سفرنامه تصویری آبشار ایگواسو

آبشار «ایگواسو» (‌Iguazo) در مرز آرژانتین و برزیل، یکی از شگفتی‌های کره زمین محسوب می‌شود که عکاسی از آن، همواره چالش‌برانگیز و دشوار بوده است. کجارو سفرنامه‌ای را از زبان یکی از عکاسان وب‌سایت «Airpano» بنام «استانیسلاو سدوف» (Stanislav Sedov) و «دیمیتری مویسنکو» (دیما) (Dmitriy Moiseenko) بازگو می‌کند که برای ماموریت عکاسی، به این نقطه از کره زمین عزیمت کرده‌اند. با ما همراه باشید تا از سرگذشت این سفر خاطره‌انگیز و البته دشوار و همچنین تصاویر دیدنی آبشار ایگواسو لذت ببرید.

اولین‌بار در ژانویه ۲۰۰۸ بود که ما به آبشار ایگواسو در مرز آرژانتین و برزیل سفر کردیم. در آن زمان، به‌دلیل محدودیت‌های محلی، تنها توانستیم از دو زاویه مشخص با هلیکوپتر از آبشار تصویربرداری کنیم. آن سال، تنها شرکت هوایی «هلیسول» مجوز فعالیت در منطقه را داشت که در خاک برزیل واقع شده بود. متاسفانه، مسئولان پارک ملی ایگواسو در برزیل برای ارائه مجوز به‌منظور بازکردن درهای هلیکوپتر و عکس‌برداری، ۲۰,۰۰۰ دلار آمریکا طلب کردند که مشخصا ما چنین پولی نداشتیم. به همین دلیل، با مشقت فراوان، از پنجره کوچک کابین مسافران، به عکس‌برداری پرداختیم. علاوه بر این، پرواز در ارتفاع کمتر از ۵۰۰ متر به‌دلیل احتمال آسیب به طبیعت ممنوع بود؛ همچنین اجازه عبور از مرز آرژانتین نیز که در میانه‌های رودخانه بود به ما داده نمی‌شد. همه این موارد، دست به دست هم داد تا ما از زیباترین مناظر ایگواسو دور بمانیم.

طی چند روز بعد، مجددا تلاش کردیم تا از آبشار دیدن کنیم؛ اما به‌دلیل مجهز نبودن کابین مسافران هلیکوپتر به بی‌سیم، مجبور شدیم تا پرواز را کنسل کنیم؛ چراکه ارتباط عکاس و خلبان هنگام پرواز، امری ضروری است. پس از لغو پرواز، مدیریت شرکت هوانوردی که خانم مسنی بود، به من قول داد تا ۵۰۰ دلار باقی‌مانده از قراردادمان را به‌عنوان ودیعه نزد خود نگه دارد؛ اما سال بعد که دوباره به ایگواسو سفر کردم، قول خود را فراموش کرده بود!

مسلما یک هلیکوپتر غول‌پیکر برای عکس برداری از آبشار ایگواسو، خصوصا بخش آرژانتینی آن، مناسب نبود. از این‌رو، هلیکوپتر کنترل از راه دور خود را به این منطقه آوردیم. اکنون، تصاویر ۳۶۰ درجه و پانورامای بسیاری از آبشار ایگواسو در دست داریم که شگفتی‌های این منطقه را برای شما نمایان می‌کند. نمونه‌ای از این تصاویر بی‌نظیر، تحت عنوان تور مجازی در آغازه این مطلب قرار داده شده است. این تصاویر، شامل مجموعه‌ای از عکس‌های سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ می‌شود. در ادامه، ماجرای سفر چندروزه گروه تصویربرداری‌مان را برای شما بازگو می‌کنم تا شما نیز با سختی‌های شیرین حرفه عکاسی آشنا شوید.

_{فصل کم بارش در منطقه ایگواسو}

من و همکارم دیما، در حالی که امیدوار بودیم که گرفتار فصل کم‌بارش آمریکای لاتین نشده باشیم، به این قاره پهناور سفر کردیم؛ چراکه در فصل‌های کم‌بارش، ایگواسو نیز از آن جلوه رویایی خود باز می‌ماند. ماموریت ما، عکاسی از یکی از بزرگ‌ترین آبشارهای کره زمین بود‌. با وجود اینکه دیما سفر ما را به‌خوبی برنامه‌ریزی کرده بود، هیچ‌کداممان تصور نمی‌کردیم که این ماموریت به سخت‌ترین و پرتنش‌ترین ماموریت عمرمان بدل شود. در این بین، توجه شما را به چند ایمیلی که به‌عنوان گزارش ماموریت ارسال کرده‌ایم نیز جلب می‌کنم:

