۱۰ گیاه دارویی در استان کهگیلویه و بویر احمد

محبوبه رستمی | یکشنبه, ۱۱ بهمن ۹۴ ساعت ۲۰:۰۰

 در ایران ۸۰۰۰ گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی گیاهی وجود دارد که ۲۳۰۰ نوع آن جز گیاهان دارویی هستند. درادامه با کجارو همراه باشید تا به بررسی ۱۰ نوع از این گیاهان که درپایتخت طبیعت ایران، استان کهگیلویه و بویر احمد می‌رویند، بپردازیم.

اغلب ما سفر را کسب تجربه‌‌های جدید می‌دانیم. تجاربی که بی شک در آینده از آن استفاده خواهیم کرد. بیماری و درد در هر شرایطی ممکن است به سراغ انسان بیاید که گاهی در زمان سفر و کوهنوردی دسترسی به کادرپزشکی و درمان برایمان امکان پذیر نیست. گیاهان دارویی در این شرایط کمک موثری هستند. اکثر این گیاهان در یکی از اندام‌های خود ماده‌ ای دارند که به بهبود و تسکین دردهای ما کمک می‌کند.

۱.بومادران

نام محلی: برنجاس یا قیصوم

نام علمی: Achillea millefoliom

ویژگی ظاهری: گیاهی به ارتفاع ۲۰ تا ۹۰ سانتی‌متر با برگ‌هایی پوشیده از کرک و رایحه‌ای تلخ است. گل های اين گياه سفيد و گاهی به رنگ صورتی ملايم نيز ديده می شود.

بومادران که اصالتا متعلق به اروپای شمالی و آسیای غربی است دارای اسانس اینومین و تانن است.از این گیاه اغلب به عنوان داروی قطع تب استفاده می‌شود و در درمان سرماخوردگی مفید است. ضد شوره سر، محرک رشد مو، ادرار آور، محرک دستگاه گوارش، تقويت کننده سيستم قاعدگی است و روغن اين گياه خاصيت ضد التهاب و ضدآلرژی دارد.اگر سابقه‌ی سکته قلبی یا مغزی دارید این دارو در سفر به شما کمک خواهد کرد زیرا ضد ترومبوز مغزی و شریانی است. از آنجا که بومادران خاصیت ضدخونریزی دارد اگر درطول سفر خون دماغ شدید فورا یک برگ تازه از گیاه را داخل بینی قرار دهید.متداول ترین نحوه‌ی استفاده از بومادران جوشانده آن است و باید آن را مثل چایی دم کنید. 

هشدار: ممنوعیت مصرف در دوران بارداری

۲.آویشن

نام محلی: اوریشوم یا حاشا

نام علمی: Zataria multiflora

ویژگی ظاهری: شبیه درختچه‌ای همیشه سبزو کوتاه است. برگ‌ها به رنگ خاکستری روشن و با بوی بسیار نافذ و دارای دم برگ‌های کوچکی نیزاست .اجتماع گل‌های صورتی آن در نوک شاخه‌هاست و برگ‌هایی شبیه کرک دارد.

 این گیاه، بومی قسمت‌های مرکزی و جنوب اروپا، بالکان و قفقاز و حاوی اسانس تیمول و آنتی بیوتیک طبیعی بوده و دمنوش و جوشانده آن برای افرادی که مبتلا به بیماریهائی نظیر: درد معده، سرطان، کلسترول، ورم روده، اختلال های مغزی و کلیوی، مسمومیت ، دندان درد، ناراحتی کبدی ، چاقی، ورم کلیه، ناتوانی جسمی، آسم، درد سیاتیک، سنگ کلیه، ترشخات رحم ، زکام سوءهاضمه، آرتروز، واریس وبرفک دهان می باشند، مفید است. مصرف خوراکی آویشن دارای اثر خلط آوری و ضد سرفه‌ی خوبی است.آویشن گیاه محبوب زنبورعسل است و عسل آویشن نیز تمام خواص خود گیاه را دارد.

نکته قابل توجه: به بعضی از گونه‌های گیاه هایThymus در ایران آویشن گفته می‌شود. این گیاه در مناطق زیادی از ایران در شمال، غرب و مرکز از جمله مازندران، گیلان، آذربایجان، زنجان، کردستان، اطراف تهران و اطراف قزوین می‌روید.

 هشدار: ممنوعیت مصرف در دوران بارداری

 

۳.مریم گلی

نام محلی: مرورشک

نام علمی: Salvia officinalis

ویژگی‌های ظاهری: مریم گلی یک گیاه علفی و چندساله است که ارتفاع اش به ۴۰ تا ۸۰ سانتی متر می رسد. قسمت های مختلف این گیاه دارای کرک های خاکستری رنگ است و گل های این گیاه به رنگ آبی مایل به بنفش هستند. یک گیاه بسیار تلخ مزه‌ که دارای رایحه‌ی معطر وخوشبو است.

