کشور یونان در جنوب شرقی اروپا و در جنوب شبهجزیرهی بالکان قرار دارد. کشوری متمدن با تاریخچهای چندین هزارساله که قرنها، تحت سلطهی امپراتوری عثمانی قرار گرفته است.
مواد ترکیبی اصلی
رژیم غذایی مردم کشور یونان یک رژیم غذایی مدیترانهای است. در قرن معاصر، آشپزان یونانی برای تهیهی غذاهای خود از روغنزیتون، آبلیموی تازه، سبزیجات، حبوبات، گیاهان، نان، ماهی و تنوع بینظیری از انواع گوشت شامل: گوشت گوسفند، مرغ و خروس خانگی، خرگوش و گوشت خوک، استفاده میکنند. به نظر میرسد، بیشترین مادهای که آنها در طبخ غذاهایشان بهره میبرند، گندم است؛ اما بااینوجود، نمیتوان از جو و بهکارگیری آن در تهیهی برخی از خوراکهای طبخ شده، چشمپوشی کرد. همچنین در رژیم غذایی یونان معاصر، مصرف زیتون، پنیر، بادنجان، کدوی سبز چینی و ماست، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
Filo
دسرهای تهیهشده در رژیم غذایی مردم این کشور، توصیفکنندهی مصرف عمدهی آنها، از موادی همچون انواع آجیل و عسل است. شیرینیها نیز در بین مردم یونان، از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار بوده و بهعنوانمثال میتوان به Filo (نوعی شیرینی یا کلوچهی خانگی است که با استفاده از خمیری بسیار نازک و تخمیر نشده، مانند خمیر باقلوا، تهیه میشود)، اشاره کرد. این شیرینی لذیذ و خوشمزه، از جمله شیرینیهایی است که بهعنوان ظرف غذایی دوستداشتنی و پرطرفدار، در نظر گرفته میشود.
Mezze
در رژیم غذایی مردم یونان، مجموعهی مشهوری از ظرفهای کوچک، که در طعمهای متنوع و مختلف، وجود دارد و معمولا همراه با نوشابهای از رازیانهی معطر میل میشود، Mezze گفته میشود. البته گاهی اوقات مردم این کشور ترجیح میدهند در صورت نبود نوشابهی رازیانه، از دیگر نوشیدنیهای بومی کشورشان، استفاده کنند.
Orektika
یکی دیگر از مجموعه غذاهای اشتهاآور که در رژیم غذایی مردم کشور یونان، بسیار پرمصرف و دوستداشتنی است، Orektika نام دارد. این مجموعه غذا، اغلب بهعنوان اولین وعده یا پیشغذا، توسط بسیاری از مردم یونان، انتخاب و میل میشود.
Dip
Dip (نوعی سس)، یا ترکیب فوقالعادهای از انواع چاشنیهای خوش عطر و لذیذ که در کنار بسیاری از غذاهای طبخ شده در رژیم غذایی مردم یونان مصرف میشود، از مشهورترین سسهای ترکیبی است که علاقهمندان بسیاری در سراسر یونان و بسیاری از کشورهای اروپایی را به خود اختصاص داده است.
Pita
مردم کشور یونان در کنار غذاهایی مانند نان پیتا (Pita: معروف به نان عربی، نرم، لطیف و ازخمیر ترشی که از آرد گندم تهیه شده است، به دست میآید)، دامپلینگ (Dumpling: نوعی کلوچه که از خمیری نرم به دست میآید و معمولا لای آن را از میوه پر کرده و در آب میجوشانند)، Cracker (کلوچهای خشک که با استفاده از آرد، نمک، سبزیجات نپخته، میوهها، غذاهای دریایی، حبوبات، دانههای خوراکی و پنیر، تهیه میشود)، قطعههای مکعبی گوشت، پنیر، چیپس سیبزمینی و فلافل، از این سس لذیذ استفاده میکنند.
Cracker
در برخی از مناطق کشور یونان، از روش پاشیدن قطرات آب روی نان، برای نرم کردن آن استفاده میکنند.
تاریخچه
رژیم غذایی مردم یونان، دارای تاریخچهای سنتی و عظیم است که روشهای معمول آشپزی، طعمها و چاشنیهای استفادهشده و مواد ترکیبی مصرفی با توجه به فصول مختلف سال و مناطق گوناگون جغرافیایی، دستخوش تغییرات و دگرگونیهای بسیاری شدهاند. آشپزی مردم این کشور در تاریخ، بهعنوان سمبلی از رژیم غذایی غرب که بر اثر نفوذ روشهای آشپزی روم باستان، تغییر و گسترش یافته است، در سراسر اروپا و حتی خارج از آن نیز، شناختهشده است.
Archestratos (یکی از شاعران شهر سیراکوز در جزیرهی سیسیل که اولین کتاب آشپزی در تاریخ را نوشت) و دیگر کارشناسان و متخصصان تغذیه در کشور یونان، بر این باورند که رژیم غذایی کشورشان، متأثر از رژیم غذایی مردم مختلفی از سراسر جهان است که میتوان دلیل و شاهد این ادعا را، فاصلهای که بیش از چندین قرن میان روش و سبک تهیهی انواع شیرینی و غذاهای طبخ شده، به چشم میخورد، دانست.
