- chevron_right کجارو
- chevron_right جاذبهها
- chevron_right هتل
- chevron_right مقاصد
- chevron_right رستوران
- افزودن مکان
موزه‌های متنوعی در پایتخت کشور جای گرفته‌اند، از موضوعات علمی گرفته تا تاریخی، سیاسی و هنری. موزه فرش ایران با مجموعه‌ای ارزشمند از فرش‌های نواحی مختلف ایران در طول تاریخ، هم‌زمان موزه‌ای هنری و تاریخی محسوب می‌شود. با توجه به شهرت جهانی فرش ایرانی، این موزه قطعا یکی از بهترین انتخاب‌ها برای گردشگران خارجی و بازدیدکنندگان داخلی برای سیر در دنیای فرش‌های پرنقش‌ونگار ایرانی است. با کجارو همراه باشید.
اگر بخواهید زیباترین نمونه‌های فرش ایرانی را ببینید به کجا سر می‌زنید؟ قطعا یکی از انتخاب‌های شما بازار فرش و فرش فروشی‌ها خواهد بود. اما اگر بخواهید به قصد دیدن فرش‌های با ارزش و تاریخی زیبا به جایی سر بزنید، قطعا «موزه فرش ایران» یکی از بهترین انتخاب‌های شما در جهان خواهد بود! موزه فرش ایران از جاهای دیدنی تهران است. این مجموعه به دستور فرح پهلوی ساخته و در ۲۲ بهمن ماه ۱۳۵۶ افتتاح شد.
فضای داخلی موزه فرش ایران
هدف از تشکیل این موزه را می‌توان پژوهش در سوابق، تحولات و كیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش، خاصه در ایران، گردآوری و خریداری نمونه انواع قالی‌های دست‌بافت ایرانی و برگزاری نمایشگاه‌های موقت از فرش ایران و سایر نقاط جهان دانست. این موزه شامل سایر محصولات از قبیل گلیم نیز می‌شود.
فرش ایرانی هنر-صنعتی است که از دیرباز به‌عنوان نام و اعتباری برای ایران بر فرهنگ ما سایه افکنده است. مفروش کردن هر خانه با فرش ایرانی فرصتی برای لمس تاریخ چندین و چند ساله ایران و تارهای فرش ایرانی است. این حماسه هموطنان بافنده است که خلقت خداوند را به تصویر می‌کشند. در هنر قالی‌بافی ایرانی، به مثابه یک هنر، آنچه از نظرها دور مانده، ارتباط خالق آن با جهان پیرامونی است که تجلی آن را به بی‌واسطه‌ترین و مستقیم‌ترین وجه در آثار مشاهده می‌کنیم.
قالی ایرانی از دیرباز معروف و مورد استفاده بوده است. گزنفون تاریخ‌نگار یونانی در کتاب سیرت کوروش می‌نویسد:
ایرانیان برای این که بسترشان نرم باشد، قالیچه زیر بستر خود می‌گسترند.
سالنامه چینی سوئی‌سو در دوره ساسانی از فرش پشمی ایران به‌عنوان کالای وارداتی به چین نام می‌برد. فرش معروف بهارستان در کاخ تیسفون نیز به خاطر شکوهش بازتاب گسترده‌ای در ادبیات پس از اسلام داشته و یکی از عجایب گنج خسرو پرویز پادشاه ساسانی بوده است.
قدیمی‌ترین فرش شناخته شده در جهان قالی ۲۵۰۰ ساله پازیریک است كه در ۱۹۴۹ میلادی، در جنوب سیبری كشف شد و آن را بافت ایران در دوره هخامنشی دانسته‌اند. آشكار است كه قالی‌بافی در ایران در دوره هخامنشی وجود داشته و در قرن پنجم پیش از میلاد، دوره‌ای طولانی از تكامل را پشت سر گذاشته است.
