- مدت زمان بازدید از این جاذبه: نصف روز
- ایران، تهران، میدان تجریش، خیابان شهید جعفری، ضلع جنوبی میدان دربند، مجموعه سعد آباد
مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد یکی از برجسته‌ترین مکان‌های تاریخ معاصر ایران است که آخرین پادشاهان ایران در دوره‌های قاجار و پهلوی در آن زندگی می‌کردند. این مجموعه شامل کاخ‌های متعددی می‌شود که از آن جمله می‌توان به کاخ شهوند (کاخ موزه)، کاخ سفید (کاخ موزه)، کاخ اختصاصی سعدآباد، کاخ اسود (موزه هنرهای زیبا)، کاخ شمس (موزه پوشاک سلطنتی)، کاخ اشرف (موزه ظروف سلطنتی) و... اشاره کرد. کاخ‌های سعد آباد در میان باغی پر درخت و سرسبز قرار دارند که قدم‌زدن در میان طبیعت زیبای آن خالی از لطف نیست. همراه ما باشید تا سفری به این مجموعه فرهنگی و تاریخی ارزشمند داشته باشیم.
- کاخ سعد آباد کجاست؟
- ورودی کاخ سعد آباد
- پارکینگ کاخ سعد آباد
- مسیر دسترسی به کاخ سعدآباد
- ساعت بازدید کاخ سعد آباد ۱۴۰۴
- قیمت بلیط کاخ سعد آباد سال ۱۴۰۴
- خرید اینترنتی بلیط کاخ سعد آباد
- معرفی کاخ سعد آباد
- تاریخچه کاخ سعد آباد
- معماری کاخ سعد آباد
- مساحت کاخ سعدآباد
- عکسهای شاه در کاخ سعد آباد
- کاخ‌های مجموعه سعدآباد
- کاخ احمد شاهی
- کاخ شهوند (کاخ سبز)
- کاخ سفید (کاخ ملت)
- کاخ اختصاصی سعدآباد
- کاخ اسود یا سیاه
- کاخ شمس
- کاخ اشرف
- کاخ ملکه مادر
- کاخ بهمن
- کاخ شهرام
- کاخ ملکه عصمت دولتشاهی
- کاخ قدیم ولیعهد رضا پهلوی (کاخ کرباس)
- کاخ فرحناز و علیرضا
- کاخ فرح پهلوی
- کاخ ملکه توران امیر سلیمانی
- کاخ لیلا پهلوی (موزه مینیاتور استاد آبکار)
- موزه‌های مجموعه سعدآباد
- موزه برادران امیدوار
- موزه آب
- دیگر موزه‌ها و کاخ‌های مجموعه سعد آباد
- امکانات رفاهی و خدمات مجموعه سعدآباد
- قنات های کاخ سعد آباد
- دروازه های کاخ سعد آباد
- عکس های کاخ سعد آباد در پاییز
- جاذبه‌های اطراف کاخ سعدآباد
- دربند
- امامزاده صالح
- باغ فردوس
کاخ سعد آباد کجاست؟
- آدرس کاخ سعد آباد: میدان تجریش، خیابان سعد آباد (مشاهده روی نقشه)
- وب‌سایت مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد: sadmu.ir
- صفحه اینستاگرام مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد: saadabadpalace@
- تلفن مجموعه سعد آباد: ۲۷۹۴۰۰۰۰-۰۲۱
مجموعه کاخ سعدآباد در شمالیترین قسمت شهر تهران و روی کوهپایه توچال است. منطقه محیط بر مجموعه سعد آباد، در گذشته از بهترین ییلاق‌های شهر تهران و مشرف به دره سرسبز دربند بوده و هوایی لطیف و طبیعتی پر درخت داشته است. در طول زمان ساخت‌وسازهای شهری گسترش یافته‌اند و امروزه مجموعه کاخ سعد آباد درون شهر قرار دارد؛ اما در گذشته این کاخ در میان باغ‌ها و خارج از محدوده شهری بوده است.
مناطق شمالی نیاوران از شرق، ولنجک از غرب و تجریش از جنوب، مجموعه کاخ سعدآباد را احاطه کرده‌اند. در قسمت شمال این مجموعه، کوه توچال در رشته کوه‌های البرز قرار دارد. در طول دوره‌های پادشاهی قاجار و پهلوی، مجموعه کاخ سعدآباد استراحتگاه و ییلاق تابستانی پادشاهان بوده است.
ورودی کاخ سعد آباد
امروزه در کاخ سعد آباد تهران دو ورودی برای عبور و مرور بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده است که آدرس آن‌ها به شرح زیر است:
- ورودی زعفرانیه: خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، انتهای خیابان شهید کمال طاهری
- ورودی دربند: میدان تجریش، خیابان شهید جعفری، ضلع جنوبی میدان دربند
پارکینگ کاخ سعد آباد
در مجموعه سعد آباد پارکینگ جهت پارک کردن وسایل نقلیه شخصی وجود ندارد؛ بنابراین برای پیدا کردن جای پارک باید به خیابان‌های اطراف مراجعه کنید. درصورتیکه با استفاده از وسیله نقلیه شخصی خود را به مجموعه سعد آباد می‌رسانید، ورودی زعفرانیه گزینه بهتری است؛ چراکه در خیابان‌های محدوده زعفرانیه احتمال سهولت در پیدا کردن جای پارک مناسب بیشتر خواهد بود.
مسیر دسترسی به کاخ سعدآباد
دسترسی به کاخ سعد آباد با مترو
اگر تمایل دارید برای رسیدن به کاخ سعد آباد تهران از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید، با استفاده از خطوط یک خط مترو تهران به میدان تجریش بروید. سپس از تاکسیهای میدان دربند در ابتدای خیابان جعفری یا میدان قدس جنب مترو استفاده کنید. از هریک از ورودی‌ها که بخواهید وارد مجموعه شوید، پس از پیاده شدن از تاکسی باید در حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی کنید.