برخی از دستورالعملهای آشپزی کهن و سنتی که در رژیم غذایی مردم کشور یونان رعایت میشود از تاریخچهای برابر با ۴۰۰۰ هزار سال برخوردار است. رژیم غذایی سنتی این کشور، بر مبنای صرفهجویی و میانهروی پایهریزی شده است که از مشخصههای بارز و مهم آن، نسبت به سایر ملل جهان به شمار میرود.
گندم، روغنزیتون و نوشیدنیهای مخصوص همراه با گوشت، از موادی است که بهندرت و در مقیاس کمتری نسبت به ماهی و آبزیان، توسط مردم کشور یونان مصرف میشود. این روند، در برنامهی غذایی آنها تا ادامه داشت تا اینکه پیشرفت تکنولوژی و صنعت غذایی، باعث فزونی گوشت و ایجاد روشهای نوین نگهداری از آن شد. روغنزیتون و نوشیدنیهای بومی نیز همیشه نقشی میانه و متعادل در رژیم غذایی مردم کشور یونان ایفا میکردند تا زمانی که کاشت و پرورش درخت انواع گیاهان و روغنزیتون در مدیترانه و همچنین در سرزمینهایی که تحت استعمار این کشور قرار داشتند، در مقیاسی بیشتر و گستردهتر صورت گرفت.
خوراک خاویار
فرهنگ «خوب غذا خوردن» که مشابه به رژیم غذایی کلاسیک به نظر میرسد، استفاده و مصرف هرگونه مواد اولیهای را که در گذشته، امکان دسترسی به آن فراهم نبود، در بین مردم یونان گسترش داد و آنها را به مصرف موادی همچون خاویار، جوز هندی و لیموترش، ریحان بههمراه ماهی تازه، سوق داد. این امر در بین مردم رواج پیدا کرد و سرانجام بهعنوان بخشی جداییناپذیر در رژیم غذایی آنها، قرار گرفت.
خاستگاه رژیم غذایی مردم کشور یونان
رژیم غذایی که در کشور یونان مورد استفادهی مردم قرار میگیرد، نمونهی تکمیلشده و گسترشیافتهی رژیم غذایی یونان باستان است که قدمت آن به بیش از هزاران سال (دوران قبل از میلاد مسیح)، بازمیگردد. دستورات و سبکهای استفادهشده در تهیهی انواع خوراک و غذاهای موجود در برنامهی روزانهی آنها، نشأتگرفته از نفوذ و تأثیراتی است که در طی چندین قرن گذشته، باعث ایجاد تحولاتی شگرف در رژیم غذایی گذشتگان شده است.
سوپ عدس (Lentil Soup)
Fasolada
Pasteli
برخی از غذاهایی که امروزه در وعدههای غذایی مردم یونان مورداستفاده قرار میگیرد، در واقع نمونهی تکمیلشدهی غذاهای دوران باستان است. از جمله این خوراکها میتوان به Lentil Soup (سوپ عدس)، Fasolada (نوعی سوپ که با استفاده از لوبیا سفید خشکشده، روغنزیتون و سبزیجات تهیه میشود) و Pasteli (نوعی شیرینی که از ترکیب دانههای کنجد، عسل، شکر و گاهی دیگر تنقلات و فشرده کردن آن بهصورت میلهای یا توپی، تهیه میشود، این شیرینی در واقع جلوهگر هنر یونانی و مربوط به دوران کهن است) مربوط به دوران یونان باستان، Loukaniko (سوسیس گوشت خوک خشکشده) از غذاهای دوران روم و کلیمیهای یونانی، پنیر فتا و Paximadi (نان سفت و سرخشدهی یونانی که از ذرت، جو و گندم سیاه تهیه میشود) که در دوران امپراتوری روم شرقی تهیه و استفاده میشد، اشاره کرد.
Paximadi
البته غذاهایی نیز در رژیم غذایی مردم کشور یونان وجود دارد که ترکیبی از غذاهای دوران امپراتوری روم شرقی و یونان باستان است. Porridge (حریرهای که از خرد کردن و له کردن دانهی گیاهان تهیه میشود) و بهعنوان یکی از غذاهای اصلی و رایج مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین سس ماهی، از دیگر غذاهای ترکیبی است که در بین مردم کشور یونان طرفداران بسیاری دارد.
موساکا (Moussaka)
بسیاری از ظرف غذاهایی که توسط مردم یونان تهیه میشود، بخش اعظمی از رژیم غذایی سنتی دوران امپراتوری عثمانی را تشکیل میدهد که ریشهی آنها از غذاهای ترکی، عربی و فارسی گرفته شده است. مانند Moussaka ( موساکا: غذایی که بر پایهی بادنجان یا سیبزمینی و با استفاده از گوشت تهیه میشود).
