دیدنی های بلده

در سفر به بلده از کجا دیدن کنیم؟

بلده یکی از شهرهای بخش بلده شهرستان نور در استان مازندران ایران است که از طریق سه جاده به شهرهای شمالی و تهران دسترسی دارد و دارای سه دهستان اوزرود، تتارستاق و شیخ فضل‌الله نوری است. از دیگر روستاهای بخش بلده می‌توان به نج، مزید، دویلات، سادات محله، چل رود، زرین کمر، کلیک، مرچ، یالرود، ورزن، حطر، کمر رود، سر اسب، بردون، بطاهر کلا، یاسل، کام، خجیر کلا، یوش، بل و ورازان اشاره کرد.

شهر بلده در حد فاصل ۵۳ کیلومتری جاده هراز، ۵۵ کیلومتری جاده چالوس و ۸۵ کیلومتری نور واقع شده است و آب و هوایی ییلاقی دارد. این شهر با وجود  قلعه و بناهای تاریخی و همچنین جاذبه‌های طبیعی نظیر آبشارها و رودخانه‌ها از جاهای دیدنی کمترشناخته‌شده در شمال کشور به شمار می‌آید. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با جاهای دیدنی بلده آشنا کنیم.

خانه نیما یوشیج

_{منبع عکس: visitiran.ir. عکاس: ناشناس}

خانه نیما یوشیج یا علی اسفندیاری در روستای یوش، در بخش بلده استان مازندران قرار دارد؛ خانه‌ای با قدمتی از دوره قاجار که نیما یوشیج در آن به دنیا آمد. این بنا به دستور ناظم الایاله، جد نیما، در محله لالوی یوش و با مصالح خشت، گل و چوب ساخته شد. خانه نیما یوشیج سه درب ورودی، دو میانسرا، تالار و شاه‌نشین و اتاق‌های بسیاری با تزییناتی چون شیشه‌­های رنگی، نورگیرهای کنگره‌­دار، درهای چوبی، ارسی، کف چوبی، آجرکاری، گچ‌کاری‌ دورتادور یک حیاط مرکزی دارد که در حال حاضر، سه تای آن‌ها به موزه و کتابخانه تبدیل شده‌اند. سه سنگ قبر نیز در حیاط دیده می‌شود که به نیما، خواهرش بهجت و دیگری سیروس طاهباز (از دوستان نزدیک نیما) تعلق دارند. 

نیما یوشیج پس از مرگش در شهر ری به خاک سپرده شد؛ پیکر این شاعر بزرگ در سال ۱۳۷۲ به زادگاه و دیارش بازگردانده شد و همین موضوع، هر سال گردشگران بسیاری را به یوش می‌کشاند. وسایل نیما یوشیج و بهجت، آثار و دست‌نوشته‌های نیما، نقاشی جالبی از مناره قزوین با امضای نیما، عکس‌هایی از این شاعر بزرگ و شعرهایی از طرف شاعران مازندرانی که در وصف شهر یوش، مازندران و پدر شعر نو سروده شده‌اند از جمله آثاری هستند که در خانه نیما یوشیج خواهید دید؛ بنایی که در سال ۱۳۷۵ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۸۰۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۸ به‌عنوان موزه پدر شعر و ادب نوی پارسی بازگشایی شد.

آرامگاه کیا داوود

_{منبع عکس: jazebeha.com. عکاس: ناشناس}

آرامگاه کیا داوود، دومین جاذبه مهم روستای یوش است که نام آن در فهرست آثار ملی ایران نیز به چشم می‌خورد. این آرامگاه کوچک بر فراز تپه‌ای مشرف به گورستان یوش قرار گرفته است و درباره تاریخچه آن نظرات مختلفی وجود دارد. برخی بر این باورند که آرامگاه کیا داوود، مزار یکی از چهار فرزند حاکم این منطقه بوده است که سه برادر دیگرش نیز در جاهای دیگر بوش به خاک سپرده‌ شده‌اند؛ اما تنها مزاری که باقی مانده، این آرامگاه است. برخی نیز اعتقاد دارند که این بنا یک آتشکده بوده و در دوره زرتشتیان استفاده می‌شده است. 

