مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول

خوزستان در جنوب غربی کشور، یکی از هیجان‌انگیزترین مقاصد گردشگری، به‌خصوص در ایام نوروز است. جاهای دیدنی خوزستان چنان متنوع و متعدد هستند که هیچ گردشگری دلسرد از این سفر بازنمی‌گردد، از سازه‌ های آبی شوشتر گرفته تا پل‌های اهواز، از زراس گرفته تا آرامگاه شوش دانیال.

دزفول یکی از مهم‌ترین شهرهای خوزستان است، شهری با مردمی خون‌گرم و جاذبه‌های گردشگری گوناگون. در میان جاهای دیدنی دزفول، مجتمع فرهنگی سینمایی به‌نظر گزینه‌ای عجیب می‌آید. اما این مجموعه با معماری خود توانسته است شهرتی جهانی کسب کند. به‌دلیل برخورداری از رنگ‌و‌بوی معماری ایرانی اسلامی، استفاده از آجرنماها و کاشی‌های لعابی و کاربرد بادگیرهای مدرن و سقف‌های گنبدی، محتمع فرهنگی سینمایی دزفول از زیباترین سازه‌های ایران، بعد از جنگ تحمیلی است. امروزه این مجتمع در بخش‌های مختلف به شهروندان خدمات فرهنگی و هنری ارائه می‌دهد.

مجتمع فرهنگی همانگونه که از نام آن می‌توان فهمید، مکانی فرهنگی هنری است؛ مقصدی در محیط‌های شهری به‌منظور پرورش استعدادها و شکوفایی اندیشه، آموزش به جوانان و رشد استعدادهای آن‌ها. این سازه‌ها امروزه معمولا در تمامی محیط‌های شهری ایران وجود دارند و معماری آن‌ها ممکن است بسته به نوع شرایط و اقلیم محیط با مصالح و فرهنگ آن منطقه تطبیق داده شود.این مجتمع‌های فرهنگی امروزه با برنامه‌ریزی‌های خاصی، در جهت پیشبرد اهداف خاص فرهنگی فعالیت‌های متنوعی انجام می‌دهند.

عکس از وب‌سایت aoapedia.ir (عکاس: نامشخص)

یکی از این مجتمع‌های زیبای فرهنگی، در شهر دزفول قرار دارد و با نام مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول شناخته می‌شود. این فرهنگسرای زیبا که دارای طراحی و معماری خاصی است، شهرتی جهانی پیدا کرد. مهندس طراح این بنا، فرهاد احمدی، پس از طراحی سازه که چندین سال به طول انجامید، آن را در جشنواره روروز نروژ شرکت داد و توانست عنوان پروژه منتخب را از آن خود کند. انتخاب پروژه در جشنواره سبب شد تا طرح، مورد توجه بیشتری قرار گیرد. ساخت این پروژه به‌صورت عملی در سال ۱۳۶۷ شمسی آغاز و در سال ۱۳۷۲ پایان یافت. این طرح که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حمایت می‌شد، به‌صورت یک طرح ملی شناخته شد.

عکس از وب‌سایت aoapedia.ir (عکاس: نامشخص)

اهمیت این پروژه از آن جهت است که طرح بنا، مفاهیم بنیادین دزفول در ایجاد فضا را منعکس می‌کند و از هندسه مالوف در ترکیب با مصالح بومی استفاده کرده‌اند. این بنا از فناوری مدرن عصر نیز بهره گرفته است و در واقع ساختمانی با ویژگی‌های منطقه‌ای محسوب می‌شود که امکان درک جهانی را دارد. نظر به اینکه امروزه در برخی بناها، طراحی معماری بر اساس الگوهای ایرانی اصیل و فرهنگ ایرانی انجام نمی‌شود، مجتمع فرهنگی دزفول به‌عنوان بنایی نمونه که طراحی آن بر اساس در نظرگیری ریشه‌های معماری ایرانی و فرهنگ منطقه شکل گرفته است، از اهمیت بسیاری برخوردار شده است. این بنا می‌تواند الگویی برای دیگر مهندسان ایرانی در ساخت بناهایی با هویت ایرانی در نظر گرفته شود.

