خانه های تاریخی اصفهان | تاریخچه + عکس و شرایط بازدید

شهر اصفهان از محبوب‌ترین مقاصد سفر در میان گردشگران داخلی و خارجی است. در این شهر که در سه دوره تاریخی پایتخت بوده است، آثار تاریخی بی‌نظیری برای بازدید وجود دارند. جاهای دیدنی اصفهان از موزه‌ها و کاخ‌ها گرفته تا جاذبه‌های طبیعی آن‌قدر متعدد هستند که امکان ندارد بتوان با یک بار سفر از همه آن‌ها دیدن کرد.

خانه‌های تاریخی اصفهان با به نمایش گذاشتن اصالت، تاریخ دیرینه و شکوه اصفهان در حکومت‌های گذشته از جمله دیدنیهایی هستند که نباید بازدید از آن‌ها را به‌هیچ‌وجه از دست داد؛ خانه‌هایی با تزییناتی چون مقرنس‌کاری، آینه‌کاری، طلاکاری، نقاشی‌های زیبا و گچ‌بری‌های خیره‌کننده که هنر معماری ایرانی را به رخ بیننده می‌کشند. برخی از خانه‌های تاریخی اصفهان در حال حاضر به‌عنوان موزه فعال هستند؛ در حالی که برخی به هتل تبدیل شده‌اند و برخی دیگر در اختیار مالکان خصوصی هستند و امکان بازدید از آن‌ها وجود ندارد. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با برخی از مشهورترین خانه های تاریخی اصفهان اصفهان کنیم.

با مشهورترین خانه های تاریخی اصفهان آشنا شوید:

• خانه تاریخی بخردی اصفهان
• خانه تاریخی ملاباشی اصفهان
• خانه تاریخی امین التجار اصفهان
• خانه تاریخی دهدشتی اصفهان
• خانه تاریخی مشروطیت اصفهان
• خانه تاریخی شیخ الاسلام اصفهان
• خانه تاریخی وثیق انصاری اصفهان
• خانه تاریخی شهشهانی اصفهان
• خانه تاریخی سرتیپ سدهی اصفهان
• خانه تاریخی مشیرالملک اصفهان
• خانه تاریخی سوکیاس اصفهان
• مجموعه خان خوراسگان
• خانه حقیقی
• خانه جناب
• خانه دکتر اعلم

خانه تاریخی بخردی اصفهان

• آثارر ملی ایران
• آدرس: اصفهان، خیابان ابن سینا، پشت بیمارستان امین، کوچه سنبلستان (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۴۴۸۲۰۷۲ ۰۳۱
• قدمت: دوره صفوی
• کاربری: اقامتگاه سنتی

_{منبع عکس: esfahanemrooz.ir. عکاس: ناشناس}

خانه تاریخی بخردی در شمال شهر اصفهان قرار دارد و قدمت آن به اوایل دوره صفوی بازمی‌گردد؛ البته با گذشت زمان، تغییر و تحولات بسیاری در این خانه ایجاد شده است. خانه بخردی در منتهی‌الیه غربی باغ جمیلان ساخته شده و طول محوطه اصلی آن به‌اندازه عرض باغ بوده است. این بنا از نوع خانه‌های ایوان‌دار است؛ به‌طوری که ایوان در قسمت میانی، تالار اصلی در جبهه شمالی ایوان و اتاق‌ها در سمت شرق و غرب آن قرار گرفته‌اند. تزیینات خانه تاریخی بخردی با اصالت، خلوص و سادگی، بسیار زیبا هستند. این خانه دارای ۱۲ اتاق، دو حیاط و اندرونی و بیرونی و دو شاه‌نشین با شیشه‌کاری‌های رنگارنگ و زیبا است. خانه تاریخی بخردی در اسفندماه سال ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۵۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

خانه بخردی اولین خانه تاریخی دوره صفویه است که پس از پنج سال مرمت و بازسازی به‌عنوان اقامتگاه سنتی در ایران مورد استفاده قرار گرفت. در این پروژه سعی شد با حفظ اصالت بنا، تسهیلات رفاهی لازم برای میهمانان مانند حمام و سرویس‌های بهداشتی درون اتاق‌ها، آشپزخانه، پذیرش، حیاط و باغچه به خانه بخردی اضافه شوند. مرتضی بخردی، مسئول پروژه مرمت این بنا بوده است و به همین دلیل، نام این خانه را به افتخار وی، بخردی گذاشتند.

_{منابع عکس‌ها: bekhradi-house.com. عکاس: ناشناس}

خانه تاریخی ملاباشی اصفهان

• آدرس: اصفهان، خیابان هشت بهشت غربی، محله‌ پا قلعه، خیابان ملک، در نزدیکی خانه امین‌التجار (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۲۶۶۵۶۳۷ ۰۳۱
• قدمت: دوره زندیه
• امکان بازدید دارد

_{منبع عکس: اسنپ تریپ. عکاس: ناشناس}

خانه‌ تاریخی ملا باشی از شناخته‌شده‌ترین خانه های تاریخی اصفهان با معماری چشم‌نواز و خارق‌العاده‌ است که قدمت آن به دوره زندیه بازمی‌گردد؛ البته تزیینات بسیاری در دوره صفوی و قاجار به این بنا افزوده شده‌اند. در زمان ظل‌السلطان (فرزند ناصرالدین شاه قاجار)، این محله و کوچه توسط فردی به نام «میرزا احمد ملاباشی» (منجم دربار) خریداری شد. وی از علما و فقیهان زمان خود بود و در این بنا به انجام امور مذهبی و فرهنگی می‌پرداخت. خانه‌ تاریخی ملاباشی در گذشته به‌شکل یک مجموعه بود و در سراسر کوچه و اطراف آن، فضاهایی چون آشپزخانه، اصطبل و خانه‌های دیگر ساخته شده بودند. این بنا در سال ۱۳۸۰ توسط آقای معتمدی خریداری و بازسازی شد؛ به همین دلیل به آن «خانه‌ معتمدی» نیز گفته می‌شود. 