دسترسی به کاخ سعد آباد با اتوبوس BRT
برای رسیدن به میدان تجریش و قدس، از مناطق مختلف تهران خطوط اتوبوسرانی تردد می‌کنند که از آن جمله می‌توان به اتوبوس‌های بی‌آرتی پایانه تجریش-پایانه معین اشاره کرد.
دسترسی به کاخ سعدآباد با ماشین شخصی
مجموعه کاخ سعدآباد در شمال تهران قرار گرفته است و با توجه به منطقه زندگی یا اقامت خود در پایتخت، می‌توانید از مسیرهای مختلفی به‌سمت کاخ سعد آباد بروید؛ کافی است از طریق نزدیک‌ترین مسیر به خیابان زعفرانیه برسید و سپس به خیابان طاهری وارد شوید. خیابان طاهری در ضلع شرقی و بخش میانی خیابان شهید فلاحی یا همان زعفرانیه قرار دارد. مجموعه کاخ سعد آباد دو ورودی در خیابان‌های زعفرانیه و دربند دارد.
اگر ساکن شرق تهران هستید، از طریق بزرگراه بزرگراه شهید قاسم سلیمانی (رسالت)، در مسیر شرق به غرب تا بزرگراه مدرس بروید و سپس به این بزرگراه وارد شوید. پس از رسیدن به پل پارک وی، وارد خیابان ولیعصر شوید.
اگر ساکن غرب تهران هستید، در بزرگراه حکیم مسیر غرب به شرق به اتوبان چمران وارد شوید و تا رسیدن به خروجی مقدس اردبیلی ادامه دهید. از خیابان مقدس اردبیلی به خیابان ثارالله در سمت چپ وارد شوید و تا بلوار بهزادی ادامه دهید. در انتهای بلوار بهزادی به میدان آصف می‌رسید و از طریق خیابان آصف به زعفرانیه و خیابان طاهری خواهید رسید.
ساعت بازدید کاخ سعد آباد ۱۴۰۴
ساعت بازدید کاخ سعدآباد تهران در ۶ ماه نخست سال شنبه تا جمعه از ۹ آغاز می‌شود و تا ۱۸ ادامه دارد. در ۶ ماه دوم سال با توجه به برودت هوا و تاریکی زودهنگام، بازدید از ساعت ۹ آغاز می‌شود و تا ۱۷ امکان بازدید از مجموعه وجود دارد.
توجه داشته باشید که اگر قصد تهیه بلیط حضوری دارید، باجه‌های فروش بلیط مجموعه سعد آباد در نیمه اول سال تا ساعت ۱۶ و در نیمه دوم سال تا ساعت ۱۵ فعالیت می‌کنند.
مجموعه کاخ موزه سعد آباد در روزهای ۱۳ فروردین، ۱۴ خرداد (رحلت امام خمینی (ره))، ۲۱ رمضان (شهادت امام علی (ع))، ۲۵ شوال (شهادت امام جعفر صادق (ع))، ۲۸ صفر (رحلت پیامبر (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع)) و روزهای تاسوعا و عاشورا تعطیل است.
قیمت بلیط کاخ سعد آباد سال ۱۴۰۴
مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد از موزه‌ها و بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که برای بازدید از قسمت‌های مختلف باید بلیط مربوط به هر بخش رابه صورت جداگانه تهیه کنید. در سال ۱۴۰۴ قیمت بلیط بخش‌های مختلف به شرح زیر است:
- ورودی مجموعه: ۳۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- کاخ موزه ملت (کاخ سفید): ۳۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه هنر ملل: ۳۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- کاخ موزه سبز: ۳۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه ظروف سلطنتی: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه استاد فرشچیان: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه پوشاک سلطنتی: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه هنرهای زیبا: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه نظامی: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه آشپزخانه سلطنتی: ۱۵,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه اتومبیل‌های سلطنتی: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه سلاح‌های درباری: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه خط و کتابت میرعماد: ۱۵,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه برادران امیدوار: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه استاد بهزاد: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه آب: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
- موزه آلبوم‌ها و اسناد سلطنتی: ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی
خرید اینترنتی بلیط کاخ سعد آباد
برای مطالعه راهنمای تهیه بلیط اینترنتی مجموعه سعد آباد می‌توانید به سایت مجموعه مراجعه کنید. همچنین می‌توانید بلیط مجموعه سعد آباد را از طریق گیشه این مجموعه نیز به‌وسیله کارت بانکی تهیه کنید. برای اطمینان از باز بودن مجموعه کاخ سعد آباد تهران می‌توانید پیش از مراجعه به این مجموعه با شماره تلفن‌های مجموعه سعدآباد تماس بگیرید و اطلاعات لازم را به دست بیاورید.
معرفی کاخ سعد آباد
مجموعه تاریخی و فرهنگی کاخ سعد آباد تهران، یکی از اقامتگاه‌های ییلاقی پادشاهان قاجار و پهلوی بوده است. مجموعه کاخ سعدآباد یکی از سه مجموعه کاخ زیبا و تاریخی منطقه شمیرانات شهر تهران به شمار می‌رود که آخرین پادشاهان ایران در آن اقامت داشته‌اند.
اطراف مجموعه کاخ سعد آباد در گذشته از باغ پوشیده بود و داخل این مجموعه نیز باغی پر درخت وجود داشت. کاخ اختصاصی مجموعه سعد آباد، کاخ اصلی این مجموعه به شمار می‌رود و رضاخان به مرور زمان بر تعداد کاخ‌ها و بناهای مجموعه سعدآباد افزوده است. کاخ‌های ساخته شده در مجموعه سعد آباد به اعضای خانواده رضا شاه پهلوی تعلق داشتند و آخرین کاخ ساخته شده در مجموعه سعد آباد متعلق به لیلا پهلوی، دختر کوچک محمدرضا شاه بود.
