معمار آن محمد سلطانی یزدی بوده است. این مدرسه در حال حاضر دانشکدهی هنر وابسته به دانشگاه باهنر کرمان است. این اثر در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شمارهی ثبت ۲۹۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ضرابخانه
ضرابخانه در ضلع شمالی میدان واقع است. تزیینات داخلی این بنا، گچبری بهشکل آجر کاذب است. بنا، گنبد بلندی دارد و در بالای آن کلاهفرنگی قرارگرفته که بخشی از نور داخل را تامین میکند. کف بنا و زیر نورگیر، حوض مربع شکلی قرار دارد. سردر بنا ساده و تزیین آن آجرکاری گچی است. در زمان تعمیر بنا تعدادی سکهی مسی و قطعات فلزی متعلق به ضرب سکه بهدستآمده که کاربرد بنا بهعنوان ضرابخانه را تائید میکند. این بنا از سال ۱۳۷۰ همزمان با بزرگداشت خواجوی کرمانی بهعنوان موزهی سکه افتتاح شد.
پیشنهاد ناهار
پس از بازدید از این مجموعه عظیم بدون شک خسته هستید و ترجیح میدهید برای صرف ناهار به مکانی بسیار نزدیک بروید. بهترین پیشنهاد رستوران سنتی وکیل است که در نزدیکی مجموعه بازار وکیل وجود دارد و شما تنها کافی است تا چند دقیقه پیادهروی کنید تا به این رستوران برسید.
پس از صرف ناهار ساعت حدود ۲ و ۳۰ دقیقه است. زمان خوبی است تا از دو جاذبه در نزدیکی این محدوده دیدن کنید.
گنبد مشتاقیه (سه گنبد)
- نشانی: کرمان، خیابان امام، خیابان شهید اخلاقی
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: ۳۰ دقیقه
- فاصله با جاذبه قبلی: ۱۰ دقیقه پیاده، ۵ دقیقه با خودرو
گنبد مشتاقیه که در بین مردم کرمان به سه گنبد نیز مشهور است، اثری برجایمانده از دوران قاجار است. به نظر میرسد این بنا در ابتدا مدفن میرزا حسینخان، جد مطهر سادات میرحسینی کرمانی بوده است و در قرن ۱۳ هجری، مشتاق علیشاه در آن مکان دفن میشود. ازاینرو به مشتاقیه شهرت یافته است. در بقعهی مشتاقیه، سه گنبد ساخته شده است که هرکدام از آنها متعلق به یک مقبره است.
مسجد جامع کرمان
- نشانی: کرمان، میدان شهدا، خیابان شهدا
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: ۳۰ دقیقه
- فاصله با جاذبه قبلی: ۶ دقیقه پیاده، ۴ دقیقه با خودرو
مسجد جامع کرمان یا مسجد جامع مظفری در کنار میدان مشتاق (شهدا) و محصور به بازار مظفری و بازار قدمگاه و خیابان شریعتی و میدان مشتاق در شهر کرمان قرار گرفته است. از جمله مساجد چهار ایوانی است که دارای سردر رفیع صحن ایوان و شبستان است این مسجد در دوران حکومت امیر مبارزالدین محمد مظفر سرسلسله آل مظفر بنا شده است. تاریخ بنا در کتیبه سر در اصلی ۷۵۰ هجری قمری ذکر شده ولی در دورههای بعد الحاقات و تعمیراتی در مسجد صورت گرفته است؛ از جمله مرمت کاشیکاری ایوان بزرگ در زمان وکیلالملک و کاشیکاری ستونها و لچکیهای داخل مسجد و احداث شبستان شمالی در دوره اخیر را میتوان نام برد. س در رو به مشرق آن از شلیک توپهای آقا محمدخان قاجار خراب شد، ولی بعدها مرمت و بازسازی شد. ارزشمندترین قسمت بنا کاشیکاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد است.