Tzatziki
البته در رژیم غذایی مربوط به امپراتوری عثمانی، با توجه به مناطق جغرافیایی در چندین نوع مختلف طبخ میشود)، Tzatziki ( سسی تهیه شده از ماست، خیار، روغن زیتون، سیر، زنجبیل، نمک و گاهی اوقات شبت (گیاهی یکساله از خانوادهی کرفس))، است که روی گوشت کباب شده میریزند و در مواقعی نیز همراه برخی غذاهای سرخ شده مانند سیبزمینی و... سرو میشود)، Yuvarlakia (غذایی با ریشهی ترکی که به گوشتهای توپی یونانی معروف است).
Yuvarlakia
این غذا با استفاده از گوشت بره، برنج و بلغور تهیه میشود. مردم یونان این توپکهای گوشتی را در سسی از گوجهفرنگی یا سس مرکب از آبلیمو، تخممرغ و آب گوشت، در حرارتی کم طبخ میکنند)، Keftethe (همان کوفتهی معروف که در کشورهایی چون افغانستان، آذربایجان، کشورهای عربی، ارمنستان، بالکان، بنگلادش، هند، فلسطین، ایران و... طبخ میشود و یکی از غذاهای متداول و ثبتشده در رژیم غذایی مردم ترکیه به شمار میرود) و بالاخره Boureki (از خانوادهی کلوچههای سرخشده بوده که با یک خمیر نازکی به نام یوفکا تهیه میشود).
Keftethe
اصالت این غذا به رژیم غذایی امپراتوری عثمانی باز میگردد، که امروزه از غذاهای رایج در برنامهی غذایی مردم یونان محسوب میشوند.
Boureki
اسم بسیاری از غذاهای موجود در رژیم غذایی مردم یونان، احتمالا در دوران عثمانی یا حتی پیش از آن، هنگام برقراری رابطه با کشورهای عربی و فارسی زبان وارد فرهنگ لغات این کشور شده است. برخی از این غذاها ممکن است مربوط به دوران امپراتوری عثمانی بوده که در سالهای اخیر، با نام و شهرت کشور ترکیه شناخته میشوند. آش و دالبی نیز نمونههای دیگری از این غذاها به شمار میآیند.
دلمه
غذاهایی که با برگ گیاهان تهیه میشوند و در سراسر جهان به اسم دلمه و یک غذای ترکی مشهور هستند، در واقع خیلی پیشتر در دوران امپراتوری روم شرقی توسط مردم آن دوران تهیه و مصرف میشد. ترکیه و ایتالیا معتقدند که رژیم غذایی کشور یونان، بازتابی از رژیم غذایی آنها بوده و غذاهای طبخ شده در برنامهی غذایی مردم یونان، برگرفته از ظرف غذاهایی است که ریشه در تاریخ آشپزی کشورشان دارد.
رژیم غذایی کشور یونان بهدلیل داشتن خصوصیات و ویژگیهای منحصربهفرد در دستورات و روشهای آشپزی سنتی، از تنوع غذایی بسیار جالبی برخوردار بوده و این امر بهموجب حضور مناطق مختلف جغرافیایی در سراسر کشور یونان، صورت گرفته است. این در حالی است که بسیاری از مردم یونان، آشپزی سنتی و پیروی از دستورالعملهای آن را امری بسیار سخت و مشکل میدانند و معتقدند از مهمترین دلایل این مسئله، میتوان به اختلاف و تفاوت فاحشی که در سبک و روش تهیهی غذاهای سنتی که در واقع از جمله غذاهای رایج و پرمصرف در برنامهی غذایی روزانهی آنها به شمار میرود، اشاره کرد.
Chaniotiko Boureki
برای مثال Chaniotiko Boureki (برشهای پختهشده از سیبزمینی همراه با کاهوی چینی و پنیر Mizithra که نوعی پنیر تازه و خوشطعم است و از ترکیب شیر و کشک بهدستآمده از گوسفند، تهیه میشود. در این محصول نسبت شیر به کشک، هفت به سه خواهد بود)، یکی از غذاهایی است که در جزیرهی کرت (عنوان پنجمین جزیره ازنظر وسعت و جمعیت در بین جزایر دریای مدیترانه، بعد از جزیرهی سیسیل، جزیرهی ساردنی، جزیرهی قبرس و جزیرهی کورس را از آن خود کرده است)، در منطقهی خانیه (Chania: دومین شهر پرجمعیت در جزیرهی کرت)، توسط مردم آن منطقه تهیه و طبخ میشود. محبوبیت این غذا تا حدی است که ممکن هر خانوادهی ساکن در این منطقه، هفتهای دو الی سه مرتبه در برنامهی غذایی خود، آن را تهیه و میل کند. البته تدارک این غذا معمولا در فصل تابستان صورت میپذیرد. بههرحال هیچیک از مناطق دیگر کشور یونان، Chaniotiko Boureki را مصرف نمیکنند.
Kotopita
بسیاری از غذاهایی که در رژیم غذایی مردم کشور یونان آماده میشود، بهصورت کلوچههای پیچ که در حد یک لقمهی کوچک مثلثی شکل بوده یا بهصورت غذای تخت و بزرگ شبیه پای تهیه میشوند.