موزه فرش ایران در ضلع شمالی پارک لاله، رو‌به‌روی فروشگاه سپه خیابان فاطمی قرار دارد. برای رسیدن به این مکان می‌توانید در ایستگاه مترو میدان انقلاب اسلامی در خط چهار مترو تهران، از قطار پیاده شوید و از آنجا با تاکسی در خیابان کارگر شمالی، به تقاطع خیابان دکتر فاطمی و ورودی موزه فرش برسید. همچنین اتوبوس‌های مسیر میدان آزادی-میدان هفت تیر و میدان آزادی-میدان ولیعصر در ضلع جنوبی پارک لاله ایستگاه دارند و از آنجا با پنج دقیقه پیاده‌روی به موزه فرش می‌رسید. (مشاهده روی نقشه)
اگر قصد استفاده از تاکسی را دارید، می‌توانید سوار تاکسی‌های شوید که در بلوار کشاورز، خیابان فاطمی و خیابان کارگر شمالی تردد می‌کنند. همچنین از میدان ولیعصر، میدان دکتر فاطمی، میدان هفت تیر و انقلاب اسلامی به ورودی‌های مختلف اطراف پارک لاله تاکسی تردد می‌کند و می‌توانید پس از پیاده شده شدن از تاکسی، به‌سمت موزه فرش ایران بروید.
عکاس: نادر نینوائی
ساختمان موزه فرش ایران، دارای معماری شكیل و چشم‌گیری است كه آذین‌های نمای بیرونی آن به دار قالی شباهت دارد. طراح بنای این موزه، عبدالعزیز فرمانفرماییان است. سطح نمایشی موزه مساحتی برابر ۳۴۰۰ مترمربع را در بر می‌گیرد كه شامل دو تالار است و برای نمایش انواع قالی‌های دست‌بافت و گلیم مورد استفاده قرار دارد. تالار طبقه همكف به نمایشگاه دایمی اختصاص یافته و تالار فوقانی برای برگزاری نمایشگاه‌های موقت گلیم و قالی طراحی شده است.
عکس از آژانس عکس تهران (عکاس: میلاد بهشتی)
در موزه فرش انواع گلیم‌ها و فرش‌های دست‌بافت، با توجه به مرغوبیت و قدمت آن‌ها و با در نظرگیری ویژگی‌های قالی ایران از لحاظ رنگ‌آمیزی، طرح، نقش، بافت و تنوع مناطق قالی‌بافی حفظ و نگهداری می‌شود. مجموعه موزه فرش ایران شامل باارزش‌ترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر است و از منابع غنی تحقیقی برای پژوهشگران و هنردوستان به شمار می‌آید. حدود ۱۳۵ تخته از شاهكارهای قالی ایران، بافت مراكز مهم قالی‌بافی مانند كاشان، كرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، كردستان و... در تالار طبقه همكف به معرض نمایش گذاشته می‌شود.
موزه فرش ایران دارای دو بخش موزه دائمی و نمایشگاه است. موزه دائمی ۱۵۰ قطعه فرش نفیس و تاریخی را در خود جای می‌دهد.
از ویژگی‌های موزه فرش قالیچه دست‌بافت ارزشمند و بی‌نظیر ایرانی، كار فرش‌بافان كاشان، در اندازه‌های ۱۳۰ در ۲۲۰ سانتی‌متر، معروف به قالیچه میرزا كوچک خان جنگلی است كه این شخصیت روحانی ملی را در لباس نظامی مسلح به تفنگ و اسلحه كمری، قطار فشنگ نمایش می‌دهد. در شمسه بالای تصویر میرزا، كتیبه‌ای با عبارت و نام كارخانه ملامحمود دیده می‌شود كه احتمالا تاریخ بافت قالیچه سال‌های آخر دوره قاجار است.
عکس از آژانس عکس تهران (عکاس: میلاد بهشتی)
ریزبافت‌ترین فرش موزه متعلق به كارگاه عمو اوغلی است كه در زمان دربار پهلوی فعالیت داشته است. تعداد زیادی از فرش‌های بافته شده در كارگاه‌های عمو اوغلی در حال حاضر در كاخ‌های سعدآباد و نیاوران موجود است. ریزبافت‌ترین فرش موزه با ۱۲۰ رج و طرح افشان در نمایشگاه دائمی موزه در معرض نمایش است.
گلیم «طرح محرابی تصویری حضرت عیسی (ع) با حواریون» بافت كردستان یكی دیگر از نمونه‌های بی‌نظیر موزه فرش تهران است كه در زمینه اصلی و طلایی رنگ آن حضرت مسیح(ع) را با سه تن از حواریون و نقوش تزئینی دیگر می‌توان دید.