گنبد جبلیه
- نشانی: رمان، شرق کرمان، انتهای خیابان زریسف، دامنه كوههای مسجد صاحبالزمان
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: کمتر از یک ساعت
- فاصله با جاذبه قبلی: ۱۰ دقیقه با خودرو
گنبد جبلیه هشتضلعی که به گنبد گبری نیز شهرت دارد، تماما از سنگ است و عرض پی آن نیز در پایه به سه متر میرسد. در هشت طرف آن هشت در به عرض دو متر قرار گرفته که اخیرا برای مستحکم ساختن بنا و جلوگیری از تخریب آن درگاهها را با سنگ مسدود کردهاند و فقط یکی را باز گذاشتهاند. سقف گنبد از آجر ساختهشده و داخل آن ظاهرا دارای تزیینات گچبری بوده که قسمت بالای آن ریخته و قسمت پایین بنا اگر تزئیناتی هم داشته، از بین رفته است. مصالح بهکاررفته در دیوارها، سنگ لاشه با ملاط گچ از بیرون و آهک از داخل است. مساحت وسیعی از محیط این بنا درختکاری شده و نوعی جنگل مصنوعی را پدید آورده است. پوشش درختان کاشته شده، درختان سرو و کاج است و جنگلی بانام جنگل قایم را تشکیل دادهاند که از تفرجگاههای کرمان است. این گنبد پس از مرمت به گنجینه جبلیه (کتیبههای تاریخی) تبدیل شد. از کتیبههای موجود در این گنجینه میتوان به کتیبه مسجد آبدر اشکان رابر بافت اشاره کرد.
روز دوم
پیشنهاد ما برای گردش در روز دوم، شروع بازدید از جاذبههای ماهان است.
ماهان شهری خوش آبوهوا در استان کرمان است. ماهان در حدود ۳۶ کیلومتری مرکز شهر کرمان قرار دارد و برای رسیدن به آن باید ۳۳ دقیقه رانندگی کنید. بازدید در ماهان را با دیدن باغ شاهزاده شروع کنید.
آرامگاه شاه نعمتالله ولی
- نشانی: کرمان، ماهان
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: کمتر از یک ساعت
آرامگاه یا آستانه شاه نعمتالله ولی بنایی مربوط به دوره صفوی است که شهر ماهان در استان کرمان جای گرفته است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۳۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بنا که امروزه ۳۲۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، در آغاز بهشکل یک تک بنا با گنبدی بلند بر فراز فضایی چهارگوش درون باغ بزرگی بوده که در دورههای بعدی بناهای دیگری در کنار آن ساخته شده است. عمارت تاریخی مرقد شاه نعمتالله ولی صحنها و رواقهای پیرامون آن نزدیک به شش هزار متر مربع گستردگی دارد. این عمارت آمیختهای از هنر معماری شش سده اخیر است.
در بخش زبرین دالان ورودی، موزه شاه نعمتالله جای گرفته و در سمت شمال آن کتابفروشی و در سمت جنوب باختری آرامگاه امیرنظام گروسی سیاستمدار، ادیب و چهره نامدار دوره قاجار قرار دارد.
شماری کشکول آراسته به خط و نقش، شماری تبرزین تراشیده شده بههمراه شمشیر مرصع با جلد چرمی، سپرهای گوناگون از پوست کرگدن و فولاد، کتابهای خطی و چاپ سنگی و چاپی کممانند، شمار سیاری پته، ترمه و شال، ظروف چینی و بلور از جمله اشیای ارزشمندی هستند که در موزه آرامگاه شاه نعمتالله ولی نگهداری میشوند.
عمارت شتر گلو
- نشانی: کرمان، ماهان، خیابان جهاد
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: حدود یک ساعت
- فاصله با جاذبه قبلی: ۶ دقیقه با خودرو
شتر گلو مربوط به دوره قاجار و خانه خاندان رضوی نعمتالله است و در ماهان، داخل شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ مهر ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۵۶۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شتر گلو بهنوعی سازه آبی سنتی گفته میشود که کار انتقال آب را از مکانی به مکان دیگر انجام میدهد، بهنوعی که اگر در مسیر آب موانعی مانند جاده، رودخانه و… قرار گرفته باشد، بهگونهای که سطح مانع از مسیر آب پایینتر باشد، میتوان با احداث شتر گلو بهراحتی آب را منتقل کرد. عملکرد شتر گلوها بهعنوان سازههای آبی سنتی، بهنوعی شبیه به عملکرد سیفونهای معکوس بهعنوان سازههای آبی امروزی است. درگذشته برای اینکه امنیت باغها و خانههایی که در مسیر آب قناتها و چشمهها قرار داشتند تامین شود، ورودی و خروجی آب را بهگونهای طراحی میکردند که هیچ موجود زندهای نتواند وارد شود. برای این منظور در زیر دیوار خانه، کانالی بهشکل زاویه منفرجه میساختند تا آب از یک سمت با ارتفاع مناسبی پایین رفته و از سمت دیگر بنا بهقاعده ظروف مرتبط بالا بیاید و ازآنجاکه شکل این کانالها به گردن و گلوی شتر شباهت دارد به چنین سازهای «شترگلو» میگفتند.