خانه دو طبقه ملاباشی دارای سه ورودی، بخش‌های مختلفی برای زندگی مانند شاه‌نشین، اتاق ۹ دری، زمستان‌نشین و دو اتاق پنج دری، تابستان‌نشین، فضاهایی با نورگیرهای باشکوه و فضاهای خدماتی مانند اتاق‌کار دارای معماری با فضاهای بسته‌تر و همچنین بخش‌های دیگری چون سرداب، حیاط بیرونی و حیاط اندرونی بوده است. شیشه‌های رنگارنگ، کنگره‌های چوبی، هنر فلزکوبی روی چوب و مفروش بودن تمام اتاق‌ها از جذابیت‌های این بنا به شمار می‌روند که هر بیننده‌ای را شگفت‌زده خواهد کرد. قوس‌های نیم‌دایره، گچ‌بری‌های نیم برجسته يا گل چدنی، نقاشی‌هایی با نقش گل و مرغ، ارسی‌ها با نقوش اسلیمی، قطاربندی، مقرنس‌كاری، آینه‌کاری و طلاکاری از دیگر تزیینات داخلی خانه ملاباشی هستند.

_{منبع دو عکس اول: وب‌سایت رهبال آسمان، صاحب نیوز، mihmansho.com. عکاس: ناشناس}

خانه ملاباشی در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. این بنا در حال حاضر، در اختیار بخش خصوصی است و برای بازدید از آن باید از قبل هماهنگی‌های لازم را انجام دهید. گردشگران معمولا برای بازدید از خانه ملاباشی زنگ را می‌زنند و پس از هماهنگی با سرایدار وارد خانه می‌شوند. اگر به هنر، معماری، تاریخ و عکاسی علاقه دارید، حتما به خانه ملاباشی اصفهان سر بزنید.

خانه تاریخی امین التجار اصفهان

• آثار ملی ایران
• آدرس: اصفهان، خیابان عبدالرزاق، پشت محله بارو (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۲۷۲۲۰۳۳ ۰۳۱
• قدمت: دوره قاجار
• ساعت بازدید: همه‌روزه ۹ تا ۱۶
• قیمت بلیط در سال ۱۴۰۰: سه هزار تومان برای گردشگران داخلی و ۲۰ هزار تومان برای گردشگران خارجی

_{منبع عکس: isfahanvisit.com. عکاس: ناشناس}

خانه امین التجار یا خانه امین اصفهان، یکی از زیباترین خانه های تاریخی اصفهان است که متاسفانه به‌دلیل ساخت خیابان بخش زیادی از حیاط آن از بین رفته است. این بنا متعلق به شخصی به نام «محمد علی امین التجار» (یکی از کاسبان و تاجران مشهور اصفهان) از نسل سادات خاتون آبادی بوده است و قدمت آن به عصر قاجار بازمی‌گردد. امین التجار اصفهانی از چهره‌های تاثیرگذار در دوران مشروطه در اصفهان بود و همیشه از مشروطه‌خواهان حمایت می‌کرد. جالب است بدانید بسیاری از جلسات مربوط به مبارزات مشروطه‌خواهان در خانه امین التجار برگزار می‌شده است و پس از پیروزی انقلاب مشروطه، حبیب‌الله امین التجار (پسر محمدعلی امین التجار) به‌عنوان نماینده مردم اصفهان انتخاب می‌شود. به‌علاوه، یکی از سرشناس‌ترین بانوان اصفهان به نام بانو نصرت بیگم امین معروف به مجتهده امین در این خانه تاریخی متولد شده است.

خانه امین التجار با نام خانه انگورستان نیز شهرت دارد؛ زیرا خانه امین التجار در زمینی ساخته شده که در زمان سلطنت نادرشاه افشار، باغ انگوری در آن قرار داشته است. معمار سازنده خانه انگورستان ملک اصفهان، استاد حسین چی و تاریخ وقف‌نامه آن سال ۱۳۴۱ هجری قمری است. حیاط اندرونی و بیرونی، اتاق آرامگاه، اتاق نظارت، حوض‌خانه و شاه‌نشین از بخش‌های عمارت انگورستان هستند. خانه امین التجار دو طبقه است و ۱۴ اتاق مزین به آینه‌کاری، نقاشی‌های بسیار زیبا و گچ‌بری دارد. در میان طبقه اول این بنا یک حوض با سه فواره به چشم می‌خورد که زیبایی فضا را دوچندان کرده است. در طبقه دوم نیز تالارهایی مزین به نقاشی و گچ‌بری دیده می‌شوند که در گذشته از آن‌ها برای پذیرایی از مهمانان استفاده می‌شده است. ایوان خانه امین التجار با ۶ ستون بلند به زیبایی تزیین‌شده در کنار پنجره‌ها و درب‌های مزین به خاتم‌ کاری و منبت‌کاری و شیشه‌های رنگی و ارسی‌ها هر فردی را میخکوب هنر و معماری ایرانی می‌کند. این اثر در آذرماه سال ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۲۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

