بهترین مکان ها برای سنگ نوردی در ایران

سنگ‌نوردی یکی از رشته‌های ورزشی هیجان‌انگیز است که علاوه بر تعادل، انعطاف‌پذیری و آمادگی جسمانی ورزشکار، قدرت ذهنی، استقامت و سرعت عمل او را نیز به چالش می‌کشد. اگرچه ممکن است این ورزش در بهترین مکان ها برای سنگ نوردی در ایران در نگاه اول، ورزشی پرخطر به نظر برسد، با آموزش صحیح، رعایت نکات ایمنی و استفاده از تجهیزات مناسب می‌توان آن را ورزشی کاملا ایمن قلمداد کرد.

ورزشکاران رشته سنگنوردی روی دیواره‌های مصنوعی (در داخل سالن یا فضای باز) یا روی دیواره‌های طبیعی در محیط‌های کوهستانی صعود می‌کنند. در این مقاله به معرفی رشته سنگنوردی و برخی از معروف‌ترین دیواره‌های طبیعی ایران پرداخته‌ایم.

بهترین مکان ها برای سنگ نوردی در ایران:

• منطقه سنگ‌نوردی ازگی
• منطقه سنگ‌نوردی برغان
• منطقه سنگ‌نوردی بند یخچال
• منطقه سنگ‌نوردی کشار
• منطقه سنگ‌نوردی ورده
• دیواره بیستون
• دیواره علم‌کوه
• دیواره پل خواب

منطقه سنگ‌نوردی ازگی

• آدرس: استان البرز، بزرگراه شهید خرازی، روستای وردیج (مشاهده روی نقشه) 
• درجه سختی: مبتدی تا پیشرفته
• حداکثر ارتفاع: ۴۰ متر
• بهترین زمان صعود: تمام فصول سال

_{منبع عکس: رامین غفوری}

دیواره ازگی در مرز استان‌های تهران و البرز، در حریم روستای وردیج واقع شده است و برای رسیدن به آن، نیازی به پیاده روی ندارید. جنس سنگ این منطقه آهکی و ریزشی است؛ از این‌رو، باید در هنگام صعود از کلاه ایمنی مخصوص سنگنوردی استفاده کنید. منطقه سنگنوردی ازگی با ۲,۱۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا، دارای ۲۸ مسیر سنگنوردی است که کوتاه‌ترین آن ۱۵ متر و بلند‌ترین آن ۴۰ متر طول دارد و به جهت ابزار‌گذاری و صعود سرطناب مناسب است. درجه سختی مسیر‌ها از ۵/۹  تا ۵/۱۲c (مبتدی تا پیشرفته) است.

منطقه سنگ‌نوردی ازگی برای تمرین در تمام فصول مناسب است؛ زیرا دیواره آن، همواره آقتاب‌گیر است؛ تنها باید بهترین ساعت روز را با توجه به وضعیت جوی هوا انتخاب کنید. به‌دلیل ریزشی بودن سنگ‌های آهکی دیواره،‌ امکان شب‌مانی و اقامت در منطقه وجود ندارد.

منطقه سنگ‌نوردی برغان

• آدرس: استان البرز، روستای برغان (مشاهده روی نقشه)
• درجه سختی: مبتدی تا پیشرفته
• حداکثر ارتفاع: ۴۰ متر
• بهترین زمان صعود: بهار و تابستان