از ویژگیهای ساختمان شتر گلو این است که داخل این بنا یک فواره بزرگ قرار دارد که وقتی آب داخل آن جریان داشته باشد، صدای کاروان شتر به گوش میرسد. در مرکز ساختمان شتر گلو ماهان حوضخانهای زیبا که با سقف بلند و گنبدی شکل و مقرنسکاری شده، قرار دارد.
باغ شاهزاده
- نشانی: کرمان، ماهان، دامنه كوه جوپار
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: بین ۲ تا ۳ ساعت
- فاصله با جاذبه قبلی: ۱۱ دقیقه با خودرو
باغ شاهزاده ماهان یا باغ شازده ماهان یکی از باغهای تاریخی ایران به شمار میرود. این باغ در حدود ۲ کیلومتری شهر ماهان و در نزدیکی شهر کرمان و در دامنه کوههای تیگران جای گرفته و مربوط به پایان دوره قاجاریه است. این اثر در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۵۳ با شماره ثبت ۱۰۱۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و در سال ۲۰۱۱ در نشست سی و پنجم میراث جهانی یونسکو بههمراه هشت باغ ایرانی دیگر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسید.
این باغ نخست به دستور محمدحسن خان سردار ایروانی حاکم وقت کرمان ساخته شد و بنای درون آن بعدها توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله حاکم کرمان طی یازده سال حکمرانی وی (۱۲۹۸ ه. ق تا ۱۳۰۹ ه. ق) ساخته شد. با این همه، با مرگ وی ساخت بنای آن نیمه کاره رها شد. گفته میشود وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان میبرند، بنایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بود تغار گچی را که در دست داشته محکم به دیوار کوبیده و کار را رها کرده و فرار کرده است. به همین علت جاهای خالی کاشیها را بر سردر ورودی میتوان دید تاریخ بنای باغ ۱۲۷۶ خورشیدی است.
پیشنهاد ناهار
برای ناهار هم میتوانید در باغ شازده ناهار میل کنید یا به آسیاب بادی در جاده هفت باغ سر بزنید. در جاده هفت باغ از ماهان بهسمت کرمان رستوران زیاد است و میتوانید یکی را انتخاب کنید.
پس از صرف ناهار، ساعت حدود ۱٫۳۰ دقیقه ظهر است و با طی کردن مسیر ۳۰ دقیقهای باید بهسمت کرمان برگردید.
زمانی که به کرمان میرسید، ساعت حدود دو است و زمان مناسبی برای بازدید از چند جاذبه در شهر کرمان است.
موزه هنرهای معاصر سنتی موزه صنعتی کرمان
- نشانی: کرمان، خیابان شریعتی و حدفاصل میدان باغ ملی و چهارراه طهماسب
- ساعات بازدید: از ۷ صبح تا ۹ شب
- مدتزمان بازدید: بین یک تا دو ساعت
موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان آثاری اصیل از هنرمندان بلندآوازهی جهان را در خود دارد و جنبههای گوناگون هنرهای تجسمی ایران را به رخ هر بازدیدکنندهای میکشد. حدود نیمی از آثار موزه متعلق به استاد سید علیاکبر صنعتی است و بقیه آثار به بیش از ۸۳ هنرمند معاصر ایرانی و ۱۶ هنرمند خارجی تعلق دارد که بهجرئت میتوان گفت بعد از موزه هنرهای معاصر تهران، آثار این موزه در کشور منحصربهفرد است و غنیترین گنجینهی هنر معاصر ایران و جهان را در ایران دارد.
