قلعه رودخان گیلان یکی از مهم‌ترین دژهای تاریخی و نظامی ایران است که در شهرستان فومن و در میان انبوه درختان جنگلی جای گرفته است. این قلعه مستحکم و تسخیرناپذیر در طول تاریخ خود فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است و اکنون یکی از جاهای دیدنی و مهم فومن محسوب می‌شودکه گردشگران فراوانی را به سوی خود جذب می‌کند.
با کجارو در سفر خطه سرسبز گیلان و شهر تماشایی فومن همراه باشید تا این قلعه تاریخی را هرچه بیشتر به شما معرفی کنیم.
قلعه رودخان یکی از جاهای دیدنی فومن در استان سرسبز و خوش آب‌وهوای گیلان است. این قلعه تماشایی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی فومن در نزدیکی روستای رودخان، بر فراز ارتفاعات جنگلی منطقه حیدرآلات و در میان جنگلی انبوه جای گرفته است. ارتفاع قلعه رودخان از سطح دریا بین ۶۵۵ تا ۷۱۵ متر است.
منبع عکس: خبرگزاری مهر
اگر تصمیم گرفتید از سمت فومن رهسپار قلعه رودخان شوید مسیر قلعه رودخان این‌گونه است که با عبور از روستاهای گشت، کرد محله، گشت رودخان، سیاه کش، گوراب پس، ملسکام، سعیدآباد به روستای قلعه رودخان می‌رسیدکه پس از عبور از حیدرآلات و طی سه کیلومتر جاده خاکی به روستای قلعه دنه یا قلعه دهنه رسیده، سپس وارد اراضی پارک جنگلی قلعه رودخان می‌شوید. بعد از آن ۱/۵ تا دو کیلومتر باقی مانده تا صعود به قلعه را باید پله‌نوردی کنید و از پله‌های تعبیه شده که نزدیک به هزار پله می‌شود بالا بروید.
منبع عکس: خبرگزاری ایرنا (عکاس: محسن پیرخزرانیان)
منبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: عباس عاشوری)
اسم قلعه که می‌آید بی‌اختیار آدمی به یاد مکانی ترسناک و اسرارآمیز می‌افتاد. پیرامون قلعه‌ها نیز گاهی داستان‌های عجیب و غریبی گفته می‌شود که شاید این داستان‌ها بی‌ارتباط با ساختار این مکان‌ها و کاربردشان نباشد؛ چون قلعه‌ها دژهای محکم و استواری هستند که برای دفاع در برابر حمله دشمنان بوده‌اند و طوری ساخته می‌شدند که تسخیرناپذیر باشند. معمولا هم بر فراز کوه‌ها و ارتفاعات بنا شده‌اند. قلعه رودخان فومن نیز یکی از همین قلعه‌ها است که به خاطر داشتن همین ويژگی‌ها، مردم باور به وجود جن و ارواح در قلعه رودخان دارند. اما شاید اگر به سراغ این مکان‌های به‌ظاهر مخوف بروید و از نزدیک با سرگذشت و داستان زندگی آن‌ها آشنا شوید، نظرتان عوض شود.
در ادامه از این قلعه اعجاب‌انگیز رودخان بیشتر خواهیم گفت با ما همراه باشید.
منبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: عباس عاشوری)
در نزدیکی قلعه رودخان و در سمت راست آن رودخانه‌ای به نام رخون جریان دارد به همین دلیل به این قلعه رودخان گفته می‌شود. مردمان محلی این منطقه به آن قله رخون و به‌طور رسمی قلعه رودخون می‌گویند. البته ناگفته نماند در گذشته قلعه رودخان دژ رودگان یا روگان؛ یعنی دژی که در کنار رود نام داشته و به مروز زمان به رودخان تغییر پیدا کرده است.
همچنین از آن جایی که مسیر رسیدن به پای قلعه با طی کردن هزار پله امکان‌پذیر است، این مکان به‌عنوان قلعه هزار پله نیز شناخته می‌شود. حسامی، سکسار، سگسار و سگسال نیز از دیگر اسامی این قلعه اعجاز برانگیز است.
