منار بسطام؛ از زیباترین منارهای دوران سلجوقی
منار آجری مجموعه تاریخی بسطام، در سمت شرق مسجد بایزید و متصل به آن واقع شده است؛ بر اساس کتیبه کوفی آجری منار همزمان با ساخت مسجد در دوره سلجوقیه ساخته شده و دارای ۱۴٫۵ متر ارتفاع است.
در ایران نیز همانند بسیاری از مناطق دیگر جغرافیایی آثار و بناهای ارزشمند تاریخی بر جای ماندهاند، یکی از آثار ماندگار و زیبا منارهای آجری، در شمال ایران به نام منار بسطام است.
سمنان مهد عرفان اسلامی و زادگاه سه تن از بزرگترین عرفای تارخ ایران، بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی و علاءالدوله سمنانی است، اما بیش از همه اینها بایزید بسطامی سلطانالعارفین است که بر تارک عالم عرفان می درخشد. یکی از بخشهای متصل به مجموعه بسطام، منار بسطام است که از زیبایی بینظیری برخوردار است.
منار بسطام، در سال ۵۱۴ هجری قمری توسط رضیالدین محمد عیسی (هشتمین وارث و جانشین بایزید) ساخته شد. پلکانهای منار بهصورت مارپیچی است و بهوسیله روزنههایی که در بدنه مناره تعبیه شده نور داخل آن تأمین میشود.
مقالههای مرتبط:
منار بسطام
یکی از بناها و آثار زیبای بر جای مانده از دوران سلجوقیان، درشمال ایران مناره ای زیبا به نام منار بسطام است که در طول حیات ۹۰۰ ساله خود شاهد حوداث تلخ و شیرین بسیاری بوده و همچنان که معماری زیبا و دلگیر خود را در طول این دوران حفظ کرده است، به اثری ملی برای ایران و جاذبهای گردشگری برای بخش بسطام شهرستان شاهرود، در استان سمنان تبدیل شده است.
شهرستان شاهرود در شمال شرقی استان سمنان و بخش بسطام هم در ۶ کیلومتری شمال شرقی این شهرستان قرار دارد، جمعیت بخش بسطام کمی بیش از۷۰۰۰ نفر است؛ از تاریخ دقیق تاسیس آن نیز اطلاعات چندانی در دسترس نیست و تنها از روی آثار بهجای مانده در منطقه باستانشناسان قدمت این منطقه به هشت هزار سال قبل از میلاد را نسبت میدهند.
شهر بسطام، با آن تاریخ کهناش که همواره پر بوده از سختیها، خوشیها و دوران اوج و سقوط، همیشه یکی از مهمترین شهرهای خراسان بزرگ در دوران کهن و اکنون نیز یکی از جاذبههای مهم گردشگری بینالمللی سمنان است.
این اثر به تاریخ ۲۳ خرداد ۱۳۸۶ به عنوان اثر ملی ثبت شد؛ همچنین شهر بسطام با توجه به ماده هشت از قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی در همین جلسه بهعنوان شهر نمونه گردشگری بینالمللی تعیین و معرفی شد.
مشخصات معماری
منار بسطام در دوره سلجوقیان و بر اساس کتیبه کوفی اجری، در سال ۵۱۴ قمری و با ارتفاع ۱۴٫۵ متر ساخته شده است. مناره در ضلع شرقی مسجد بایزید و چسپیده به آن قرار دارد. نمای منار از چندین قسمت آجرکاری با رویههای گوناگون تشکیل شده است.
تناسب میان بخشهای مختلف نشان از هنر بالای مردمان این سرزمین دارد که طول، عرض و کنار هم قرار دادن و رعایت اصول مهندسی در ۹۰۰ سال پیش نشانی دیگر از اوج هنر و خلاقیت، زمامداران این سرزمین بوده است. در قسمت بالایی منار نیز چند رديف آجر چينی مهندسی و هنری تاج منار را بهوجود آوردهاند.
پلکانهای این منار با یک معماری هوشمندانه بهصورت مارپيچی به دور منار، تا بالای منار پیچیده شده است. همچنین برای روشنایی مورد نیاز داخل سازه مهندسان آن زمان سوراخ هایی را دیوارههای بدنه منار تدارک دیدهاند و نور لازم را برای بنا به داخل سازه هدایت کردهاند.
وقتی در بالای سازه قرار میگیرید حرکت و تکان هایی منار دارد، که به وضوح قابل حس است. در نوشته کوتاهی که روی یک عکس قدیمی از این منار وجود دارد جملهای با این مظمون نوشته شده است: «آدم که بالای منار میرود و به قوت تکان میدهد منار حرکت میکند».
در هر گوشه از این سرزمین میتوان این گنجینهها و اثرات گرانبها را دید و ما نیز میراث دار گذشتگانمان هستیم.
دیدگاه