ساختمان شهرداری خوی

ساختمان شهرداری خوی، یادگاری از اوایل دوره پهلوی اول است که با معماری کم‌نظیر، دلنشین و سنتی خود یکی از جاهای دیدنی استان آذربایجان غربی است که همه ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.

این اثر که در مرکز شهر خوی واقع شده است، در تاریخ دو شهریور ۱۳۷۸ هجری شمسی با شماره ثبت ۲۳۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: Mahmoodreza Mohajerani)

ساختمان قدیم شهرداری خوی مابین خیابان‌های شریعتی و صمدزاده و در سمت شمالی حیاط مسجد سیدالشهدا (ع) واقع شده است.

• آدرس: استان آذربایجان غربی، خوی، میدان چهارراه مرکزی، خیابان‌ شریعتی (نمایش روی نقشه)

منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس:‌ محبوب حسین زاده)

ساختمان شهرداری خوی در گذشته به‌عنوان ارگ یا ساختمانی حکومتی، مقری برای اقامت حاکمان و بزرگان شهر خوی بود. بنای فعلی که بر اساس کتیبه‌های موجود تاریخ احداث آن به سال ۱۳۱۲ هجری شمسی می‌رسد، نخستین بار جهت انجام امور شهرداری مورد استفاده قرار گرفت.

این اثر که در سال‌های اخیر مرمت شده است، در تاریخ دو شهریور ۱۳۷۸ هجری شمسی با شماره ثبت ۲۳۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: Mahmoodreza Mohajerani)

ساختمان شهرداری خوی در دو طبقه در ۸۰۰ متر مربع زیر بنا در دل حیاط بزرگی احداث شده که طبقه زیرین آن زیرزمین وسیعی است. در معماری آن به وضوح می‌توان ذوق و ظرافت هنرمندان ایرانی را دید. طرح ستون‌های به کار رفته در بنا یادآور هنر رومیان و یونانیان در دوران باستان است و تحت عنوان ستون‌های کورنتی و مختلط از آن‌ها یاد می‌شود. ستون‌های کورنتی در نمایتراس غربی و از ستون‌های مختلط در نمایتراس جنوب شرقی استفاده شده است. به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، نقوش گیاهی و طرح‌های تزیینی غربی، یونانی و رومی که در ساختمان به کار رفته‌اند، مربوط به اواخر دوره قاجاریه هستند.

منبع عکس گالری: گوگل مپ (عکاس: رضا غفاری، Amin Hajihatmlou، Amir Berry)

برای بام این ساختمان از دو شیوه پوشش استفاده کرده‌اند. بخشی از بام به‌صورت شیروانی یا پوشش مسطح شیب‌دار و بخش دیگر با دو گنبد احاطه شده است که احتمالا با ورقی از جنس گالوانیزه پوشیده شده‌اند.

بر اساس اطلاعات و شواهد، این ساختمان زیبا توسط فردی به نام استاد علی اکبر توانا، یکی از معماران به نام شهر خوی در محل ساختمان قدیمی احداث شد.

منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: Naderishere)

ساختمان شهرداری یکی از جاهای دیدنی خوی است که پس از گذشت حدود یک قرن همچنان سالم و پابرجا است و راوی خاطرات بسیار برای علاقه‌مندان به تاریخ و هنر ایرانی است.

در نگاه نخست گچبری‌های هنرمندانه و ستون‌های بلند و زیبای عمارت نگاه هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند. در بالاترین بخش ورودی، دسته گلی زیبا در میان دو پیچک احاطه شده است. این تزیین زیبا چون کلاهی باشکوه به نظر می‌رسد که بر سر این عمارت قرار دارد. ساعتی در قسمت پایین دسته گل به چشم می‌خورد که اطراف آن با تزییناتی آجری وجود دارد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: رضا غفاری)

در میانه سر در ورودی نقش‌برجسته سر یک شیر دیده می‌شود که نمادی از قدرت و عظمت است. از آنجا این بنا در گذشته جزو ساختمان‌های حکومتی محسوب می‌شد و از دوران باستان نیز شیرها نگهبانان نمادین قصرها و آرامگاه‌ها بودند، تصور می‌شد که درنده خویی آن‌ها سبب دور‌کردن تاثیرات زیان‌آور می‌شود. به همین خاطر از این نوع نقوش حیوانی در ساختمان‌های سلطنتی و حکومتی در دوره‌های مختلف استفاده شده است.

منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: Atefeh ebrahimi)

دو برگ با نقوش ختایی به‌صورت قرینه در دو سوی صورت شیر کار شده‌اند که ظرافت و زیبایی ویژه‌ای به بنا بخشیده‌اند. استفاده از نقوش اسلیمی، ختایی و بهره‌گیری از نقش خورشید و شاخه پرپیچ‌وخم انگور از دیگر تزییناتی هستند که زینت‌بخش بخش‌های دیگری از ساختمان شده‌اند. تلفیق آجر و رنگ سفید گچ با بهره‌مندی از رنگ سیاه به زیبایی عمارت افزوده است. شیوه گچ‌بری کل بنا به‌صورت برهشته کار شده است.

پنجره‌های ساختمان از جنس چوب هستند و طرحی نیم‌دایره در بالای آن‌ها به چشم می‌خورد که به نقوش شمسه و گل و بته مزین شده‌اند. بازدیدکنندگان با چند پله نیم‌دایره‌ای به داخل ساختمان هدایت می‌شوند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: رضا غفاری)

• امروزه در این ساختمان کارمندان شهرداری مشغول به کار هستند؛ با این وجود مانع از بازدید گردشگران نمی‌شوند. ضمن اینکه همواره مردم شهر در روز از حیاط پشتی این مجموعه برای دورهمی‌های دوستانه استفاده می‌کنند.
• برای بازدید از این جاذبه تاریخی در ساعت اداری مراجعه کنید.

نویسنده: مائده معیری/ بازنویسی: صدیقه شجاعی