شوشتر در یک نگاه

شوشتر شهر دارالمومنین، از شهرهای استان خوزستان در جنوب غربی ایران است. این شهر که به شهر آسیاب آبی دنیا مشهور است، از شهرهای کهن و تاریخی ایران محسوب می‌شود. شوشتر در جلگه‌ی خوزستان قرار دارد و به همین سبب آب و هوایی معتدل دارد. این شهر جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی بسیاری را در خود جای داده است و یکی از قطب‌های گردشگری در جنوب غربی ایران است که سالانه افراد بسیاری به آن سفر می‌کنند.

جغرافیا

شوشتر موقعیت ویژه‌ای در جلگه خوزستان دارد و رودخانه کارون و دز از این شهر عبور می‌کنند. جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، ۱۳۹ هزار نفر تعیین شد و پنجاه و هفتمین شهر از نظر جمعیت در ایران است. این شهر در دامنه کوه‌های زاگرس قرار دارد و بسیار حاصلخیز است. این شهر دارای معادن بسیار آهک،‌ گچ و شن و ماسه است.

تاریخچه

بنا به‌گفته تاریخ‌نویسان از جمله حمزه اصفهانی، شوشتر به‌معنی خوب‌تر است؛ و چون شهر شوش روبه‌ویرانی می‌رفت، در شش فرسنگی بنا شد که خوش آب و هواتر و حاصلخیزتر از شوش بود و آن را شوشتر یعنی از شوش بهتر نامیدند. متون تاریخی بسیاری از وجود قلعه سلاسل و نهر دارا یا داریوش شوشتر حکایت می‌کنند که این آبادی شوشتر را در دوران هخامنشی اثبات می‌کند. پس از حمله اعراب به ایران لقب این شهر دارالمومنین (شهر مومنان) شد. شوشتر از زمان ساسانیان تا ابتدای پهلوی در اغلب دوره‌های تاریخی مرکز استان خوزستان بوده‌ است. از وقایع مهم دوران قاجار می‌توان به همه‌گیری بزرگ طاعون در خوزستان و شوشتر در سال ۱۲۱۰ هجری شمسی اشاره کرد که نیمی یا بیش از نیمی از مردم شوشتر از گزند آن در امان نماندند.

فرهنگ و مردم شناسی

زبان

گویش بختیاری و زبان عربی به مقدار کمی در میان برخی از مردم این شهر رایج است، اما زبان اصلی این شهر زبان فارسی با گویش شوشتری محسوب می‌شود.

پوشش

مردهای عرب شهر شوشتر از لباس دشداشه، پوششی بلند و یکسره تا مچ پا و به رنگ سفید و بشت یا خاچیه که روی دشداشه پوشیده می‌شود، استفاده می‌کنند. زنان عرب این شهر نیز عبایه یا عبا نوعی چادر سیاهرنگ می‌پوشند.

موسیقی

در موسیقی ایرانی گوشه‌ی شوشتری، گوشه‌‌ای است در دستگاه همایون. با هرکدام از دستگاه‌های موسیقی ایرانی یک ردیف محلی در گوشه‌ی شوشتر اجرا می‌شود. خوانندگان برجسته موسیقی ایرانی با سبک سنتی مانند محمدرضا شجریان، سالار عقیلی، شهرام ناظری و علیرضا افتخاری در برخی از کارهایشان از گوشه شوشتری بهره برده‌اند.

مشاهیر

تقی‌الدین محمد شوشتری (ادیب، مترجم و شاعر ایرانی)، شباب شوشتری (شاعر)، ابوالعلاء شوشتری (شاعر)، سیدمحمدتقی آل سیدغفور (نماینده مجلس)، مرتضی محیط (نویسنده و پژوهشگر) و عبدالکریم بهنیا (نویسنده و پدر علم قنات ایران) برخی از مشاهیر این شهر تاریخی هستند.

گردشگری

صنایع دستی و سوغات

انواع بافندگی از دیرباز در شوشتر مرسوم و مشهور بوده‌ است. دیبا (پارچه) و پرند شوشتری از مشهورترین بافته‌های صنعتگران شوشتری است. جاجیم‌بافی، کپوبافی، فلزکاری و معرق ساقه گندم از صنایع دستی مشهور شوشتر است.

غذاهای محلی

شوشتری‌ها نان چرب را به‌عنوان غذای عروسی درست می‌کنند و یکی از غذاهای معروف این شهر است. آَش غُلغُل را نیز برای صبحانه می‌خورند. حدود ۱۰ نوع انواع ترشیجات محلی و حدود ۸ نوع انواع لبنیات محلی از ویژگی‌های خاص و انحصاری شهر تاریخی شوشتر است. ترشیجاتی مانند ترشی سیر، لگجی، بندری، موسیر و مخلوط، از جمله پرطرفدارترین ترشیجات بین مهمانان و گردشگران است.

جاذبه‌های گردشگری

این شهر کهن و تاریخی از در دوران پیش از اسلام تاکنون رونق فراوانی داشته است. از مهم‌ترین جاهای دیدنی شوشتر ۱۴ سازه آبی تاریخی است که در سازمان جهانی یونسکو ثبت شده‌اند. در چند سال اخیر شوشتر بیشترین جلب گردشگر را نسبت به سایر شهرهای استان خوزستان دارا بوده‌ است. شوشتر معماری و بافت شهری سنتی خاصی دارد. از جاذبه‌های گردشگری این شهر می‌توان به مسجد جامع شوشتر، چهارطاقی، امامزاده عبدالله، خانه مستوفی، قلعه سلاسل، چشمه سوزنگر، دخمه‌های زرتشتی، توعاشقون، بند خاک، بازار سنتی شوشتر،‌ سواحل رودخانه کارون و برج کلاه فرنگی اشاره کرد.