امروزه مجموعه کاخ سعدآباد یکی از برجسته‌ترین جاهای دیدنی تهران به شمار می‌رود و گردشگران داخلی و خارجی در سفر به تهران از این مجموعه زیبا با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی بازدید می‌کنند. در کنار گردش در بخش‌های مختلف کاخ می‌توانید به کافه آن نیز سر بزنید که درست روبهروی کاخ ملت قرار دارد. کافه سعد آباد از دو فضای روباز و سرپوشیده تشکیل شده است و چشم‌اندازی دیدنی از کاخ‌های این مجموعه را پیش روی شما می‌گذارد.
تاریخچه کاخ سعد آباد
بنای کاخ سعد آباد در زمان حکومت قاجار پایه گذاری شد و پس از کودتای سال ۱۲۹۹ توسط رضاخان، با به قدرت رسیدن خاندان پهلوی، بناهای موجود در مجموعه سعد آباد به دستور رضاخان ساخته و بازسازی شدند. بخش‌هایی از مجموعه سعد آباد در زمان به قدرت رسیدن رضا خان، خارج از این مجموعه بودند که توسط رضا شاه خریداری و به مجموعه سعد آباد اضافه شدند.
اولین بناهای موجود در مجموعه سعد آباد در فضایی به وسعت ۸,۰۰۰ متر مربع قرار داشتند و کاخ ملکه مادر، از اولین بناهای موجود بود. مجموعه سعد آباد در حال حاضر بزرگ‌ترین مجموعه تاریخی به جا مانده از دوره‌های پهلوی و قاجار در شهر تهران است.
معماری کاخ سعد آباد
در ساخت عمارت‌ها و کاخ‌های مجموعه سعد آباد تلفیقی از معماری اروپایی و معماری ایرانی به چشم می‌خورد و طراحی ساختمان کاخ‌ها توسط برجسته‌ترین مهندسان داخلی و خارجی صورت گرفته است.
مهندسان طراح کاخ سفید در مجموعه سعدآباد، مهندس خرسندی و مهندس بوریس روسی بودند. گچ‌کاری‌ها و تزیینات داخلی کاخ سفید نیز توسط هرمندان ایرانی، غلامرضا پهلوان، عبد الکریم شیخان، حسین کاشی، استاد لرزاده و رضا ملائکه انجام شده‌اند. در قسمت ورودی کاخ سفید چهار ستون به سبک معماری رومی دیده می‌شود و نمای اصلی را با سنگ‌های مرمر پوشانده‌اند.
مقابل کاخ سفید مجسمه چکمه‌های رضاخان به چشم می‌خورد. این مجسمه در ابتدا کامل بود و در یکی از میادین شهر دزفول قرار داشت، اما پس از انقلاب توسط مردم دزفول شکسته شد. مجسمه آرش کمانگیر، اثر مجسمه ساز برجسته استاد ارژنگ نیز در محوطه باغ سعد آباد و مقابل کاخ سفید نصب شده است.
معمار بنای کاخ سبز، میرزا جعفر کاشی ملقب به معمار باشی بوده است. برای ساخت بنای کاخ سبز، هنرمندان و معمارن برجسته ایرانی نزدیک به هفت سال تلاش کردند و با استفاده از سنگ‌های سبز معدن خمسه زنجان و سنگ مرمر خراسان، نمای زیبایی برای کاخ سبز ساختند. این کاخ به نام کاخ مرمر نیز معروف است.
درون کاخ سبز مملو از آینه‌کاری‌های ظریف، کاشی‌کاری و گچبری است. تذهیب دیوارهای داخل کاخ سبز را استاد حسین بهزاد انجام داده‌اند و شاگردان استاد صنیع خاتم، داخل کاخ سبز را خاتم کاری کرده‌اند. روبهروی تالار آینه کاخ سبز، اتاق خواب رضا پهلوی را با چشم‌انداز رو به دربند، تعبیه کرده بودند.
از دیگر معماری‌های برجسته در مجموعه کاخ سعدآباد می‌توان به بنای کاخ شمس اشاره کرد. ساخت بنای کاخ شمس در شمال غربی مجموعه سعد آباد، از سال ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ طول کشیده است. کاخ شمس را با مساحت ۲۶۰۰ متر مربع، در دو طبقه با زیرزمین ساخته‌اند. در معماری این کاخ، نشانه‌های از سبک معماری اروپایی به‌خصوص معماری آلمانی و معماری سنتی ایران از زمان ساسانیان، به چشم می‌خورد.
کاخ اشرف پهلوی نیز در فضایی به وسعت ۱,۸۰۰ متر مربع در شرق باغ سعد آباد، به دستور رضا شاه و توسط مهندس فرمانفرمائیان ساخته شد. در سال ۱۳۵۰ به دستور اشرف پهلوی نمای بیرونی این کاخ را با سنگ مرمر پوشاندند. سایر بناهای مجموعه سعد آباد نیز در دوران قاجار و پهلوی اول ساخته و در دوره پهلوی دوم بازسازی و مرمت شدند. آثار دست هنرمندان ایرانی در گوشه و کنار مجموعه کاخ‌های سعد آباد به چشم می‌خورد.
مساحت کاخ سعدآباد
مساحت کاخ سعد آباد تهران نزدیک به ۳۰۰ هکتار است که حدود ۱۱۰ هکتار آن را عمارت‌ها و کاخ‌ها و در حدود ۱۸۰ هکتار دیگر را باغ، قنات‌ها و گلخانه‌های مجموعه سعد آباد تشکیل داده‌اند.
عکسهای شاه در کاخ سعد آباد
در کاخ‌های مختلف مجموعه سعد آباد عکس‌ها و پرتره‌های مختلفی از اعضای مختلف خانواده پهلوی وجود دارند. عکسهای شاه در همه ساختمان‌ها و کاخ‌ها نصب و بسیاری از این تابلوها توسط عکاسان و نقاشان معروف خلق شده‌اند. در میان آثار موجود در ساختمان‌های مختلف، تابلوی معروفی از رضاخان به چشم می‌خورد. این تابلوی تمام قد در کاخ موزه سبز قرار گرفته است.
