سوغات گلستان چیست؟
استان گلستان یکی از محبوب‌ترین استان‌های کشور برای گردشگران خارجی و داخلی است و سوغات و صنایع دستی منحصر‌به‌فردی دارد که در این مقاله با نمونه‌هایی از آن‌ها آشنا می‌شویم. با کجارو همراه باشید.
استان گلستان از استان‌های شمالی کشور و مرکز آن شهر گرگان است. این استان جزو سرزمین‌های بسیار کهن ایران است و قدیمی‌ترین نشانه‌های تمدن بشری در ایران که مرتبط با دوران‌های پارینه‌سنگی و نوسنگی است در غارهای این استان کشف شده است. در این غارها آثار زندگی اقوامی پیدا شده است که هزاران سال قبل از آریایی‌ها در ایران می‌زیسته‌اند. استان گلستان از استان‌هایی است که تنوع قومی زیادی دارد و اقوام متعددی در آن زندگی می‌کنند؛ ترکمن، بلوچ، سیستانی، مازنی، قزاق و ترک.
استان گلستان به‌لحاظ کشاورزی جزو استان‌های برتر کشور است و بیش از ۵۰ درصد پنبه و ۱۰ درصد گندم کشور را تولید می‌کند و از جهت تولید دانه‌های روغنی در کشور رتبه‌ی نخست را دارد. استان گلستان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، جاذبه‌های طبیعی بسیاری دارد که برخی از آن‌ها ویژگی‌های بی‌نظیری دارند مانند آبشار کبودوال که در شهرستان علی‌آباد کتول واقع شده و تنها آبشار خزه‌ای ایران و بلندترین آبشار تمام خزه‌ی جهان است، قله‌ی موران شهرستان رامیان که وسیع‌ترین قله‌ی کشور است و بالای آن زمینی مسطح به مساحت ۳ کیلومتر مربع قرار دارد، چشمه‌ی گل رامیان که عمیق‌ترین چشمه‌ی آب سرد در ایران و از این نظر دومین چشمه‌ی دنیا است؛ این چشمه‌ی پرآب، استخر طبیعی دایره‌شکلی را تشکیل داده است که مساحت آن ۷۲۰۰ متر مربع است و جزیره آشوراده که بزرگ‌ترین جزیره‌ی ایرانی دریای خزر است.
از دیگر جاذبه‌های طبیعی استان گلستان، پارک‌های جنگلی استان هستند که علاوه بر داشتن پوشش گیاهی غنی، جزو زیستگاه‌های اصلی گونه‌های جانوری ایران و از مراکز مهم گردشگری کشور هستند.
استان گلستان مانند بسیاری از استان‌های دیگر برای مسافران خود سوغات متعددی دارد. در ادامه‌ی مقاله، شما را با مشهورترین سوغاتی‌های استان گلستان آشنا می‌کنیم.
سوغاتی‌های خوراکی
حلوای آماج
نوعی حلوای محلی است که پخت آن برای ایام نوروز مرسوم است و روش پخت دشواری دارد. در پخت این حلوا از شیره‌ی انگور یا عسل و در تزیین آن از خلال پسته یا بادام استفاده می‌شود. از ویژگی‌های ظاهری حلوای آماج این است که بعد از سرد شدن آن را به اشکال مختلف (بیشتر لوزی) برش می‌زنند. امروزه این حلوای محلی در شیرینی‌فروشی‌های استان نیز عرضه می‌شود.
سرغربیلی
این شیرینی از پرطرفدارترین شیرینی‌های سنتی در بین اهالی گرگان است. در تهیه‌ی خمیر این شیرینی از شیر یا ماست استفاده می‌شود. بعد از اینکه خمیر شیرینی ورآمد، گلوله‌هایی کوچک از آن برمی‌دارند و در روغن داغ سرخ می‌کنند. سپس روغن شیرینی‌های سرخ شده را می‌گیرند و آن‌ها را با خاک قند تزیین می‌کنند.
نان پادرازی
این شیرینی ساده‌ی استرآبادی که نامش در فهرست آثار ملی کشور به‌عنوان میراث فرهنگی ثبت شده است، شیرینی کمی دارد و پخت آن در آستانه‌ی سال نو مرسوم است. نان پادرازی در دو نوع خشک و روغنی پخته می‌شود. نوع خشک آن در عزاداری‌ها و مراسم مذهبی در کنار حلوا و خرما استفاده می‌شود و نوع روغنی آن جهت پذیرایی از مهمانان در کنار چای مصرف می‌شود.
جزحلوا
پخت این حلوا که به حلوای گردویی نیز شهرت دارد در برخی از شهرستان‌های استان مانند کردکوی، مرسوم است. این حلوا پخت بسیار سختی دارد و برای پذیرایی در جشن‌ها، شب‌نشینی‌ها و حتی عزاداری‌ها از آن استفاده می‌شود. جزحلوا برخلاف انواع رایج حلوا، آرد ندارد و مواد اصلی تشکیل‌دهنده‌ی آن، مغز گردو و برنج نیم‌دانه است.