۱۸ ژوئن ۲۰۱۲

من به ایگواسو رسیدم. بی‌وقفه باران می‌بارد. امروز کمی از تراکم ابرها کم شد؛ اما هیچ اثری از خورشید نیست! من ۱۰ سال است که سفر می‌کنم و هرگز آبشاری به این خروشانی ندیده‌ام. شاید در هر ثانیه، قریب به سه میلیون لیتر آب از آبشار پایین می‌ریزد. آب آبشار بی‌اندازه سرد است؛ مثل یک جریان جاودانه واقعی! در حال بررسی هستیم که چگونه از آبشار عکس بگیریم. چند ایده داریم؛ اما بچه‌ها واقعا نگران تجهیزاتشان هستند. لطفا ما را از نقشه‌های هواشناسی مطلع کنید. زمان زیادی را بدون آفتاب گذرانده‌ایم!

_{فصل پر بارش در منطقه ایگواسو}

۱۹ ژوئن ۲۰۱۲

از دیشب، باران سر بند آمدن ندارد! به قسمت زیرین آبشار رفتیم؛ عکس‌برداری از آنجا غیرممکن بود. فقط چند ثانیه آنجا بودم و کاملا خیس شدم. متاسفانه، فکر می‌کنم که باید آن نقطه را از لیست مکان‌های خود برای عکس‌برداری حذف کنیم؛ چراکه تماما غبارآلود است؛ غباری که از ذرات ریز آب به‌وجود می‌آید! حتی فکرش را هم نمی‌کنید که جریان آب تا چه اندازه می‌تواند شدید باشد!

۲۰ ژوئن ۲۰۱۲

هنوز باران می‌بارد؛ اما توانستیم چندباری پرتوی خورشید را هم ببینیم. کمی صبر کردیم تا بتوانیم به سکویی برای که عکس‌برداری در نظر داشتیم نزدیک شویم؛ اما جریان آب حتی از روز قبل هم شدیدتر بود. همه ما دلواپسیم؛ چراکه عملا داریم هلی‌کوپتر کنترلی را در غبار متراکمی از آب پرواز می‌دهیم! خوش‌شانسیم که تجهیزاتمان هنوز هم کار می‌کند! فقط ۱۵ دقیقه فرصت داشتیم تا عکس‌برداری کنیم که باران دوباره شدت گرفت و مجبور شدیم که وسایل خود را جمع کنیم.

شب بیستم ژوئن اتفاقی بامزه‌ رخ داد. هنگامی که منتظر طلوع آفتاب بودیم، تصمیم گرفتیم که میان‌وعده‌ای بخوریم. دیما چند بسته کلوچه و یک بطری نوشیدنی را که از کافه‌های محلی تهیه کرده بود، روی میز گذشت. برای لحظه‌ای، چیزی با سرعت نور از مقابل ما گذشت و در یک چشم به هم زدن، تمام کلوچه‌های روی میز ناپدید شد. البته ما توانستیم دُم دزد کوچک را که در لابه‌لای شاخه درختان پیچ‌وتاب می‌خورد ببینیم. پیش‌تر این پرندگان موذی و بازیگوش، به‌خصوص هنگامی که جلوی دوربین ظاهر می‌شوند، در نظرم خپل و کند جلوه می‌کردند! فردای آن روز به‌سمت دیگری از آبشار ایگواسو که در کشور آرژانتین واقع شده بود رفتیم. فرصتی برای رسیدن به «گلوگاه شیطان» وجود داشت!

۲۲ ژوئن ۲۰۱۲

بالاخره موفق شدیم!

این چالش‌برانگیزترین ماموریت عکاسی، چه به‌لحاظ روحی و چه به‌لحاظ جسمانی، در تمام دوران حرفه‌ای من بود. در طول سفر پنج‌روزه، تنها امروز بود که آب‌وهوا با ما سر سازگاری داشت.

ما تمام ترفندهای باستانی را برای بهبود آب‌وهوا به کار گرفتیم! سکه‌ای به داخل آب انداختیم، کارت‌های بازی‌مان را در پیشگاه مادر طبیعت قربانی کردیم و از این دست کارها! دیما حتی یک قربانی شخصی هم داشت و سیگار کشیدن را ترک کرد (البته فقط تا پایان سفر).