منبع عکس: آیدی (Reza296 )
قلعه رودخان با وجود عظمتی که دارد تا سال ۱۸۳۰ میلادی ناشناخته بود تا اینکه در این سال، آلكساندر شودزكو خچكو Aleksander Borejko Chodźko؛ محقق ایران‌شناس لهستانی، زمانی در نوشته‌های خود به آن اشاره می‌کند. وی درباره قلعه رودخان چنین می‌نويسد:
دژی است بر بالای كوهی در قسمت عليای رودخانه‌ای به همين نام، بام آن سنگی است و طرفين ورودی دارای دو برج دفاعی مستحكم است و بر كتيبه سردر ورودی آن حک شده است كه اين قلعه برای نخستين بار در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام الدين امير دباج بن امير علاءالدين اسحق تجديد بنا شده است.
عکاس: علیرضا جواهری
کتیبه‌ای که خچکو به آن اشاره می‌کند بر بالای دروازه ورودی نصب بوده است و تنها سند تاریخی قلعه رودخان محسوب می‌شود. این کتیبه را در موزه گنجینه رشت می‌توانید ببینید.
در مورد قدمت قلعه رودخان باید نیز گفت که نظرات متعددی بیان شده و هنوز به‌طور قطع مشخص نیست که متعلق به چه دورانی است. برخی معتقدند که بنای اولیه مربوط به عصر ساسانیان یا اوایل دوره اسلامی است. در زمان سلجوقیان این مکان مرمت و بازسازی شده و حتی یکی از پایگاه‌های اسماعیلیان بوده است. قلعه رودخان که مرکز فرمانروایی مرکز فرمانروایی بسیاری از فرمانروایان گیلان و رشت نیز بوده که تا دوره زندیه از آن استفاده شده است چنانچه هدایت خان، حاکم فومن نیز در سال ۱۱۷۵ هجری قمری در زمان قیامش علیه کریم خان، به تعمیر این قلعه پرداخت.
منبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: عباس عاشوری)
قلعه رودخان در حدود ۱۶۰۰ پله دارد که جدید هستند و برای گردشگران ساخته شده‌اند. پله‌های اصلی در طی کاوش‌های باستان‌شناسی در امتداد دیوارها و برج‌ها از زیر خاک بیرون کشیده شده است که تعداد آن‌ها به ۹۳۵ پله می‌رسد؛ برای همین این مکان به قلعه هزار پله معروف است.
منبع عکس: خبرگزاری فارس (عکاس: علی صفایی کلی)
قلعه رودخان با ۶/۲ هکتار مساحت، حدود ۵۰۰ متر طول دارد که در برخی نقاط عرضی متفاوت دارد. بلندی برج و باروهای آن نیز به ۱۵۰۰ متر می‌رسد. مصالح به کار رفته در ساخت این قلعه آجر و سنگ است. این قلعه به‌طور کلی از دو قسمت ارگ و قورخانه تشکیل شده که ارگ محل شاه‌نشین قلعه رودخان و حرم‌سرا و قورخانه محل فعالیت‌های نظامی و زندگی سربازان بوده است. ارگ در قسمت غربی در دو طبقه و از آجر ساخته شده و قراول‌خانه‌ها در قسمت شرقی در دو طبقه با نورگیرها و روزنه‌های متعدد بر اطراف قلعه مسلط هستند.
چون قلعه روی دو قله بنا شده به سه بخش شرقی، میانی و غربی تقسیم شده:
منبع عکس: خبرگزاری مهر، خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: عباس عاشوری)
در ورودی قلعه رودخان در ضلع شمالی است و دو طرف آن دو برج عظیم قرار دارد و کتیبه‌ای که اکنون در موزه رشت نگهداری می‌شود، بالای آن بوده است. برج‌های دیده‌بانی دورتادور قلعه وجود دارند که در پایین توپر و در بالا تو خالی هستند و اتاق‌های هشت ضلعی آن‌ها در بالا با طاق‌های گنبدی پوشانده شده‌اند. داخل دیوارها و برج‌ها روزنه‌هایی شیب‌دار وجود دارد که برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی در نظر گرفته شده بودند. برخی از این برج‌ها دارای دو طبقه هستند که سقف تعدادی از آن‌ها چوبی است و درون آن‌ها اجاق و دودکش وجود دارد که در سرمای زمستان به اسکان بهتر سربازان کمک می‌کرده است.