Spanakotyropita
Kotopita (پای مرغ)، Spanakotyropita (پای اسفناج و پنیر)، Chortopita (پای سبز)، Kreatopita (پای گوشت، که معمولا از گوشت قیمه شده استفاده میکنند)، Kolokythopita (پای کاهو چینی) و... از جملهی این غذاهای متنوع هستند.
Chortopita
Kreatopita
در کشور ایتالیا، تنوع بیشماری از انواع پیتزا وجود دارد که با توجه به سلیقه و هنر آشپزی هر فرد ایتالیایی، تهیه و تدارک دیده میشود، بهکارگیری خمیر فیلو و غذاهای تهیهشده از آن در رژیم غذایی کشور یونان، بیشباهت به پیتزای ایتالیایی نخواهد بود.
Kolokythopita
آنها تنوع بیشماری از Pita (پایهای خوشمزه) را در برنامهی غذایی خود، تهیه میکنند. شمال شرق و مرکز کشور یونان، از جمله مناطقی هستند که در تهیهی انواع Pita (پیتا) به روش سنتی، شهره هستند. البته بخش بزرگی از رژیم غذایی کشور یونان را دانهها و انواع آجیل تشکیل داده و هرآن چه را که بتوان در تهیهی کلوچهها به کار برد، استفاده میکنند.
نان
در یونان باستان، رقابت تنگاتنگی بین مردم نواحی و مناطق مختلف جغرافیایی، در تهیهی بهترین نان صورت میگرفت. شهر آتن، از جمله شهرهایی بود که به داشتن نانهایی با کیفیت عالی در کنار نانوایی ماهرانه و استادانه، در تمام کشور مشهور و شناختهشده بود.
Stafidopsomo
دستکم چندین نوشته از قرون مختلف در مورد روشها و دستورالعملهای تهیهی نان از شهر آتن در یونان باستان، برجای مانده است.
Daktyla
در آن زمان، نان و نانواها از احترام و جایگاه رفیعی در بین مردم برخوردار بوده و این عزت و بزرگی، بهدلیل طبخ بهترین نانها و اهمیت این مادهی غنی در رژیم غذایی مردم، رخ میداد. بر اساس اسنادی که از روم باستان برجای مانده است، میتوان اظهار داشت که نانهای سفید طبخ شده در کشور یونان و روم، ازلحاظ کیفیت و نحوهی پخت از شباهتهای بسیاری برخوردار بودند.
Eliopsomo
علاوه بر این، مردم آن دوران با کمک رنگ نان، به کیفیت و تازگی آن پی میبردند. دراینباره، Pliny یکی از دولتمردان و نویسندگان رومی در یکی از کتابهای خود چنین نوشته است: گندم خریداریشده از قبرس از رنگ تیرهای برخوردار است که باعث تولید محصولی بیکیفیت و نان سیاه میشود. به همین دلیل، برای ارائهی نانی باکیفیت، آن را با گندم سفیدی که از اسکندریهی مصر تهیه میشود، مخلوط میکردند.
Karydopsomo
نان همچنان اهمیت خود را در رژیم غذایی یونان امروز نیز، حفظ کرده و یکی از مهمترین مواد غذایی مصرفی در این کشور به شمار میرود. تنوع زیادی از نان، در این کشور وجود دارد که مشهورترین آنها Daktyla ،Eliopsomo (نان تهیهشده از زیتون)، Karydopsomo (نان تهیهشده با گردو)، Lagana،Pita (نانی شبیه به تافتون) و Stafidopsomo (نان تهیهشده با کشمش) هستند.
پنیر
تنوع وسیعی از انواع پنیر در سراسر کشور یونان تهیه و عرضه میشود. مهمترین دلیل طبخ انواع نان، وجود مناطق مختلف جغرافیایی است که هرکدام از دستورالعملها و مواد اولیهی خاص خود، در تهیهی پنیر بهره میبرند. اکثریت عظیمی از این نانهای طبخ شده، در مناطق خارج از کشور یونان، ناشناخته بوده در حالی که دارای مجموعهی ارزشمندی از ویژگیهای منحصربهفرد و بینظیر یک پنیر ممتاز و باکیفیت هستند.
Kefalotyri
بسیاری از پنیرهای تولیدی صنعتی و خانگی که در انواع متفاوتی تهیه میشوند، توسط خانوادهی کوچک و خونگرم کشاورزان، در سراسر کشور یونان تهیه و با طعم و عطری مدهوش کننده، با کیفیتی بسیار ممتازتر از پنیرهایی که بهطور گروهی و توسط دستگاههای صنعتی، تهیه میشوند، به عموم مردم عرضه میشوند. این فراوردهی بینظیر، علاوه بر مناطق داخلی کشور یونان، به سایر کشورهای جهان نیز صادر میشود.
Feta
مشهورترین پنیرهایی که توسط خانوادههای یونانی مورد مصرف قرار میگیرند را پنیرهای Feta (مشهورترین نوع پنیر تولیدی در کشور یونان است که با دلمه شدن شیر پرنمک به دست میآید. مردم یونان این پنیر را با مخلوط شیر گاو و گوسفند، تهیه میکنند)، Kefalotyri (از پنیرهای سفت، شور و زرد که از شیر گوسفند و گاو تهیه میشود).
