پرتقال، بمب ویتامین ث (قسمت اول)

با شنیدن نام پرتقال، طعم لذیذ، عطر مدهوش‌کننده و رنگ زیبای این میوه‌ی دوست‌داشتنی، آب را از لب‌ها سرازیر کرده و اشتیاق طرفداران این میوه‌ی خوشمزه را به خوردن قطعه‌ی کوچکی از آن به ویژه در فصل پاییز و زمستان، دو چندان می‌کند. کمتر خانواده‌ای است که به محض عرضه‌ی این میوه‌ی محبوب، آن را در سبد غذایی خود قرار ندهد و از تهیه کردن آن سر باز زند. خوشبختانه کشور ایران از جمله کشورهایی است که کشاورزان و تولیدکنندگان این میوه، آن را در مقیاس زیادی پرورش داده و برای مصرف مردم، آماده می‌سازند.

پرتقال میوه‌ای است که کارشناسان تغذیه آن را عضو گروه مرکبات معرفی کرده‌اند. این میوه دارای درختی است همیشه سبز که ارتفاع آن در برخی نواحی به ۱۰ متر رسیده است. به نظر می‌رسد که میوه‌ای است پیوندی و خاستگاه اصلی آن در کشورهای هند و چین (کشورهای جنوب شرقی آسیا) است. متخصصان تغذیه معتقدند که در قرون باستان، کشاورزان با پیوند زدن دو گونه‌‌ی نارنگی و دارابی (پومیلو یا دارابی میوه‌ی بومی آسیای جنوب شرقی و از مرکبات است)، باعث خلق پرتقال شده‌اند.

البته انواع مختلفی از این میوه در سراسر جهان کشت می‌شود که طبق اظهار نظر محققان صنعت غذایی، پرورش نوع ایرانی آن، از قرن ۱۱ میلادی توسط مردم کشور ایتالیا در قاره‌ی اروپا رواج یافته است. امروزه تامسون ناول، ماندارین، خونی و پرتقال بیروتی از معروف‌ترین گونه‌های پرتقال در سراسر جهان به شمار می‌روند. این میوه سرشار از ویتامین ث است و یکی از بهترین گزینه‌ها در درمان سرماخوردگی در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل جمع کثیری از پزشکان طب سنتی و مدرن، پرتقال را ایستگاه سلامتی لقب داده و مصرف آن را در فصل‌های سرد سال، مخصوصا زمستان توصیه می‌کنند.

دانشمندان در هر ۱۰۰ گرم از میوه‌ی پرتقال مواد ارزشمندی حدود ۹ گرم انواع قند، ۱۲ گرم انواع کربوهیدرات، ۰/۱۲ گرم چربی، ۹۰ گرم آب، ۱ گرم پروتئین، ۱۱ میکروگرم ویتامین آ، ۰/۱ میلی‌گرم ویتامین ب۱، ۰/۰۴ میلی‌گرم ویتامین ب۲، ۰/۴ میلی‌گرم ویتامین ب۳، ۰/۲۵ میلی‌گرم ویتامین ب۵، ۳۰ میکروگرم اسید فولیک، ۵۴ میلی‌گرم ویتامین ث، ۰/۱۸ میلی‌گرم ویتامین ای، ۱۸۰ میلی‌گرم پتاسیم، ۱۴ میلی‌گرم فسفر، ۰/۱۰ میلی‌گرم آهن، ۱۰ میلی‌گرم منیزیم و ۰/۰۷ میلی‌گرم روی، وجود دارد.

خوشبختانه انواع مرکبات به دلیل خواص دارویی منحصر به فرد خود، از ایجاد انواع سرطان و بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کنند. پرتقال نیز همانند دیگر اعضای گروه خود، به دلیل داشتن مقدار زیادی از آنتی‌اکسیدان‌ها که نقش اصلی آن‌ها مبارزه با رادیکال‌های آزاد بدن است، از تولید سلول‌های سرطانی جلوگیری کرده و نیز به دلیل داشتن فولات، از میزان هموسیستئین که از اصلی‌ترین دلایل بروز بیماری‌های قلبی و عروقی است، می‌کاهد. بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان دهان، حلق، معده و مری از مهم‌ترین سرطان‌هایی هستند که از بروز آن‌ها با مصرف پرتقال می‌توان تا حد چشم‌گیری پیش‌گیری کرد.

