فرهنگ و رژیم غذایی مردم هلند

کشور هلند که در حاشیه‌ی ۴۵۰ کیلومتری جنوب اروپا و ۵۷۷ کیلومتری کشور آلمان قرار دارد، جمعیتی بالغ بر ۱۷ میلیون نفر را در خود جای داده است. البته این کشور بسیار زیبا، از مساحت کمی نیز برخوردار بوده و به کشور مینیاتوری معروف است. حتی کوچک بودن آن و جمعیت کمی که دارد، مانع از حضور اقوام مختلف نشده و ۸۵ درصد از کل جمعیت این کشور را هلندی زبان‌ها و مابقی را مردمی از ترکیه، مراکش، اهالی جزایر آنتیل (جزیره‌ای که در دریای کارائیب و شمال ونزوئلا است)، اندونزی و مردم کشور سورینام، تشکیل داده‌اند. طبق نوشته‌های رومی، ۳۱درصد از مردم هلند کاتولیک، ۲۱درصد پروتستان، حدود ۵ درصد مسلمانان و بقیه از ادیان و مذاهب مختلف هستند. زبان رسمی این کشور نیز زبان هلندی است و درصد کمی نیز به زبان فریزلندی (ایالتی که در زبانشان شبیه به زبان هلندی و انگلیسی کهن است) صحبت می‌کنند. البته ترکی استانبولی و عربی نیز یکی دیگر از زبان‌هایی است که تعداد بسیار محدودی از مردم مقیم هلند با آن صبحت می‌کنند.

رژیم غذایی مردم هلند از انواع خوراکی‌ها و روش‌های آشپزی سنتی تشکیل شده است. به نظر می‌رسد، آن‌ها این نوع رژیم غذایی را از شیوه‌ی زندگی ماهیگیران با تنوع آبزیانی که صید می‌کردند و کشاورزان با رشد و پرورش انواع گیاهان، غلات و نیز پرورش گونه‌های مختلفی از چهارپایان اهلی و رام کردن حیوانات وحشی سرزمین خود، کسب کرده و از گذشته تا کنون، حتی با وجود تغییراتی در سبک آشپزی و استفاده از مواد غذایی مصرفی، همچنان بر استفاده از آن روش‌‌ها، معتقد و ثابت قدم هستند. وعده‌های غذایی مردم هلند، بسیار ساده و بی‌تکلف است.

آن‌ها در هنگام صبحانه و ناهار از انواع نان‌‌های خوش طعم و عالی، مقدار مختصری گوشت، سیب‌زمینی و در تکمیل غذای خود از انواع سبزیجات فصلی، استفاده می‌کنند. آنچه که در رژیم غذایی این مردم به وضوح مشاهده می‌شود، وجود کربوهیدرات‌ها و چربی‌های مفید برای تغذیه و سلامت جسم است. این مطلب منعکس کننده‌ی رژیم غذایی کارگرانی است که در واقع کالبد و خمیرمایه‌ی فرهنگ این کشور را تشکیل می‌دهند. افرادی که بسیاری از محصولات کشاورزی و دامی خود را در برنامه‌ی غذایی، جای داده‌اند. برای اثبات این ادعا کافی است به ایام تعطیل، در زندگی یک روستایی پرداخت. آن‌‌ها در این روزهای خاص، از انواع غذاهای محلی و مخصوص خود استفاده کرده و با برپایی جشنی خانوادگی و مختصر، از بودن در کنار یکدیگر لذت می‌برند.

در قرن ۱۵ میلادی، رژیم غذایی خانواده‌های اشرافی و ثروتمند بسیار مرسوم و متداول بوده و عموم مردم در وعده‌های غذایی خود، از آن بهره مند می‌شدند. اما از قرن ۱۷ میلادی به بعد، که به تاریخ طلایی هلند نیز معروف است، رژیم غذایی مردم تغییر محسوسی را به خود دید و وعده‌های غذایی اشرافی و ثروتمند جای خود را به طیف وسیعی از انواع غذاهای شهرنشینان تجار و بازرگان داد که به عنوان طبقه‌ی متوسط جامعه شناخته می‌شدند.

رژیم غذایی که بسیار غنی و سرشار از تنوع و گوناگونی میوه‌ها، گوشت، پنیر، غلات و نوشیدنی‌های محلی است. در همین قرن، امپراطوری هلند توانست به موفقیت بزرگ و چشم‌گیری در صنعت غذایی دست یابد. آن‌ها با گنجاندن انواع ادویه‌ و چاشنی، شکر و میوه‌های خوش‌رنگ در رژیم غذایی خود به این کامیابی دست یافتند.

همچنین استفاده‌ی فراوان از قهوه و چای در وعده‌های غذایی تجار و بازرگانان، در سطح گسترده‌ای افزایش یافت و بخشی از زندگی روزانه‌ی آن‌ها را به خود اختصاص داد.