نمی‌دانم در نهایت کدام‌یک از این ترفندها و قربانی‌ها جواب داد و چه کسی دعای ما را شنید؛ اما امروز خورشید، حداقل برای چند ساعت چهره گشود؛ هرچند ما باز هم برای تصویربرداری دقیق از هرآنچه که می‌خواستیم، زمان کافی نداشتیم.

شب‌هنگام و در زمان بازبینی تصاویری که گرفته بودیم، پدیده‌ای عجیب نظرم را به خود جلب کرد و آن، رنگین‌کمانی وارونه بود! رنگین‌کمان‌ها از زاویه پایین‌دست طبیعی به‌نظر می‌رسیدند؛ اما از زاویه بالادست و از لنز دوربین هلیکوپتر، قوس آن‌ها به طرف پایین بود. اکنون که گزارش می‌دهم، دوباره باران می‌بارد؛ فردا به خانه برگردیم!

نمای رنگین‌کمان از بالا و قوس برعکس آن

۲۳ ژوئن ۲۰۱۲

نیمه شب است و بالاخره از پایتخت برزیل می‌نویسم. ظاهرا آبشار ایگواسو از ما دل نمی‌کند؛ چراکه صبح امروز متوجه شدیم به‌دلیل بارش‌ها، پرواز ما تا ساعت ۱۶ امکان‌پذیر نیست. به‌هرحال از فرصت استفاده کردیم و دوباره به‌سمت آبشار برگشتیم. کمی از تراکم ابرها کم شده بود و به‌نظر می‌رسید که آفتاب قصد تابیدن دارد.

هنگامی که دیما در حال اخذ مجوزهای لازم بود، من هلیکوپتر کنترلی را در پارکینگ یک شرکت کرایه خودرو، آماده پرواز کردم. زمانی که به پارک رسیدیم، خورشید از پشت ابر‌ها بیرون آمده بود و به زیبایی می‌درخشید. بسیار هیجان‌زده بودیم؛ اما در یک آن، همان طور که احتمالا حدس می‌زنید، لایه‌ای از یک ابر ضخیم تمام آسمان را پوشاند‌. با این حال، پس از یک ساعت معطلی، تصمیم گرفتیم که در همان شرایط به عکس‌برداری بپردازیم؛ پهپاد از زمین بلند شد و پس از پروازی پر خطر و عکس‌برداری، فرود آمد. دوربین را که از هلیکوپتر کنترلی باز کردیم، متوجه شدیم که لنز آن کاملا گل‌‌آلود شده و احتمالا تمام تصاویر نیز تار شده‌اند. هیچ جای فکر کردن نبود! بی‌تردید برای پرواز دوم مهیا شدیم. باران نم نم شروع به باریدن کرده بود و باد، هلیکوپتر را تا آستانه سقوط پیش‌ برد. پس از کنترل پر زحمت هلیکوپتر، آن را فرود آوردیم و برای بررسی عکس‌های تازه گرفته شده از یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی برزیل، دست‌به‌کار شدیم. فکرش را هم نمی‌توانید بکنید! فراموش کرده بودیم که تنظیمات دوربین را فعال کنیم! برای چند لحظه، نفرین و ناسزایی که به زبان روسی حواله شانس خود می‌کردیم، فضای پارک ملی ایگواسو را پر کرد. به این نتیجه رسیدیم که این آبشار قصد تسلیم شدن ندارد! به همین دلیل شروع به جمع کردن وسایل خود کردیم؛ اما در آخرین لحظه، دوباره نظرمان تغییر کرد و برای پرواز سوم آماده شدیم.

با وجود اینکه شدت جریان آب بیشتر شده بود و غباری که از قطرات آب پدید می‌آمد، عملیات عکس‌برداری را دشوارتر می‌کرد، پرواز آخرمان موفقیت‌آمیز بود.وسایلمان را جمع‌کردیم و به فرودگاه رفتیم و آنجا متوجه شدیم که پرواز ما باز هم به تعویق افتاده است و سفر ما طولانی‌تر خواهد بود. در راه بازگشت، وقتی از پنجره هواپیما بیرون را تماشا می‌کردم، هوا تاریک شده بود و ابر همه‌جا را پوشانده بود. در ایگواسو، همچنان باران می‌بارید.

