موزه دریانوردی خلیج فارس

بوشهر یکی از استان‌های جنوبی کشور محسوب می‌شود که در کنار خلیج فارس آرمیده است. با قدمتی کهن و تاریخی غنی، بسیاری از جاهای دیدنی بوشهر را آثار تاریخی و بناهای قدیمی تشکیل می‌دهند. یکی از این بناها، عمارت سرکنسولگری انگلیس است که امروزه از موزه دریانوردی خلیج فارس میزبانی می‌کند.

فضای گسترده موزه شامل دو بخش درونی و بیرونی می‌شود و مجموعه‌ای ارزشمند از ابزار و وسایل مرتبط به دریانوردی را در معرض بازدید عموم قرار داده است. تجهیزات نظامی تاریخی در کنار نقشه‌های قدیمی جای گرفته‌اند و این موزه را به منبعی الهام‌بخش برای علاقه‌مندان بدل کرده‌اند. در سفر به بوشهر با کجارو همراه باشید و بیشتر درباره موزه دریانوردی خلیج فارس بخوانید.

موزه‌ دریانوردی خلیج فارس یکی با قرارگیری در بنایی تاریخی، یکی از موزه‌های بوشهر به شمار می‌آید که در محله سبزآباد قرار دارد. این موزه با محوریت دریانوردی و خلیج فارس در محل قدیمی سرکنسولگری انگلیس، آماده پذیرایی از گردشگران است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: حامد یونسی)

قدمت بنای تاریخی موزه به دوره قاجار بازمی‌گردد و نزدیک به یک قرن، در اختیار انگلیسی‌ها بوده است. این عمارت در دهه ۱۳۸۰ به موزه تغییر کاربری داد. امروزه، از کشتی ۱۱۰ ساله گرفته تا ماشین‌های تایپ قدیمی، مهمان موزه دریانوردی خلیج فارس هستند.

موزه دریانوردی خلیج فارس در استان بوشهر، بندر بوشهر، محله بهمنی، جاده سبزآباد قرار دارد. (مشاهده روی نقشه)

• فاصله موزه‌ دریانوردی خلیج فارس تا عمارت ملک: ۳.۴ کیلومتر
• فاصله موزه‌ دریانوردی خلیج فارس تا عمارت طاهری: ۱۵ کیلومتر
• فاصله موزه‌ دریانوردی خلیج فارس تا عمارت کوتی: ۱۴.۸ کیلومتر

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: R Fatehi و آزاده شمس)

با توجه به مدارک موجود به نظر می‌رسد عمارت سرکنسولگری انگلیس بوشهر در سال ۱۲۷۳ شمسی (۱۸۵۸ میلادی) هم‌زمان با حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار در ایران ساخته شد. این بنا در ابتدا توسط انگلیسی‌ها به‌عنوان محل اقامت نمایندگی سیاسی خلیج فارس در منطقه مورد استفاده قرار گرفت و تا سال ۱۳۲۵ شمسی (۱۹۴۶ میلادی)، به‌مدت ۸۸ سال در اختیار آن‌ها بود. پس از آن این عمارت در اختیار دولت ایران درآمد و اکنون به‌عنوان موزه دریایی بوشهر موردنظر است. از طراحان و مجریان بنا اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما به‌طور حتم می‌توان گفت بانی ساخت آن دولت انگلستان بوده است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: محمد باقر مظفری زاده)

اطلاعات ارزشمندی که در مورد بنای کنسولگری آلمان در بوشهر در منطقه‌ای به نام آلمان‌آباد (امروزه تخریب شده است) به دست می‌دهد، حاوی مطالب سودمندی در مورد ساخت بناهای خارجیان مقیم بوشهر است. همان طور که در متون مختلفی آمده است، بنای کنسولگری آلمان توسط یکی از بزرگان بوشهر به نام حاجی ناخدا علی بوشهری، برای کنسول آلمان ساخته شده است. با توجه به این مطلب، می‌توان گفت احتمالا دیگر بناهای خارجیان حاضر در بوشهر، از جمله سرکنسولگری انگلیس نیز به دست مردم بوشهر و به سفارش انگلیسی‌ها ساخته شده است. از دیگر دلایلی که می‌تواند به این موضوع قوت بخشد، شباهت ساختار معماری این بنا با دیگر بناهای هم‌دوره خود در شهر بوشهر و منطقه است. بنابراین می‌توان گفت به احتمال بسیار عمارت موردنظر توسط معماران بوشهری ساخته شده‌ است.