حمام تاریخی یوش با قدمتی از دوره قاجار (ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران)، بنای جفت برار با قدمتی از قرن هشتم و نهم هجری قمری (ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران) و مساجد از دیگر دیدنی‌هایی هستند که در سفر به روستای یوش باید از آن‌ها بازدید کنید.

بقعه سلطان احمد

بقعه سلطان احمد، دومین بنای مرتفع شهرستان نور است که در حاشیه شرقی روستای بلده و در دامنه کوه قرار دارد. این بقعه با گنبدی مخروطی‌شکل، از آجر و روکش گچ ساخته شده است و از جذابیت‌های آن می‌توان به یک کتیبه از جنس چوب برروی صندوق با نام شیخ احمد نوری  (یکی از خاندان‌های مشهور عصر معاصر) و تاریخ ۱۱۰۲ هجری قمری، کتیبه‌ای به خط کوفی با نام حضرت محمد (ص) و امام علی (ع)، طاق‌نماهای تزیینی، نقوش مرکب سیاه در داخل گنبد (از جمله شیری که ماری به دور کمر آن حلقه زده است) و گچ‌بری اشاره کرد. بقعه سلطان احمد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه خان بابا خان

_{منبع عکس: ویکی پدیا. عکاس: محمدرضا پریرخ}

خانه خان بابا خان یا عمارت سلطانیه با قدمتی از دوره قاجار در شهر بلده واقع شده است؛ بنایی که در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شماره ثبت ۱۸۶۹۷ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این عمارت متعلق به خاندان سلطانی نوری است و حدود ۱۵۰ سال قبل توسط میرزا محمد حسن خان سلطانی نوری (ملقب به معین اصطبل)، در زمینی به مساحت ۷,۰۰۰ متر مربع در طی هشت سال بنا شد؛ عمارتی دارای چندین باغ و شامل اندرونی، بیرونی، پشت باغ، باغ سه گوش، مطبخ و طویله‌سرا  که مساحت بنای اصلی آن ۲,۰۰۰ متر مربع است. مطبخ و طویله‌سرا متاسفانه از بین رفته‌اند. نقشه این بنا در زمان خود بسیار سنت‌شکن بود و هیچ شباهتی به بناها و سازه‌های هم‌زمان خود نداشت.

ناصرالدین شاه قاجار، نیما یوشیج، آقاخان نوری، شیخ فضل‌الله نوری، امیرمصدق خواجه نوری، شیخ مهدی نوری، آیت‌الله شهرستانی، شیخ یحیی نوری، میرزا محمود خان سراج الدوله بهزادی، نظام الممالک تاکری، مصدق الممالک، استاد بنان، سرهنگ علی پاشا نوری اسفندیاری و اسدالله یمین اسفندیاری ملقب به یمین الممالک از جمله افرادی هستند که از عمارت سلطانیه دیدن کرده‌اند.

خان بابا خان بختیاری، فرزند حاج علی قلی خان (سردار اسعد) است که در سال ۱۲۷۵ هجری شمسی چشم به جهان گشود. او در سال ۱۲۸۶ (در سن ۱۱ سالگی) در زمان شکل‌گیری انقلاب مشروطه برای ادامه تحصیل به اروپا رفت؛ به همین دلیل در فتح تهران و جنگ با شورشیان به رهبری برادران و عموزاده‌هایش حضور نداشت. خان بابا خان در سن ۱۵ سالگی وارد کالج انگلستان شد. وی بعدها به ایران بازگشت و پس از تحمل چندین سال زندان و شکنجه در سال ۱۳۱۹ توسط شخصی به نام «عباس ۶ انگشتی» به شهادت رسید.