نوشیدن چای با انواع شیرینی‌های سنتی، آب‌نبات و نوعی شیرینی مخصوص که از خمیر آرد و شکر تهیه می‌شد از جایگاه مخصوصی برخودار بود. همچنین پخت انواع غذا با استفاده از سبزیجات، گوشت، ماکیان (مرغ و خروس خانگی)، تخم مرغ‌های آب‌پز و ماهی‌های بخارپز، در آشپزخانه‌های قشر متوسط هلند، امری عادی و معمول بود.

حتی در جشن‌هایی که این گروه برگزار می‌کردند، پخت انواع غذاها و تهیه‌ی نوشیدنی‌های فروان، به صورت افراطی و غیر معقول صورت می‌گرفت. آن‌ها غذای خود را با سالاد‌های سبز، خوراکی‌های سرد و گرم و سبزیجات و چاشنی‌ها شروع می‌کردند.

انواع غلات، دسرهای تهیه شده از گل‌های خوراکی، غذاهای دریایی مانند ماهی، پختنی‌های سرشار از گوشت‌ و برنج به عنوان ظرف غذای اصلی به شمار می‌رفت. در کنار تنوع غذایی حضور کیک و شیرینی‌های لذیذی که از ترکیباتی چون خرما، زعفران، زنجبیل و دارچین تهیه می‌شد، خوش رنگی و عطر و طعمی دلپذیر را برای میز غذاهای این مردم به ارمغان می‌آورد. آن‌ها غذای خود را با نان شیرینی مربایی محلی، ژله، پنیر، آجیل و کلوچه‌ی داغ و خوش طعم به پایان می‌رساندند. نوشیدن یک شربت محلی نیز برای هضم آن‌ همه غذایی که مصرف کرده‌اند، کاملا بدیهی و ضروری به شمار می‌رفت.

البته حتی در دوران طلایی هلند، جمعیت کثیری از مردم را قشر کم ‌درآمد تشکیل می‌دادند که قطعا توان مالی برای تهیه‌ی چنین وعده‌های غذایی مجلل و باشکوهی نداشتند.

اکثر مردم در آن زمان غذایی ساده و محقر مانند آش حبوبات به همراه تکه‌ای از نان گندم سیاه، مصرف می‌‌کردند. رژیم غذایی مردم هلند به رژیم غذایی مردم شمال فرانسه بسیار نزدیک است. مخصوصا زمانی که این دوکشور از حریم نزدیکی نسبت به یکدیگر برخوردار بودند. هنوز هم می‌توان در رستوران‌های کشور هلند و رژیم غذایی محلی جنوب این‌کشور، شاهد این نزدیکی بود.

اکثر مردم هلند در رژیم غذایی خود از سه وعده‌ی اصلی غذایی استفاده می‌کنند. آن‌ها معمولا حدود ساعت شش غروب مشغول به خوردن وعده‌ی شام هستند. خوراک گوشت سنتی، سیب‌زمینی و سبزیجات تازه، در این وعده‌ی غذایی مصرف می‌شود.

البته نباید از این نکته غافل شد که فرهنگ صرف ناهار بیرون از خانه، در بیشتر خانواده‌های کشور هلند، رشد کرده و خانواده‌های زیادی هنگام خوردن ناهار، در رستوران‌های این کشور حضور پیدا می‌کنند. آن‌ها ترجیح می‌دهند در رستوران‌هایی که غذاهای کشور اندونزی، چین، سورینام (در شمال غربی آمریکای جنوبی)، ترکیه، ایتالیا و  مدیترانه‌ای را سرو می‌کنند، رفته و از میل کردن یک غذای عالی و خوش مزه لذت ببرند. البته این مسئله به این معنی نیست که در رژیم غذایی مردم این کشور، غذاهای سنتی وجود نداشته باشد، بلکه هنوز هم خانواده‌های هلندی، مصرف خوراکی‌‌های سنتی کشور خود را در دستور برنامه‌ی غذایی خود قرار داده اند.

به طور میانگین، مردم هلند در رژیم غذایی خود از سه وعده‌ی غذایی بهره‌مند می‌شوند. آن‌ها هنگام صرف شام، زمان بیشتری را نسبت به دیگر وعده‌های غذایی مانند صبحانه و ناهار، اختصاص می‌دهند و سعی می‌کنند در این وعده، حتما از غذای گرم استفاده کنند. بیشتر مردم هلند، از ظهر تا ساعت یک بعد از ظهر و حد اکثر به مدت نیم ساعت مشغول خوردن ناهار هستند.