قالی ایرانی پیوسته به‌عنوان یكی از اصیل‌ترین هنرها مورد توجه بوده و طیف وسیعی از طرح‌ها و نقوش زیبا را در برداشته است. در میان قالی‌ها با طرح‌های گوناگونی كه در آن‌ها به كار گرفته شده، قالی‌های تصویری جایگاه ویژه‌ای دارند. بافت این قالی‌ها اواخر سده نهم هجری مجددا آغاز شد و تا به امروز ادامه یافته است. در این نمایشگاه نمونه‌هایی از قالیچه‌های تصویری شاهنامه بایسنغری به نمایش درآمده است كه گوشه‌هایی از ادبیات، اسطوره، مذهب و فرهنگ و هنر غنی ایران را نشان می‌دهد. این آثار همه در كارگاه قالی‌بافی استاد موسوی سیرت، به یاری هنرمندان جوان ایرانی و ذوق و سلیقه استاد دنیا دیده و تكنولوژی كامپیوتری آفریده شدهاند.
فرش‌ها و گلیم‌های متعلق به مناطق پنج‌گانه كردستان كه شامل شهرهای سنندج، بیجار، كاكابر و سنقر می‌شود به خاطر بافته‌های زیبا و مرغوب، بافت‌های سنگین و قالی‌های دوپوده و پشمی بسیار جذاب و دیدنی است. از فرش‌های متعلق به این منطقه در موزه فرش تعداد زیادی وجود دارد كه از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به طرح « ترنجدار توسباغه» اشاره كرد كه در اواخر سده سیزدهم هجری در سنه بافته شده است.
نقش «هراتی» یا «ماهی درهم» نیز یكی دیگر از قالی‌های منحصربه‌فرد موزه فرش است. این قالی، تنها قالی موجود در موزه فرش است كه طرحی واقع‌گرایانه از ماهی را به بیننده نشان می‌دهد. نقش ماهی‌ها در قالی‌های هراتی معمولا به شكل برگ كنگر، كوچک و خمیده است. این نقش كه ریشه در فرهنگ ایرانیان و باورهای آن‌ها دارد، مربوط به دوران مهرپرستی ایرانیان است. آن زمان، پیش از آنكه زرتشت پیامبر ایرانیان شود، این باور در میان مهرپرستان وجود داشت كه زرتشت نشسته بر نیلوفر و توسط چهار ماهی به سطح آب هدایت می‌شود. از این روست كه نقش ماهی در طرح‌های هنرمندان قالی‌باف این دوره بسیار دیده می‌شود.
عکس از آژانس عکس تهران (عکاس: میلاد بهشتی)
در كتابخانه موزه حدود ۳۵۰۰ جلد كتاب به زبان‌های فارسی، عربی، فرانسه، انگلیسی و آلمانی در اختیار هنردوستان و پژوهشگران قرار می‌گیرد. همچنین بهترین كتاب‌ها و نشریات و تحقیقات مربوط به فرش ایران و قالی‌های مشرق زمین به‌طوركلی و كتاب‌هایی در زمینه مذهب، هنر و ادبیات ایران در كتابخانه موزه موجود است. در كنار كتابخانه، كتاب فروشی موزه نیز مشغول به كار است.
همچنین برای استفاده از بازدیدكنندگان موزه، فیلم‌ها و اسلایدهایی در زمینه قالی‌بافی و گلیم و هنرهای دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در می‌آید.
در طول سالیان دراز، در این موزه نمایشگاه‌های مختلفی برگزار شده كه مشهورترین آن‌ها از این قرارند:
عکس از آژانس عکس تهران (عکاس: میلاد بهشتی)
برای بازدید از موزه فرش می‌توانید همه روزه به‌جز دوشنبه و ایام سوگواری، در نیمه اول سال از ساعت ۹ تا ۱۸ و در نیمه دوم سال از ساعت ۹ تا ۱۷ به این موزه مراجعه کنید. عکاسی بدون استفاده از فلش در موزه آزاد است. بلیط برای گردشگران داخلی در سال ۱۴۰۰ بهایی برابر با پنج هزار تومان و برای گردشگران خارجی، بلیطی معادل ۵۰ هزار تومان دارد.
نویسندگان: علیرضا کیخا و آزاده یوسف نژاد