خانه تاریخی دهدشتی اصفهان

• آثار ملی ایران
• آدرس: اصفهان، چهار باغ عباسی، دروازه دولت، خیابان مسجد باب الرحمه، بن‌بست دهدشتی (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۴۲۰۸۰۰۴ ۰۹۱۳
• قدمت: دوره قاجار
• ساعت کار: همه‌روزه ۱۱ تا ۲۳
• کاربری: کافه رستوران

_{منبع عکس: اینستاگرام کافه هوگو. عکاس: ناشناس}

خانه تاریخی دهدشتی اصفهان از خانه‌های تاریخی به‌جا مانده از عصر قاجار است. این بنا دارای دو محوطه بیرونی و درونی است. محوطه بیرونی آن را حیاطی سرسبز و بسیار بزرگ تشکیل می‌دهد و در محوطه داخلی می‌توان اتاق‌های پذیرایی را تماشا کرد. اتاق‌های خانه در پیرامون حیاط نیز با درب‌های چوبی به‌ یک‌دیگر متصل می‌شوند. شاه‌نشین در کنار تالاری بسیار بزرگ با اتاق‌های سه دری و دو ایوانچه در بخش شمالی، دو باب اتاق سه دری، یک اتاق پنج دری، ایوان ستون‌دار یک‌پارچه‌ و چند دالان در بخش غربی، حیاط خلوت، حوضخانه و مطبخ و پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگارنگ از جذابیت‌های خانه تاریخی دهدشتی اصفهان هستند. این بنا در اسفند ماه سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

خانه تاریخی دهدشتی اصفهان در حال حاضر به یک کافه رستوران (کافه هوگو) تبدیل شده است. کافه هوگو با منوی باکیفیت و متنوع از پرطرفدارترین رستوران‌های اصفهان به شمار می‌آید و هرروز گردشگران بسیاری برای تجربه مزه کردن یک غذای لذیذ در فضای باشکوه یک خانه تاریخی با حیاطی بزرگ و در کنار حوض باصفای آن به این رستوران می‌روند. در کافه هوگو می‌توانید انواع غذاهای سنتی ایرانی و اصفهانی مانند کشک‌ بادمجان و کاله جوش و همچنین نوشیدنی‌های گرم و سرد را سفارش دهید.

خانه تاریخی مشروطیت اصفهان

• آثار ملی ایران
• آدرس: اصفهان، بخش شرقی میدان نقش جهان، محله حسن آباد، خیابان نشاط، کوچه چهاردهم (کوچه مقصود بیک) 
• تلفن: ۳۲۲۱۲۵۶۶ ۰۳۱
• قدمت: دوره قاجار
• کاربری: موزه
• ساعت کار: شنبه تا چهارشنبه: هشت تا ۱۴ و ۱۶ تا ۲۰. پنجشنبه و جمعه: هشت تا ۱۴
• قیمت بلیط در سال ۱۴۰۰: بازدید از این موزه رایگان است

_{منبع عکس:  hameghlim.com. عکاس: ناشناس}

خانه مشروطیت از زیباترین خانه های تاریخی اصفهان است؛ بنایی با قدمتی از دوره قاجار که در ابتدای حکومت رضا شاه پهلوی، متعلق به فردی به نام محمد تقی رازی اصفهانی (از علماس سرشناس زمان خود و سرسلسله نجفی در اصفهان) و استاد شیخ فضل‌الله نوری بود. خانه مشروطیت در گذشته به‌عنوان مکانی برای برگزاری جلسات بین مشروطه‌خواهان، علما، روشنفکران، آزادی‌خواهان و رجال سیاسی و فرهنگی بختیاری و اصفهانی و مشورت و هم‌فکری مورد استفاده قرار می‌گرفت. این بنا از دو شاه‌نشین در جبهه شمالی و جنوبی، دو حیاط اندرونی و بیرونی و ۱۲ اتاق تشکیل می‌شود و با وجود انواع گچ‌بری‌ها، نقاشی‌های دیواری، پنجره و شیشه‌های رنگی و دیگر تزیینات زیبا گردشگران بسیاری را به‌سمت خود می‌کشاند.

در حال حاضر، خانه مشروطیت تبدیل به یکی از موزه های اصفهان شده است که می‌توانید در آن به تماشای عکس‌هایی از دوره مشروطه و ماکت‌های بسیار طبیعی بپردازید یا با خواندن مستندات به تفکرات مشروطه‌خواهان پی ببرید. بازدید از این موزه به افراد علاقه‌مند به هنر و معماری، تاریخ معاصر و علم سیاست توصیه می‌شود.

خانه تاریخی شیخ الاسلام اصفهان

• آثار ملی ایران
• آدرس: اصفهان، چهارراه تختی، ابتدای خیابان چهار باغ پایین، کوچه شیخ الاسلام (مشاهده روی نقشه)
• قدمت: دوره صفوی/قاجار
• کاربری: موزه نساجی

_{منبع عکس: باشگاه خبرنگاران حوان. عکاس: صادق بصیرت}

خانه تاریخی شیخ الاسلام محل سکونت محمدباقر سبزواری، شیخ الاسلام اصفهان و نوادگان او بوده است. در تاریخچه این بنا آمده است که شاه عباس دوم توسط علامه محسن فیض کاشانی از ملا محمد باقر سبزواری درخواست می‌کند که به اصفهان بیاید و شیخ‌الاسلام این شهر باشد. وی باغی سلطنتی با ۱۶۵۰ متر مربع مساحت در محله «سینه پایینی» در نزدیکی باغ همایون را به محقق سبزواری واگذار می‌کند و دستور ساخت عمارتی با زیر بنای۶۸۲ متر مربع به سبک چهل ستون را می‌دهد؛ عمارتی که محقق سبزواری و همسرش سرو قد خانم (یکی از دختران اشراف دربار صفوی) در آن ساکن می‌شوند. دیوان‌خانه (عمارت اصلی) این بنا، مرکز قضا و حکومت شرعی آن دوره مملکت و به‌خصوص پایتخت بود.