باغموزه هرندی
- نشانی: کرمان، بلوار فردوسی
- ساعات بازدید: ۷ صبح تا ۹ شب
- مدتزمان بازدید: یک تا دو ساعت
- فاصله با جاذبه قبلی: ۹ دقیقه با خودرو، ۸ دقیقه پیاده
باغموزه هرندی مربوط به اواخر قرن ۱۳ ه. ق. است. این مجموعه توسط عدل السلطان بنا و در سال ۱۳۱۳ شمسی به ابوالقاسم هرندی فروخته شد، بهدلیل توقف چندروزهی رضاخان در مسیر سفر تبعیدش مورد توجه قرار گرفت و در سال ۱۳۵۴ توسط مالک باغ به وزارت فرهنگ و هنر اهدا و در نهایت سایر بخشهای آن خریداری شد.
باغموزه هرندی تمامی ویژگیهای یک باغ عمارت ایرانی را دارا است. از جمله قسمتهای باغ میتوان ساختمان اندرونی، بیرونی، بهارخواب، حمام آشپزخانه و اتاقهای مستخدمان، گاو گرد (گاو چاه) حوض آبنما، اصطبل و درختان میوه را نام برد که براثر مرور زمان دستخوش تغییرات زیادی شده که میتوان به تخریب اسطبل و انبارها، تبدیل آشپزخانه به ساختمان اداری اشاره کرد. اکنون ساختمان موجود در این باغ بهعنوان موزه منطقهای استان کرمان مورد بهرهبرداری است و همچنین در طبقه همکف این ساختمان موزه، سازهای سنتی استاد مسعود و در طبقه فوقانی آن موزه باستانشناسی قرار دارد.
استاد حسین مسعود یکی از هنرمندان عرصه موسیقی با اهداء ۲۱ عددساز، انگیزه ایجاد موزه سازهای سنتی را در محل باغ هرندی تقویت کرد و به کوشش مسئولان وقت در سال ۱۳۸۰ این موزه افتتاح شد. هدف اصلی این موزه آشنا کردن بازدیدکنندگان با سازهای بومی و سنتی این مرزوبوم و همسایگان کشور ایران است.
کتابخانه ملی کرمان
- نشانی: کرمان، کرمان، خیابان شهیدرجایی، خورشید
- ساعات بازدید: ۷ صبح تا ۹ شب
- مدتزمان بازدید: یک تا دو ساعت
- فاصله با جاذبه قبلی: ۱۳ دقیقه پیاده، ۹ دقیقه با خودرو
کتابخانه ملی کرمان، این ساختمان زیبای یک طبقهی آجری که در خیابان خورشید واقعشده، دارای محوطه زیبایی است که خود بنا وسط آن قرار دارد. داخل محوطه درختهای سرو و نیز حوض آب و آبنمایی قرار دارد که زیبایی صدچندانی به خود ساختمان داده، نوع درها و پنجرههایی که هنوز سبک و سیاق اصلی خود را حفظ کرده و تزیینات آجرکاری آن بسیار زیبا و نفیس است. این بنا علاوه بر کاشیهای معرق دارای آجرتراشهایی است که بافت بسیار زیبایی را در نما ایجاد کرده است.
ورودی این ساختمان دارای تشخص و هویتی است که آن نیز علاوه بر فضای ورودی دارای تزیینات نامبرده است. تعداد کتابهای موجود در کتابخانه ۱۲۱ هزار جلد است و بیش از ۳۰ نفر کتابدار در این کتابخانه فعالیت میکنند. کتابخانه مرکزی کرمان در حال حاضر، با دارا بودن بخشهای گوناگونی مانند پذیرش، خدمات فنی، امانت، مرجع، نسخههای خطی و چاپ سنگی، منابع دیداری- شنیداری، کرمانشناسی، نمایشگاه تازههای کتاب، کتابخانه نابینایان، کتابخانه کودک، کتابخانه تخصصی دفاع مقدس، بخش جستوجوی کتاب و سالنهای مطالعه برای ارائه خدمات به همشهریان و مراجعان محترم میکوشد.