قلعه پولاد

_{منبع عکس: خبرگزاری ایرنا. عکاس: ناشناس}

قلعه پولاد، قلعه نور یا قلعه بلده، در شمال شهر بلده بر فراز کوهی قرار دارد که از سه سمت شمال، جنوب و شرق به دره‌های عمیق و پرشیب منتهی می‌شود؛ بنایی که تاریخ ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۰۶۶۴ به‌‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و ورودی اصلی آن در سمت جنوب شرقی قلعه واقع شده است. بنای قلعه شامل سه قسمت اصلی است و بارویی اطراف آن را احاطه کرده است. برج‌های متعددی در هر سمت بارو دیده می‌شوند؛ برج‌هایی که ارتفاع تعدادی از آن‌ها به هفت تا هشت متر می‌رسد.

بر اساس برآوردهای باستان‌شناسان، بنای قلعه پولاد با پلانی نامنظم به سلسله پادوسپانیان طبرستان تعلق داشته است و قدمت آن به حدود ۷۰۰ سال پیش می‌رسد. امروزه می‌توان پای پیاده تا بالای قلعه و قسمت شاه‌نشین آن را طی کرد. متاسفانه به‌دلیل بی‌توجهی مسئولان، این قلعه رو به ویرانی است؛ با این وجود، برج و باروهای سرافراز آن و ساخته‌های معماری خشتی عظیم (یک طاق نیمه مخروبه و تل خاک) در داخل قلعه، نظر هر فرد علاقه‌مند به تاریخی را به خود جذب می‌کنند.

پل ولاشد

_{منبع عکس: خبرگزاری ایرنا. عکاس: ناشناس}

پل ولاشد، ولاشید یا «کیجا پل» (به‌معنای پل دختر)‌ در پایین‌دست روستای ولاشد و ۱۳ کیلومتری شرق بلده واقع شده است و قدمت آن به دوره قاجار بازمی‌گردد. پل ولاشد دارای یک چشمه و طاق بوده و روی دو صفه سنگی طبیعی بنا شده است. طول پل با احتساب دو پایه آن ۳۲٫۶۴ متر، عرض تنها دهانه آن ۸٫۷۰ متر، ارتفاع طاق جناغی آن از محل پاکار قوس ۴٫۸ متر و ارتفاع کلی پل از سطح آب معمولی رودخانه حدود ۷٫۵۰ متر است. پهنای سطح گذر پل با احتساب جان پناه‌ها ۲٫۹ متر است. در زیر انتهای شمالی سطح گذر پل نیز دهانه کوچکی برای عبور آب‌های جاری و آب باران به چشم می‌خورد. از مصالح به کار رفته در پل ولاشد می‌توان به سنگ‌های برش خورده، ساروج و ملاط آهکی اشاره کرد.

پل ولاشد که به دستور ناصرالدین شاه بنا شد، تا قبل از احداث جاده در سال ۱۳۴۸ محل عبور کاروان‌ها بود. پس از احداث جاده، پلی پایین‌تر از این پل برای عبور و مرور ساخته شد. قدم زدن روی پل ولاشد با چشم‌اندازی به گرداب‌های رودخانه تجربه دلچسبی از سفر به بلده برای شما رقم خواهد زد. این پل در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.

رودخانه بطاهر کلا

رودخانه بطاهرکلا با طول ۲۰ کیلومتر از دامنه‌های شرقی کوه رستم چال (در ۶۴ کیلومتری جنوب غربی بلده) سرچشمه می‌گیرد و از زیباترین جاذبه‌های طبیعی این منطقه به شمار می‌رود. این رودخانه به‌دلیل آبگیری از چشمه‌های مختل، آبشار های کوچک و بزرگ بسیاری را به وجود آورده است که بازدید از آن‌ها و چشم‌اندازهای اطراف آن‌ها می‌تواند تجربه‌ای مفرح باشد. رودخانه بطاهر کلا در مسیر خود پس از عبور از روستاهای کلاچای، بردون و کمر با رودخانه لور ترکیب می‌شود و به خوش رود تغییر نام می‌دهد. 