درباره آبشار ایگواسو

آبشار ایگواسو، نقطه پایانی رودخانه‌ای به همین نام است. این رودخانه در بالا دست خود انشعابی دارد که در مرز سه کشور لاتین برزیل، آرژانتین و پاراگوئه جریان می‌یابد و نام این انشعاب، رودخانه «پارانا» (Parana) است. رود پارانا به یک مسیر صلیب شکل منتهی می‌شود که مرز مشخصی را بین پاراگوئه، برزیل و آرژانتین نمایان می‌سازد و ساحل آن نیز در هر سمت، با رنگ‌های ملی این سه کشور تزئین شده است.

علاوه بر جلوه منحصر‌به‌فرد، ایگواسو از اهمیت استراتژیک نیز برخوردار است؛ درست مانند آبشار «نیاگارا» که مرزی طبیعی بین ایالات متحده آمریکا و کانادا ایجاد کرده است. البته نیگارا در مقایسه با ایگواسو، همچون شیر آب آشپزخانه به نظر می‌رسد! ارتفاع نیاگارا در قسمت کانادایی آن به ۵۳ متر می‌رسد و در سمت آمریکایی به‌علت وجود صخره‌های پرتعداد، ۲۱ متر ارتفاع دارد. این در حالی است که ارتفاع ایگواسو ما بین ۶۰ تا ۸۰ متر متغیر است.

ایگواسو در زبان سرخ‌پوستی بومیان، به‌معنای «آب بزرگ» است. زیبایی سحرآمیز این آبشار با رنگین‌کمان‌هایی که معمولا در بالای آن تشکیل می‌شود، دو چندان جلوه می‌کند و مه غلیظ و پوشش سبز رنگی از گیاهان گرمسیری، منظره‌ای رویایی پدید می‌آورد. گفته می‌شود که یک نظامی اسپانیایی به نام «آلوار نونز کابزا د واکا»، اولین اروپایی بود که از این آبشار شگفت‌انگیز دیدن کرد. او در سال ۱۵۴۱، در سفر خود از طریق جنگل و در راه کشف گنج‌های افسانه‌ای «الدورادو»، به آبشار ایگواسو برخورد.

اگر ایگواسو یک پهنه آبی یک‌پارچه بود، لقب عریض‌ترین آبشار جهان را به خود اختصاص می‌داد؛ اما این عنوان اکنون به آبشار «ویکتوریا» در قاره آفریقا تعلق دارد که با ۱۸۰۰ متر پهنا، مرزی طبیعی بین زامبیا و زیمباوه پدید آورده است.

آبشارهای ایگواسو در واقع ۲۷۰ آبشار جداگانه‌اند که عرض آن‌ها درمجموع به ۲,۷۰۰ متر می‌رسد. بین این آبشارها جزایر کوچک و بزرگی پدید آمده‌اند که امروزه با پل‌هایی پیاده‌رو به هم متصل شده‌اند. این پل‌ها به گردشگران فرصت می‌دهد تا تماشای نمایی بی‌نظیر را از آبشار تجربه کنند. یکی از جزایر یاد شده، گلوگاه شیطان (Devil's Throat) نام دارد که با مساحت ۷۰۰ متر، مرزی طبیعی بین آرژانتین و برزیل به وجود آورده است.

جالب است بدانید که استفاده‌های اقتصادی و صنعتی فراوانی نیز از این آبشار می‌شود و در سال ۱۹۹۱، سدی به نام «ایتایپو» در این منطقه به بهره‌برداری رسید که با ظرفیت تولید برق ۱۲,۶۰۰ مگاوات، ۴۰ درصد برق مورد نیاز آرژانتین و برزیل را تولید می‌کند. پارک‌های ملی ایگواسو در دو سمت این آبشار قرلر گرفته‌اند و در سال ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۶، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. این منطقه همچنین در سال ۲۰۱۱ به‌عنوان یکی از عجایب هفت‌گانه طبیعی مدرن به جهان معرفی شد.

متاسفانه، شگفتی‌های طبیعی ایگواسو در معرض آسیب‌های فراوان قرار دارد. بین ۱٫۵ تا سه تن آب در هر ثانیه از این آبشار جاری می‌شود؛ اما هر ۴۰ سال یک‌بار، خشک‌‌سالی آبشار ایگواسو را به یک صخره بازالتی تبدیل می‌کند؛ به‌طوری که در سال ۱۹۷۸ حتی یک قطره آب نیز از این آبشار سرازیر نشد. از طرف دیگر، گاه سیل‌هایی بزرگ آبشار را لبریز می‌کنند و جزیره‌های آن را در آب فرو می‌برند. تنها جزیره‌ای که اغلب از غرق شدن مصون می‌ماند، همان گلوگاه شیطان است!