مصرف پرتقال در دوران بارداری به دلیل حضور مقدار قابل توجهی از ویتامین ث در این میوه‌ی خوشمزه، به مادران توصیه می‌شود. این میوه مانع از بروز بیماری‌هایی مانند راشیتیسم در نوزادان شده و ویتامین مورد نیاز بدن ایشان را به مقدار مناسبی فراهم می‌کند. همچنین نوشیدن یک لیوان آب پرتقال به جذب بیشتر آهن کمک شایانی کرده و کمبود این ماده‌ی ارزشمند را در بدن این افراد جبران می‌کند. قطعا پس از زایمان، بسیاری از بانوان دچار فقر آهن شده و نیاز مبرم به این ماده‌ی حیاتی خواهند داشت؛ از این رو متخصصان به مادران شیرده نیز مصرف این نوشیدنی گوارا را پیشنهاد می‌دهند.

همان گونه که پیشتر نیز بیان شد، پرتقال از میوه‌هایی است که به میزان قابل توجهی ویتامین ث را در خود جای داده است. این ویتامین، باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و از ورود ویروس‌های سرماخوردگی به بدن جلوگیری کرده یا در صورت انتقال به بدن، با آن‌ها مبارزه می‌کند. در طب سنتی نیز دم‌نوش‌های مفیدی با استفاده از قسمت‌های مختلف پرتقال مانند برگ، دانه و پوست آن تهیه می‌شود که برای درمان سرماخوردگی مناسب است.

پرتقال میوه‌ای است بسیار مناسب، جهت کاهش یا از بین بردن کلسترول بد خون که وجود آن‌ها باعث ایجاد مشکلات اساسی و خطرناک از جمله گرفتگی رگ‌های خونی که از عوامل بروز سکته‌ی قلبی و مغزی است، می‌شود. ویتامین ث موجود در این میوه، اثرات نامطلوب رادیکال‌های آزاد و مضر را خنثی کرده و از اکسید شدن کلسترول جلوگیری می‌کند. همچنین فیبرهای موجود در پرتقال، از دیگر موادی است که تاثیرات قابل توجه و مطلوبی بر کلسترول خون گذاشته و از افزایش آن جلوگیری می‌کند.

محققان و پژوهش‌گران با انجام مطالعات مختلف بر میوه‌ی پرتقال، دریافتند که این میوه به دلیل دارا بودن مقدار مناسبی از نوعی فلاونید که به فلاوانون‌ها شهرت دارند، به تقویت حافظه کمک شایانی می‌کند. درواقع ایشان بر این باورند که این مواد ارزشمند مسیرهای سیگنال‌دهنده‌ در هیپوکامپوس مغز را فعال کرده و این امر منجر به داشتن حافظه‌ای قوی خواهد شد. بنابراین ایشان مصرف روزانه مرکبات به ویژه پرتقال را به سالمندان جهت تقویت قوه‌ی ادراک و تشخیص و نیز تقویت حافظه، لازم و ضروری می‌دانند.

کاروتنوئیدها از جمله ترکیباتی هستند که بدن انسان را از ابتلا به بیماری‌هایی نظیر آرتروز، ایمن می‌سازند. این مواد مفید در میوه‌هایی مانند پرتقال یافت می‌شود و همین امر باعث محبوبیت هرچه بیشتر این نوع خوراکی‌های طبیعی شده است. جالب است بدانید که کاروتنوئیدها مواد شیمیایی هستند که باعث رنگ زرد و نارنجی میوه‌ها و سبزی‌ها شده و به دلیل برخورداری از خواص آنتی‌اکسیدانی، التهاب را کاهش داده و تاثیر شگفت‌انگیزی در پیشگیری و درمان آرتروز دارند.

مطالعه قسمت دوم