پل قطور

پل قطور خوی که آن را بزرگ‌ترین پل هوایی ریلی خاورمیانه می‌دانند، از جاهای دیدنی استان آذربایجان غربی به حساب می‌آید. پل قطور راه آهن ریلی ایران را به ترکیه وصل می‌کند و با اینکه از ساخت آن حدود ۵۰ سال می‌گذرد؛ به‌خاطر عظمت و شکوهش و قرارگیری در دره‌ زیبا و خوش آب‌وهوای قطور، گردشگران زیادی بازدید از آن را در برنامه خود قرار می‌دهند. پل قطور در سال‌های اخیر با شماره ۳۱۴۰۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: میلاد طالبی)

پل قطور در شهر قطور از توابع شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی قرار دارد. این پل در دره مصفا و روی رودخانه قطور واقع شده است و راه‌آهن ترانزیتی ایران به ترکیه از روی آن می‌گذرد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: رسول حسنی)

پل قطور که از جاهای دیدنی خوی محسوب می‌شود، از ساخته‌های دوره پهلوی دوم است که از لحاظ موقعیت و استحکام، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد. این پل در سال ۱۳۴۷ هجری شمسی توسط دو شرکت رانکین ایران و پور بلژیک پی‌ریزی و پایه‌های بتونی آن گذاشته شد؛ اما اسکلت فلزی و شاسی پل توسط آمریکایی‌ها انجام شد. کار ساخت پل در سال ۱۳۴۹ هجری شمسی توسط یک مهندس زن آلمانی به پایان رسید.

در مهرماه سال ۱۳۵۰ هجری شمسی خط ريلی ايران و ترکيه رسما افتتاح و مبادله کالاهای اساسی کشورهای اروپایی و ايران از اين طريق امکان‌پذير شد و از همین رو، نقطه عطفی در تاريخ راه‌آهن ايران به شمار آید. قطارهای حامل مواد سوختی، کالاها، تانکرهای سوخت‌رسان و در سال‌های اخیر ناوگان‌های مسافربری، به قطارهای عبوری از این محل افزوده شده‌اند.

پل قطور در سال‌های اخیر به‌عنوان اولین میراث مدرن با ۵۰ سال سابقه، با شماره ۳۱۴۰۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: Fabienkhan)

طول پل قطور حدود ۴۴۸ متر و ارتفاع آن از سطح رودخانه ۱۱۸٫۲۸ متر است. این پل ۱۰ پایه بتنی مسلح دارد که ۶ عدد از پایه‌ها به‌طرف خوی و چهار عدد از پایه‌های آن به‌سمت رازی است.

پل قطور درمجموع دارای هشت دهنه است که به‌صورت اکس به اکس در امتداد هم گسترش پیدا کرده‌اند. پل قطور را از انواع پل‌های زیرقوسی می‌دانند که تا مدت‌ها بزرگ‌ترین دهانه قوسی را در بین پل‌های ایران داشت.

این پل فلزی در گذشته به رنگ قرمز بود و در زمان جنگ ایران و عراق جهت استتار از حمله هوایی عراق، به رنگ خاکی رنگ‌آمیزی شد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: علی ریاحی)

عراق به اهمیت استراتژیک پل قطور پی برده بود و تلاش می‌کرد که راه مبادله کالاهای ایران را قطع کند که در آن زمان در شرایط تحریم قرار داشت. عراق برای اختلال در مبادله کالاهای ایران از طریق پل قطور وارد اقدام عملی شد و آن را مورد اصابت راکت‌های خود قرار داد؛ اما خوشبختانه راکت‌ها به اصل پل اصابت نکرد و تنها به پایه‌ها و اطراف آن آسیب زد.

این پل حدود ۶ بار هدف بمباران هوایی قرار گرفت تا اهمیت اقتصادی خود را از دست بدهد. با پایان جنگ تحمیلی برآوردی از میزان خسارت پل قطور به عمل آمد و کار مرمت آن در سال ۱۳۶۴ هجری شمسی توسط مهندسان ایرانی آغاز شد که در اردیبشهت ۱۳۷۴ هجری شمسی کامل شد.

به‌علت خسارات وارده به محدوده پل، در اوایل قطارها برای کاهش شدت تکان پل، با موتور خاموش از آن عبور می‌کردند که خطرات بسیار زیادی داشت.

منبع عکس گالری: گوگل مپ (عکاس: Meysam Fozhan، Bass Music، خلیل اسکندری، اکبر محبی)

هم‌اکنون پل قطور از پل‌های زیبا، جدیدالاحداث و خاص خاورمیانه به حساب می‌آید که به‌دلیل قرارگیری بر فراز دره‌ای زیبا و خوش آب‌وهوا، دارای چشم‌اندازی رویایی و قابل‌توجه است. ضمن اینکه عبور راه‌آهن ترانزیتی ایران به اروپا از روی آن، اهمیت و جذابیت پل را چندین برابر کرده است.

به‌طور کلی وجود این پل هوایی در مدخل ورودی به دره معروف قطور علاوه بر جاذبه گردشگری، اهميت نظامی بسيار زيادی برای کشور داشته است. هدف از تاسيس و استقرار پادگان نظامی ارتش در شهرستان خوی در مرحله نخست برای حراست و مسدودسازی راه قوای بيگانه از محور خوی-قطور بود که از جمله معدود محورهای راهبردی کشور محسوب می‌شود.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: رضا غفاری)

• در هر ساعت از شبانه‌روز و در تمامی فصول سال امکان بازدید از پل قطور وجود دارد.
• این منطقه در اکثر مواقع سرد یا خنک است؛ به‌ همین دلیل یک روز بهاری یا تابستانی را برای سفر به این شهر زیبا انتخاب کنید.

نویسنده: زهرا آذرنیوش/ بازنویسی: صدیقه شجاعی