گلادیاتورها؛ آیا نبردهای خونین تا مرگ ادامه داشت؟

گلادیاتورها مبارزان مسلحی بودند که در زمان امپراتوری روم با دیگر گلادیاتورها، حیوانات وحشی و مجرمان می‌جنگیدند و موجب سرگرمی حضار می‌شدند. فیلم‌های معروف، نظیر فیلم «گلادیاتور» (Gladiator) ساخته شده در سال ۲۰۰۰ میلادی، اغلب، گلادیاتورهای رومی را در نبردهای خونینی نشان می‌دهند که تا زمان کشته شدن یکی از مبارزان ادامه می‌یافت؛ اما آیا واقعا گلادیاتورها تا پای مرگ می‌جنگیدند؟ در این مقاله، بیشتر با گلادیاتورها، میزان مرگ و میر و آموزش‌های ایشان آشنا خواهید شد.

دانستنی‌ها درباره نبردهای گلادیاتورها:

• تاریخچه مبارزه‌های گلادیاتورها
• آیا مبارزه گلادیاتورها به مرگ ختم می‌شد؟
• آموزش گلادیاتورها
• زندانیان آموزش‌ندیده

تاریخچه مبارزه‌های گلادیاتورها

مبارزه‌های گلادیاتوری در میان مردم و همچنین حاکمان رومی محبوبیت داشت. گلادیاتورها نشانی از اخلاق رزمی رومیان بودند که با جنگیدن و حتی با افتخار مردن، می‌توانستند منبع الهامی برای دیگران و تحسین عموم شوند؛ اما میزان مرگ و میر گلادیاتورها همچنان مسئله است و به نظر نمی‌رسد که تمام مبارزه‌های گلادیاتوری به مرگ حداقل یکی از مبارزان ختم شده باشد.

_{منبع عکس: history.com، پدیدآور: نامشخص}

«آلفونسو ماناس» (Alfonso Manas)، پژوهشگر دانشگاه «برکلی» (Berkeley) کالیفرنیا، به‌صورت گسترده روی موضوع گلادیاتورها مطالعه کرده است. او می‌گوید در واقع، گاهی آن‌ها تا پای مرگ می‌جنگیدند؛ اما همیشه این‌گونه نبود. شواهد نشان می‌دهند که نرخ مرگ و میر گلادیاتورها در طول زمان تفاوت داشت.

برای مثال، نقاشی‌های مقبره‌ای متعلق به قرن چهارم قبل از میلاد در محوطه شهر «پستوم» (Paestum) ایتالیا نشان می‌دهند که گلادیاتورها زخم‌های وحشتناکی برداشته‌اند؛ مثلا، نیزه در سر حریف فرو رفته که البته مرگ‌بار است؛ بدین‌ترتیب، احتمالا نبرد گلادیاتورهای اولیه با مرگ یک یا هر دو مبارز به پایان می‌رسید.

پس از سال ۲۷ قبل از میلاد، مسابقات گلادیاتورها اصلاح شد و نرخ مرگ و میر کاهش یافت. این اصلاحات در زمان حکومت امپراتوران «آگوستوس» (Augustus) (حدود ۳۰ قبل از میلاد تا ۱۴ میلادی) و «تیبریوس» (Tiberius) (حدود ۱۴ تا ۳۷ میلادی) صورت گرفت. نرخ مرگ و میر در قرن یکم میلادی کاملا مشخص است؛ مطالعه نتایج مبارزه گلادیاتورها بر نقاشی‌های دیواری شهر «پمپئی» (Pompeii) ایتالیا نشان می‌دهد که از هر پنج مبارزه، یکی با مرگ طرف بازنده پایان می‌یافت. این نرخ مرگ و میر احتمالا در طول قرن دوم میلادی نیز ثابت ماند.

_{منبع عکس: ThoughtCO، عکاس: Ken Welsh}

بیشتر گلادیاتورها بردگانی بودند که تحت شرایط سخت زندگی می‌کردند؛ اما با کاهش چشمگیر نرخ مرگ و میر، برخی افراد آزاد نیز داوطلب شدند که گلادیاتور شوند. افراد آزاد با این کار موقعیت اجتماعی و حقوقی و گاه حتی جان خود را از دست می‌دادند؛ اما گلادیاتوری آن‌قدر جذابیت داشت که به آن تن دهند.