_{منبع عکس: yavaranekooh.blogfa.com}

روستای برغان در استان البرز، در نزدیکی شهر کرج قرار دارد. این روستا از غار منطقه سنگ‌نوردی برغان ۶ کیلومتر (۱۰ دقیقه با خودرو) فاصله دارد. دیواره این غار که از جنس آهک است، شیبی تند و ۲۰ مسیر دارد که برای صعود سرطناب و ابزار‌گذاری مناسب است. درجه سختی مسیر‌ها از ۵/۹ تا ۵/۱۲b (مبتدی تا حرفه‌ای) متغیر است و بلندترین مسیر ۴۰ متر طول و کوتاه‌ترین مسیر ۹ متر طول دارد. منطقه سنگنوردی برغان در ارتفاع ۱,۹۰۰ متری از سطح دریا، در مجاورت جاده قرار گرفته است؛ در نتیجه پارکینگ و امکان اقامت ندارد. بهترین زمان برای تمرین در این منطقه بهار و تابستان است؛ اما توجه داشته باشید که بعضی از مسیر‌ها به‌دلیل مهاجرت پرستو‌ها تا اواخر فصل بهار قابل‌صعود نیستند.

منطقه سنگ‌نوردی بند یخچال

• آدرس: استان تهران، دربند، مسیر کوهپیمایی به توچال (مشاهده روی نقشه)
• درجه سختی: متوسط تا پیشرفته
• حداکثر ارتفاع: ۱۵۰ متر
• بهترین زمان صعود: بهار، تابستان و پاییز

_{منبع عکس: mojekooh.com}

منطقه سنگ‌نوردی بند یخچال در استان تهران و در سه کیلومتری شمال شهر تهران قرار دارد. برای رسیدن به این منطقه باید یک ساعت و ۳۰ دقیقه ازمیدان سربند کوه‌پیمایی کرد. سنگ‌های منطقه از جنس سخت آذری بیرونی هستند. بند یخچال ۱۸ مسیر دارد که برای بولدرینگ مناسب هستند و درجه سختی آن‌ها از ۶c تا ۸b (متوسط تا پیشرفته) متغیر است. این منطقه با ۲,۲۰۰ متر از سطح دریا، امکان کمپ کردن دارد.

منطقه سنگ‌نوردی کشار

• آدرس: شهر تهران، جاده سولقان، روستای کشار (مشاهده روی نقشه)
• درجه سختی: متوسط تا پیشرفته
• حداکثر ارتفاع: -
• بهترین زمان صعود: بهار و پاییز

_{منبع عکس: iranrocktrip.com}

منطقه سنگنوردی کشار در نزدیکی روستای کشار، در ارتفاعات شمال غرب شهر تهران قرار دارد. برای رسیدن به منطقه بعد از پیاده شدن از خودرو نیاز به ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پیاده‌روی است. سنگ‌های آهکی فراوانی در این منطقه سنگ‌نورردی قرار دارد و همین باعث شده است تا بیش از ۵۰ مسیر بولدرینگ برای تمرین وجود داشته باشد. درجه سختی مسیر‌ها از ۶a تا ۸b+ (متوسط تا حرفه‌ای) است. روستای کشار ۱,۸۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. بهترین زمان برای تمرین در این منطقه سنگ‌نوردی بهار و پاییز است و بهتر است در تابستان، به‌دلیل شدت گرما از تمرین در حوالی ظهر بپرهیزید. امکان برپایی کمپ در منطقه سنگ‌نوردی کشار وجود دارد؛ اما ماشین خود را باید کنار جاده پارک کنید.

منطقه سنگ‌نوردی ورده

• آدرس: استان مرکزی، ۴۰ کیلومتری شمال شهر ساوه، روستای ورده (مشاهده روی نقشه)
• درجه سختی: مبتدی تا پیشرفته
• حداکثر ارتفاع: ۳۰ متر
• بهترین زمان صعود: بهار، تابستان و پاییز

در حاشیه روستای ورده در استان مرکزی، منطقه سنگ‌نوردی ورده قرار دارد. برای رسیدن به آن نیازی به پیاده‌روی نیست. این منطقه ۱۳ مسیر دارد، که طول بلندترین مسیر ۳۰ متر و کوتاه‌ترین ۱۴ متر است. مسیر‌ها با درجه سختی از ۵/۹ تا ۵/۱۴a (مبتدی تا حرفه‌ای)، برای صعود سرطناب و ابزار‌گذاری مناسب هستند. منطقه سنگ‌نوردی ورده ۱,۶۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و امکان پارک خودرو و کمپینگ در مجاور دیواره فراهم است