خانه تاریخی شیخ الاسلام از نوع خانه‌های دو ایوانی است که در ضلع شمالی آن می‌توان معماری دوره صفوی را تماشا کرد؛ البته باید بدانید که تزیینات بسیاری نیز در دوره قاجار به این خانه اضافه شده‌اند.

_{منبع عکس: باشگاه خبرنگاران حوان. عکاس: صادق بصیرت}

یک حوض نسبتا کوچک و دو باغچه به‌شکل هشت‌ضلعی در دو سوی آن در حیاطی بزرگ، شاه‌نشین (به‌صورت پنج دری یا ارسی)، راهروهای کناری، اتاق‌های سه دری، پشت بام و یک اتاق گوشواره جالب با سقف گنبدی و تزیینات نقش‌برجسته گچی برخی از بخش‌های خانه تاریخی شیخ الاسلام هستند. ایوان بزرگ و بلند این بنا با کاربندی‌های نفیس تزیینی از دوره صفوی، انواع تزیینات گره‌چینی در درب و پنجره‌ها، گچ‌بری و نقاشی‌های زیبای دوره معماری قاجاری در ضلع‌های طرفین و آینه‌کاری سقف، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. در حال حاضر بخشی از این خانه تاریخی عرصه عمومی و بخشی دیگر، عرصه خصوصی و در اختیار بازماندگان شیخ الاسلام است. در قسمت خصوصی خانه تنها بخش کوچکی از معماری صفوی حفظ شده و بقیه ساختمان دارای معماری دوره پهلوی دوم است. 

خانه تاریخی شیخ الاسلام پس از سال‌ها مرمت و بازسازی (حدود ۱۴ سال) توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در سال ۱۳۸۹ تبدیل به موزه نساجی یا «خانه نساجی اصفهان» شد. در حال حاضر، کارگاه‌های هنرهای سنتی (زری‌بافی، سفال‌گری و گره‌چینی) در این خانه تاریخی برگزار می‌شود و صنایع دستی مرتبط با نساجی سنتی و دست‌بافته‌های اصیل ایرانی شامل رشته‌هایی مانند گلابتون، زری‌بافی، ترمه‌بافی، رنگرزی سنتی، شعربافی، چادر شب‌بافی، عبابافی، ریسندگی، حلاجی و مخمل‌بافی در معرض نمایش هستند. خانه تاریخی شیخ‌الاسلام در شهریورماه سال ۱۳۵۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

خانه تاریخی وثیق انصاری اصفهان

• آثار ملی ایران
• آدرس: اصفهان، میدان کهنه، خیابان هارونیه، کوچه حمام مشیر
• قدمت: دوره قاجار
• امکان بازدید ندارد

_{منبع عکس: touristgah.com. عکاس: ناشناس}

خانه سرهنگ وثیق انصاری، بنایی سه طبقه با قدمتی از دوره قاجار است که در آذرماه ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۲۵۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. ورودی این خانه تاریخی در ضلع جنوب غربی آن قرار دارد؛ جایی که در گذشته یک هشتی و پس از هشتی، دالانی مخالف با جهت ورودی قرار داشت تا افراد غریبه نتوانند به‌صورت مستقیم به داخل فضاهای اندرونی خانه دید مستقیم داشته باشند. پس از عبور از دالان به حیاط زیبای خانه انصاری خواهید رسید.

خانه وثیق انصاری از یک تالار با دو گوشواره در دو طرف آن تشکیل شده است. سقف و دیوارهای مزین به مقرنس و طلاکاری، تالار صلیب شکل (شاه‌نشین) با ارسی‌های ظریف و کاغذدیواری در نمای شاه‌نشین از جمله جذابیت‌های این بنای تاریخی اصفهان هستند. مرتفع‌ترین بخش خانه، فضای پیرامونی حوضخانه ضلع شمال شرقی است که به سه طبقه می‌رسد و پنجره‌های طبقه آخر آن با خلق رقص نور، تصویر زیبای این خانه را تکمیل می‌کنند.

خانه تاریخی شهشهانی اصفهان

• آثار ملی ایران
• آدرس: اصفهان، محله شهشهان، کوچه صحه میرزا اسدالله خان، پلاک ۳۲ 
• قدمت: دوره قاجار
• امکان بازدید ندارد

_{منبع عکس: touristgah.com. عکاس: ناشناس}

خانه شهشهانی از خانه های تاریخی شهر اصفهان است که بر اساس کتیبه موجود در ضلع شمالی اتاق میانی، سال ساخت آن، ۱۲۷۶ قمری تخمین زده می‌شود. اطلاعات دقیقی درباره زمان و سازنده این بنا در دست نیست؛ با این حال گفته می‌شود که خانه شهشهانی توسط داروغه اصفهان (میرزا حسین آقانقلی) ساخته شده است. محله شهشهان در دوره قاجار به‌دلیل نزدیکی به نقاط مهم شهر، محل سکونت بزرگان و دولت مردان بود و از مناطق اشرافی اصفهان به شمار می‌آمد. 