از قوانین خاصی که پس از سال ۲۷ قبل از میلاد تغییر کرد، اطلاعات خاصی در دست نیست؛ با این حال، شواهد نشان می‌دهند که گلادیاتور می‌توانست با انداختن سپر و بلند کردن انگشت اشاره، تسلیم شود. به‌علاوه، داوری وجود داشت که می‌توانست اعمال قانون کند و اگر گلادیاتوری در آستانه کشته شدن بود، دستور توقف مبارزه را بدهد. با اجازه برگزارکننده مسابقه، طرف بازنده می‌توانست از زخم‌های بیشتر مصون بماند و صحنه مبارزه را ترک کند. اگر شخص برگزارکننده مبارزه بر کشتن گلادیاتور اصرار داشت، باید مبلغ زیادی را به شخصی می‌پرداخت که گلادیاتور را آماده کرده بود.

حاکمان می‌توانستند گلادیاتورها را برای مسابقه با عقد قراردادی از صاحبانشان اجاره کنند. برخی شواهد از این قراردادها نشان می‌دهد که اگر گلادیاتور با جراحت بسیار برمی‌گشت یا می‌مرد، مبلغ اجاره به فروش تبدیل می‌شد و آن مبلغ می‌توانست تا ۵۰ برابر بیشتر شود.

_{منبع عکس: history.com، پدیدآور: نامشخص}

در قرن سوم میلادی، نرخ مرگ و میر گلادیاتورها افزایش یافت. میل مردم به خشونت بیشتر شد و در اغلب مبارزه‌ها علامت تسلیم و عفو مرسوم نبود. منابع قرن سوم میلادی بیان می‌دارند که از هر دو مبارزه، یکی به مرگ طرف بازنده ختم می‌شد.

نرخ بالای مرگ و میر تا قرن چهارم میلادی ادامه داشت. کاشی‌کاری‌های محوطه «تورنوا» (Torrenova) در جنوب ایتالیا، مرگ گلادیاتورها در مبارزات را نشان می‌دهند. در قرن پنجم میلادی، مسابقات گلادیاتوری کاهش یافت و احتمالا بیشتر مبارزه‌ها نیز به مرگ ختم نمی‌شد. در این قرن، مسیحیان روم بیش از پیش به مخالفت با این مسابقات برخاستند و آن‌ها را نشانی از رسوم مشرکان دانستند؛ بدین‌ترتیب، مسابقات گلادیاتوری به روند کاهشی خود ادامه داد. 

آیا مبارزه گلادیاتورها به مرگ ختم می‌شد؟

با آنکه تصور عموم بر آن است که نبرد گلادیاتورها همواره به مرگ ختم می‌شد، واقعیت کمی پیچیده‌ و متفاوت است. تمام مبارزه‌های گلادیاتوری به مرگ ختم نمی‌شد؛ برخی دلایل و شواهد این موضوع را تایید می‌کنند که از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ارزش بالای گلادیاتورها: گلادیاتورها سرمایه‌های ارزشمندی برای صاحبانشان بودند. صاحبان آن‌ها منابع مالی بسیاری برای پرورش، تمرین و آموزش آن‌ها صرف می‌کردند. در نتیجه تمام تلاش خود را می‌کردند تا گلادیاتورها را زنده از میدان مبارزه بیرون آورند.

_{منبع عکس: A Road ReTraveled، پدیدآور: نامشخص}

• نقش داور: داوران ناظر مسابقه وقتی می‌دیدند گلادیاتوری آشکارا شکست خورده است، می‌توانستند مبارزه را متوقف کنند. تصمیم عفو یا کشتن گلادیاتور عموما بر عهده برگزارکننده مسابقه بود.
• تقاضای عمومی: تماشاگران گاهی تقاضای مرگ گلادیاتور را داشتند؛ اما در عین حال، آن‌ها مبارزان حرفه‌ای و شجاع را تحسین می‌کردند و ممکن بود از برگزارکننده تقاضای عفو کنند.
• نوع مسابقه: تمام مسابقه‌ها به مرگ ختم نمی‌شد. برخی از مسابقه‌ها استقامتی و تنها برای نمایش مهارت مبارزان بود.
• گزارش‌های تاریخی: شواهد نشان می‌دهند که بسیاری از گلادیاتورها با وجود شکست‌های متعدد، توانستند از شغل گلادیاتوری بازنشسته شوند.

بنابراین با آنکه مبارزه خطر کشته شدن را در پی داشت، مرگ پیامد اجتناب‌ناپذیر تمام مسابقات نبود. مبارزه گلادیاتوری ترکیبی از وحشیگری و نمایش فنون رزم بود.