دیواره بیستون

• آدرس: استان کرمانشاه، شهر بیستون (مشاهده روی نقشه) 
• درجه سختی: متوسط تا پیشرفته
• حداکثر ارتفاع: ۱,۲۰۰ متر
• بهترین زمان صعود: فصل بهار، اواخر تابستان و اوایل پاییز

_{منبع عکس: msfi.ir}

کوه بیستون یکی از کوه‌های تاریخی ایران است؛ که وقایع‌نگران، شعرا و نویسندگان با نام بردن از آن در آثارشان، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ به این کوه داده‌اند. شمال غربی این کوه با کوهستان پرآو هم‌مرز است. ارتفاع کوه بیستون از سطح دریا ۲,۷۸۰ متر و ازتفاع دیواره بیستون در جبهه جنوبی این کوه، ۱,۳۰۰ متر است که به‌شکل یک قوس نیم‌دایره‌ای دیده می‌شود. این دیواره با هفت کیلومتر عرض، بزرگ‌ترین دیواره ایران و پنجمین دیواره بزرگ جهان است.

دیواره بیستون چهار جان‌پناه دارد. در نتیجه زحمات سنگنوردان در طی چند دهه اخیر حدود ۷۰ مسیر روی این دیواره تا قله یا تا روی خط‌الراس آن گشایش شده است.  این دیواره دارای سه قسمت است، که هر قسمت مثل پله‌ای عظیم به نظر می‌رسد. از مسیر‌های مختلف دیواره بیستون می‌توان «یال سخت»، «نگین»، «کام اژدها» و «هری رست» را نام برد. دیواره این کوه آهکی است. به همین دلیل توصیه می‌شود که به‌دلیل احتمال ریزش، در زیر دیواره کمپ نکنید. 

دیواره علم‌کوه

• آدرس: استان مازندران، شهرستان کلاردشت، منطقه تخت سلیمان (مشاهده روی نقشه)
• درجه سختی: پیشرفته
• حداکثر ارتفاع: ۴۵۰ متر
• بهترین زمان صعود: تابستان

_{منبع عکس: summitpost.org}

علم کوه دومین قله بلند ایران است که به‌دلیل دیواره‌‌ای در جبهه شمالی خود، شهرت جهانی دارد. این کوه در ناحیه تخت سلیمان قرار دارد؛ منطقه‌ای که تعداد زیادی از ‌کوه‌های بالای ۴,۰۰۰ متر رشته‌کوه البرز را در خود جای داده است. دشواری صعود به دیواره علم‌کوه سبب شده تا همگان آن را به‌عنوان «K2» یا هیمالیای ایران بشناسند. این عناوین برای سنگ‌نوردان تازه‌کار و کم‌تجربه هشداری است؛ تا قبل از اینکه آمادگی لازم به جهت صعود این دیواره را کسب نکرده‌اند، خیال آن را از سرشان بیرون کنند. همچنین باید توجه داشت که معیار سنجش سختی مسیر‌ کوه‌های مرتفعی، مانند علم‌کوه فقط سختی مسیر و طول مسیر نیست؛ بلکه عامل ارتفاع از سطح دریا را نیز باید مد نظر داشت.

دیواره علم‌کوه جایی برای تمرین نیست؛ بلکه مکانی، جهت به چالش کشیدن سنگنوردان حقیقی است. نزدیک‌ترین شهر‌ به این دیواره، کلاردشت است که در ۲۰ کیلومتری آن قرار دارد.