Myzithra
Myzithra (پنیر تازه تهیهشده از شیر و کشک بهدستآمده از شیر گوسفند و گاو)، Manouri (محصولی در گروه پنیرهای نیمه نرم که از شیر گوسفند و گاو به دست میآید)، Anthotyros در یونان امروزی به این پنیر، فراوردهی با عطر گل گفته میشود که یکی از محصولات تهیهشده در رژیم سنتی کشور یونان بوده و در دو نوع خشک و تازه مورد مصرف قرار میگیرد.
Saganaki
آنها این فراوردهی لذیذ را با استفاده از شیر و کشک (گرفتهشده از گوسفند و گاو) میکنند) و Saganaki (یکی از فراوردههایی است که در ماهیتابهای مخصوص و روی آتش سرخ میشود. از مشهورترین خوراکیهای است که بدون تردید، عضو ثابت اکثر وعدههای غذایی مردم کشور یونان بوده و یک خوردنی اشتهاآور محسوب میشود) تهیه میکنند. این محصولات، تنها تعدادی از چندین محصول عرضهشده در کشور یونان را در بر میگیرد.
نوشیدنیهای بومی و محلی
Portokalada
در رژیم غذایی مردم یونان، تنوع حیرتانگیزی از نوشیدنیهای بومی و طبیعی وجود دارد که معمولا در هر زمان از طول روز، توسط مردم این کشور مورد استفاده قرار میگیرند. Portokalada (آبپرتقال) و لیموناد، تا سال ۱۹۷۱ میلادی، از نوشیدنیهای رایج مصرفی مردم بود که بهراحتی در مکانهایی همچون خانه، قهوهخانه، مهمانخانههای کوچک و ارزانقیمت و حتی در رستورانها، یافت و مصرف میشد. ترکیب پالودهی آبپرتقال و همچنین آبلیموی تازه، با آبمعدنی از جمله نوشیدنیهای رایجی بود که با اضافه کردن مقداری شکر، طعمی دلنشینتر را برای مصرفکننده به ارمغان میآورد.
در سال ۱۹۸۹ در جزیرهای از سسیل رودز، ۲ شرکت صنعتی، به تولید بطریهای آبپرتقال و آبلیمو پرداخته و مواد اولیهی خود را از میوههای بومی و محلی فراهم میساختند. این نوشیدنیهای لذیذ هنوز هم با رعایت استانداردهای لازم، توسط همین شرکتها تهیه و به مردم عرضه میشوند. در سال ۲۰۱۴ شرکتهایی مانند فانتا (Fanta) و... به فروش محصولات تولیدی خود از جمله انواع نوشیدنیهای محلی پرداخت که همین امر، باعث ایجاد تغییرات بسیاری در کیفت فراوردههای عرضهشده، نسبت به ۲ شرکت کوچک محلی شد.
قهوه
قهوهخانههای سنتی در کشور یونان برای مشتریان خود انواع قهوه، نوشیدنیهای انرژیزا، نوشیدنیهای محلی، و انواع اسنک یا همان مزههای معروف را سرو میکنند. در گویش محلی به این مکانها kafenia گفته میشود. در سالهای اخیر، بهویژه در این دوران متمدن بشری، قهوهخانههای سنتی رفتهرفته جای خود را به قهوهخانههای مدرن یا به اصطلاح کافه تریا داده و بتدریج در حال منسوخ شدن هستند.
Freddo Espresso
کاپوچینو و اسپرسوی سرد که بهترتیب؛ به Freddo Cappuccino و Freddo Espresso شناخته میشوند، قهوهی ترک (محلیها این قهوه را با نام قهوهی یونانی میشناسند) و Frappé (نوعی قهوهی سرد که با پوششی از کف همراه است)، از جمله قهوههایی هستند که در این مکانها سفارش داده میشود.
Frappé
قهوههای یخ، رایجترین نوشیدنیهایی است که در فصل تابستان مورد مصرف مردم یونان قرار میگیرد.
چای
در رژیم غذایی کشور یونان، علاوه بر چایی که در سایر کشورها مصرف میشود و به چای سیاه معروف است، نوع دیگری از چای نیز تهیه و مورداستفاده قرار میگیرد که به چای گیاهان معروف است. در این نوع از چای، مجموعهای از گیاهان خوراکی با یکدیگر ترکیب شده و پس از اضافه کردن مواد معطر، برای مصرف عموم مردم عرضه میشود. البته همیشه چایهای گیاهی را از ترکیب چندین نوع گیاه مختلف تهیه نمیکنند، بلکه محصولاتی از یک نوع گیاه خاص نیز برای مصرف مردم، تولید میشود.
Sage Tea
از جمله چایهای سرو شده در رژیم غذای مردم یونان را چای بابونه معطر، چای مریم گلی (Sage Tea: گیاه مریم گلی، از گیاهان چندساله، با ساقههایی چوبی و دارای برگهایی به رنگ متمایل به خاکستری و گلهایی به رنگ آبی مایل به ارغوانی است. خاستگاه این گیاه زیبا، مناطقی از مدیترانه است) و چای مریم گلی کوهی (این چای در دامنههای پرشیب کوهها یافت میشود. امروزه نیز، مردم یونان همانند پیشینیان خود، علاقهی بسیاری به نوشیدن چای مریم گلی کوهی بهصورت خشک و تازه دارند)، تشکیل میدهند.