ساختار طرح بر مسیر حلزونی و چرخان استوار لشا که همراه با حرکت آب، از یک حیاط مربع بر سطح زمین آغاز می‌شود و با چرخشی از درون یک مخروط معکوس شفاف، روی شیب‌رویی مدور به حیاطی هشت‌ضلعی در عمق زمین می‌رسد تا با ایهام، داستان گذار انسان را از جهان مادی به بهشت همانندسازی کند. نقشه ساختمان از یک پردازش شمسه در سه بعد به دست آمده است و بادگیرهای چهارگانه پران در اطراف این حیاط بهشتی، نگاه به آسمان را تشدید می‌کند. در این طرح پشت بام‌های ساختمان، جزیی از محوطه و تداوم درون ساختمان به بیرون تلقی می‌شود و بدنه ساختمان به‌صورت لایه‌دار، به‌تدریج عرصه‌های درونی باز و بسته را تعریف می‌کند.

عکس از وب‌سایت aoapedia.ir (عکاس: نامشخص)

نمای آجری خارجی در بخش‌هایی از داخل به‌صورت نمای ساروج سفید درآمده و در نقاطی با معقلی‌هایی از کاشی فیروزه‌ای و لاجوردی در نقش گره، ترکیب و با ایجاد سوراخ‌های لانه کبوتری در لبه‌های پشت بام‌ها، به‌نوعی با معماری منطقه تلفیق شده است. این در حالی است که بخش اعظم ساختمان در مخزن بزرگی از بتون در داخل زمین قرار دارد و سازه ساختمان به‌صورت ترکیبی از فولاد و بتون ساخته و در سقف تالارها از تاوه‌های پیش‌ساخته استفاده شده است. تمامی این‌ها در اغلب فضاها به‌صورت نمایان دیده می‌شود و بدین ترتیب به اصول فروتنی و صداقت پاسخ گفته شده است.

مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول در بلوار بعثت، جنب پارک بعثت قرار دارد. (مشاهده روی نقشه)

• فاصله مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول تا آسیاب‌های آبی دزفول: ۲.۶ کیلومتر
• فاصله مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول تا خانه تیزنو: ۲.۵ کیلومتر
• فاصله مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول تا خانه تاریخی سوزنگر: ۲.۶ کیلومتر

عکس‌های گالری از وب‌سایت aoapedia.ir (عکاس: نامشخص)

مجتمع دارای سالن‌های مجزای نمایش فیلم، غرفه‌های جداگانه و کارگاه فیلم‌سازی است. این مجتمع شامل دو سالن کوچک و بزرگ می‌شود که یکی از آن‌ها برای نمایش فیلم و اجرای تئاتر طراحی شده است. مجتمع همچنین به سالن انتظار و گالری‌های مربوطه برای ارائه آثار هنری به‌صورت نمایشگاه مجهز است. بخشی از ساختمان مجتمع را برای آموزش‌های خاص مثل آموزش هنرهای دستی و سنتی، سفال‌سازی، هنرهای تصویری، عکس و فیلم‌سازی در نظر گرفته‌اند.

وجود امکانات رفاهی و تفریحی و رستوران، چایخانه سنتی و غرفه عرضه صنایع دستی از جمله قسمت‌های مورد توجه این مرکز است. مجتمع بخش خدماتی نیز دارد که شامل فضاهای عمومی جهت گردهمایی‌ها و برگزاری سمینارها‌، جشنواره‌ها و همایش‌ها است. کتابخانه و بخش اطلاع‌رسانی نیز از بخش‌های خدماتی مجتمع به حساب می‌آیند.

عکس از وب‌سایت soroorstudio.com (عکاس: نامشخص)

نویسنده: زهرا آذرنیوش