_{منبع عکس: golvani.ir}

سنگ دیواره علم‌کوه از جنس آذرین متخلخل است. نخستین افرادی که متوجه این ناهمواری ارزشمند از جهت ارزش ورزش کوهنوردی شدند، افرادی آلمانی و فرانسوی بودند و این مسئله از نام برخی از مسیر‌های گشایش شده مشخص است. این کوه همواره مورد توجه بسیاری از افراد چه در داخل و چه در خارج از کشور بوده است. دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ اوج فعالیت و ثبت رکورد دیواره‌نوردان و سنگ‌نوردان روی دیواره علم‌کوه بود. از مشهورترین مسیر‌های این دیواره می‌توان مسیر‌های «روست علایی»، همدانی‌ها، کریستال فال، کرمانشاهی‌ها و «لهستان۵۸» را نام برد.

دیواره پل خواب

• آدرس: استان البرز، شهر کرج، کیلومتر ۳۵ جاده چالوس (مشاهده روی نقشه)
• درجه سختی: مبتدی تا پیشرفته
• حداکثر ارتفاع: ۱۵۰ متر
• بهترین زمان صعود: بهار و تابستان

_{منبع عکس: mehrgol.com}

دیواره پل خواب در نزدیکی روستایی با همین نام، در جاده چالوس و در ۳۵ کیلومتری کرج قرار دارد. ارتفاع این دیواره از سطح دریا ۲,۳۵۰ متر است. چندین مسیر از ۲۰ تا ۱۵۰ متر روی دیواره پل‌خواب با درجه سختی‌های متفاوت گشایش شده است که می‌توان از بین آن‌ها به پرستو‌ها، کرجی‌ها، شقایق (۵/۱۲)، داوودی، ایران و شیرین (۵/۱۰d) اشاره کرد. مدت زمان صعود با توجه به مسیر، از سه ساعت تا یک روز کامل متفاوت است. به‌دلیل تنوع مسیر‌ها، سنگ‌نوردان از همه سطوح برای تمرین به این منطقه می‌آیند. همچنین افرادی که قصد صعود به دیواره علم کوه را دارند، برای تمرین و کسب آمادگی به این مکان مراجعه می‌کنند.

برای رسیدن به پای دیواره پل خواب، پس از اینکه ماشین خود را در کنار جاده کرج چالوس پارک کردید، باید حدود ۱۵ دقیقه پیاده روی کنید. امکان کمپ کردن در پای دیواره وجود دارد. چندین ویلای اجاره‌ای، رستوران و مغازه در کنار جاده و در نزدیکی پل خواب موجود است. 

درباره سنگ‌نوردی

_{منبع عکس: i.imgur.com}

سنگ‌نوردی ورزشی هیجان‌انگیز و مهیج است. این ورزش دیرزمانی زیر سایه ورزش کوهنوردی قرار داشت و به‌عنوان یک شاخه‌ جداگانه به آن توجه نمی‌شد. این کشور‌های غربی بودند که به‌تدریج و نخستین بار آن‌گونه که شایسته سنگ‌نوردی بود به آن پرداختند. سنگ‌نوردی در تعریفی خلاصه یعنی پیمایشی که انسان در آن برای حفظ تعادل خود، مجبور است از دستانش هم استفاده کند. مهم‌ترین مسئله برای سنگ‌نورد انگیزه و علاقه او به این رشته است که محرک تمرین و پشتکار شخص می‌شود.

صعودها در سنگنوردی به دو دسته «صعود طبیعی» و «صعود مصنوعی» تفکیک می‌شوند. در صعود طبیعی ورزشکار با استفاده از عوارض روی دیواره (طبیعی یا مصنوعی) انتقال وزن را انجام داده و در عرض یا ارتفاع حرکت می‌کند؛ در مقابل، صعود مصنوعی به روشی گفته می‌شود که در‌آن ورزشکار با استفاده از ابزارهای ساخته دست بشر مانند طناب، پله رکاب، کارابین و... به فعالیت می‌پردازد. باید در نظر داشت که این ابزارها در صعود طبیعی نیز با کاربری ایجاد حمایت مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما اصل جابه‌جایی و انتقال وزن از طریق عوارض روی دیواره (و نه ابزارها) انجام می‌شود؛ حال آنکه در صعود مصنوعی، تمام وزن ورزشکار به این ابزار متکی است و انجام فعالیت بدون ابزارها ممکن نیست.