سوپ
در رژیم غذایی مردم یونان، تنوع فوقالعادهای از انواع سوپ وجود دارد که هرکدام با سبک و روشی کاملا استادانه و برگرفته از روش پخت آشپزان یونان باستان تهیه و تدارک دیده میشوند. البته ترکیب دستورالعملهای آشپزی یونان باستان و رژیم غذایی عصر حاضر که به نظر میرسد ترکیب جالبی از رژیم غذایی غربی و مدیترانهای است، علاوه بر ایجاد طعمی بینظیر به انواع سوپ و خوراکهای یونانی، یادآور حضور مواد اولیهی اصلی از جمله انواع غلات، حبوبات، گوشت، ماهی و سبزیجات است که هرکدام از این مواد، برای سلامت جسم و روح انسان لازم و ضروری است.
Kotosoupa Avgolemono
Trahana
از جمله سوپهایی که در رژیم غذایی مردم یونان طبخ میشود، میتوان Kotosoupa Avgolemono (این سوپ مملو از سسهای مدیترانهای است که با استفاده از زردهی تخممرغ، آب لیموترش و ترکیب سوپ مرغ و سوپ برنج تهیه میشود)، Bourou-bourou (سوپ تهیهشده از سبزیجات و پاستا)، Fakes (سوپ عدس که معمولا با زنجبیل و روغنزیتون سرو میشود)، Fasolada (سوپ حبوبات سفید تهیهشده از حبوبات، گوجهفرنگی، هویج و مقدار زیادی کرفس که معمولا با چاشنیهایی مانند روغنزیتون سرو میشود).
Kakavia
Revithia
Kakavia (سوپی که با استفاده از ماهیهای کوچک محلی تهیه میشود)، Patsa (این سوپ معمولا در کشورهای ترکی، غرب اروپا، بالکان و بلغارستان تهیه و طبخ میشود)، Revithia (سوپ نخود که با ترکیب موادی همچون پیاز، روغنزیتون و انواع ادویههای خوش عطر تهیه میشود) و Trahana (این سوپ با استفاده از سبزیجات خشک و چربی مرغ تهیه میشود) را نام برد که معمولا از رایجترین سوپهای طبخ شده در برنامهی غذایی مردم یونان به شمار میروند.
گوشت و غذاهای دریایی
مصرف گوشت در رژیم غذایی مردم یونان، در انواع مختلفی صورت میپذیرد. آنها ترجیح میدهند از گوشت ماهی و انواع آبزیان بیشتر از گوشت حیوانات دیگر استفاده کنند. غذاهایی که در برنامهی غذایی مردم یونان وجود دارد، معمولا از گوشت خوک، گوسفند، بره، گاو، ماکیان (مرغ و خروس خانگی)، خرگوش و گوشت گوساله تهیه میشود. در ادامه به معرفی برخی از مشهورترین غذاهای تهیهشده از انواع گوشت مصرفی در رژیم غذایی مردم یونان میپردازیم.
Astakos (خوراک خرچنگ)
از دیگر غذاهای پرطرفدار و البته کمی گران در رژیم غذایی مردم یونان است که معمولا ساکنان سواحل دریا بیش از سایرین از این خوراک استفاده میکنند.
Astakomacaronada (اسپاگتی با خرچنگ)
در تهیهی این غذای لذیذ از انواع سبزیجات، روغن کنجد و روغن زیتون، زنجبیل، گوشت خرچنگ و دیگر مواد اولیهی خوراکی با توجه به ذائقهی شخصی، استفاده میشود.
Moussaka (موساکا)
یکی از مشهورترین غذاهایی است که در رژیم غذایی مردم کشور یونان طبخ میشود. مواد اصلی این غذا که خاستگاه آن به کشورهای عربی بازمیگردد، گوشت و بادنجان است. این غذا از لایههای متعددی تشکیل میشود که علاوه بر مواد اصلی ذکرشده، از پونهی کوهی، پیاز، قارچ، سیر و دیگر چاشنیهای معطر نیز استفاده میکنند. پس از چیدن مواد روی هم آن را روی اجاق قرار داده و اجازه میدهند تا با حرارت کم، طبخ شود.
Kleftiko
مردم یونان در تهیهی این غذا از گوشت بره استفاده میکنند. آنها ابتدا با خواباندن گوشت در سیر و آب لیموترش، آن را مزه دار کرده و با استفاده از حرارت کم شروع به طبخ و آمادهسازی این غذای خوشمزه میکنند.
Pastitsio
یکی دیگر از غذاهای چندلایهای است که در بین مردم یونان محبوب و دوستداشتنی است. این غذا از پاستا، گوشت و سس گوجهفرنگی تهیه میشود.
Stifado
خوراک خرگوش که با استفاده از زنجبیل، دارچین و پیاز تهیه میشود. البته میتوان از گوشت شکار بهجای خرگوش استفاده کرد.