طبق برخی اسناد تاریخی خانه شهشهانی جزو دارایی‌های میرزا اسدالله خان وزیر، پیشکار سلطان مسعود میرزا از شاهزادگان قاجاری، بوده است. بر طبق گفته‌های سگینه بیگم سینی ساز شهشهانی (دختر میرزا رضا)، میرزا حسین آقانقلی هیچ فرزندی نداشت و پس از سفر بی‌بازگشتش، اموال او توسط اقوامش به فروش رسیدند. پس از این اتفاق سگینه بیگم و همسرش محمد جواد بزاز، این خانه را می‌خرند و در آن ساکن می‌شوند.

خانه شهشهانی با ۳۰۰ متر مربع مساحت، دارای دو ورودی غربی و شرقی است و اتاق‌های مختلف آن دور حیاط قرار دارند. حیاط خانه دارای یک حوض و دو باغچه کوچک است و اتاق‌های آن (در ضلع شمالی بنا) شامل اتاق آینه‌کاری شده، اتاق طلاکاری شده و پنج دری می‌شوند. اتاق شاه‌نشین در ضلع شرقی خانه قرار گرفته است. زیرزمین، قهوه‌خانه، چاه آب، آب‌انبار و مطبخ (در ضلع غربی)، گوشواره‌ها، ایوان، بالاخانه (انبار چوب و زغال) و صندوق‌خانه (انبار سلاح‌های سرد و گرم و آذوقه) از دیگر بخش‌های خانه شهشهانی هستند. این بنا در مهرماه ۱۳۸۱ خورشیدی با شماره ۶۵۲۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

خانه تاریخی سرتیپ سدهی اصفهان

• آثار ملی ایران
• آدرس: استان اصفهان، خمینی شهر، محله لادره فروشان، بلوار توحید (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۳۶۷۵۶۱۵ ۰۳۱
• قدمت: دوره قاجار
• ساعت بازدید: هشت تا ۱۴ و ۱۶ تا ۱۷:۱۵

_{منبع عکس: ویکی پدیا. عکاس: ناشناس}

خانه‌ سرتیپ سدهی یکی دیگر از خانه های تاریخی اصفهان است که بر اساس کتیبه سردر ورودی آن، در سال‌های ۱۳۱۶ تا ۱۳۱۵ هجری قمری ساخته شده است. صاحب این خانه، سرتیپ محمد حسن خان امینی سدهی (فرمانده‌ ظل السلطان، پسر ناصرالدین شاه و حاکمِ وقت اصفهان)، بوده است؛ بنایی که در ۲۵ اسفند سال ۱۳۸۰ به‌عنوان یکی از آثار تاریخی ایران به ثبت ملی رسید. سرتیپ سردهی در دوره انقلاب مشروطیت، سال‌های جنگ جهانی اول و هرج‌ومرج و قحطی و بیماری، امنیت بخش وسیعی از اصفهان را تامین می‌کرد. وی چهار فرزند داشت که هر یک دارای خانه‌های تاریخی جداگانه در هم‌جوار دیوان‌خانه بودند.

خانه سرتیپ سدهی از بخش‌های مختلفی چون چند خانه، دیوان‌خانه، اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری، چایخانه، حسینیه، حوضخانه (مزین به نقاشی‌های فرنگی از جمله موتیف‌های اسلیمی، پل و پرندگان)، حمام، نارنجستان، برج مراقبت و میدان اسب‌دوانی تشکیل شده است و از مصالح به کار رفته در آن می‌توان به خشت و آجر اشاره کرد. سردر پوشیده از گچ و رسمی‌بندی، تزییناتی چون منبت‌کاری، گچ‌بری، آینه‌کاری و پنجره‌های گره‌چینی در قسمت‌های مختلف، خانه سرتیپ سدهی را تبدیل به بنایی ارزشمند و محبوب در میان گردشگران کرده‌اند.

خانه تاریخی مشیرالملک اصفهان

• آثار ملی ایران
• آدرس: اصفهان، خیابان هاتف، خیابان مشیر، ابتدای کوی هارونیه (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۲۲۲۳۲۳۰ ۰۳۱
• قدمت: دوره صفوی
• کاربری: موزه، کافه، نگارخانه، گالری، سالن کنفرانس
• ساعت بازدید: هشت تا ۱۷
• هزیه بازدید در سال ۱۴۰۰: ۱۵ هزار تومان

_{منبع عکس: akharinkhabar.ir. عکاس: علی علیرضایی}

خانه‌ مشیرالملک یکی از جاهای دیدنی اصفهان است که از خانه‌های اشرافی به‌جامانده از دوره صفویه به شمار می‌آید. خاندان مشیر انصاری، صاحبان این خانه از درباریان صفوی بودند که در زمان حکومت شاه عباس از شیراز به اصفهان مهاجرت کردند. تاثیرگذارترین چهره این خاندان میرزا حبیب‌الله مشیرالملک انصاری، متولد سال ۱۲۵۷ هجری قمری است که در سال ۱۲۸۸ حاکم اصفهان و در سال ۱۳۰۹ با قهوه قجری مسموم شد و به قتل رسید.

در سراسر خانه‌ مشیرالملک، تزیینات زیبا و متنوعی مانند نقاشی، گره‌چینی چوبی و نمای رنگین شیشه‌های ارسی، گچ‌بری و آینه‌کاری به چشم می‌خورند و در حیاط آن نیز یک حوض بزرگ صلیبی شکل و زیبا وجود دارد که زیبایی این بنا را دوچندان کرده است. خانه‌ مشیرالملک تاریخ پر فراز و نشیبی را تا به امروز تجربه کرده و از گذشته تا به امروز صاحبان بسیاری داشته است.