روز سوم
گردش روز آخر را با بازدید از یخدان مؤیدی آغاز میکنیم.
یخدان مؤیدی
- نشانی: کرمان، خیابان کامیاب
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: ۳۰ دقیقه
یخدان مؤیدی از آثار تاریخی شهر کرمان است. این بنا در خیابان ابوحامد قرار دارد. کرمانیها با استفاده از ابداعات و ابزارهایی منحصربهفرد به نام قنات، حفر کانال در عمق زمین، ساخت آبانبارها و یخدانها زندگی بهتری را برای خود ساخته بودند. هر قنات آب مورد نیاز آبانبارها را تامین میکرد و از زیرزمین به این مکانها متصل بود. آبانبارها نیز آب موردنیاز یخدانها را تامین میکردند و یخدانهای بزرگ نیز قنات اختصاصی داشتند. در واقع میتوان گفت قبل از اختراع برق، در این شهر از یخچال استفاده میشده است. یخدان مؤیدی در تاریخ ۲ آبان ۱۳۷۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
تخت درگاه قلی بیگ
- نشانی: کرمان بین چهارراه گنبد جبلیه و میدان بیرم آباد، روبهروی باغوحش کرمان
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: کمتر از یک ساعت
- فاصله با جاذبه قبلی: ۱۵ دقیقه خودرو
درگاه قلی بیگ از امرای اواخر دوره صفویه و رئیس ایل افشار در کرمان بوده است. وی تنها فرد معروف افشار بود که طی ۱۵۰ سال بعد از گنجعلیخان نامش بر سر زبانها بوده. تخت درگاه قلی بیگ بهوسیله همسر محمد اسماعیلخان وکیل الملک مرسوم به کربلایی تعمیر شده است. امروزه جادهای از کنار تخت بهطرف مسجد صاحبالزمان کشیده شده است، تخت درگاه قلی بیگ یکی از زیباترین آثار تاریخی شهر کرمان محسوب میشود که در تنگهای در شرق این شهر بناشده و قرارگرفته این بنا در مجاورت بزرگترین جنگل دست کاشت ایران و گنبد جبلیه و ارگهای تاریخی قلعه دختر و قلعه اردشیر میتواند مثلث گردشگری شهر کرمان را کامل کند. این بنای زیبا که در مجاورت باغی سرسبز قرار گرفته است از جمله بناهای منحصربهفرد تاریخی است که از گزند حمله اقوام مختلف به کرمان و حوادث طبیعی مانند زمینلرزه دورمانده است و هماکنون بهمانند نگینی در ارتفاعات شرق کرمان میدرخشد.
قلعه اردشیر
- نشانی: کرمان خیابان انقلاب، نزدیک پارک جنگلی انقلاب
- ساعت بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: ۳۰ دقیقه
- فاصله با جاذبه قبلی: ۸ دقیقه با خودرو، ۳۰ دقیقه پیاده
قلعه اردشیر را به اردشیر بابکان نسبت میدهند. اردشیر بابکان بنیانگذار سلسله شاهنشاهی ساسانی بود. او در زمان شروع تشکیل حکومت قوی مرکزی پس از آرام شدن شورش شهرهای داراب گرد و نیریز در استان فارس برای پس گرفتن شهر کرمان حرکت کرد. در آن زمان ولخش از سلسلهی اشکانی بر کرمان حکومت میکرد و مدعی استقلال و جدایی از حکومت جدا بود. اردشیر بابکان با جنگ و پیروزی، او را اسیر و پسر خود را حاکم شهر کرمان کرد. مورخان معتقد هستند حدود سال ۲۲۰ پس از میلاد زمانی که اردشیر کرمان را فتح کرد این محل گواشیر نام داشته و مرکز ولایت کرمان بوده است. بنا به گفتهی هرودوت کرمان از قبایل دوازدهگانه ایران است و ساتراپی چهاردهم (دارا) مشتمل بر ایالت کرمان بوده است.