در صورت تمایل به بازدید از عکس‌ها و آلبوم‌های خانواده پهلوی می‌توانید به موزه آلبوم‌ها و اسناد سلطنتی در ساختمان سابق گارد شاهنشاهی مراجعه کنید. در این موزه تصاویری از دوره‌های اول و دوم و همه خاندان پهلوی در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند.
کاخ‌های مجموعه سعدآباد
کاخ‌های مختلف مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد، پس از انقلاب اسلامی ایران، تغییر کاربری داده‌اند و تعداد زیادی از آن‌ها به موزه تبدیل شده‌اند. ۱۸ ساختمان اصلی از کاخ‌های کوچک و بزرگ در مجموعه سعد آباد وجود دارند که از آن‌ها استفاده‌های متفاوتی می‌شود. در بعضی ساختمان‌ها بیش از یک موزه تعبیه کرده‌اند و تعدادی از کاخ‌ها نیز امروزه مورد استفاده اداری یا نهاد ریاست جمهوری قرار گرفته‌اند. در این قسمت به معرفی کاخ‌ها و موزه های کاخ سعد آباد می‌پردازیم.
کاخ احمد شاهی
- کاربری فعلی: نامشخص
- کاربری سابق: محل اقامت احمد شاه قاجار
کاخ احمد شاهی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های مجموعه سعدآباد به شمار می‌رود. این کاخ همان طور که از نامش پیدا است، در زمان سلطنت احمد شاه قاجار بنا شده است؛ اما با روی کار آمدن رضاخان، در زمان حکومت پهلوی اول، ساخت آن به پایان رسید. در حال حاضر امکان بازدید عمومی از این کاخ وجود ندارد.
کاخ شهوند (کاخ سبز)
- کاربری فعلی: کاخ موزه
- کاربری سابق: ییلاق تابستانی رضا شاه در دوره پهلوی اول
کاخ شهوند که به‌دلیل معماری آن با نام کاخ سبز نیز شناخته می‌شود، در قسمت شمال غربی مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد واقع شده است. کاخ شهوند یا کاخ سبز در زمان وزارت جنگ رضاخان، ساختمانی نیمه‌کاره با مالک شخصی بود و خارج از محدوده کاخ‌های سلطنتی قرار داشت. سپس رضاخان این ساختمان نیمه کاره را خرید و در محل آن کاخ شهوند را بنا کرد. کار ساخت کاخ سبز در زمان به قدرت رسیدن رضا شاه، پایان یافت.
پس از بازسازی و مرمت کاخ سبز، از این ساختمان با عنوان کاخ شهوند یاد می‌کردند و پس از انقلاب از این بنا با عنوان کاخ سبز، نام برده شد. طبقه همکف کاخ سبز محل زندگی و دفتر کار رضا شاه پهلوی و زیرزمین آن انبار شاه بوده است. از زیباترین وسایل تاریخی موجود در این ساختمان می‌توان به سرویس مبلمان غذاخوری مجلل در تالار کاخ، ظروف نفیس چینی و سرامیک و نقره ایتالیایی، قالی مشهد ۷۰ متری، مبل کوبلن دوز کار دست از زمان قاجار، میز کار فرانسوی وسط تالار و پرده نقره فام با چوب پرده منبت کاری شده در تالار، اشاره کرد. مبلمان مربوط به دوره لویی شانزدهم فرانسه و دو میز کنسول از زمان ناپلئون بناپارت نیز در این کاخ وجود دارند.
کاخ سفید (کاخ ملت)
- کاربری فعلی: کاخ موزه
- کاربری سابق: ییلاق تابستانی محمدرضا شاه در دوره پهلوی دوم
کاخ سفید همان طور که از نامش پیدا است، نمایی سفید دارد. کاخ سفید بزرگ‌ترین کاخ در مجموعه کاخ سعد آباد تهران به حساب می‌آید و محل زندگی محمد رضا شاه پهلوی و همسرش فرح در تابستان بوده است. ساخت کاخ سفید در سال ۱۳۱۰ به دستور رضا شاه آغاز شد و تا پنج سال بعد ادامه داشت.
دفتر کار محمد رضا شاه پهلوی در کاخ سفید قرار داشت و امور اداری و تشریفاتی دربار نیز در این کاخ انجام می‌شد. از برجسته‌ترین آثار به جا مانده در کاخ سفید می‌توان پرده‌های بزرگ رنگ روغن اثر استاد حسین بهزاد و شاگردانش را نام برد. در این کاخ فرش‌های نفیس ایرانی، سفالینه‌های تاریخی، کریستال‌های با ارزش، لوسترها و چلچراغ‌های اروپایی و میز تحریر متعلق به ماری آنتوانت، ملکه پیشین فرانسه، به چشم می‌خورند.
کاخ اختصاصی سعدآباد
- کاربری فعلی: در اختیار نهاد ریاست جمهوری
- کاربری سابق: موزه تاریخ طبیعی
کاخ اختصاصی سعد آباد از بخش‌های غیر قابل ورود برای عموم مردم است. این کاخ از مجموعه تاریخی سعد آباد در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد. در گذشته موزه تاریخ طبیعی در کاخ اختصاصی سعد آباد قرار داشت؛ اما با واگذاری این کاخ به نهاد ریاست جمهوری، کاربری آن تغییر داده شد. کاخ اختصاصی سعد آباد در غرب موزه هنرهای زیبا قرار گرفته است.
کاخ اسود یا سیاه
- کاربری فعلی: موزه هنرهای زیبا
- کاربری سابق: محل استقرار وزیر دربار در دوره پهلوی دوم
کاخ سیاه در منتهی الیه جنوب مجموعه تاریخی سعد آباد قرار گرفته است. این بنا از زیباترین کاخ‌های مجموعه سعد آباد است. در طول سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، کاخ سیاه محل استقرار وزیر دربار بوده است. دلیل نام‌گذاری این ساختمان به نام کاخ سیاه، کاربرد سنگ‌های مرمر سیاه در نمای ظاهری این کاخ است. از سال ۱۳۶۱ کاخ سیاه با عنوان موزه هنرهای زیبا افتتاح شد.
