جاهای دیدنی سیرجان

جاهای دیدنی سیرجان؛‌ از بادگیر چپقی تا مسجد عضدی

سیرجان در قدیم شهری بزرگ بوده و شهریجان نام داشته است و نظر به موقعیت جغرافیایی، در بعضی مواقع مرکز استان کرمان محسوب می‌شد. این شهر در تاریخ به‌تدریج رو به ویرانی نهاد و میرزا سعید کلانتر قریه جدیدی آباد کرد که کم کم توسعه یافت و به سعید آباد معروف شد. سعید آباد امروز در مرکز شهر سیرجان است و چون این شهر بر سر راه فارس و بندرعباس قرار گرفته موقعیت خاصی دارد و محصولاتش گندم، جو، پسته، بادام و خربزه‌ آن معروف هستند. در ادامه به معرفی جاهای دیدنی سیرجان خواهیم پرداخت.

بادگیر چپقی

_{منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: Bahram Allipour)}

این بنا در واقع باقی‌مانده يک خانه قديمی به نام خانه آقاسيدعلی اصغر رضوی است. اين بادگير از آثار دوره پهلوی است. بادگير مشهور با شبکه‌های هندسی منظم آن که در زير بادگير قرار دارد روی فضاهای مستطيل شکل شمالی – شرقی قرار گرفته است. اين بادگير از آثار منحصربه‌فرد معماری است و گفته شده که ملهم از دودکش کشتی‌های قديمی بوده است.

• آدرس: سیرجان، بلوار دکتر صادقی، کوچه حاج رشید (مشاهده در نقشه)

قلعه سنگ

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: امیرعلی سهیلی)}

قلعه سنگ سیرجان در گذشته ارگ نظامی شهر به ‌شمار می‌رفت و منبر سنگی آن متعلق به دوره سلطان احمد مظفریه، از امرای آل مظفر بوده است. این قلعه از جاهای دیدنی سیرجان به حساب می‌آید و به‌صورت ویرانه‌ای بسیار عظیم روی تپه‌ای در جنوب شرقی سیرجان مشاهده می‌شود. برخی از بخش‌های قلعه شامل دختر‌نشین، شاه‌نشین، منبر سنگی، سوراخ حلال و حرام (بر اساس باور عوام هر کس از این سوراخ تنگ عبور کند، حلال‌زاده و در غیر این صورت حرام‌زاده است)، زندان، پله‌های سنگی و... می‌شود که متاسفانه مورد بی‌مهری قرار گرفته است و هر ساله بیشتر رو به ویرانی می‌رود. این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰، با شماره ثبت ۵۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

• آدرس: سیرجان، ۷ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان (مشاهده در نقشه)

مسجد جامع عضدی

بقايای اين بنا در ۲۰ کيلومتری جنوب شرقی سيرجان، در منطقه سيرجان قديم واقع شده و به نظر می‌رسد که همان مسجد معروف عضدالدوله (عضدی) باشد. خرابه‌های بنايی آجری برجای مانده که در آن، علاوه بر پايه ستون‌های سنگی، بقايای قطعات سنگ مرمر و سنگ آهک منقور به کتيبه‌هايی مشهود است.

مردم محلی، در گوشه‌ای از بنا شمع روشن می‌کنند و بنا را مسجد صاحب‌الزمان می‌خوانند. اين مسجد در سال ۷۹۸ قمری توسط لشکريان تيموری تخريب شد.

• آدرس: ۲۰ کيلومتری جنوب شرقی سيرجان، منطقه سيرجان قديم

آرامگاه میر زبیر

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: امیرحسین مقتدایی)}

این بنا در شرق روستای شریف آباد از توابع دهستان سعادت آباد سیر جان در کنار قبرستان روستا قرار دارد. آرامگاه به‌صورت مربعی به ابعاد خارجی ۹ و داخلی ۷ متر با قلوه سنگ و ملات گچ ساخته شده است. عکس‌هایی که در سال‌های گذشته از محراب بنا گرفته شده نشان می‌دهد در دو طرف محراب، تاریخ ساخت و نام سازنده به‌صورت گچبری مشخص بوده که امروزه از بین رفته است.

گرچه گچبری محراب تاریخ ربیع الاول سال ۷۵۱ قمری را نشان می‌داده است؛ اما عده‌ای بر این عقیده‌اند که بنای میر زبیر معبدی مربوط به قبل یا اوایل اسلام بوده که در زمان سلطنت محمد مبارز (اولین امیر از خاندان آل مظغر) مرمت و به مسجد تبدیل شده است. ‏ با توجه به شباهت آن با بنای پیر جار سوز و همچنین وجود بنای دیگری به نام طلحه که اکنون ویران شده به نظر می‌رسد بنای مزبور آرامگاهی بوده است.

• آدرس: سیرجان، توابع دهستان سعادت آباد، شرق روستای شریف آباد

آرامگاه شاه فیروز

_{منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: Ebi.eftekhari)}

این بنا در فاصله ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان بر فراز صخره‌ای از سنگ سبز تیره به ارتفاع ۳۰ متر واقع شده و در محل به شاه فیروز معروف است. بنای این آرامگاه عبارت است از یک بنای هشت ضلعی که بقایای قبری در کف آن به جا مانده است. با توجه به شیوه معماری به نظر می‌رسد این بنا متعلق به دوره ایلخانی (قرن هشتم و نهم) باشد.

• آدرس: سیرجان، ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان (مشاهده در نقشه)

مسجد قلعه سنگی

بقايای اين مسجد در ۱۲ كيلومتری جنوب شرقی شهرستان سيرجان، مجاور صخره‌ای سنگی و بقايای قلعه‌ای قديمی واقع شده و بر اساس كتيبه موجود، از آثار دوره مظفری (۷۸۹ قمری) است. اين كتيبه بر بدنه منبری سنگی در فاصله ۵ متری شمال قلعه سنگ، درون محوطه مسجدی به طول و عرض ۱۰ در ۱۵ متر واقع شده است.

باغ بمید

_{منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: Morteza salehi70)}

این باغ در شمال شهر سیرجان واقع است. شهر قدیم سیرجان در محل قلعه سنگ (در فاصله ۹ کیلومتری شهر فعلی سیرجان قرار دارد) و تا سال ۷۹۶ هجری قمری آباد بوده است و در آن تاریخ به‌وسیله «ایدکو» سردار تیمور که دو سال شهر را در محاصره داشت نابود می‌شود. ساکنان باقی‌مانده آن به محلی در همان نزدیکی به نام باغ بمید منتقل می‌شوند و شهر جدید در آن موقعیت به‌وجود می‌آید؛ اما باز در هجوم محمود افغان به کرمان، سیرجان هم مورد حمله و غارت قرار می‌گیرد.

سال‌ها بعد در حدود سال ۱۲۰۰ هجری قمری، میرزا سعید کلانتر در جنوب باغ بمید دهی را آباد کرد که سعید آباد نامیده شد، و این سعید آباد، همین شهر فعلی سیرجان و در واقع سومین موقعیت این شهر است.

از جمله آثار موجود در این باغ می‌توان به یخچال‌های سیرجان که در غرب این باغ واقع شده اشاره کرد. قدمت این یخدان‌ها مربوط به دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۱۸۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

• آدرس: ۹ کیلومتری شمال سیرجان

 تجربیات و نظرهای خود را در خصوص جاذبه‌های گردشگری سیرجان با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

_{نویسنده: زهرا صالح نژاد}