Spetsofai
خوراک سوسیس که با استفاده از سوسیس یونانی، پیاز، فلفلهای سبز ملایم و سس گوجه فرنگی تهیه میشود.
Gyros
غذایی یونانی که با سرخ کردن یا کباب کردن انواع گوشت (ترجیحا گوشت خوک) بههمراه موادی مانند سیبزمینی، نان پیتا، گوجهفرنگی، پیاز و پنیر تهیه شده و اغلب با سس Tzatziki (سسی ترکی که با استفاده از ماست، سیر، خیار، نمک، روغنزیتون و گاهی اوقات گیاه شبت تهیه میشود)، میل میکنند.
خوردنیهای اشتهاآور و انواع سالاد
مزه یا خوردنیهای اشتهاآور در رستورانهای کشور یونان سرو میشوند. معمولا مردم یونان، این خوراکیها را در کنار نوشیدنیهای محلی و ملی کشورشان سفارش میدهند تا قبل از شروع غذای اصلی، از طعم خوراکیهای لذتبخشی که در رژیم غذایی کشورشان وجود دارد، بهرهمند شوند. اکثر رستورانها برای تنوع بیشتر و جلب رضایت مشتریان خود، یک سینی از ظرف غذاهای متنوعی که مشتری خوراکی موردعلاقهی خود را از آن انتخاب میکند، بههمراه تنوع جالبی از انواع مزه، به مشتریان خود، ارائه میدهند. معمولا میزبان مزهها را برای مهمانانش سرو میکند. این رفتار میزبان، مهمانان را متوجه میسازد که بهزودی غذای اصلی برای صرف شدن، روی میز غذاخوری قرار خواهد گرفت
Bacalhau
ماهی که نمکی و سرخ شده (Bacalhau)، سبزیجات سرخشده (Tiganita) و نوعی سالاد (Dakos) که بهعنوان یکی از مزههای مهم و اصلی در نظر گرفته میشود.
Tiganita
Dakos
مردم یونان، برای تهیهی این سالاد از برشهای نان برشتهای که از مغز نان تازه درست میشود، گوجهفرنگی خردشده و پنیر فتای ریزشده استفاده میکنند، سالاد یونانی (Greek Salad) که با استفاده از گوجهفرنگی، خیار، پیاز بنفش، پنیر فتا و زیتون ارغوانی تیره تهیه میشود، از جمله مشهورترین خوراکیهایی هستند که بهعنوان غذاهای اشتهاآور در برنامهی غذایی مردم یونان، مصرف میشوند.
وعدههای غذایی
در رژیم غذایی مردم یونان ۳ وعدهی غذایی وجود دارد. در گذشته، بزرگترین وعدهی غذایی آنها را ناهار تشکیل میداد که امروزه با مأنوس شدن مردم یونان با فرهنگ غرب و الگوبرداری از سبک زندگی آنها، بسیاری از عادات پیشینیان خود را تغییر داده و در زندگی امروز خود، از روش زندگی مردم غرب پیروی میکنند.
صبحانه (Proino)
در رژیم غذایی مردم کشور یونان، صبحانه بهعنوان رایجترین وعدهی روز در نظر گرفته نمیشود، مردم یونان باستان نیز هنگام صرف صبحانه از خوراکی کوچک و بیتکلفی استفاده میکردند. بهعنوانمثال آنها ترجیح میدادند از نوشیدن یک فنجان چای گیاهی همراه با نان یا paximadi (نوعی نان خشک سنتی) لذت ببرند. نوشیدن یک فنجان قهوه در زمان استراحت و برای رفع خستگی یا هنگام مهمانی و برگزاری تشریفات و تجملات، مورد استفاده قرار میگرفت. بااینحال هر زمان که به قهوه دسترسی داشتند، نوشیدن آن را غنیمت شمرده و در صورت امکان از خوردن یک تکه نان شیرین و دلچسب نیز استقبال میکردند.
Koulouri
نوع دیگری از صبحانه که مردم یونان از آن استفاده میکنند، خوردن تخممرغ جوشیدهی سفت بههمراه نان است. کشاورزان نیز که بهدلیل کارهای سخت مزرعه و پرورش دام و حیوانات خانگی به بنیهی قوی و تحمل زیادی احتیاج دارند، مصرف یک صبحانهی مقوی را از اصول برنامهی غذایی روزانهی خود دانسته و اغلب در این وعده از روز، نوعی پاستای غلات را که با ترکیب شیر تهیه شده و به trahana معروف است، میل میکنند.
این در حالی است که امروزه، مردم یونان خوردن صبحانهی غربی را بر مصرف صبحانهی سنتی کشورشان ارجحیت داده و از فراوردهی آمادهی غلات همراه با شیر، نان همراه با مربا یا عسل و ماست همراه با عسل استفاده میکنند. بسیاری دیگر از مردم یونان تنها به نوشیدن قهوه و هر خوراکی دیگری که در محل کار یا مدرسه تهیه شود مانند پای پنیر، پای اسفناج و رایجتر از همه نانشیرینی حلقوی کنجدی (Koulouri) یا هر نوع نان کرواسان بسنده میکنند.