_{منبع سه عکس اول: locations.kadro.co، عکس چهارم: reiseniran.de عکاس: مهدی شاهدلی}

مهم‌ترین بخش خانه‌ مشیرالملک، این کاخ مجلل و باشکوه، تالار و شاه‌نشین آن است که بزرگ‌ترین و تاریخی‌ترین ارسی موجود در ایران (ارسی ۹ لنگه) را دارد و اتاق‌های سه‌ دری در طرفین آن دیده می‌شوند. این خانه تاریخی با لقب عمارت چرمی نیز شناخته می‌شود؛ زیرا نام یکی از مالکان آن، حاج حسن چرمی (یکی از تجار شهر اصفهان) بوده است. 

خانه مشیرالملک انصاری اصفهان (کافه مشیر اصفهان) در تاریخ  ۱۹ بهمن ۱۳۸۸ با شماره ۲۹۷۷۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. سر در بزرگ خانه‌ مشیرالملک به‌شکل یک قوس نیم‌دایره است و در گوشه شمال غربی بنا قرار دارد. سیستم ورودی خانه از هشتی و دالان‌هایی تشکیل می‌شود که هر یک افراد را به بخشی از خانه مانند فضای گوشه حیاط، اسطبل در شمال خانه یا سرایداری هدایت می‌کنند.

خانه‌ مشیرالملک در حال حاضر به‌عنوان یک موزه فعال است؛ موزه‌ای ارزشمند که در جهت حفظ و عرضه کلکسیون‌های اسلامی جهان، تلاش می‌کند. به‌علاوه، در کتابخانه این خانه بیش از ۱۸ هزار جلد کتاب موجود است. حوض‌خانه خانه مشیرالملک نیز امروزه به‌عنوان نگارخانه هنرمندان اسلامی ایرانی استفاده می‌شود و یک اتاق کنفرانس برای علوم دینی در جبهه شرقی بنا وجود دارد. در خانه مشیرالملک یک شربت‌سرا و کافه نیز احداث شده است که می‌توانید اصیل‌ترین و خوشمزه‌ترین دسرها و نوشیدنی‌های ایرانی مانند باقلوا، چای خوش‌عطر و انواع شربت‌های مخصوص را در آن نوش جان کنید.

خانه تاریخی سوکیاس اصفهان 

• آدرس: اصفهان، محله جلفا، کوچه تبریزی‌ها، دانشکده حفاظت و مرمت اصفهان (مشاهده روی نقشه)
• قدمت: دوره صفوی
• کاربری: داشنگاه هنر (دانشکده حفاظت و مرمت)
• امکان بازدید پس از هماهنگی با حراست مجموعه دانشگاه اصفهان و صدور اجازه

_{منبع عکس: visitiran.ir. عکاس: ناشناس}

خانه تاریخی سوکیاس یکی از جذاب‌ترین و دیدنی‌ترین خانه‌های تاریخی در محله جلفای اصفهان است که با تلفیقی از معماری اسلامی و مسیحی هر بازدیدکننده‌ای را شگفت‌زده خواهد کرد. نام این عمارت از سوکیاسیان، آخرین مالک آن، گرفته شده است. خانه تاریخی سوکیاس در دوره پهلوی متروکه شد؛ اما در سال ۱۳۵۲ فرح پهلوی آن را خرید و در اختیار دانشگاه فارابی قرار داد.

خانه سوکیاس در واقع مجموعه‌ای از دو خانه‌ است که با شماره یک و دو شناخته می‌شوند. خانه سوکیاس شماره یک، در میان دو خانه سوکیاس دو و خانه داوید قرار دارد و قدمت آن به دوره صفویه بازمی‌گردد؛ عمارتی دو طبقه با مساحتی در حدود ۳۱۰۰ متر مربع که در دو بخش شمالی و جنوبی واقع شده است.

خانه سوکیاس دو در کنار خانه سوکیاس دو و در محله تبریزی‌های اصفهان قرار دارد. دانشگاه هنر اصفهان، در سال ۱۳۷۶ این خانه را خریداری و مرمت کرد. یک سال پس از بازسازی، بخش جنوبی خانه جهت آموزش فضای آموزشی برای گروه مرمت مورد استفاده قرار گرفت. در حال حاضر، ضلع شمالی خانه به آزمایشگاه‌های تخصصی گروه مرمت (شیمی و متالوژی) تعلق دارد و در ضلع جنوبی آن، کارگاه‌های تخصصی مرمت مانند مرمت نقاشی، مرمت سفال، مرمت پارچه، مرمت عاج و استخوان، مرمت کاغذ و مرمت شیشه به چشم می‌خورند. از جمله فضاهای آموزشی این بنا می‌توان به بخش‌های آتلیه ترسیم فنی و آزمایشگاه مواد مصالح  و همچنین کارگاه‌های مرمت کاغذ، چرم، پارچه، نقاشی و فلز اشاره کرد.