_{منبع عکس: National Geographic، عکاس: Remi Benali}

آموزش گلادیاتورها

گلادیاتورها آموزش‌های سخت و سازمان‌یافته‌ای را از سر می‌گذراندند تا برای مبارزه‌های خشن میدان نبرد آماده شوند. برخی از جنبه‌های کلیدی آموزش آن‌ها از این قرار بود:

• ارزیابی اولیه: در ابتدا، پزشکی، نوآموزان را معاینه می‌کرد تا تشخیص دهد که برای تمرین و آموزش مناسب هستند یا خیر. افراد نامناسب یا فروخته یا برای کار در معادن فرستاده می‌شدند.
• تمرین روزانه: نوآموزان به‌طور مرتب با سلاح‌های چوبی تمرین می‌کردند که سنگین‌تر از سلاح‌های واقعی بود؛ بدین‌ترتیب توان و استقامت آن‌ها بالا می‌رفت. گلادیاتورها با شمشیر و سپر چوبی در برابر تیرهای چوبی تمرین می‌کردند.
• مبارزه با یکدیگر: گلادیاتورهای باتجربه با یکدیگر به‌صورت تمرینی مبارزه می‌کردند. آن‌ها گاه سلاح‌های ضخیم یا تیز به کار می‌بردند. این مبارزه‌های کنترل‌شده، مهارت‌های ایشان را تقویت می‌کرد.

_{منبع عکس: UNRV.com، پدیدآور: نامشخص}

• آماده‌سازی جسمی: آموزش‌ها شامل تمرینات متعددی برای تقویت قوا، چابکی و استقامت می‌شد. این تمرینات می‌توانست شامل دویدن، وزنه‌برداری و ورزش‌های سبک بدون وسیله شود.
• رژیم غذایی و سلامتی: گلادیاتورها از رژیم غذایی سفت و سختی پیروی می‌کردند تا آمادگی جسمانی خود را حفظ کنند. رژیم غذایی پرانرژی آن‌ها شامل مواد کربوهیدراتی مثل جو و لوبیا می‌شد تا بتوانند تمرینات سخت را انجام دهند.
• آمادگی روانی: گلادیاتورها همچنین تمرین می‌دیدند تا بدون ترس یا احساسات مشهود، با مرگ روبه‌رو شوند. این رواقی‌گری را رومیان تحسین می‌کردند و بخش اساسی آموزش‌های آن‌ها بود.
• سلسله مراتب و انضباط: در مدرسه‌های آموزشی گلادیاتورها، محیط خشک با مقررات سفت و سختی حکمفرما بود و با هرگونه بی‌انضباطی برخورد می‌شد. مربیان که اغلب خود پیشتر گلادیاتور بودند، نظم و انضباط سختگیرانه‌ای اعمال می‌کردند.

ترکیب تمرینات فیزیکی و روانی باعث می‌شد که مبارزان قدرتمندی از مدرسه‌های گلادیاتوری بیرون بیایند تا با مبارزه‌های خود جمعیت تماشاچی را سرگرم کنند و از نبردهای مرگ‌بار جان به در ببرند.

_{منبع عکس: Live Science، پدیدآور: peepo}

زندانیان آموزش‌ندیده

تمام مبارزانی که به صحنه نبرد می‌رفتند، مثل گلادیاتورها آموزش‌‌دیده و ماهر نبودند. بعضی، زندانیان آموزش‌ندیده بودند که حکم آن‌ها خورده شدن توسط حیوانات وحشی بود. این زندانیان بدون هیچ تعلیمی و اغلب بدون سلاح یا با سلاحی ابتدایی به استقبال مرگ می‌رفتند و در مواقع نادری می‌توانستند در مبارزه پیروز شوند و زنده بمانند.

_{منبع عکس: Drive Thru History، پدیدآور: نامشخص}

زندانیان در برابر حیوانات گرسنه قرار می‌گرفتند و اغلب توسط آن‌ها دریده می‌شدند. این نوع مرگ‌ها در واقع تدارکات و پیش‌زمینه‌ای برای شروع مبارزه اصلی گلادیاتورهای آموزش‌دیده بود.

از آنجا که زندانیان آموزش ندیده بودند و سلاحی نداشتند، قیمت آن‌ها نسبتا پایین بود؛ بنابراین آن‌ها گزینه ارزانی برای سرگرمی‌های مرگ‌بار بودند. علاوه بر این، عمل قرار دادن زندانیان در صحنه نبرد، نوعی عامل بازدارنده برای پیشگیری از جرم و جنایت در جامعه محسوب می‌شد و این پیام را به جامعه می‌داد که اگر جرمی مرتکب شوند، عاقبتشان مرگی چنین فجیع خواهد بود؛ بنابراین با یک تیر، دو نشان می‌زدند؛ هم سرگرمی و هم کنترل اجتماعی بود.

_{منبع عکس: Esquire، عکاس: نامشخص}

نظر شما درباره نبرد گلادیاتورها چیست؟ دیدگاه خود را با ما و دیگر همراهان کجارو در میان بگذارید.

_{منبع عکس کاور: History Skills، عکاس: نامشخص}