هسته اصلی عمارت سرکنسولگری انگلیس از دو ساختمان مجزا تشکیل می‌شود که در پلان نسبت به یک‌دیگر انحراف زاویه حدود ۶۰ درجه دارند و از یک کنج به یک‌دیگر نزدیک هستند. این بناها به‌صورت سازه‌های کوشک مانند منفرد و برون‌گرا ساخته شده‌اند و دارای حیاط مرکزی نبوده‌اند. علت این امر ییلاقی بودن ساختمان و باز بودن اطراف آن بوده است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: مصطفی دارابی)

به نظر می‌رسد به‌دلیل نیاز به افزودن فضا به مجموعه دو عمارت، در دوره‌های مختلف فضاهای کوچک‌تری بین دو ساختمان ساخته و با این الحاق فضایی، دو عمارت به یکدیگر متصل شده‌اند. همچنین الحاق فضاهای دیگری در طرفین این دو عمارت، به گسترش کل مجموعه به‌سمت بیرون نیز انجامیده است. الحاق رواق‌ها و فضاهای آزاد، گردش در مجموعه و بین دو هسته اصلی منطبق بر معماری اقلیمی و تاریخی منطقه بوشهر است و نمونه‌های مشابه آن در ساختمان‌های تاریخی در بافت شهری بوشهر دیده می‌شوند.

ساختمان ویلایی باشکوهی سرکنسولگر انگلیس در یک طبقه به سبک ساختمان‌های اروپایی و مطابق با معماری بومی با مصالح محلی چون سنگ‌های مرجانی و ملات گچ و ساروج بنا شده است و ایوانی ستون‌دار در جنوب بنا دارد. ستون‌های جفت با گچبری‌های جلوی ایوان ورودی و حوضی زیبا در بخش شرقی فضایی آرام را ایجاد کرده است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: R Fatehi)

موضوع اصلی موزه دریانوردی خلیج فارس همان طور که از نامش می‌توان فهمید، دریانوردی است. آثار تاریخی نظیر نقشه‌های قدیمی و ماشین‌های تایپ فارسی و لاتین کشتی‌های سابق در این موزه جای گرفته‌اند. همچنین وسایلی نظیر تجهیزات پزشکی کشتی‌های نظامی و تابلو گره‌هایی دریایی را می‌توان در مجموعه موزه مشاهده کرد. ماکت‌هایی از لنج‌های دریایی نیز را در معرض دید قرار داده‌اند.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: محمد باقر مظفری زاده)

در محوطه بیرونی می‌توان شناورهای سطحی (کشتی) و زیرسطحی (زیردریایی) را مشاهده کرد که به دوره‌های تاریخی مختلف، به‌خصوص قاجار تعلق داشته‌اند. این شناورها به ۴۰ عدد می‌رسند. قایق‌های جنگی و نظامی نیز در محوطه قرار داده شده‌اند. یکی از جالب‌ترین قطعات موزه، کشتی ۱۱۰ ساله پرسپولیس است. این کشتی نخستین ناو جنگی مدرن دولت ایران در خلیج فارس محسوب می‌شود که آن را آلمانی‌ها به ناصرالدین شاه هدیه داده بودند.

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ ( عکاسان: امین مطلق و حامد یونسی)

• ساعات بازدید موزه از شنبه تا چهارشنبه، از ۸ تا ۱۲ و عصرها از ۱۵ تا ۱۷ است.
• بهای بلیط (در سال ۱۴۰۰) پنج هزار تومان برای محوطه و پنج هزار تومان برای موزه است.
• اگر قصد دارید از محوطه بازدید کنید، بهتر است در روزهای گرم راهی نشوید. آفتاب مستقیم در این روزها بازدید را به‌شدت آزارنده می‌کند.

پیکره کشتی پرسپولیس در محوطه موزه‌ دریانوردی خلیج فارس/عکس از ویکی‌پدیا (منبع اصلی: وبلاگ بوشهريا)

نویسنده: آزاده یوسف نژاد

$('.map-container') .click(function(){$(this).find('iframe').addClass('clicked')}) .mouseleave(function(){$(this).find('iframe').removeClass('clicked')});