_{منابع عکس‌ها: visitiran.ir. عکاس: ناشناس}

ورودی اصلی خانه سوکیاس با سردری زیبا و مزین به مقرنس‌کاری‌های ساده و چشم‌نواز از همان ابتدا شکوه این بنا را به رخ بیننده می‌کشد. معماری این خانه بسیار خاص است و در آن تزییناتی چون نقاشی‌های فرنگی و طلاکاری به چشم می‌خورند. در تالار مرکزی خانه سوکویاس، یک حوض سنگی هشت‌گوش وجود دارد که اطراف آن با رواق‌های دو طبقه و مزین به هنرمندی استادکاران اصفهانی و طرح‌های نقاشی مینیاتوری عصر صفوی، به سبک رضا عباسی پر شده است‌. به گفته آبراهام کورگیان، نقاش معروف ارمنی، خانه سوکیاس در سال ۱۶۵۵ (دوره حکومت شاه عباس صفوی) توسط مترجم سفیر انگستان بنا شده است و نقاشی‌های روی ایوان آن، متعلق به ملکه الیزابت هستند.

ایوان شمالی خانه سوکیاس با زیبایی نفسگیرش توسط سه پنجره ارسی از تالار وسط عمارت جدا شده است. در دو طرف ایوان نیز تصاویری از مسیحیان و همسرانشان دیده می‌شوند. حاشیه‌های نقاشی ایوان، تزیینات اسلیمی و ختایی دارند و اگر به سقف ایوان نگاه کنید، در زیبایی قاب‌بندی‌های چوبی و تخته‌کوبی‌های شطرنجی آن غرق خواهید شد. سقف تالار عمارت نیز با یک ترنج زیبا تزیین شده است و قسمت پایین آن با وجود رسم‌بندی و تقسیمات هندسی جلوه خاصی دارد.

مجموعه خان خوراسگان

• آدرس: شرق اصفهان، شهر خوراسگان، در دو طرف بزرگراه جی، خیابان اباذر، کوچه عطائی 
• قدمت: دوره صفوی
• امکان بازدید ندارد

_{منبع عکس: touristgah.com. عکاس: ناشناس}

مجموعه خان خوراسگان با  مساحتی معادل ۲۲ هزار متر مربع از قدیمی‌ترین خانه های تاریخی در شرق شهر اصفهان با قدمتی چند صدساله است. این عمارت در گذشته از چند باب خانه (حدود ۲۰ خانه)، یک باغ و بخش‌های دیگری همچون انبار، کارگاه قالی‌بافی، حویج خانه (محل نگهداری حبوبات)، اسطبل و گاورو تشکیل می‌شد. در حال حاضر تنها ۹ خانه از مجموعه خان خوراسگان سالم باقی مانده‌اند. این خانه صاحب شخصی دارد و به‌عنوان خانه مسکونی از آن استفاده می‌شود.

مجموعه شاه‌نشین و آینه خانه مهم‌ترین بخش‌های عمارت خان هستند که پس از ورود به آن‌ها با تماشای گچ‌بری، نقاشی‌های روغنی و درب‌های نفیس و مقرنس‌کاری شده، متوجه می‌شوید که این بنا به دوره صفویه تعلق دارد؛ البته باید بدانید که هسته اولیه این مجموعه منتسب به اواخر حکومت صفویان است و مجموعه خان خوراسگان به‌مرور زمان تکمیل شده و توسعه یافته است. باقر خان خوراسگانی، صاحب مجموعه عمارت خان بوده است و امروزه نقاشی و پرتره وی بر دیواره‌های خانه دیده می‌شود. عمارت خان شامل فضاهای اندرونی و بیرونی است و ورودی آن یک هشتی با کاربندی ساده دارد.

_{منبع عکس: touristgah.com. عکاس: ناشناس}

خانه حقیقی

• آثار ملی ایران
• آدرس: اصفهان، چهارراه تختی، چهارباغ پایین، محله قدیمی پشت بارو، کوچه پردیس( کوچه ۱۱ پیچ) 
• قدمت: دوره صفوی
• ساعت بازدید: همه‌روزه از صبح تا عصر

خانه‌ اخوان حقیقی یکی دیگر از خانه های بسیار قدیمی اصفهان با قدمتی از دوره صفویه است که در یکی از محله‌های قدیمی شهر به نام پشت بارو قرار دارد؛ محله‌ای که در گذشته بسیار آباد و پررونق بوده است. بیشتر عناصر معماری به‌کار رفته در این خانه معماری صفوی را به نمایش می‌گذارند و ویژگی‌های معماری قاجاری به‌ندرت در آن به چشم می‌‌خورند. همان طور که از نام این خانه مشخص است، مالک بنا فردی به نام اخوان حقیقی بوده است. این خانه در سال ۱۳۵۲ توسط دولت وقت خریداری و در اختیار وزارت فرهنگ و هنر آن زمان قرار گرفت و در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۳۵۳ با شماره ثبت ۹۹۲ به‌عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسید.

_{منبع عکس: isfahanvisit.com. عکاس: ناشناس}

خانه حقیقی از دو بخشِ اندرونی و بیرونی تشکیل می‌شود و یک حیاط نسبتا بزرگ با باغچه و یک حوض دارد که کف آن پس از بازسازی آجرفرش شده است. در قسمت شمالی این خانه می‌توانید اتاق شاه‌نشین را با یک پنجره ارسی بزرگ بسیار زیبا تماشا کنید؛ ارسی بزرگی که با تزییناتی چون نقاشی رسمی‌بندی و مقرنس‌کاری چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. از دیگر تزیینات بنا می‌توان به طلاکاری و گل و بوته‌های منقش اشاره کرد که شباهت‌های بسیاری به تزیینات دوره کریم‌خان در شیراز دارند. در بخش شرقی خانه حقیقی یک سالن دیگر به چشم می‌خورد که در گذشته مخصوص سکونت افراد خانه بوده است و در آن از مهمانان پذیرایی نمی‌کردند. در بخش غربی نیز اتاق‌ها و در اطراف آن‌ها راهروها قرار گرفته‌اند. 