آن‌ها اغلب از نان و انواع غذاهای سرد در این وعده‌ی غذایی استفاده می‌کنند. اگر بخواهیم عادات غذایی مردم کشور هلند را با دیگر کشورها مقایسه کنیم، شباهت بسیاری به عادات غذایی ساکنین جنوب اروپا خواهید یافت. چرا که آن‌ها نیز مانند مردم آن منطقه، تمایل زیادی به صرف ناهار در بیرون از منزل و رستوران‌ها همراه با دوستان یا افراد خانواده‌ی خود نشان می‌دهند. در حالیکه، سعی می‌کنند برای صرف شام، حتما در منزل و در کنار جمع خانواده حضور پیدا کرده و از این فرصت عالی برای لذت بردن از مصاحبت با عزیزانشان بهره‌مند شوند.

در کشور هلند، تاس‌کباب یا غذاهای آبکی (مانند آبگوشت و خوراک‌های آبکی ایران)، یک وعده غذای سنتی است که معمولا در فصل سرد زمستان برای اعضای خانواده تدارک دیده می‌شود.

آن‌ها این غذای بسیار لذیذ را با موادی همچون گوشت، سیب‌زمینی و سبزیجات طبخ می‌کنند. به گونه‌ای که پس از پخت مواد، آن‌‌ها را درون ماهیتابه ریخته و با گوشت کوب یا هر وسیله‌ی که مخصوص له کردن مواد غذایی به‌کار می‌برند.

یک نوع خوراک که در رژیم غذایی اکثر مردم هلند وجود دارد، سوپ کلم پیچ، یا سوپ کلم رنده شده است که هنگام خوردن آن، با افزودن سرکه، طعم ترش و دلپذیری را تجربه می‌کنند. آن‌ها ممکن است به این سوپ، سوسیس دودی، گوشت کباب شده‌ی خوک (گوشت پهلو یا پشت خوک که با نمک آغشته باشد)، سیب‌زمینی، پیاز، هویج و تکه‌هایی از گوشت گاو نیز اضافه کنند. در واقع مردم هلند به این غذا، خوراک درهم نیز می‌گویند.

خوراک سیب‌زمینی با ترکیباتی مانند گوشت خوک، سیب و پودینگ سیاه، یکی دیگر از غذاهایی است که در کشور هلند طرفداران بسیاری دارد. مردم هلند نیز مانند مردم ایران، به روغنی که بر روی غذا، درست زمانی که حسابی جا افتاده باشد، علاقه‌ی بسیاری دارند و از خوردن آن لذت می‌برند.

سوپ نخود فرنگی، یکی از سوپ‌هایی است که بسیار غلیظ تهیه می‌شود. به نحوی که به سوپ خامه‌ای معروف است و این تفاوت آشکار سوپ نخود فرنگی کشور هلند با دیگر کشوهای جهان است. آن‌ها معمولا این سوپ را در فصل زمستان و همراه با نان تهیه شده از گندم سیاه میل می‌کنند. البته پرواضح است که اضافه کردن مقداری گوشت خوک دودی، طعم ویژه‌ای به این غذای گرم و پرانرژی خواهد بخشید.

کشور هلند را به درستی می‌توان یک سرزمین تولیدکننده‌ی پنیر دانست. سالانه بیش از 674 هزار تن پنیر با کیفت، در این کشور تولید شده و به 130 کشور در سرتاسر جهان، صادر می‌شود.

پنیرهایی همچون گودا (Gouda)، ایدام (Edam) و آلکمار (Alkmaar)، به دلیل طعم، عطر و کیفیت فوق العاده‌ از شهرت جهانی برخوردار است. نکته جالب توجه این است که به نظر می‌رسد، مردم هلند نام فامیل تولیدکنندگان‌ این محصولات را بر روی پنیرها قرار داده‌اند. آن‌ها در رژیم غذایی خود، جایگاه ویژه‌ای را برای مصرف پنیر درنظر گرفته‌اند و هر زمانی که مایل به مصرف آن باشند، با برش‌هایی از نان‌های محلی و بسیار خوشمزه، از طعم حیرت‌انگیز پنیرها لذت می‌برند.

شاه‌ماهی نمکی، یکی از خوراکی‌های است که مردم هلند به مصرف آن بسیار علاقه دارند و یکی از عادات و رسومی است که از گذشته تا به امروز در بین مردم، مرسوم و متداول است. مردم هلند به روش سنتی این خوراک را تهیه کرده و در فصل معینی از سال آن را مصرف می‌کنند. آماده سازی و تهیه‌ی این ماهی برای مصرف، امری است که فقط خود مردم هلند قادر به انجام آن هستند. تمیز کردن، برش زدن ماهی به صورت نوارهای باریک و نمک اندود کردن آن، روش مخصوصی دارد که به نظر می‌رسد، دیگران قادر به انجام آن نخواهند بود.

