سفری ترش و شیرین به دنیای لذیذ دسرهای لیمویی سنتی

اگرچه دسرها با طعم شیرین تعریف می‌شوند، بسیاری از فرهنگ‌ها در سراسر جهان همواره به‌دنبال یک سلاح مخفی بوده‌اند که طعم شکر و شیرینی دسرهای خوشمزه را متعادل کنند و آن سلاح چیزی نیست جز لیمو. این میوه زردرنگ مشهور از تیره مرکبات، به‌عنوان قهرمان دنیای دسرها شناخته می‌شود و با تازگی و طعم بی‌نهایت لذیذ خود، دسرهای خیلی شیرین را تبدیل به خوشمزه‌هایی فوق‌العاده می‌کند.

همه تارت‌ها، پای‌ها و شیرینی‌های آغشته به کوهی از مرینگ هم‌زده (شکر و سفیده تخم‌مرغ) و شیره، طعم مرکبات پیچیده اما بسیار خوشمزه خود را از لیمو می‌گیرند. باید بدانید که دسرهای لیمویی در ابتدا در اروپا ابداع شدند؛ اما مردم ترکیه، کشورهای حوزه بالکان، ایران و دیگر کشورها نیز، دسرها و شیرینی‌های خوشمزه خود را در قنادی‌ها، کافه‌ها و جشنهای تولد با لیمو مزه‌دار می‌کنند.

به همین منظور کجارو قصد دارد با معرفی ۹ دسر لیمویی فوق‌العاده، شما را به سفری به سراسر جهان ببرد و روز شما را مملو از طعم‌های بی‌نهایت لذیذ کند.

انواع دسرهای لیمویی سنتی:

• تارت لیمویی؛ فرانسه
• «تولومبا» یا بامیه؛ ترکیه
• پای مرینگ لیمویی؛ ایالات متحده آمریکا
• کیک ریکوتای لیمویی؛ ایتالیا
• کیک عشق پارسی؛ ایران
• «پاست لیمویی»؛ انگلستان
• «کارلوتا»؛ مکزیک
• کیک لیمویی روغن زیتون؛ اسپانیا
• «پاولوا»؛ استرالیا

۱. تارت لیمویی؛ فرانسه

_{تارت لیمویی فرانسوی. عکس از «گری کوتزه» (Gray Kotze)}

دسر کلاسیک تارت لیمویی در فرانسه، با نام «تارته او سیتقون» (Tarte Au Citron) شناخته می‌شود و شما می‌توانید آن را در هر قنادی در این کشور پیدا کنید. رویه ترد، کره‌ای و تقریبا شیرین این دسر بی‌نهایت خوشمزه در کنار مغز نرم و کاستاردی لیمویی آن، تجربه‌ای فوق‌العاده را به شما پیشنهاد می‌کند که به‌هیچ‌وجه نباید آن را از دست بدهید.

جالب است بدانید که کاستارد لیمو به احتمال زیاد از حداقل دوره قرون‌وسطا در اروپا وجود داشته است؛ اما اولین طرز تهیه برای پنیر لیمویی یا «کارد» (curd) که در تهیه تارت لیمویی به کار می‌رود، در سال ۱۸۸۴ در یک کتاب آشپزی بریتانیایی به نام «کتاب آشپزی شخصی خانم» (The Lady’s Own Cookery Book) چاپ شده است.

در آن طرز تهیه، با جزئیات توضیح داده شده است که «کارد» چگونه از مخلوط کردن لیموها و خامه درست می‌شود. این مخلوط را سپس از یک تنظیف مخصوص درست کردن پنیر عبور می‌دهند تا «کارد» از مایه جدا شود. در نهایت، این دستور عمل به کارد صاف و نرمی که ما امروز آن را می‌شناسیم، تکامل یافته است.

۲. «تولومبا» (tulumba) یا بامیه؛ ترکیه

_{دسر ترکی تولومبا. عکس از «دنیز توپراک» (Deniz Toprak)}

تولومبا یا بامیه، دسرهایی کوتاه و لوله‌ای شکل هستند که شباهت زیادی به شیرینی فرانسوی «شو» (choux) دارند. این دسرهای شیرین و لذیذ در روغن جوش، سرخ می‌شوند تا به رنگ طلایی قهوه‌ای دربیایند و سپس آن‌ها را در شیره با طعم لیمو، می‌اندازند تا کاملا به این شیره خوشمزه آغشته شوند.

درباره خاستگاه اصلی تولومبا، شک و شبهه‌های بسیاری وجود دارند و در این میان، ترک‌ها و همچنین یونانی‌ها سعی کرده‌اند تا افتخار ابداع آن را به نام خودشان ثبت کنند. این دسر لذیذ در آلبانی و بلغارستان نیز از محبوبیت فراوانی برخوردار است. در واقع، شما می‌توانید تولومبا را در تمام کشورهای حوزه بالکان پیدا کنید.

