پارک ملی نایبند

پارک ملی نایبند به‌عنوان اولین پارک ملی دریایی کشور شناخته می‌شود و از مقاصد گردشگری و جاهای دیدنی بوشهر در سواحل خلیج فارس است. وجود چشم‌اندازهای بی‌نظیر طبیعی، تپه‌های مرجانی جهت غواصی، تخم‌گذاری لاک‌پشتان دریایی و بسیار عوامل دیگر، پارک ملی نایبند را به بهشتی برای طبیعت‌گردان تبدیل کرده‌ است. با کجارو همراه باشید و با ویژگی‌های چشمگیر و زیبایی‌های شگرف نایبند آشنا شوید.

پارک ملی نایبند نقطه اتصال کوه‌های عسلویه به دریای خلیج فارس است و از جاهای دیدنی عسلویه به شمار می‌آید. با داشتن پوشش گیاهی مناسب و حیات وحش متنوع و جلوه‌ای زیبا از طبیعت کوه و دریا، این منطقه مقصدی دوست‌داشتنی برای طبیعت‌گردان است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: مجتبی حسینی)

پارک ملی نايبند شامل بخش‌های زیر می‌شود:

• خليج نايبند
• منطقه حفاظت‌شده نايبند
• جنگل‌های حرای حوزه‌های عسلويه
• بساتين و هاله

خليج نایبند در ساحل شمالی با وسعت ۴۱۳۰ هكتار، يكی از ارزشمندترين زيستگاه‌های دريايی خليج فارس است. حوزه‌های متعدد، جنگل‌های حرا، سواحل ماسه‌ای درخشان در بخش‌های شمالی و شرقی و سواحل صخرهای جنوبی خليج و بخش غربی منطقه حفاظت‌شده نایبند، درختان كهنسال انجير معابد در دماغه نايبند، دشت هموار بخش شمالی، دشت‌های مشجر و دره‌های عميق و صخره‌ای در بخش جنوبی بديع‌ترين چشم‌اندازهای طبيعی سواحل خليج فارس را يكجا در این پارک گرد آورده است. وجود چنين مناظری در کنار تپه‌های مرجانی برای غواصان و فرایند تخمگذاری و فرزندآوری لاک‌پشتان دريايی كمياب از جذابیت‌های که دل هر گردشگری را می‌برد.

عکس از اقتصاد آنلاین (عکاس: نامشخص)

تحولات و پيشرفت‌های اخير تكنولوژی در استان بوشهر، خصوصا منطقه عسلويه، مرحله تازه‌ای از تخريب طبيعت و محيط‌زيست را در پی داشته است. تخليه پساب‌ها و آب‌های خنک‌كننده تاسيسات مستقيما وارد محيط زيست و باعث بر هم زدن نظم و تعادل اكولوژيک منطقه آبی می‌شود.

پارک ملی نایبند در دو استان بوشهر (بخش عسلویه شهرستان کنگان) و هرمزگان (شهرستان پارسیان بخش کوشکنار) قرار دارد. (مشاهده روی نقشه)

• فاصله پارک ملی نایبند تا عسلویه: ۲۴ کیلومتر
• فاصله پارک ملی نایبند تا شیرینو: ۴۹ کیلومتر
• فاصله پارک ملی نایبند تا بوشهر: ۳۰۰ کیلومتر

بدون ترديد نایبند يكی از زيبا‌ترين مناطق ساحلی در طول سواحل خليج فارس به شمار می‌رود . آثار به‌جا مانده از بندر تاريخی نایبند، حاكی از پيشينه تاريخی طولانی منطقه است. بررسی آثار نشان می‌دهد، اين بندر در عصر آل‌بويه يكی از بنادر مهم و از مراكز عمده صيد و تجارت مرواريد خليج فارس بوده است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: سپیده امینی)

این منطقه با هدف حفظ و حراست از اکوسیستم کم‌نظیر و ارزش‌های زیستگاهی برای کل و بز، قوچ و میش، جبیر و جیرفتی به‌عنوان گونه‌های حفاظت شده طبق مصوبه شماره ۱۰۶ مورخ ۵۷/۹/۷ (سال ۱۳۵۷) از سوی شورای عالی حفاظت محیط زیست به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده نایبند انتخاب و معرفی شد.