کاخ شمس
- کاربری فعلی: موزه مردم شناسی و موزه پوشاک سلطنتی
- کاربری سابق: محل اقامت شمس پهلوی، اولین فرزند رضا شاه و خواهر بزرگ محمدرضا شاه
ساختمان کاخ شمس پهلوی در ضلع شمال غربی مجموعه سعد آباد قرار گرفته است. در این کاخ امروزه موزه‌ای بسیار کامل از سیر تکاملی انسان وجود دارد. لباس‌های سلطنتی فرح دیبا نیز در بخشی از این کاخ با عنوان موزه پوشاک سلطنتی به نمایش در آمده‌اند.
کاخ اشرف
- کاربری فعلی: موزه ظروف سلطنتی
- کاربری سابق: محل اقامت اشرف پهلوی، خواهر دو قلوی محمدرضا شاه پهلوی
کاخ اشرف پهلوی در شرق مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد، امروزه به موزه ظروف سلطنتی تبدیل شده است. اولین بار موزه ظروف سلطنتی در سال ۱۳۷۲ افتتاح شد و دو سال بعد از آن در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت؛ اما پس از آن دوباره در سال ۱۳۸۴ به سازمان میراث فرهنگی برگردانده شد. در حال حاضر صنایع دستی و ظروف سلطنتی مربوط به دوره‌های پهلوی و قاجار و همچنین ظروف اهدایی به محمدرضا شاه و فرح پهلوی از سراسر دنیا، در این موزه به نمایش در آمده‌اند.
کاخ ملکه مادر
- کاربری فعلی: در اختیار نهاد ریاست جمهوری (ساختمان جمهور)
- کاربری سابق: محل اقامت تاج الملوک، مادر رضا خان
در آخرین سال‌های حکومت رضا شاه پهلوی، کاخ ملکه مادر محل سکونت او بود. کاخ ملکه مادر را به دستور رضا خان، برای تاج الملوک (مادر رضا خان) ساختند. امروزه این کاخ در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد و در آن از مهمانان خارجی دولت پذیرایی می‌شود. امروزه کاخ ملکه مادر با نام ساختمان جمهور شناخته می‌شود.
کاخ بهمن
- کاربری فعلی: ساختمان مدیریت مجموعه سعد آباد
- کاربری سابق: محل اقامت بهمن پهلوی، پسر غلامرضا پهلوی و برادرزاده محمدرضا شاه
کاخ بهمن در دوران حکومت محمدرضا شاه در دوره پهلوی دوم ساخته شد. این بنا از زیباترین ساختمان‌های مجموعه سعد آباد به شمار می‌رود و محل زندگی برادر زاده شاه و پسر غلامرضا پهلوی بوده است.
امروزه کاخ بهمن محل استقرار مدیریت مجموعه سعد آباد است. کاخ بهمن در جوار موزه مردم شناسی در ضلع شمالی باغ سعد آباد و نزدیک دروازه شمالی مجموعه سعد آباد قرار دارد.
کاخ شهرام
- کاربری فعلی: موزه نظامی
- کاربری سابق: محل زندگی تاج الملوک، همسر دوم رضا خان و سپس شهرام، پسر اشرف پهلوی
کاخ شهرام امروزه به موزه نظامی تبدیل شده است و در مرکز مجموعه سعد آباد قرار دارد. بنای اولیه این کاخ در سال ۱۳۱۴، به دستور رضا شاه پهلوی برای همسر دومش تاج الملوک ساخته شد. در طول سال‌های ۱۳۵۱ و ۱۳۵۲، ساختمان این کاخ بازسازی کامل شد و در اختیار شهرام، پسر اشرف پهلوی قرار گرفت.
موزه نظامی در سال ۱۳۰۲ به دانشکده افسری منتقل شده بود؛ اما پس از انقلاب اسلامی مجددا بخشی از این مجموعه مجددا به این موزه انتقال یافت. ساختمان این موزه در سال ۱۳۶۰ توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران بازسازی شد و در سال ۱۳۶۲ به‌عنوان موزه نظامی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. می‌توان گفت که تا پیش از افتتاح موزه دفاع مقدس، موزه نظامی، تنها موزه فعال در این زمینه در تهران بود.
در این مجموعه جاذبه‌های دیدنی زیادی وجود دارد. از جمله آن‌ها می‌توان به هواپیماهای قدیمی ملخی و اولین هواپیماهای جت وارد شده به ارتش ایران، هلیکوپتر روسی Mil-24 غنیمت گرفته شده در عملیات بیت‌المقدس در خرداد ماه ۱۳۶۱، تانک‌های مربوط به زمان جنگ جهانی اول و دوم، کشتی نمادین جنگ‌های دریایی باستانی ایران که برای جشن‌های ۲۵۰۰ ساله ساخته شده، خودروهای مورد استفاده رضاشاه مثل یک رولزرویس سیاه، خودروی معروف به نعش‌کش رضاشاه، توپ‌های قدیمی کوهستانی، دریایی و... و البته مدال‌های افتخار قدیمی و لباس شهید چمران که در لحظه شهادت به تن داشته‌اند و به همان حالت حفظ شده است و اسلحه‌هایی که به شاه ایران هدیه داده شده بود، اشاره کرد.
کاخ ملکه عصمت دولتشاهی
- کاربری فعلی: موزه استاد فرشچیان
- کاربری سابق: محل اقامت همسر چهارم رضا شاه پهلوی
این کاخ در مرکز مجموعه سعد آباد، امروزه محل نمایش آثار برجسته استاد مینیاتور ایران، استاد فرشچیان است. در زمان رضا شاه، عصمت دولتشاهی، همسر چهارم او در این کاخ زندگی می‌کرد و در دوران پهلوی دوم، پس از سکونت برادر محمدرضا شاه و سر آشپز مخصوص او، این ساختمان به انبار تبدیل شد. موزه استاد فرشچیان در سال ۱۳۸۰ افتتاح شد و در پنج سالن این موزه بیش از ۷۰ اثر زیبا از استاد فرشچیان به نمایش در آمده‌اند.