رشته‌های سنگنوردی

_{منبع عکس: sahhamniuz.blogspot.com}

سنگنوردی دارای سه زیر رشته «سرطناب»، «بولدرینگ» و «سرعت» است و می‌توان در داخل سالن (روی دیواره‌های مصنوعی) یا در فضای باز (روی دیواره‌های طبیعی یا مصنوعی) به آن پرداخت.

سرطناب (Lead)

سرطناب شناخته‌شده‌ترین رشته سنگنوردی داخل سالن است که طی آن سنگ‌نورد به رسیدن به هریک از حمایت‌های میانی (اسلینگ) طناب حمایت خود را به دیواره متصل می‌کند.

بولدرینگ (Bouldering)

در رشته بولدرینگ (یا سنگنوردی کوتاه) ازتفاع گرفتن در صعود مطرح نیست و سنگ‌نوردی روی صخره‌های کوتاه در طبیعت یا به‌صورت عرضی روی دیواره‌های داخل سالن با شیب‌های متفاوت انجام می‌شود و فرد در آن از هیچ طناب و ابزاری برای حمایت استفاده نمی‌کند؛ بلکه برای برقراری ایمنی فقط از تشک مخصوص سنگنوردی (Boulderpad) استفاده می‌شود که قابلیت ضربه‌گیری لازم را با توجه به ارتفاع دارد.

سرعت (Speed)

همان طور که از نام این رشته پیدا است، هدف در این رشته، سریع‌ترین زمان ممکن برای رسیدن به نقطه‌ای مشخص در بالای دیواره است. سنگنوردان در این رشته به‌صورت «حمایت از بالا» به رقابت می‌پردازند.

سطوح سنگ‌نوردی

_{منبع عکس: mojekooh.com}

اندازه‌گیری درجه سختی یک مسیر سنگ‌نوردی کار ساده و دقیقی نیست. اگرچه این کار توسط باتجربه‌ترین و حرفه‌ای‌ترین افراد انجام می‌شود، دارای خطا است. ورزشکاران سنگ‌نورد معمولا با توجه به موقعیت جغرافیایی، از دو روش «دهدهی یوسمیتی» (YDS) و روش فرانسوی (French) استفاده می‌کنند. درجه سختی مسیرهای بولدرینگ نیز دارای شیوه‌ای جداگانه است.

روش دهدهی یوسمیتی یا YDS

روش «YDS» مخفف «Yosemite Decimal System» است که بیشتر در کشور‌های انگلیسی زبان رواج دارد و از واحد‌های اندازه‌گیری «یارد» و «فوت» در آن استفاده می‌شود. در این سیستم هر درجه از سه‌بخش تشکیل شده است؛ برای مثال، در درجه ۵.۱۲a عدد پنج نمایانگر این است که مسیر درجه‌بندی شده، یک مسیر سنگ‌نوردی است؛ عدد ۱۲ مقدار سختی مسیر را نشان می‌دهد که از  و از عدد دو تا ۱۵ متغیر است. حروف انگلیسی از a تا c نیز نشان‌دهنده دقت درجه‌بندی محسوب می‌شوند.

روش فرانسوی یا French

از روش فرانسوی در کشور‌های مختلف، به غیر از آمریکا استفاده گسترده‌ای می‌شود. درجات این روش نیز به مانند روش یوسمیتی دارای سه قسمت است. برای مثال در درجه +۷a، عدد هفت نمایانگر درجه سختی از یک تا ۹ است؛ حرف a و علامت «+» برای افزایش دقت ایجاد شده‌اند تا سختی مسیر را تا حد ممکن نسبت به مسیر‌های مشابه مشخص کند.