خانه حقیقی در طول سال‌های جنگ بین ایران و عراق متحمل آسیب‌هایی شد؛ به همین دلیل بعدها استادان هنر و معماران آن را مرمت و بازسازی کردند. در حال حاضر پنجره‌های ارسی خانه حقیقی، جذاب‌ترین بخش این بنا و یکی از نمونه‌های نفیس مشبک‌کاری، هنر سنتی ایران، هستند.

خانه جناب

• آدرس: اصفهان، محله سینی پایینی، خیابان عبدالرزاق
• قدمت: دوره قاجار
• امکان بازدید ندارد

_{منبع عکس: touristgah.com. عکاس: ناشناس}

خانه جناب حدود ۲۰۰ سال قبل توسط محمدحسین میرزا (پدر سلطنت خانم از بانوان مهم دربار قاجار) در شهر اصفهان ساخته شد. جالب است بدانید در زمان احداث این بنا یکی از کوچه‌های آن محله به نام میر سید علی جناب، همسر سلطنت خانم، بود. این خانه در گذشته به‌صورت مجموعه‌ای متشکل از چند باب ساختمان مسکونی و چندین حیاط متصل به‌هم بود؛ اما متاسفانه در حال حاضر آن خانه‌های تاریخی تخریب شده و جای خود را به ساختمان‌های بازسازی شده، چند طبقه و مدرن داده‌اند. مالک خانه جناب، میر سید علی جناب، نوه سلطنت خانم، است؛ وی تا سال ۱۳۹۴ در یکی از همین خانه‌های قدیمی زندگی می‌کرد. بخشی از این خانه مانند ارسی و پادری محفوظ مانده؛ در حالی که دیگر بخش‌های عمارت بازسازی شده‌اند.

خانه دکتر اعلم

• آثار ملی ایران
• آدرس: اصفهان، خیابان عبدالرزاق، محله پشت بارو، بن‌بست زرگر (مشاهده روی نقشه)
• قدمت: دوره قاجار

خانه‌ دکتر اعلم یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی شهر اصفهان با قدمتی از دوره قاجار است و سبک معماری و تزیینات به‌کار رفته در آن نشان می‌دهند که این بنا از جمله خانه‌های اشرافی زمان خود بوده است. این خانه تاریخی که فرهنگ و هنر اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارد در مهرماه سال ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۵۲ به‌عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسید.

تمام نماهای خانه تاریخی اعلم مزین به گچ‌بری است و در ایوان‌های شمالی و جنوبی بنا، ستون‌های سنگی به چشم می‌خورند که همه با هنر حجاری تزیین شده‌اند. سایر بخش‌های خانه (سقف و دیوارها) نیز تزیینات آینه‌کاری، طلاکاری، گچ‌بری و نقاشی دارند. حیاط بزرگ خانه دکتر اعلم در چهار جبهه توسط بنا احاطه شده است. جبهه شمالی مرتفع‌تر و بارزتر از سایر قسمت‌های خانه است و شامل تالار شاه‌نشین در میانه و دو اتاق سه دری در طرفین می‌شود. سراسر این ضلع حیاط توسط یک ایوان ستون‌دار،  پوشانده شده است؛ ایوانی که نمای آن در مقابل تالار میانه این جبهه، ارتفاع بیشتری دارد و قوس نیم‌دایره‌ای بر فراز آن جلوه‌ای خاص به این قسمت از خانه بخشیده است.

_{منابع عکس‌ها: ۱safar.com. عکاس: ناشناس}

در وسط حیاط خانه دکتر اعلم یک حوض طویل قرار دارد و در دو طرف حوض، دو باغچه دیده می‌شوند که طراوت خاصی به این خانه تاریخی داده‌اند. تالار جبهه شمالی خانه اعلم به‌وسیله ارسی هفت دهنه مرتفع و وسیعی به ایوان مقابل خود گشوده می‌شود و توسط درب‌های منبت‌کاری شده با دو کفش‌کن با طرفین خود ارتباط دارد. اتاق‌های سه دری این جبهه، مانند تالار ارتفاعی معادل دو طبقه دارند و با سه در به ایوان مقابل خود باز می‌شوند؛ این اتاق‌ها همچنین در ارتفاع بالاتر دارای پنجره‌هایی به بیرون هستند. یک زیرزمین نیز در جبهه شمالی وجود دارد که با وجود یک حوض مرمری در میانه خود و نورگیرهایی چوبی، فضایی مطلوب و خنک برای استراحت ساکنان در روزهای گرم سال بوده است.

جبهه جنوبی خانه اعلم با یک ایوان ستون‌دار در مقابل یک تالار هفت دری با تزیینات خورشیدی‌ها و روزنه‌های چوبی گره‌سازی با شیشه‌های رنگارنگ در بالای خود (با کاربری سفره‌خانه) و جبهه های شرقی و غربی، مطبخ، درشکه خانه و اتاق‌های مخصوص خدمه و نگهبانان دیگر بخش‌های خانه اعلم را تشکیل می‌دهند.

اگر از خانه های تاریخی اصفهان دیدن کرده‌اید، تجربیات و نظرات خود را با ما و دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

_{منبع عکس کاور: aoapedia.ir. عکاس: ناشناس (خانه بخردی)}