قلعه اردشیر قلعهای تاریخی در استان کرمان است و در قسمت شرقی شهر کرمان روی تپهای قرار دارد. این قلعه را بهعلت مکان قرار گرفتن و وضع ظاهریاش قلعه کوه هم مینامند. قلعه اردشیر از آثار باقیمانده قبل از ورود اسلام به داخل ایران است و هماکنون از آن خرابهای باقی مانده است. قلعه اردشیر در ارتفاع ۱۵۰ متری شهر کرمان است.
قلعه دختر
- نشانی: کرمان خیابان انقلاب، کنار پارک انقلاب
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: ۳۰ دقیقه
- فاصله با جاذبه قبلی: ۱۰ دقیقه پیاده، ۳ دقیقه با خودرو
قدیمیترین اثر تاریخی کرمان بنایی معروف به قلعه دختر است. این قلعه که در بیشتر تواریخ به نام قلعه کوه آمده است و امروز فقط به نام «قلعه دختر» خوانده میشود و در مشرق کرمان بر فراز صخرههایی از سنگ قرار گرفته است.
این قلعه بازمانده معبد آناهیتا در این منطقه است. آناهیتا (الهه ناهید) نگهبان آبها، زنان، گیاهان و باروری بوده. ساختمانهای این قلعه رویهم به دو قسمت مجزا تقسیم میشود. قسمتی که بر فراز قلعه نسبتا مرتفع جنوب شرقی قرار دارد و سابقا قلعه کوه نامیده میشده، کاملا بهعلت وضعیت طبیعی از قلعه مجزا است. قسمت دوم بر تپه کوتاهتری قرار دارد و به قلعه دختر موسوم است. در قلاع دختر کرمان با اینکه جست و جوهای زیاد بهعملآمده و آثار تاریخی مهمی به دست نیامده است.
پس از بازدید حدود سهساعته از بناهای قدیمی و قلعههای باستانی کرمان، زمان مناسبی برای صرف ناهار است.
پیشنهاد ناهار
سفرهخانه سنتی خان سالار، یکی از نزدیکترین و بهترین رستورانها به شما است. آدرس این سفرهخانه، خیابان شهدا، چهارراه روشندلان، ابتدای خیابان دارلک.
برای پایان دادن به سفر، بازدید از آبشار سیمک و گذراندن زمان در این محیط زیبا، پیشنهاد مناسبی است. این آبشار در فاصله ۴۰ کیلومتری مرکز استان کرمان است و برای رسیدن به آن باید حدود ۵۰ دقیقه رانندگی کرد.
آبشار سیمک
- نشانی: کرمان ۳۵ کیلومتری شمال کرمان
- ساعات بازدید: در طول روز
- مدتزمان بازدید: دو تا سه ساعت
آبشارهای سیمک در ۳۵ کیلومتری شمال کرمان و در منطقه کوهپایه واقع شدهاند. در این منطقه ۱۳ آبشار وجود دارند که صعود و فرود از آنها نیاز به در اختیار داشتن ابزارهای فنی دارد. وجود امکانات و زیرساختهای مناسب بهخصوص اردوگاه سیمک که تحت مدیریت آموزشوپرورش قرار دارد، سبب شده گردشگران فراوانی در طول سال به این منطقه مراجعه کنند. منطقه کوهپایه مشتمل بر ۱۶۱ روستا است که مرکز آن روستای ده لولو است. سیمک نام تنگهای بسیار زیبا و کمنظیر در شمال روستای کوهپایه کرمان است که عرض آن بسیار کم و بین سه تا پنج متر است و دیوارههای بسیار بلند دو طرف آن را احاطه کرده است.
روز گردش در کرمان را میتوانید با بازدید از ارگ بم به پایان برسانید، ارگ بم در فاصله ۱۹۳ کیلومتری کرمان بهسمت زاهدان قرار دارد و برای رسیدن به آن باید دو ساعت و ۲۰ دقیقه رانندگی کنید. رفتن به ارگ بم از طرف وبسایت کجارو پیشنهاد میشود، ولی باید این موضوع را در نظر گرفت که این بازدید زمان طولانی را از شما میگیرد امادیدن بزرگترین بنای یکپارچه خشتی جهان که البته پس از زلزله بخش زیادی از آن تخریب شده و در دست مرمت است و مسیر بازدید مشخصی هم دارد، خالی از لطف نیست.