عمارت باغ سپهدار

عمارت باغ سپهدار، کوشکی آجری در دو طبقه است که در خیابان فلسطین غربی قزوین قرار دارد. این سازه قاجاری که در سوم اسفند ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۲۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید، از جاهای دیدنی قزوین به شمار می‌رود. عمارت سپهدار در حال حاضر در اختیار جهاد کشاورزی قزوین قرار دارد و از آنجا که به‌عنوان محلی اداری استفاده می‌شود، بازدید از داخل آن میسر نیست.

• آدرس: استان قزوین، شهر قزوین، خیابان فلسطین غربی، بین خیابان حیدری و بلوار میرعماد (نمایش روی نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نیما شاپوری)

عمارت سپهدار در نزدیکی چهارراه فلسطین قرار دارد که روش‌های مختلفی برای دسترسی به آن وجود دارد. یکی از راه‌ها، حرکت از سمت چهارراه ولیعصر (عج) است. در ادامه باید راهی چهارراه قدس شوید و سپس به چپ بپیچید و آن مسیر را مستقیم طی کنید تا به چهارراه پادگان برسید. با گذر از این چهارراه به چهارراه فلسطین خواهید رسید. به مسیر خود ادامه دهید و از زیرگذر عبور کنید تا در نهایت در سمت چپ خود، عمارت سپهدار را ببینید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نیما شاپوری)

عمارت باغ سپهدار قزوین به دستور محمدولی خان تنکابنی معروف به رئیس الوزراء، از شخصیت‌های معروف دوره‌ قاجار در فاصله سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۷ هجری قمری احداث شد. این عمارت در جنگ جهانی اول مورد استفاده‌ نظامیان روس و انگلیس قرار گرفت و بعد از آن به‌دلیل بدهکاری مالیاتی تنکابنی به دولت مانند اموال دیگرش به تصرف دولت درآمد. عمارت سپهدار به‌خاطر رسیدگی ناکافی دچار آسیب شده بود که در سال ۱۳۳۵ مرمت شد و در اختیار اداره‌ کشاورزی قرار گرفت. این بنا در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ به شماره‌ ۲۲۲۷ به ثبت ملی رسید.

موزه کشاورزی در سال ۱۳۸۹ به دستور رئیس جهاد کشاورزی طبق مصوبه هیئت وزرا در عمارت سپهدار تاسیس شد و آثار آن شامل ظروف سفالی بسیار قدیمی، تراکتورهای قدیمی، گاوآهن، خرمن‌کوب، انواع داس و اره، حوض‌های سنگی برای آبشخور چارپایان و... می‌شد. مرتضی تدین، شخصی است که زحمت زیادی برای باغستان و تاریخ کشاورزی در قزوین کشید و ماحصل تلاش‌هایش به موزه کشاورزی تبدیل‌ شد. او برای برپایی موزه کشاورزی حتی از درآمد خود وسایل موزه را خریداری کرد؛ در حالی که، مسئولان شهر هیچ حمایتی از موزه نکردند و تعطیلی آن را رقم زدند.

موزه کشاورزی پس از گذشت سال‌ها همچنان تعطیل و عمارت با حکم قضایی در اختیار جهاد کشاورزی است. مرتضی تدین بعد از تعطیلی موزه، بخشی از وسایل را به انبار خانه‌ و برخی را به مزرعه‌ خود منتقل کرد. جالب اینکه به گفته ایشان، کلیه هزینه‌های موزه حتی هزینه‌های کارمندان و تعمیرات موزه را شخصا پرداخت می‌کرد و موزه هیچ بار مالی برای جهاد کشاورزی نداشت.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: P T)

عمارت باغ سپهدار در معماری خود شباهت‌هایی به کاخ چهل‌ستون قزوین (دوره‌ صفوی) و مهمان‌خانه‌ بزرگ قزوین (دوره‌ قاجار) دارد. الگوبرداری از دو بنای شاهانه و مجلل دوره‌های صفوی و قاجاریه نمایانگر طبع قدرت‌طلبی سپهدار است.

عمارت باغ سپهدار دو طبقه دارد و طبقه‌ همکف آن مجموعه‌ای از چند اتاق با کاربری خدماتی، راهرو و یک سالن مرکزی است. طبقه‌ فوقانی شامل تعدادی اتاق و یک تالار مستطیل‌شکل می‌شود.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نیما شاپوری)

عمارت مزبور شبیه کوشک ساخته شده؛ یعنی بنایی مستقل که تمامی اطراف آن فضای باز و مشجر است. عمارت سپهدار، ایوانی به‌صورت غلام‌گردشی دارد که همچون راهرویی دور‌تا‌دور بنا را احاطه می‌کند. نمای ضلع شمالی این بنا رو به‌سمت خیابان فلسطین است.

در اضلاع شرقی و غربی آن، هفت ستون و در اضلاع شمالی و جنوبی آن پنج ستون قرار گرفته‌اند. البته در تقاطع اضلاع، ستون‌ها مشترک هستند. از دیگر ویژگی‌ها معماری این عمارت می‌توان به اختلاف ارتفاع کف عمارت با کف حیاط اشاره کرد که بالاتر از کف حیاط است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: ایمان نجفی)

بازار قزوین یکی از زیباترین بازارهای تاریخی ایران است که در خیابان امام خمینی قرار دارد. این بازار تاریخی که قدمتش به دوران صفویه و قاجاریه می‌رسد، به‌واسطه معماری بی‌نظیرش برای گردشگران جذابیت دارد. مهم‌ترین بخش‌های بازار را می‌توان سرای سعدالسلطنه، سرای وزیر، سرای قیصریه، سرای حاج رضا و سرای رضوی دانست.

حمام قجر یکی از بزرگ‌ترین حمام‌های تاریخی ایران است که در دوره صفوی ساخته شد. این حمام که در ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید، امروزه به‌عنوان موزه مردم‌شناسی قزوین فعالیت می‌کند و از سه بخش تالار اقوام، مشاغل و آیین‌ها تشکیل می‌شود که به‌وسیله مجسمه‌هایی در اندازه‌های واقعی، زندگی روزمره مردم را نشان می‌دهند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: رامین سلطان محمدی)

کاخ چهلستون قزوین که به عمارت کلاه فرنگی شهرت دارد، به دستور شاه طهماسب صفوی ساخته شد. این کاخ امروزه به موزه خوشنویسی تبدیل شده و آثار برخی از خوشنویسان معروف ایرانی و... را در خود جای داده است. کاخ چهلستون در سال ۱۳۳۴ به شماره ۳۸۹ در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسید.

پارک الغدیر قزوین محل مناسبی برای گردش و استراحت است. این پارک دارای امکاناتی نظیر آلاچیق، محوطه بازی کودکان، آبخوری، سرویس بهداشتی و... است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Amir Ababaf)

• عمارت باغ سپهدار در اختیار جهاد کشاورزی است و به‌عنوان اداره استفاده می‌شود؛ در نتیجه امکان بازدید از عمارت وجود ندارد.
• در صورتی که گذرتان به عمارت سپهدار بیفتد، می‌توانید فقط از نمای بیرونی آن بازدید کرده و عکاسی کنید.

نویسنده: حمیده کریمی/ بازنویسی: صدیقه شجاعی