هرساله یک مراسم ستنی، برای تهیه‌ی شاه‌ماهی، در یکی از شهرهای هلند، اجرا می‌‌شود و جمعیت زیادی از مردم را برای بازدید و شرکت در این مراسم و همچنین هدیه دادن و انجام کارهای نیکوکارانه، به آن‌جا رهسپار می‌شوند. معمولا این مراسم در پایان ماه می یا در اوایل ماه ژوئن انجام می‌شود.

آنچه که بیش از هرچیز باعث حیرت مردم دیگر کشورها در مورد شاه‌ماهی هلندی می‌‌شود، نحوه‌ی خوردن ماهی توسط مردم هلند است. آن‌ها شاه‌ماهی را همانند یک اسنک ترد و خوشمزه می‌خورند. با این روش که ابتدا سرشان را بالا گرفته، با گرفتن دم ماهی و بازکردن دهان خود، آن را به صورت خام و در صورت تمایل آغشته به نمک، در یک چشم به هم زدن، در دهان فروبرده و می‌خورند. (حتی تصور این صحنه برای ما ایرانی‌ها جالب نخواهد بود)

درست است که سیب‌زمینی سرخ کرده از ابتکارات مردم هلند نیست، اما نمی‌توان از علاقه‌ی آن‌ها و هزینه‌هایی که برای مصرف این غذای خوشمزه، در نظر می‌گیرند غافل شد. سیب‌زمینی‌های سرخ شده همراه با سس مایونز، پیاز خام وسس‌کچاپ ترکیبی است که باعث حیرت و گیج شدن مردم دیگر کشور‌ها شده است. آن‌ها معمولا در دکه‌های فروش اسنک، به خرید سیب‌زمینی سرخ‌کرده می‌پردازند.

مردم هیچ کشوری همانند مردم کشور هلند به خوردن زیاد شیرین بیان، علاقه نشان نمی‌دهند. به راستی رژیم غذایی آنها با این شیرین و شورهای خوشبو و معطر خو گرفته است. مواد اصلی که در تهیه‌ی شیرین بیان استفاده می‌شود، عصاره‌ی ریشه‌ی گیاه شیرین‌بیان است. در این کشور شیرین‌بیان‌ها به دو نوع شیرین و شور و به میزان تقریبی 32 میلیون کیلو در سال تولید می‌شود. در واقع می‌توان گفت که کشور هلند، یک کشور رویایی برای تهیه‌ی شیرین بیان است.

در رژیم غذایی مردم هلند، روزانه ۷۵۰ هزار تکه نان که با پوششی از شکلات‌های بسیار ریز آغشته شده باشد، مصرف می‌شود. این شکلات‌ها عموما برای استفاده در نان تهیه شده و در دو نوع شکلاتی‌ یا شکرهای رنگی، در بازار عرضه می‌شود. محصولی که مطمئنا در دیگر کشورها نیز تولید و مورد مصرف قرار می‌گیرد.

نوع دیگری از شیرینی در کشور هلند تهیه می‌شود که شالوده‌ی اصلی آن را تخم بادیان تشکیل می‌دهد. آن‌ها معمولا از نقل‌های شیرین که بسیار ریز هستند، برای روی نان استفاده می‌کنند. تولید کنندگان این محصول، آن را در دو رنگ صورتی سفید یا آبی سفید تولید و روانه‌ی بازار می‌کنند. بیشترین استفاده از این نقل‌های جالب و رنگی، پاشیدن آن بر روی نان‌های برشته‌ای تهیه شده از تخم مرغ  یا بیسکوییت‌های تولید شده از تخم بادیان است. که در جشن تولد کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولا از رنگ صورتی سفید برای دخترها و آبی سفید برای پسرها استفاده می‌کنند.

نوعی شیرینی یا نان بیسکوییتی نیز در کشور هلند تولید می‌شود که در تهیه‌ی آن از قالب‌های آهنی مخصوصی بهره می‌برند. این نان بیسکوییتی یک نوع تارت تلقی می‌شود که اگر آن را به دو قسمت برش دهیم، کارامل‌هایی که بین لایه‌های آن قرار دارد، باعث  چسبندگی نان شده و به همین دلیل به آن نان بیسکوییتی شیره‌ای گفته می‌شود. یکی از بهترین نان‌هایی که اگر به صورت گرم مصرف شود، طعم لذیذ و به یاد ماندنی را در ذهن انسان، به یادگار خواهد گذاشت. سالانه بیش از 22 میلیون قوطی از این نان‌های خوشمزه بسته بندی شده و برای فروش در کشور هلند آماده می‌شوند.

کشور هلند با وجود وسعت کم و جمعیت اندک، از رژیم غذایی جالب و متنوعی برخوردار است که مطالعه در مورد آن، بسیار جالب و شگفت‌انگیز است. منبع

holland