کاخ قدیم ولیعهد رضا پهلوی (کاخ کرباس)
- کاربری فعلی: موزه مینیاتور استاد بهزاد
- کاربری سابق: محل استقرار رضا پهلوی، ولیعهد محمدرضا شاه
کاخ قدیم ولیعهد با نام کاخ کرباس نیز شناخته می‌شود. این کاخ در ابتدا محل کار و استراحتگاه رضا شاه پهلوی بود؛ اما پس از برکناری او، در زمان پهلوی دوم، رضا پهلوی نوه رضا خان از کاخ کرباس استفاده می‌کرد و به همین دلیل این ساختمان را با نام کاخ ولیعهدی می‌شناسند.
پس از انقلاب ایران، ساختمان کاخ ولیعهدی را بازسازی و مرمت کردند و در سال ۱۳۷۳ که صدمین سالگرد تولد استاد بهزاد بود، ساختمان کاخ کرباس با کاربری موزه و عنوان موزه استاد بهزاد افتتاح شد. هم‌اکنون زیرزمین موزه بهزاد، آموزشگاه و نمایشگاه هنری است.
کاخ فرحناز و علیرضا
- کاربری فعلی: موزه خط و کتابت میرعماد
- کاربری سابق: محل زندگی فرحناز و علیرضا پهلوی فرزندان محمدرضا شاه و فرح دیبا
ساختمان این کاخ در بخش مرکزی مجموعه سعد آباد قرار گرفته است. در گذشته دو فرزند خانواده محمدرضا شاه پهلوی، فرحناز و علیرضا، در این کاخ زندگی می‌کردند. پس از انقلاب با تغییر کاربری ساختمان کاخ فرحناز و علیرضا پهلوی، در سال ۱۳۷۶ موزه خط و کتابت میر عماد، هنرمند برجسته خوشنویسی ایران، در این ساختمان افتتاح شد.
کاخ فرح پهلوی
- کاربری فعلی: موزه نگارستان
- کاربری سابق: محل برگزاری نمایشگاه‌های لباس و نقاشی در سال‌های اخیر
ساختمان این کاخ در شمالیترین نقطه مجموعه سعد آباد با معماری زیبا و منحصربه‌فرد قرار گرفته است. در طول سال‌های ۱۳۸۵ تاکنون، نمایشگاه‌های مختلف لباس و پوشاک سنتی در این ساختمان برگزار شده‌اند. برگزاری نمایشگاه‌های هنری دیگر مانند نمایشگاه‌های رنگ روغن و اکرلیک روی بوم و آثار نگارگری مختلف، از رویدادهای سال‌های اخیر در کاخ فرح بوده‌اند و به همین دلیل این کاخ را در حال حاضر با نام موزه نگارستان می‌شناسند. از هنرمندان برجسته حوزه نگارگری که آثارشان در این موزه و نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند می‌توان به نام‌های اساتیدی مانند رضا صمدی، مینا قویدل، نادر یاسمی، مصطفی بسیمی، طاهره چیذری و خلیل طوایی حمیدی اشاره کرد.
کاخ ملکه توران امیر سلیمانی
- کاربری فعلی: موزه چهره‌های ماندگار
- کاربری سابق: محل زندگی همسر چهارم رضا شاه پهلوی
بنای اولیه کاخ ملکه توران به دوران قاجار تعلق داشت و رضا خان پس از تکمیل کاخ سبز، دستور به بازسازی و مرمت این کاخ داد. بخش بیرونی این کاخ بعدها محل سکونت همسر چهارم رضاشاه، ملکه عصمت شد؛ اما بخش درونی ساختمان به ملکه توران، همسر سوم رضا شاه پهلوی تعلق داشت.
در حال حاضر بخش بیرونی این ساختمان به موزه استاد فرشچیان تبدیل شده است و در بخش درونی کاخ ملکه توران، مجسمه‌های مشاهیر و دانشمندان ایرانی به چشم می‌خورند. این قسمت با عنوان موزه چهره‌های ماندگار در مجموعه کاخ سعد آباد تهران شناخته می‌شود.
کاخ لیلا پهلوی (موزه مینیاتور استاد آبکار)
- کاربری فعلی: موزه مینیاتور استاد آبکار
- کاربری سابق: محل زندگی لیلا پهلوی، کوچک‌ترین عضو خانواده محمدرضا شاه پهلوی
ساختمان کاخ لیلا در مرکز مجموعه سعد آباد تهران، آخرین کاخ ساخته شده در این مجموعه است. در سال ۱۳۷۳ در محل کاخ لیلا، به مناسبت روز جهانی موزه، موزه مینیاتور استاد آبکار افتتاح شد. آثار استاد آبکار در این موزه به نمایش در آمده‌اند و انواع مختلف تابلوهای نقاشی در میان این آثار به چشم می‌خورند.
موزه‌های مجموعه سعدآباد
موزه برادران امیدوار
- کاربری فعلی: موزه آثار برادران امیدوار
- کاربری سابق: محل کالسکه خانه قاجار
ساختمان کنونی موزه برادران امیدوار در شمال غربی مجموعه کاخ سعدآباد، باقی مانده از دوران قاجار است. در گذشته بخشی از خدمه کاخ و سورچیان در این ساختمان استراحت می‌کردند و از کالسکه‌های دربار در این بخش نگهداری می‌شد. برادران امیدوار اولین جهانگردان ایرانی بودند که از سال ۱۳۳۳ سفر به دور دنیا را آغاز کردند. دستاوردهای با ارزش و تاریخی برادران امیدوار در این موزه نگهداری می‌شود و بازدید از این مجموعه برای عموم آزاد است. موزه برادران امیدوار در سال ۱۳۸۲، در هفته جهانگردی افتتاح شد.