مهم‌ترین بنای قسمت غربی این قلعه شاه‌نشین است که در بالاترین بخش قلعه ساخته شده است و از لحاظ ساختار با دیگر قسمت‌ها متفاوت است. دارای دو بخش تحتانی، فوقانی و تراس است که این تراس مکان مناسبی برای تماشای قلعه است. به‌علاوه چشمه آبی که قبلا منبع اصلی تأمین آب قلعه بوده ( که می‌گویند از ییلاق زردخونی آورده‌اند) در گذشته در حیاط آن دیده می‌شده است که پس از زلزله سال ۱۳۶۹ گیلان خشک شد و بعدها مجددا توسط میراث‌فرهنگی این استان احیا شد.
در انتهای شمال شرقی قلعه یک ساختمان دو طبقه بسیار زیبا وجود دارد و در ضلع جنوبی آن کوهی قرار دارد که غاری در آن دیده می‌شود و به گفته مردم محلی قبلا محل استقرار نگهبانان بوده است تا در صورت بروز حمله به قلعه علامت دهند. با اینکه بخش‌های زیادی از این قلعه زیبا که در سال ۱۳۵۴ به ثبت آثار ملی و تاریخی رسیده است، از بین رفته اما کماکان یک مکان زیبا و دیدنی برای گردشگران است.
منبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: عباس عاشوری)
در قلعه رودخان بازار هم وجود دارد و به‌محض رسیدن به این مکان آن را در پای قلعه می‌بینید و شاید یاد خانه‌های کره‌ای و چینی بیافتید. برای کسانی که برای کسانی که اهل شگم‌گردی هستند و در سفر به‌دنبال خوردن غذاها و خوارکی‌های محلی‌اند بازارچه قلعه رودخان که به اسکموفروش‌ها معروف است جای خوبی است. در این بازار همچنین می‌توانید با پوشیدن لباس‌های رنگی و زیبای گلیکی لحظات شاد و شیرینتان را برای همیشه در قاب عکس‌های ماندگار ثبت کنید.
منبع عکس: خبرگزاری ایکنا (عکاس: طاهره بابایی)، خبرگزاری تسنیم (عکاس: محمد رنجبر)، باشگاه خبرنگاران جوان، مشرق نیوز و خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: عباس آشوری)
منبع عکس: خبرگزاری مهر
اما لازم است توجه کنید در فصل‌های سرد سال با توجه به منطقه‌ای که قلعه رودخان در آن قرار دارد و بارش برف و باران زیاد، رفتن به این قلعه سخت و دشوار است که هر کسی از عهده آن بر نمی‌آید. پس بهتر است هنگامه سفرتان را به این قلعه جادویی، فصل‌های بهار و تابستان قرار دهید.
منبع عکس: خبرگزاری فارس (عکاس: علی صفایی کلی)
منبع عکس: خبرگزاری مهر
چنانچه قصد سفر به قلعه رودخان را دارید و می‌خواهید شب را در این مکان رویایی سپری کنید می‌توانید در سوئیت‌های اجاره‌ای که در پایین قلعه در اختیار مسافران و گردشگران قرار می‌دهند، اقامت داشته باشید.
برپا کردن چادر و کمپ زدن هم روشی دیگر برای شب مانی در قلعه رودخان است که لذت و هیجان زیادی را به وجود خواهد آورد آن هم در مکانی تاریخی در قلب جنگل‌های فومن. در غیر این صورت رفتن به سایر مکان‌های اقامتی نزدیک مانند اقامتگاه‌های بوم‌گردی یا خانه‌ها ویلاهایی که به مسافران اجاره داده می‌شود نیز می‌تواند دیگر گزینه‌های انتخابی شما باشد.
منبع عکس: خبرگزاری مهر
منبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: عباس رنجبر)
قلعه رودخان در دل جنگل قرار دارد و برای رسیدن به آن باید پله‌های زیادی را بالا بروید پس باید خودتان را برای یک پله‌نوردی آماده کنید پس:
منبع عکس: خبرگزاری ایکنا (عکاس: طاهره بابایی)، خبرگزاری فارس (عکاس: علی صفایی کلی) و خبرگزاری مهر
روی نقشه همه هتل‌ها، رستوران‌ها و دیدنی‌های اطراف را ببینید
آثار ملی ایران 