گیاه مریم گلی ضد درد، آرامش‌بخش، ضدسرطان، ضدآلزایمر، ضدمیکروب، ضدتعریق، آنتی‌اکسیدان، کاهش‌دهنده شیر در زنان باردار، کاهش‌دهنده میل جنسی، قاعده‌آور و کاهنده پرفشاری خون است. از آنجا که برای کاهش قندخون مفید است بهتر است افراد دیابتی در طی سفر‌های خود آن‌را همراه داشته باشند.تسکین دهنده درد گلو و ضد باکتری است.

هشدار: مصرف مقدار زیاد مریم گلی در مدت طولانی موجب افزایش ضربان قلب، گرگرفتگی، خشکی دهان، تشنج و سرگیجه می‌شود.

۴.گل گاو زبان

نام محلی: گل گاوزون

نام علمی: Officinalis          Borage

ویژگی های ظاهری: گاو زبان گیاهی است علفی که ارتفاع ساقه آن تا ۶۰ سانتیمتر می رسد. ساقه‌ی آن خاردار و برگ های  این گیاه ساده و پوشیده از تارهای خشن است . گل های آن آبی ، سفیدو بنفش  هستند.

این گیاه دارای نیترات پتاسیم ، مالات کلسیم ، منگنز ، منیزیوم ، اسید فسفریک و آلانتویین است. گل گاو زبان از شمال آفریقا وارد شده و جوشانده ودمنوش این گیاه حواس پنجگانه را تقویت كرده و بسیار نشاط‌آور، بازكننده رنگ رخسار، كاهنده غم و اندوه و ضد وحشت و اضطراب است و می‌تواند حواس‌پرتی را رفع و تنگی نفس ناشی از آشفتگی ذهنی را بهبود بخشد.برگ های  تازه گل گاو زبان دارای مقدار زیادی ویتامین C می باشد و می‌توان برای انواع سالاد از آن استفاده نمود. توصیه می‌شود افرادی که یبوست دارند به همراه داشتن این گیاه مسهل را در مسافرت ها فراموش نکنند.

هشدار: ممنوعیت مصرف در دوران بارداری

۵.بابونه

نام محلی: باوینه

نام علمی: Chamaemelum Nobile

ویژگی های ظاهری: بابونه گیاهی است دایمی و ارتفاع آن تقریبا ۳۰ سانتی متراست. دارای بویی معطر که ساقه آن به رنگ سبز مایل به سفید ،برگ های آن کوچک و دارای بریدگی های باریک و نامنظم و پوشیده از کرک است .تجمع گل‌ها در انتهای ساقه‌ها و گل‌های سفید در اطراف وگل های زرد در قسمت وسط قرار دارند .این گیاه بیشتر دراستان های غربی کشور ازجمله یاسوج به صورت خودرو می‌روید.

گل های بابونه دارای اسانس تانن ، فیتوسترول و همچنین ماده ای تلخ بنام اسید آنته میک ( Anthemique Acid) می باشد . رفع سوء هاضمه، ضد اسپاسم گوارشی، تقویت معده ،تقویت اشتها، تقویت حافظه، تقویت اعصاب و مغز، آرام بخش، ضد میگرن، خواب آور، ضد اضطراب، ضد بیقراری، گشاد کننده عروق، کاهنده فشار خون، رفع و درمان اگزما، کمک درمان جوش غرور و آکنه، ضد ورم و قرمزی پوست، برطرف کننده زخم های جلدی است. اگر در سفر دچار سوختگی شدید حتما برای بهبودی محل سوختگی از این گیاه پر خاصیت می توانید استفاده کنید.

هشدار: به دلیل خاصیت رقیق کنندگی خون ، حداقل ۷ روز قبل از عمل جراحی مصرف گیاه را قطع کنید.

۶.زنجیل 

نام محلی: زنجفیل

نام علمی: Zingiba officinale

ویژگی‌های ظاهری: ریشه اصلی این گیاه از گره های موجود روی ساقه های ریشه دار آن رشد و نمو می كند. دارای برگ های طولانی، باریک ،كج و معوج ، سبز با گل های سفید و سبز مایل به زرد است. زنجبیل نوعی گیاه زیرزمینی است به همین دلیل ساقه ریشه دار این گیاه بخش اصلی آن خواهد بود.

به دلیل طعم تند و طبع گرم این گیاه ماده اصلی یخت و پز چینی‌ها و هندی‌ها است. ریشه‌ی این گیاه در درمان دریازدگی موثر واقع می‌شود بنابراین بهتر است در سفر‌های دریایی مقداری از آن‌را همراه داشته باشید .این گیاه همچنین گلودرد،سردردها،پاره ای از انواع دردهای قاعدگی وتب و درد ناشی از انواع سرماخوردگی ها و آنفلونزا را درمان می كند. در طب چینی شربت زنجبیل یکی از موثرترین درمان‌ها برای زخم معده است.