موزه آب
- کاربری فعلی: موزه آب
- کاربری سابق: محل استقرار رئیس تشریفات دربار و مسئول حفاظت ارتش
ساختمان امروزی موزه آب، در گذشته ابتدا محل دفتر کار مخصوص محمدرضا پهلوی بوده است که بعدها به دفتر کار تیمسار کسرائی، مسئول حفاظت ارتش و رئیس دفتر تشریفات کاخ سعدآباد تهران تبدیل شد. امروزه این ساختمان با عنوان موزه آب در مرکز مجموعه سعد آباد در معرض دید عموم قرار دارد و اسناد، ابزار و تندیس متعلق به دانشمندان حوزه آب در آن نگهداری می‌شوند.
دیگر موزه‌ها و کاخ‌های مجموعه سعد آباد
به‌جز کاخ موزه‌های نام برده شده در مجموعه سعد آباد، موزه‌های دیگری مانند موزه آلبوم‌ها و اسناد سلطنتی در ساختمان گارد شاهنشاهی، موزه آشپزخانه سلطنتی در بخش آشپزخانه موزه ملت و موزه اتومبیل‌های سلطنتی از دیگر موزه‌های تاسیس شده در سال‌های اخیر و زیرمجموعه موزه‌های کاخ سعدآباد هستند. کاخ عبدالرضا پهلوی و کاخ غلامرضا پهلوی نیز امروزه به‌ترتیب محل ساختمان اداری مجموعه سعد آباد و موزه سلاح‌های دربار هستند. دیگر کاخ مجموعه تاریخی و فرهنگی سعدآباد، کاخ جدید ولیعهد رضا پهلوی یا همان موزه دفینه سابق است و اکنون در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد.
امکانات رفاهی و خدمات مجموعه سعدآباد
امکانات رفاهی مجموعه سعد آباد شامل زمین‌های تنیس و بخش‌های مختلف اداری و تاسیساتی می‌شوند.
کتابخانه مجموعه سعد آباد در شمال کاخ سعد آباد قرار دارد و به میدان دربند مشرف است. در گذشته ساختمان کتابخانه، کاخ احمد رضا پهلوی بوده است. کتابخانه سعد آباد مجموعه‌ای برجسته از کتب متعدد با موضوعات متنوع در اختیار دارد. کارگاه مرمت مجموعه سعد آباد نیز از دیگر بخش‌های راه‌اندازی شده در طول سالیان اخیر است.
ایستگاه رادیوی سعد آباد در دورترین نقطه مجموعه سعد آباد نسبت به کاخ‌ها و ساختمان‌ها قرار دارد و از سال ۱۳۸۰ با هدف راهنمایی کامل بازدیدکنندگان و ارائه اطلاعات مناسب در طول بازدید از مجموعه به گردشگران، راه‌اندازی شده است.
از زیباترین بخش‌های مجموعه سعد آباد می‌توان به گلخانه‌های محوطه سعد آباد اشاره کرد که گیاهان و محصولات مختلفی در آن‌ها کشت می‌شوند.
منبع عکس‌ها: سایت رسمی مجموعه سعد آباد؛ عکاس: مریم محبعلی نژاد
همچنین به‌دلیل وسعت بالای این مجموعه، سرویس حمل و نقل مجموعه سعد آباد برای جابه‌جایی داخلی گردشگران راه‌اندازی شده است و برای تردد بین ساختمان‌ها و کاخ موزه‌های مختلف می‌توانید از ماشین‌های مجموعه استفاده کنید.
قنات های کاخ سعد آباد
در گذشته رودخانه دربند از سراسر باغ سعد آباد می‌گذشت و یکی از دلایل اصلی سرسبزی منطقه دربند و شمیران بود؛ ولی با افزایش درختان و گیاهان باغ سعد آباد در دوران پهلوی اول، لزوم احداث قنات‌هایی برای آبیاری درختان احساس می‌شد. به همین دلیل دوازده رشته قنات در قسمت‌های مختلف محوطه کاخ سعدآباد حفر شد و باعث سرسبزی و طول عمر درختان باغ شد. قنات‌های باغ سعد آباد امروزه نیز وجود دارند.
قنات‌های مجموعه سعد آباد به شرح زیر هستند:
- هراش آباد
- قنات قوام الدوله
- قنات کاخ سنگی
- قنات جعفر آباد
- قنات آب‌نما
- قنات کاخ سفید
- قنات جوادیه
- قنات گلخانه
- قنات کاخ شمس
- قنات خوابگاه
- دو قنات در دفتر مخصوص کاخ
دروازه های کاخ سعد آباد
به‌دلیل وسعت باغ سعد آباد و دسترسی این باغ به باغ‌های مختلف اطراف آن، گرداگرد مجموعه تاریخی سعد آباد را دروازه‌هایی تعبیه کرده بودند که در حال حاضر فقط درهای خیابان زعفرانیه و خیابان دربند برای گردشگران قابل تردد هستند.
دروازه‌های مجموعه کاخ سعد آباد به شرح زیر هستند:
- دروازه نظامیه (مسیر رفت و آمد رضا شاه پهلوی در گذشته)
- دروازه زعفرانیه
- دروازه خیابان دربند (مسیر رفت و آمد محمد رضا پهلوی)
- دروازه میدان دربند
- دو دروازه جعفر آباد
- دروازه رودخانه
- دروازه کاخ سفید
عکس های کاخ سعد آباد در پاییز
کاخ سعدآباد در کنار موزه‌های زیبا و کاخ‌های با شکوهش، طبیعتی زیبا نیز دارد. سراسر محوطه باغ سعد آباد را چنارهای بلند و سرسبز پوشانده‌اند. به‌جز درختان چنار، گونه‌های متنوع دیگری نیز در میان درختان و گیاهان باغ سعد آباد به چشم می‌خورند. اگر به‌دنبال لذت بردن از طبیعت زیبا و قدم زدن در میان درختان هستید، می‌توانید در فصل پاییز به مجموعه کاخ سعد آباد تهران سری بزنید.