خاویار
خاویار، تخم گونه‌ای از ماهیان است که به ماهیان خاویاری مشهور هستند. خاویار از گران‌ترین مواد غذایی جهان است و انواع گوناگونی دارد؛ طلایی، سرخ و سیاه. خاویار سیاه، باارزش‌ترین نوع خاویار است. دریای خزر که بزرگ‌ترین منبع ماهیان خاویاری در جهان است، گونه‌های ممتاز این نوع ماهیان را در خود جای داده است و بیش از ۹۰ درصد خاویار جهان را تامین می‌کند. در ایران کرانه‌های شرقی دریای خزر به‌ویژه سواحل بندر ترکمن، مهم‌ترین محل صید ماهیان خاویاری است. صید ماهیان خاویاری، از نیمه‌ی شهریور هر سال شروع می‌شود و تا نیمه‌ی خرداد سال بعد ادامه دارد. در سال‌های اخیر، با نظارت شیلات استان گلستان در شهرهای مختلف استان، فروشگاه‌هایی برای عرضه‌ی خاویار راه‌اندازی شده است. البته مسافران می‌توانند با مراجعه به این فروشگاه‌ها سایر محصولات دریایی را نیز خریداری کنند؛ میگو و ماهی‌های متنوع دریای خزر مانند ماهی سفید، ماهی آزاد، کپور، کفال و...
صنایع دستی
ابریشم‌بافی
صنعت ابریشم‌بافی در استان گلستان، سابقه‌ای دیرینه و درخشان دارد. ایالات ساحلی دریای خزر (گرگان، طبرستان و گیلان) در دوران شکوفایی صنعت ابریشم در ایران یعنی دوره‌ی صفویه از مناطق مهم تولید و بافت ابریشم بوده‌اند. امروزه نیز ابریشم‌بافی در مناطق مختلف استان به‌ویژه رامیان، مینودشت و ترکمن صحرا رواج دارد. ابریشم‌بافی، با پرورش کرم ابریشم شروع می‌شود، با تولید نخ و رنگرزی ادامه می‌یابد و با بافت محصولات به پایان می‌رسد. پارچه‌های ابریشمی، از بهترین و لطیف‌ترین پارچه‌های دنیا هستند. در استان گلستان، این پارچه‌ها با دستگاه بافت دستی بافته می‌شوند، رنگ‌های متنوعی دارند و در طرح‌های ساده، حاشیه‌دار، راه‌راه عمودی و چهارخانه تولید می‌شوند. مسافران در سفر به استان گلستان می‌توانند محصولات متنوع ابریشمی مانند لباس های محلی، روسری، دستمال، حوله و سفره را خریداری کنند.
قالی ترکمن
قالی ترکمن، پدیده‌ای ویژه در صنعت قالی‌بافی است و از سوغات ایران محسوب می‌شود. سایر فرش‌ها بافت‌های مشابه دارند اما چهره‌ی شاخص قالی ترکمن، منحصربه‌فرد است. قالی ترکمن در طول تاریخ همواره مورد توجه سیاحان خارجی بوده است. به‌عنوان نمونه، مارکوپولو، جهانگرد معروف ایتالیایی، در شرح سفرش به آسیای شرقی، قالی ترکمنی را تحسین کرده است. بافت قالی در بین زنان ترکمن رایج است و به‌وسیله‌ی دارهای افقی (زمینی) بافته می‌شود. نقوش قالی ترکمن، ذهنی هستند و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته‌اند. هرکدام از طایفه‌های ترکمن، نقوش قالی مختص به خود دارند. قالی‌های ترکمنی که از نظر رنگ نسبت به سایر انواع قالی، تنوع کمتری دارند، بیشتر در دو نوع درشت‌بافت پشمی یا ریزبافت ابریشمی بافته می‌شوند. امروزه نتیجه‌ی تلاش هنرمندان ترکمنی، انوع قالی، قالیچه و پشتی است که مورد استقبال مسافران استان گلستان قرار می‌گیرد.
زیورآلات ترکمنی
استفاده از زیورآلات در پوشش زنان ترکمن، از اهمیت زیادی برخوردار است. این زیورآلات تنها جنبه‌ی تزیینی ندارند و ریشه در فرهنگ، آیین و آداب و رسوم اقوام ترکمن دارند. به‌عنوان مثال، برخی از آن‌ها شناسه‌ی اقوام مختلف هستند، برخی دیگر کاربردهای آیینی دارند و تعدادی از آن‌ها نیز نشانگر وضعیت تأهل هستند. زیورآلات ترکمنی معمولا از نقره ساخته می‌شوند و در بسیاری از آن‌ها سنگ عقیق قرمز به کار رفته است. از انواع اصلی این زیورآلات که بر اساس نوع کاربردشان شناخته می‌شوند می‌توان به این موارد اشاره کرد؛ زیورهای لباس، زیورهای مو، سر و پیشانی، زیورهای گوش، گردن و سینه، زیورهای انگشت و مچ دست، زیورهای کمر، زیورهای ابزارکار زنان و زیورهای کودکان. البته در گذشته صنعت ساخت زیورآلات گسترده‌تر بوده است به‌نحوی که حتی برای اسب‌ها نیز زیورآلاتی می‌ساختند. استقبال گردشگران خارجی و مسافران داخلی باعث شده تا زیورآلات ترکمنی علاوه بر شهرهای ترکمن‌نشین، در سایر شهرهای استان نیز عرضه شوند.
دیدگاه