روستای تاکر

_{منبع عکس: مجله بومگردی. عکاس: ناشناس}

روستای تاکر در ۲۰ کیلومتری شرق بلده قرار دارد؛ روستاهایی با زمین‌های کشاورزی و باغ‌های میوه (گیلاس، آلبالو، زردآلو، گردو، سیب و غیره) که مردم آن با مشاغلی چون دامپروری، نمدمالی، پرورش ماهی قزل‌آلا، پروش گل، گیاه و صیفی‌جات و تولید انواع بلوک کلاف ساختمانی امرار معاش می‌کنند. عبور رود هراز از کنار روستا، مسجد صاحب الزمان، تکیه تاکر (با قدمتی از دوره قاجار و ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران) و یک امامزاده به نام امامزاده یحیی (از نوادگان امام رضا (ع))، این منطقه را تبدیل به مکانی جذاب برای گردشگران کرده‌اند. 

روستای چل رود

_{منبع عکس: chelrood.blog.ir. عکاس: ناشناس}

روستای چل رود در میان رشته کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده البرز و در ۱۰ کیلومتری جنوب غرب بلده قرار دارد. پوشش گیاهی و جانوری این روستا بسیار غنی است و در میان انواع درختان، بوته‌ها و گیاهان دارویی آن می‌توان به درختان سیب سبز و سرخ و گلاب، گلابی، گیلاس، آلبالو، زردآلو، هلو و گون، سیرک، آویشن، گلپر، اسپند، گزنه، چای کوهی، کاسنی، قارچ در فصول خاص، باریجه، بارهنگ، خاکشیر و شنگ اشاره کرد. کبک، انواع پرندگان آوازخوان (سهره، بلبل، سینه سرخ)، زاغی، باز و قرقی و عقاب، دم جنبانک، هدهد، خرگوش، بزکوهی، قوچ وحشی، کل، خرس و گراز، گرگ، روباه، انواع مار (مار خاکی، مار سیاه، افعی، خاکستری)، سوسمارهای کوچک، مارمولک، رتیل و عقرب نیز از جانوران بومی منطقه هستند.

آب و هوای روستای چل رود، سرد و کوهستانی است و بهترین زمان سفر به آن با توجه به ییلاقی بودن، فصل بهار و تابستان است. بقعه مبارکه عبدالله ابن زین العابدین (ع) و حمام تاریخی از دیگر دیدنیهای روستا به شمار می‌روند.

روستای یالرود

_{منبع عکس: qaqom.blog.ir. عکاس: ناشناس}

روستای یالرود در ۱۱ کیلومتری جنوب بلده قرار دارد؛ روستایی که در گذشته محل سکونت و فرمانروایی تعدادی از ملکان و اسپهبدان پادوسبانی رویان بوده است؛ آخرین آن‌ها «اسفندیاربن کاووس بن کیومرث» بود که مقبره وی با حدود ۵۵۰ سال قدمت در این روستا قرار دارد. یالرود در گذشته دارای ساکنان دائمی بود؛ اما در سال‌های اخیر تنها در فصل بهار و تابستان، اهالی روستا در آن سکونت می‌کنند.

قلل مرتفع قله شکرلقاس، چپکرو، دوخواهران، تخت خرس، کهو، مرتع کوشکک، پلک، آبشار یالرود و همچنین مسیر قدیم یالرود به تهران، تکیه سیدالشهدا (ع) یالرود، مسجد جامع یالرود، مسجد بازار یالرود، رودخانه کوشک، قبرستان گبری (فتح آباد یالرود) و امام زاده صالح و محسن و حسین از جمله جاهای دیدنی یالرود هستند.

_{نویسنده: نگین توکلی}