منابع عکس‌ها: fararu.com, shafaf.ir, wisgoon.com, gashtno.com, سایت رسمی مجموعه سعد آباد؛ عکاس‌ها: نامشخص
تنوع رنگ درختان باغ سعد آباد در فصل پاییز زیبایی این باغ را دو چندان می‌کنند. در طول قدم زدن در باغ سعد آباد به نیمکت‌های زیادی بر می‌خورید که می‌توانید مدتی را روی این نیمکت‌ها به استراحت بگذرانید. در مجموعه فرهنگی و تاریخی سعد آباد کافی شاپ و رستوران نیز وجود دارد و می‌توانید پس از پیاده‌روی طولانی از نوشیدنی و غذاهای آن‌ها لذت ببرید.
عکاسان زیادی در طول سال و به‌خصوص در فصل پاییز از محوطه زیبای مجموعه سعد آباد عکاسی می‌کنند. آب و هوای منطقه شمیران و مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد در پاییز بسیار دل‌چسب است و گردشگران زیادی در این فصل از این مجموعه دیدن می‌کنند.
جاذبه‌های اطراف کاخ سعدآباد
دربند
- آدرس: تهران، میدان تجریش، خیابان دربند، میدان سربند
- فاصله از کاخ سعدآباد: دو کیلومتر (حدود ۱۰ دقیقه با خودرو)
دربند در شمال پایتخت و نزدیک به کاخ سعدآباد قرار دارد و یکی از محبوب‌ترین گزینه‌های گردشگران برای گردش است. این منطقه علاوه بر امکانات رفاهی و تفریحی متنوع، مسیر کوهنوردی فوق‌العاده‌ای برای علاقه‌مندان دارد؛ بنابراین بدون اینکه نیازی به دور شدن از تهران باشد می‌توان به این ورزش پرداخت. عده زیادی از گردشگران دربند را به دلیل طبیعت زیبای آن و مغازه‌ها و دکه‌های مختلف فروش خوراکی‌های هوس برانگیز انتخاب می‌کنند تا لواشک، ترشک، لبو، باقالی پخته و... را در طبیعت دل‌انگیز این منطقه امتحان کنند.
در بازدید از دربند می‌توانید از تله‌سیژ دربند استفاده کرده و برای رفع خستگی، یکی از کافه‌ها و رستوران‌های جذاب آن را انتخاب کنید. شب‌های دربند جذابیت حضور در این منطقه را مضاعف می‌کند؛ چراکه کلیه کافه‌ها، رستوران‌ها و مغازه‌ها مملو از نور می‌شوند؛ در نتیجه این نقطه گزینه‌ای عالی برای شب‌گردی در پایتخت به شمار می‌رود.
امامزاده صالح
- آدرس: میدان تجریش
- فاصله از کاخ سعد آباد: دو کیلومتر (حدود ۱۰ دقیقه با خودرو)
امامزاده صالح تجریش زیارتگاه معروف تهران است که در منطقه‌ای خوش آب‌وهوا از پایتخت و در ضلع جنوب شرقی میدان تجریش قرار دارد. این زیارتگاه، آرامگاه یکی از برادران امام رضا (ع) و از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است و بنای آن از سال ۱۳۵۱ شمسی در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
در کتاب «کنز الانصاب» درباره امامزاده صالح این‌گونه آمده است که ایشان به شهرری آمد و به شهادت رسید و پیکر او در روستای تجریش به خاک سپرده شد. بنای اولیه امامزاده صالح در سده پنجم هجری قمری ساخته شد و از آن زمان تا به امروز، تغییرات متعددی در آن اعمال شده است. امروزه مساحت صحن و بارگاه امامزاده صالح تهران حدود ۳,۰۰۰ متر مربع است و تنها چند دقیقه تا مجموعه سعد آباد فاصله دارد.
باغ فردوس
- آدرس: خیابان ولیعصر (جنوب به شمال)، بعد از سه راه زعفرانیه، نرسیده به میدان تجریش، خیابان باغ فردوس
- فاصله از کاخ سعد آباد: سه کیلومتر (حدود ۱۰ دقیقه با خودرو)
باغ فردوس تهران یکی دیگر از جاهای دیدنی نزدیک به کاخ سعد آباد تهران است که با نام‌های باغ موزه فردوس، باغ معیری و موزه سینما شناخته می‌شود. باغ فردوس یکی از باغ‌های متعدد ساخته شده در دوران قاجار به شمار می‌آید و در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.
باغ فردوس حدود ۲۰,۰۰۰ متر مربع وسعت دارد. موزه سینما در سال ۱۳۸۱ به این باغ انتقال یافت و شامل بخش‌هایی از جمله تالار آغازگران، تالار معاصران، تالار بین‌الملل، تالار نام‌آوران، بخش سینمای کودک و نوجوان، بخش سینمای دفاع مقدس، تماشاخانه و بخش صدا و دوبله می‌شود.
اگر بخواهیم فهرستی از تعدادی از مهم‌ترین جاهای دیدنی تهران گردآوری کنیم، بدون شک کاخ سعد آباد یکی از مهم‌ترین و خاطره انگیزترین دیدنی‌های پایتخت است. اگر تجربه بازدید از این مجموعه فرهنگی تاریخی را داشته‌اید، می‌توانید نظرات و تجربه‌های خود را با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.
عکسهای گالری از ویکی‌مدیا | عکاس‌ها: بهنام یوسفی، Bernard Gagnon، Maryavamjm
منبع عکس کاور: kentaltravel.com، عکاس: نامشخص
سوالات متداول
کاخ سعد آباد کجاست؟
کاخ سعدآباد در شمالیترین قسمت شهر تهران و روی کوهپایه توچال است. دسترسی به کاخ از طریق ضلع جنوبی میدان دربند و هیمنطور خیابان شهید کمال طاهری امکانپذیر است.
دسترسی به کاخ سعد آباد با مترو چگونه است؟
با استفاده از خط یک مترو تهران به میدان تجریش بروید؛ سپس با استفاده از تاکسیهای دربند یا میدان قدس، خود را به ورودی کاخ سعد آباد برسانید.