اسنک میانوعده (Kolatsio)
برخی از مردم یونان که واقعا نمیتوانند از یک صبحانهی سنگین و غنی استفاده کنند، بنابراین معمولا حولوحوش ساعت یازده صبح احساس گرسنگی بر آنها غلبه کرده و مجبور به خوردن خوراکی برای رفع این مشکل میشوند. در این هنگام خوردن یک اسنک لذیذ مانند پایهای خوشطعم و خوش عطر از جمله پای پنیر (tyropita) و پای اسفناج (spanakopita) یا ساندویچ ژامبون و پنیر سرخشده، بسیار لذتبخش خواهد بود.
ناهار (Mesimeriano)
در دهههای ۶۰، ۷۰ و ۸۰ میلادی زمانی که ساعات کاری مردم یونان همانند عصر حاضر از ۹ صبح تا ۵ عصر نبود، در آن زمان، بین ساعات ۱:۳۰ تا ۲:۳۰ عصر تمامی مدارس تعطیل شده، مغازهها بسته و پدر خانواده در کنار همسر و فرزندانش از خوردن وعدهی اصلی غذایی خود لذت میبرد. بههرحال امروزه این وعدهی غذایی هنوز هم مصرف میشود اما در محل کار و تنها این بچهها هستند که غذای خود را در خانه میل میکنند. ناهار سنتی در رژیم غذایی مردم کشور یونان، اغلب با خوراک سبزیجات، سبزیجات سرخشده همراه با پنیر، نان، سالاد و نوشیدنی همراه است.
البته در حالت تجملیتر، از گوشت نیز در برنامهی غذایی خود بهره خواهند برد. کشاورزان نیز مانند کشاورزان دوران باستان برای قوای بدنی و تحمل فشارهای کاری سخت، نیاز به غذایی مقوی و مغزی دارند بنابراین غذاهایی که پایهی اصلی آنها از نان باشد یکی از انتخابهای کشاورزان خواهد بود. غذاهایی همراه با پنیر، روغنزیتون یا گوجهفرنگی، میوه و دیگر مواد خوراکی انرژیزا نیز میتواند در لیست غذاهای آنها قرار گیرد. هرچند هنوز هم هستند افرادی که از سبزیجات سرخشده که یک غذای سنتی است برای وعدهی ناهار خود استفاده کنند؛ اما در بیشتر مواقع پاستا با گوشت سرخشده و انواع ساندویچ در لیست غذاهای آنها وجود دارد.
قهوهی بعدازظهر
در سالهای دور مردم یونان میتوانستند از خواب نیمروزی بعد از میل کردن وعدهی ناهار لذت ببرند و زمانی که آنها در حدود ساعت پنج بعدازظهر از خواب بیدار میشدند، با نوشیدن یک فنجان قهوهی یونانی همراه با یک شیرینی کوچک یا برخی از دسرهای عصرانه، لحظات بهیادماندنی را در کنار خانوادههایشان سپری کنند. امروزه تعداد کمی از مردم یونان قادر خواهند بود از خواب نیمروزی بهره ببرند، ولی بههرحال نوشیدن قهوه از عاداتی است که هنوز هم در بین آنها وجود دارد.
شام (Vradino)
مردم یونان وعدهی شام خود را دیروقت میل میکنند. اگر شما به این کشور زیبا سفر کردید قبل از ساعت ۹ شب به هیچ رستورانی برای خوردن شام نروید چراکه این رفتار شما بیشتر شبیه جوک یا یک کار بیهوده خواهد بود. بیشتر مردم یونان بین ساعات ۹ تا ۱۰ شب مشغول به خوردن وعدهی شام خود هستند. اگر آنها بخواهند از یک شام سالم و در عینِ حال غنی استفاده کنند، معمولا از خوراکیهای سبکی مانند میوه با ماست، یک ساندویچ، سالاد یا مقدار کمی از غذایی که از وعدهی ناهار باقی مانده است، مصرف میکنند.
اما زمانی که بخواهند یک شام عالی و سنگین مصرف کنند، معمولا برای این وعدهی غذایی از غذاهایی مانند پیتزا، souvlaki (یکی از رایجترین غذاهای یونانی است که از گوشت و سبزیجات سرخ یا کباب شده تهیه میشود)، همبرگر یا غذاهای چینی استفاده خواهند کرد.
معمولا جوانان کشور یونان در ساعات ۹ تا ۱۰ شب مشغول به خوردن وعدهی شام خود میشوند. همچنین این زمان بهترین وقت برای بیرون رفتن آنها با دوستان و عزیزانشان و لذت بردن از باهم بودنها و دورهمیهای دوستانه است. در تهیهی این مقاله سعی شد با تحقیق و بررسی، مطالبی کاملا کاربردی در مورد رژیم غذایی مردم یونان به شما عزیزان ارائه شود. قطعا نظرات سازندهی شما بزرگواران کمک شایانی خواهد بود تا بیش از گذشته به نقاط ضعف و قوت خود پی برده و در جهت اصلاح آنها اقدام کنیم.
دیدگاه