پوشش گياهی پارک ملی نایبند شامل اجتماعات حرا و ساير گياهان آبزی نظير علف‌های دريايی و جلبک‌ها در اكوسيستم‌های ساحلی و گياهان مقاوم شور‌پسند نظير گز، علف شور، شصت عروسان و خار شتر در مناطق به دور از ساحل است. از ساير گونه‌های گياهی در ارتفاعات و دشت‌های مرتفع می‌توان، كنار، كهور ايرانی، انجير معابد، انار شيطان، استبرق، قيچ، دافنی و صبرزرد و… را نام برد. درختان حرا در حوزه‌های نای‌بند مهم‌ترين پوشش گياهی منطقه را تشكيل می‌دهد. اين پوشش در سواحل گلی برخوردار از جريان جزر و مدی آرام می‌رويد.

جنگل حرا یکی از شگفتی‌ها و زیبایی‌های طبیعت خلیج فارس در پارک ملی دریایی نایبند است. آب، آرام و بی‌صدا در لابه‌لای سرشاخه‌های همیشه بهار و سرسبز این درختان آرامیده است و تنها موجی که بر دل صاف و شفاف آب نقش می‌بندد، از حرکت قایق روی آن نقش می‌گیرد. رقص درختان هنگام مد و آمدوشد پرندگان دریایی هنگام جزر، از بکرترین صحنه‌های طبیعت هستند که برای همیشه در ذهن باقی می‌ماند.

عکس از ایرنا (عکاس: نامشخص)

حرا دارای برگ‌های سبز، چند ساله، پایا و نوعی ریشه‌های هوایی است که به‌طور عمودی از لجن بسته خارج می‌شود و عمل تنفس و هواگیری را انجام می‌دهد. گل‌دهی آن‌ها در ماه‌های اسفند و اردیبهشت انجام می‌شود. از مشخصات این گیاه آن است که دانه‌های آن قبل از پراکنده شدن، قسمتی از رشد خود را در داخل میوه انجام می‌دهد و زمانی که تخم گیاه در آب قرار گیرد، پوست آن باد می‌کند و شکافته می‌شود. در کنار این گیاهان جانداران دوزیستی زندگی می‌کنند که با ایجاد سوراخ‌هایی، تهویه را در سطح فوقانی گل‌ولای میسر می‌سازند. در زمان جزر، ریشه‌های این درخت به حالت میخی شکل در می‌آید و به هنگام مد دریا، در نواحی عمیق‌تر آن، تاج درخت در زیر آب غوطه‌ور می‌ماند.

عکس از اقتصاد آنلاین (عکاس: نامشخص)

۸۰ درصد آبزیان خلیج فارس دوره تخم‌ریزی خود را در جنگل‌های حرا می‌گذرانند. به همین دلیل این منطقه سه عنوان جهانی، منطقه حفاظت‌شده بین‌المللی، ذخیره‌گاه زیست‌کره و تالاب بین‌المللی دارد. بسیاری از گونه‌های آبزی و حیات وحش مستقیم و غیرمستقیم به حرا وابستگی دارند. همچنین این جنگل‌ها به زیستگاه بسیار مناسبی برای پرندگان مهاجر در فصول سرد تبدیل شده‌اند. در سایر فصول نیز که پرندگان بومی محل مناسبی برای ادامه حیات نمی‌یابند، به این جنگل‌ها پناه می‌آورند. لاک‌پشت‌های سبز و عقابی از جمله جانداران ویژه اکوسیستم جنگل‌های حرای نایبند هستند. حواصیل، فلامینگو و پلیکان، انواع دیگری از پرندگان در اکوسیستم‌های حرای نایبند محسوب می‌شوند.

عکس از اقتصاد آنلاین (عکاس: نامشخص)

آب در طول شبانه‌روز در این جنگل دو بار عقب‌نشینی می‌کند و دو بار پیشروی. این عمل مداوم شرایط زیستی ویژه‌ای به این جنگل دریایی می‌بخشد. پوشش جنگلی حرا در طول میلیون‌ها سال موفق شده‌اند تا سازگاری اعجاب انگیزی با آب شور دریا و سواحل جزرو‌مدی پیدا کنند. این گیاهان نمی‌توانند دمای کمتر از پنج درجه سانتی‌گراد را تحمل کنند. ضمن اینکه شوری بین ۲۰ تا ۳۲ در هزار برای رشد آن‌ها مناسب است. این گیاه یکی از مقاوم‌ترین گونه‌ها محسوب می‌شود که در پارک ملی دریایی نایبند رشد یافته‌ است و مکانی بسیار زیبا برای گذران وقت فراغت به دور از هیاهو و در کمال آرامش به شمار می‌رود.