درجه سختی بولدر

درجه سختی بولدرینگ با سیستم «V» از اعداد ۰ تا ۱۷ سنجیده می‌شود. روش دیگر درجه بندی بولدرینگ، سیستم «فونتن‌بلو» (Fontainebleau) است که شباهت زیادی به روش فرانسوی دارد.

تجهیزات مورد نیاز برای سنگ‌نوردی

سنگ‌نوردی حرفه‌ای، بدون تجهیزات ایمنی و کمکی امری ناممکن است. تجهیزات مورد نیاز این رشته با توجه به سطح ورزشکار از مبتدی تا پیشرفته، درجه سختی مسیر و رشته سنگنوردی متفاوت است. در ادامه برخی از تجهیزات اولییه و اساسی مورد نیاز افراد یا تیم‌ها را معرفی کرده‌ایم.

کفش سنگ‌نوردی

_{منبع عکس: outdoorgearlab.com}

کفش مخصوص سنگ‌نوردی اولین و واجب‌ترین ابزار برای یک سنگنورد است. طراحی این کفش‌ها پای سنگنورد را در حالت خاصی قرار می‌دهد که اتکا روی کوچک‌ترین گیره‌های طبیعی یا مصنوعی برای او فراهم می‌شود؛ همچنین جنس این کفش‌ها علاوه بر مقاومت در برابر خراشیدگی و تماس با سطوح سخت، با فراهم کردن اصطکاک کافی بین پای ورزشکار و نقطه اتکا احتمال سرخوردن را کاهش می‌دهد.

پودر و کیسه‌ی پودر

پودر سنگنوردی معمولا از منیزیم مایع یا پودر منیزیم تشکیل شده است و با جذب آب روی پوست که حاصل از تعریق یا خیسی برخی محیط‌های طبیعی است، احتمال سرخوردن دست را کاهش می‌دهد و کمک می‌کند سنگنوردان راحت‌تر گیره‌ها را بگیرند.

کلاه‌ایمنی

یکی از تجهیزات بسیار مهم سنگ‌نوردی، کلاه ایمنی است که هنگام سقوط شخص مانع از برخورد سر او با دیواره می‌شود و در صورت ریزش دیواره نیز از جان او محافظت می‌کند.

طناب‌

طناب کوهنوردی با توجه به جنس، بافت، میزان ارتجاع، طول و مقاومت انواع مختلفی دارد که در رشته‌های مختلف کوهنوردی، سنگنوردی، دره‌نوردی، غارپیمایی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. طناب یکی از ابزارهای اساسی برای تمام تیم‌های سنگنوردی است و در ایمنی افراد نقش حیاتی دارد.

هارنس

هارنس یا صندلی وسیله‌ای است که سنگنورد با پوشیدن آن می‌تواند طناب حمایت را به خود متصل و سایز تجهیزات مانند کیسه پودر، کارابین و... را با خود حمل کند. هارنس انواع مختلفی دارد که با توجه به نیاز ورزشکار و کاربری آن، دارای ویژگی‌های مختلفی است.

کارابین

کارابین یکی از معروف‌ترین ابزار‌ سنگنوردی است و اساسی‌ترین نوع اتصال در این رشته به شمار می‌رود. از کارابین برای اتصال طناب به کارگاه‌های درون مسیر استفاده می‌شود و اتصال درست آن نقش اساسی در حفظ ایمنی ورزشکاران دارد. کارابین‌ها انواع مختلفی دارند که کارابین ساده، کارابین پیچ و کارابین HMS از شناخته‌شده ترین آن‌ها هستند.

_{منبع عکس: caiseregno.it}

چنانچه تجربه صعود از دیواره‌های مصنوعی یا طبیعی را داشته‌اید، از علاقه‌مندان به سنگنوردی هستید یا اطلاعاتی در خصوص این رشته چالش‌برانگیز دارید، نظرات خود را با ما و کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

_{منبع عکس کاور: blogpost.com}