اگرچه این دسر را در ترکیه با نام «تولومبا» (به‌معنای پمپ در زبان ترکی) می‌شناسند، اما نام‌های مختلفی از جمله بامیه در زبان فارسی و «بله الشام» (balah el-sham) در زبان مصری نیز به آن نسبت داده می‌شود. با اینکه خاستگاه اصلی این دسر مشخص نیست، مورخان بر این باور هستند که تولومبا اولین بار در زمان حکومت امپراتوری عثمانیان ظاهر شده است.

۳. پای مرینگ لیمویی (lemon meringue pie)؛ ایالات متحده آمریکا

_{پای مرینگ لیمویی. عکس از Kwanbenz}

همه با ضرب‌المثل مشهور آمریکایی که می‌گوید «آمریکایی اصیل، درست مانند یک پای سیب» (as American as apple pie)، آشنا هستند؛ اما این ضرب‌المثل در واقع باید به پای مرینگ لیمویی اختصاص پیدا کند. پای سیب در واقع، یک ابداع انگلیسی است؛ اما اصلیت این تارت کاستارد لیمویی متشکل از مرینگ نرم به فیلادلفیا برمی‌گرد‌د.

«الیزابت گودفلو» (Elizabeth Goodfellow) که قنادی و شیرینی‌فروشی خود را اداره می‌کرد و یکی از اولین مدارس آشپزی در آمریکا را در دهه ۱۸۰۰ تاسیس کرد، طرز تهیه پای مرینگ لیمویی را ابداع کرده است. وی، پودینگ لیمویی مشهور خود را با مرینگ (سفیده تخم‌مرغ و شکر هم‌زده) تزئین کرد و این راهی هوشمندانه برای مصرف سفیده تخم‌مرغ‌هایی بود که در تهیه مواد داخلی پودینگ به کار نمی‌رفتند.

الیزابت، طرز تهیه این پای لیمویی را با کسی به اشتراک نگذاشت؛ اما در سال ۱۸۴۷، یکی از هنرجویان او به نام «الیزا لزلی» (Eliza Leslie)، اولین طرز تهیه یک پای پرشده با پودینگ و تزئین شده با مرینگ را منتشر کرد. تا سال ۱۸۶۰، طرز تهیه پای‌های مرینگ لیمویی در تمام کتاب‌های آشپزی در سراسر کشور دیده می‌شدند. به این دسر، گاهی اوقات خامه لیمویی یا پای‌های کاستارد لیمویی نیز می‌گفتند. جالب است بدانید که این پای لیمویی، دسر موردعلاقه آبراهام لینکلن بوده است.

۴. کیک ریکوتای لیمویی (lemon ricotta cake)؛ ایتالیا

_{کیک ایتالیایی ریکوتای پنیر و بادام. عکس از Srij22}

کیک ریکوتای لیمویی، یک دسر سنتی ایتالیایی به شمار می‌آید که مزه آن به‌اندازه دیگر دسرهای لیمویی شیرین نیست و به‌علت وجود یک ماده کلیدی به نام پنیر ریکوتا در طرز تهیه‌اش، بافتی متراکم‌تر از دیگر کیک‌ها دارد.

کیک ریکوتای لیمویی در ناپلی به‌خصوص در زمان برگزاری کارناوال از محبوبیت بالایی برخوردار است و بافت آن، شبیه به یک چیزکیک سبک است. عطر و طعم لیمو در کیک ریکوتا، نامحسوس است، به این معنی که اگرچه این کیک از نظر فنی یک دسر به حساب می‌آید، اغلب با چای یا به‌عنوان صبحانه سرو می‌شود.

۵. کیک عشق پارسی (Persian love cake)؛ ایران

_{کیک عشق پارسی. عکس از «خاویر هونر» (Xavier Hoenner)}

خاستگاه اصلی کیک عشق پارسی مشخص نیست و تنها یک افسانه در مورد آن در تاریخ وجود دارد؛ گفته می‌شود که در زمان‌های دور، یک زن پارسی عاشق یک شاهزاده شد که او را دوست نداشت؛ به همین منظور، او یک کیک برای شاهزاده پخت و آن را با طلسم عشق، جادو کرد تا بتواند شاهزاده را عاشق خود کند.

طرز تهیه کیک عشق پارسی قطعا دارای هاله‌ای از سحر و افسون است. خامه هم‌زده‌ای که برای تزئین این کیک به کار می‌رود، با گلاب خوش‌عطروبو و پسته‌های خوشمزه مخلوط می‌شود، در حالی که خود کیک با دارچین و البته پوست لیمو مزه‌دار می‌شود تا طعمی نامحسوس از مرکبات به آن تزریق شود.