در جنوب پارک نایبند منطقه‌ای سرسبز و ماسه‌ای به نام نگا با وسعت بیش از ۴۵ هکتار وجود دارد که به‌دلیل ناشناخته بودن و عمر کوتاه سرسبزی‌اش بکر و زیبا باقی مانده است. این منطقه میان دو استان بوشهر و هرمزگان قرار دارد.

از جانوران مهم می‌توان به جبير اشاره كرد كه جز گونه‌های نادر است. ساير پستانداران خشک‌زی موجود در پارک شامل گرگ، شغال، خرگوش، روباه وانواع جوندگان می‌شود. علاوه بر آن نایبند دارای ارزش‌های زيستی منحصربه‌فردی جهت زاد و ولد پستاندارانی نظير قوچ و ميش، كل و بز است. از پستانداران دريايی كه در بخش آب‌های آزاد پارک يافت می‌شود، می‌توان انواع دلفين و نهنگ را نام برد. عمق زياد آب در اين بخش دلفين‌ها را متوجه خود ساخته است و شيرجه دلفين‌ها و شنای دسته‌جمعی كوسه ماهی‌ها از صحنه‌های بسيار زيبای طبيعی اين قسمت از پارک هستند.

عکس از گوگل‌مپ (رحیم شعرا)

از ديگر آبزيان منطقه می‌توان به دو نوع لاک‌پشت عقابی و لک‌پشت سبز اشاره كرد. خرچنگ نیز در اين مناطق بسيار زياد ديده می‌شوند. ماهی گل‌خورک‌ نيز در اين منطقه مشاهده می‌شود. اين ماهی دارای چشم‌های برجسته است و حالت جهنده دارد و كانال‌هايی را در كنار دريا می‌سازد.

پرندگان مهاجر نیز در اين مناطق بسيار است كه بعضی از آن‌ها عبارت‌اند از فلامينگو، گيلانشاه، پليكان سفيد، سليم، آبچليک، كاكايی، پرستوهای دريايی و اگرت پا خاكستری.

عکس‌های گالری از اقتصاد آنلاین (عکاس: نامشخص)

پارک ملی نایبند در جنوب کشور، مجاور آب‌های خلیج فارس قرار دارد و آب‌و‌هوایی گرم و مرطوب بر آن حاکم است. بنابراین بهترین زمان بازدید از پارک ملی نایبند، اواخر پاییز و زمستان است. البته اوایل بهار، پیش از گرم شدن هوا نیز می‌تواند زمان مناسبی باشد.

• مسیر دسترسی به پارک ماشین‌رو است؛ اما در برخی قسمت‌ها آسفالت نشده است.
• امکانات رفاهی نظیر سرویس بهداشتی، پارک، فروشگاه و... در این منطقه وجود ندارد. بنایراین پیش از راهی شدن مواد غذایی و آب آشامیدنی همراه خود داشته باشید.
• در سفر به نواحی مختلف ایران، به باورهای مردم محلی احترام بگذارید.
• با خرید از محصولات بومی، در رونق اقتصادی منطقه نقشی موثر ایفا کنید.
• طبیعت مادر تمامی جانداران است. آن را قدر بدانید و از وارد آوردن هرگونه آسیب به آن خودداری کنید.

عکس از اقتصاد آنلاین (عکاس: نامشخص)

امکان اقامت شبانه در پارک ملی نایبند به‌صورت کمپینگ وجود دارد. همچنین می‌توانید شب را در عسلویه بمانید. دهکده گردشگری پازارلند در بندر شیرینو با واحدهای اقامتی متفاوت نظیر اقامتگاه لوله‌‌ای یا کلبه‌های نامنظم می‌تواند گزینه جذابی باشد. هتل‌های یک تا چهار ستاره نیز در عسلویه واقع هستند.

عکس‌های گالری از وب‌سایت kharidmag.com (عکاس: نامشخص)

نویسنده: بهنام شکوری