۷.شیرین بیان

نام محلی: ریشه بله یا ریشه مک

نام علمی: Glycyrrhiza globra

ویژگی‌های ظاهری: ریشه‌ی شیرین بیان مقدار قابل توجهی گلیسیرین دارد که باعث شیرینی این گیاه معطر شده است. هر چند طعم شیرین بیان به دلیل تنوع گونه‌های آن متفاوت است ومثلا شیرین بیان اسپانیا طعم ملایم و شیرین بیان یونان دارای طعم تلخ است.پوست ریشه قهوه ای پر رنگ وسیاه ومغز ریشه زرد رنگ است . گل های شیرین بیان به رنگ بنفش ، سفید و زرد و  میوه آن حاوی ۵ تا ۶ دانه است.

درمان کننده زخم معده و سرطان معده از اصلی‌ترین و موثرترین خواص این گیاه است.  این گیاه راز جوانی و به ضد پیری معروف است. از شیرین بیان برای درمان انواع سرفه در کودکان و بزرگسالان استفاده می‌شود.اگر مدام کوهنوردی نمی‌کنید شیرین بیان می‌تواند در دفع اسپاسم عضلانی به شما کمک کند.تقویت چشم، رفع سردرد، درمان سوء هاضمه، تسکین تنگی نفس از دیگر خواص این گیاه دوست داشتنی است. زخم و یا تاول‌های خود را با شیرین بیان شستشو دهید تا به روند بهبودی آن سرعت بخشد.

هشدار: استفاده زیاد برای طحال مضر است.

۸.رازیانه

نام محلی: راجونه

نام علمی: Foeniculum vulgare

ویژگی‌های ظاهری: رازیانه گیاهی است معطر که ارتفاع آن تا ۲ مترهم می رسد. دارای برگ های نازک و نخی است . گل‌های رازیانه زرد وبه‌صورت دسته جمعی  درانتهای ساقه ظاهر می شود. این گیاه کوچک که داری بویی معطر وطعمی شیرین است در ایران و در مناطق شمالی کشور در دامنه های کوه‌های دنا بطور خودرو می روید.

رازیانه  برطرف کننده‌ی حالت تهوع است بنابراین اگر به بیماری حرکت ( ماشین گرفتگی) مبتلا هستید می‌تواند به شما کمک کند. رازیانه مغز را فعال و دردهای مفاصل را برطرف می‌کند. یونانیان و مردم رم باستان از این گیاه برای لاغری استفاده می‌کردند. رفع چین و چروک صورت از دیگر خواص رازیانه است. قاعده آورو ادرار آور است وروغن آن‌ دردهای آرتروز را تسکین می‌دهد.

عوارض خاصی برای آن ذکر نشده است.

۹.پنیرک

نام محلی: توله

نام علمی: Malvasylvestris

ویژگی‌های ظاهری: گیاهی است خودرو با ارتفاع ۶۰ سانتی متر که ریشه های سفید رنگی دارد. ساقه آن استوانه ای شکل و صاف، برگ‌های آن بزرگ و گل‌های آن به رنگ بنفش و دارای رگ‌های تیره است.گل های پنیرک بعد از خشک شدن به رنگ آبی در می آیند.  کاشانی ها  به این گیاه مولجه می گویند.

پنیرک حاوی ویتامین های a , b , c ، ضد سرفه، مرهم سینه ،دارای خاصیت مسهلی و برای تنبلی روده‌ها مفید است. دمنوش پنیرک برای سرفه های شدید موثر واقع می‌شود و برگ و ریشه‌ی پنیرک ورم گوش را التیام می‌بخشد. اگر در طی سفر خود با زنبور گزیدگی مواجهه شدید مقداری پنیرک روی آن بگذارید.

موارد منع مصرف : _

۱۰.مرزنجوش

نام محلی: مرزنجوش

نام علمی: Origanum Vulgar Aureum

ویژگی‌های ظاهری: گیاهی به ارتفاع ۳۰ سانتی‌متر است که دارای برگ‌های طلایی  بوده و گل‌های صورتی آن از  تابستان تا پاییزظاهرمی‌شوند. ازمرزنجوش به دلیل بوی خوش و عطر ملایمش بعنوان خوشبو کننده استفاده می‌شود.

اين گياه  برای درمان بيماریهایی مانند ماليخوليا ، فلج، تنگینفس و ‌خفقان موثراست.  مرزنجوش  قاعده‎آور، شادی‎آور، برطرف‌کننده کک‌ومک، برونشيت، سياتيک، تقويت معده، موثر در بیخوابی و بدبویی عرق است.از دیگر خواص درمانی این گیاه می‌توان به ضد نفخ، آرام‌بخش، تقویت کننده  معده و خلط‌آور اشاره کرد. درالتيام زخم‌ها این گیاه به کمک شما خواهد آمد.

هشدار: استفاده زیاد باعث آسیب رساندن به کلیه‌ها می‌شود.

 تهیه شده در کجارو

مطالب مرتبط:

دیدگاه