معمولا کیک عشق پارسی را با گلبرگ‌های گل تزئین می‌کنند و همین تزئین، این دسر را مناسب دنیای افسانه‌های پریان کرده است.

۶. «پاست لیمویی» (lemon posset)؛ انگلستان

_{«پاست لیمویی». عکس از «لاویترا پرادیت فون» (Lavitra Pradittphon)}

«پاست لیمویی»، یک دسر کلاسیک انگلیسی است که قدمت آن به دوران قرون‌وسطا برمی‌گردد؛ زمانی که این دسر را به‌عنوان یک نوشیدنی شیری مخلوط شده با عسل و به‌صورت سرد سرو می‌کردند. امروزه «پاست»، یک دسر خامه‌ای لیمویی است که بیشتر شبیه به یک پودینگ است تا یک نوشیدنی.

لیموها، ماده تشکیل‌دهنده اصلی «پاست» هستند. برای تهیه این دسر خوشمزه از تنها سه ماده استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها (در کنار شکر و خامه)، دو عدد لیمو است.

۷. «کارلوتا» (carlota)؛ مکزیک

_{کارلوتا}

«کارلوتا» ممکن است برخی از افراد را به یاد «کیک لیمویی آیس باکس» (lemon icebox cake) بیندازد؛ اما این دسر، نمادی از جشن تولدها و کریسمس‌ها در کشور مکزیک است. برای تهیه کارلوتا، بیسکویت‌های وانیلی به نام «ماریاس» (Marias) را با یک سس بسیار ساده (متشکل از شیر تغلیظ شده و آب پنج عدد لیموی تازه زرد) به‌صورت لایه‌ای می‌چینند. زمانی که چیدن لایه‌های کیک به اتمام رسید، آن را به‌مدت چند ساعت در فریزر قرار می‌دهند تا بافت آن شبیه به بستنی شود. در برخی از طرز تهیه‌های کارلوتا از لیموی ترش سبز هم استفاده می‌شود.

طرز تهیه ساده کارلوتا و طعم ترش و مرکباتی غلیظ آن، این دسر را در سراسر آمریکای لاتین مشهور کرده است.

۸. کیک لیمویی روغن زیتون (lemon olive oil cake)؛ اسپانیا

_{کیک لیمویی روغن زیتون و آویشن. عکس از «لاندو آویلز» (Lando Aviles)}

کیک لیمویی روغن زیتون، دسری متراکم اما مرطوب و نرم است که ایده درست کردن آن از طعم‌های مدیترانه‌ای الهام گرفته شده است. اسپانیا، یکی از تولیدکنندگان روغن زیتون است. روغن زیتون اسپانیایی غالبا با یک عطر و رایحه گل و میوه مانند ترکیب می‌شود و همین موضوع، آن را تبدیل به گزینه‌ای فوق‌العاده برای طبخ اسفنج این کیک می‌کند.

کیک لیمویی روغن زیتون را می‌توان در تمام قنادی‌ها و کافه‌های سراسر کشور اسپانیا پیدا کرد. این دسر لذیذ معمولا به‌عنوان دسر پس از شام سرو نمی‌شود و آن را به‌عنوان یک «مریِندا» (merienda) یا یک میان‌وعده عصرگاهی با قهوه می‌خورند.

در اسپانیا، کیک‌های روغن زیتون با طعم‌های مختلفی از جمله پرتقالی و بادامی پخته می‌شوند. البته باید بدانید که کیک روغن زیتون با طعم آب لیمو ترش تازه، بهترین آن‌ها به شمار می‌آید.

۹. «پاولوا» (pavlova)؛ استرالیا

_{«پاولوا» با توت. عکس از «ایرینا ملیوخ» (Irina Meliukh)}

«پاولوا»، یک دسر محبوب در استرالیا و نیوزیلند است که بافتی برشته، ترد، خامه‌ای و فوق‌العاده لذیذ دارد. «پاولوا» از آن دسته دسرهای باشکوه و مجللی است که با طعم و ظاهر خود، شما را شگفت‌زده خواهد کرد.

برای تهیه «پاولوا»، لایه‌هایی از مرینگ با بافتی برشته از بیرون و نرم از داخل با خامه هم‌زده و سپس با انواع توت از جمله شاه توت، توت‌فرنگی و توت‌های آبی تزئین می‌شوند. حتما برایتان سوال پیش آمد که لیمو کجای این دسر است؟

برای دادن طعمی فوق‌العاده و منحصربه‌فرد به این دسر ایدئال تابستانی، پوست لیمو را روی میوه‌های تازه روی «پاولوا»، رنده می‌کنند.