دره عروسک ها؛ دهکده‌ای عجیب در جنوب ژاپن

روستای ناگورو (Nagoro) واقع در دره دورافتاده ایا (Iya) در جنوب ژاپن، با نگاه اول شبیه به سایر روستاهای کنار رودخانه و بی‌سر‌و‌صدا به نظر می‌رسد. با یک رانندگی پرپیچ‌و‌خم در این شهر کوچک ظاهرا می‌توان ساکنان قدیمی را دید که در باغ‌های خود در حال استراحت و خانواده‌ها نیز صبورانه در ایستگاه اتوبوس منتظر هستند. همه‌چیز کاملا عادی است تا زمانی که متوجه می‌شوید بیشتر این افراد در واقع انسان نیستند.

با کجارو در گردشی عجیب در این دهکده خاص ژاپنی همراه شوید و راجع به این عروسک‌های دوست‌داشتنی بیشتر بدانید که به‌اندازه واقعی انسان هستند و جمعیتشان با غلبه به ساکنان واقعی شهر، به نسبت ۱۰ به یک است. این عجیب‌الخلقه‌های پرشده از پنبه، زاییده افکار سوکیمی آیانو (Tsukimi Ayano)، یک فرد علاقه‌مند به صنایع‌دستی است که در سال ۲۰۰۲ پس از گذراندن بیشتر زندگی‌اش در اوساکا به این دهکده بازگشت.

_{سوکیمی آیانو، خالق مترسک‌ها}

چیزی که به‌عنوان یک موجود ترسناک برای بازداشتن پرندگان از دزدیدن دانه‌های زمین خانوادگی پدر آیانو خلق شده بود، به‌تدریج شکل یک پروژه خلاقانه مداوم و یادگاری‌ را به خود گرفت. امروز، صدها عروسک در دهکده وجود دارند و بازدیدکنندگان بین‌المللی متوجه حضور آن‌ها شده‌اند.

آیانو در کلاس خود که فضایی شبیه به کارگاه مترسک‌سازی دارد، می‌گوید:

من به‌هیچ‌وجه انتظار آمدن بازدیدکنندگان از سراسر جهان به این دهکده کوچک را نداشتم.

تمثال‌های ساکنان قدیمی

_{در ناگورو، تعداد مترسک‌ها از ساکنان واقعی بیشتر است}

دسترسی به ناگورو به‌عنوان دهکده‌ای دورافتاده در جزیره ژاپنی کم‌تردد شیکوکو مشکل است. اتوبوس‌ها کم هستند و نزدیک‌ترین ایستگاه قطار تا این دهکده حدود یک ساعت فاصله دارد؛ اما این امر جلوی ۳۰۰۰ گردشگری را که سالانه به بازدید از اینجا می‌آیند، نگرفته است. برخی از این افراد حتی هر سال برای دیدن ناگورو به این دهکده زیبا برمی‌گردند.

به‌طور قطع همانند دیگر دهکده‌های ژاپنی که جمعیتشان رو به پیرشدن می‌رود، وضعیت ناگورو نیز تغییر کرده است. در سال‌های کودکی آیانو، بیش از ۳۰۰ نفر، از جمله خانواده‌ها با بچه‌های کوچک در ناگورو زندگی می‌کردند.

امروزه تنها ۲۷ نفر در ناگورو ساکن هستند و جوان‌ترین آن‌ها نیز بالای ۵۰ سال سن دارد. از زمان بازگشت آیانو به ناگورو در سال ۲۰۰۲، بسیاری از ساکنان پیر درگذشته‌اند و در همین حال، افراد جوان‌تر برای فرصت‌های بهتر اقتصادی، به شهرک‌های بزرگ‌تر و شهرهای پرجمعیت‌تر ژاپن نقل مکان کرده‌اند.

_{صدها مترسک، زاییده افکار یک فرد علاقه‌مند به صنایع دستی}

برای همین، این ایده در ذهن آیانو به وجود آمد تا از ساکنان سابق دهکده، تمثال‌هایی بسازد و یاد آن‌ها را گرامی بدارد و در عین حال به دهکده‌ی در حال ناپدیدشدن، روحیه مضاعفی تزریق کند. کمی بعد از ساخت اولین مترسک‌های کاربردی برای استفاده در زمین‌های کشاورزی در سال ۲۰۰۳، او عروسکی را به‌شکل یکی از همسایگان اخیرش که عادت داشت هر روز با وی حرف بزند، خلق کرد تا بتواند به یاد روزهای قدیمی با او صحبت کند.

با مردن ساکنان دهکده یا نقل مکان‌ آن‌ها، آیانو مترسک‌های بیشتری به‌شکل همسایه‌هایش و به یادبود حضورشان ساخت. وی برای درست‌کردن هر عروسک، حدود سه روز زمان صرف می‌کرد. آیانو می‌گوید:

قبل از مترسک‌ها، اینجا یک دهکده معمولی بود که هیچ‌کس به آن اهمیت نمی‌داد.

بی‌اهمیت بودن دهکده ناگورو حتی پس از نمایش مترسک‌ها نیز تا حد زیادی ادامه داشت، تا زمانی که یک فیلم‌ساز آلمانی به نام فریتز شومن (Fritz Schumann) در بازدیدی که سال ۲۰۱۴ از اینجا داشت، یک مستند کوتاه از کارهای آیانو ساخت و نام آن را دهکده عروسک‌ها گذاشت. ساخت این مستند، توجه و اشتیاق جهان را به‌سمت این دهکده کوچک ساده و بی‌تکلف در استان توکوشیما جلب کرد.

زندگی روزمره مترسک‌ها

در حین بازدید می‌توانید تعداد زیادی از مترسک‌ها را در حال زندگی روزمره‌ تماشا کنید؛ از کارگران ساختمانی با کلاه‌های ایمنی در حال نصب تابلوهای جاده گرفته تا زوج عاشقی که روی کنده‌ درخت‌ها نشسته‌اند و در حال تماشای رودخانه خروشان هستند یا ماهیگیری با چکمه‌های بلند ولینگتون که در حال استراحت کنار دخترش در ایوان جلویی خانه‌ است و چندین بزرگ‌سال با کت و کلاه در نقش‌های مختلف باغبانی که به‌صورت عجیبی، واقعی به نظر می‌آیند.

_{تنها مدرسه ابتدایی ناگورو چند سال پیش تعطیل شد}

تنها مدرسه ناگورو چند سال پیش بسته شد؛ زیرا دو دانش‌آموز ابتدایی این دهکده هم فارغ‌التحصیل شدند. محلی که می‌توانست هم‌اکنون یک ساختمان متروکه و خالی از سکنه باشد، به‌صورت غیر رسمی، موزه‌ای از دانش‌آموزان، معملم‌ها، والدین و افراد خیالی است. یک کلاس ۱۲ نفری از عروسک‌هایی با چشم باز در پشت میزهایشان در مدرسه وجود دارد که در حال گوش‌دادن به درس معلمشان هستند.

باشگاه سرپوشیده بزرگ و دل‌باز ناگورو، پر از مترسک‌هایی است که آیانو و افراد دیگر درست کرده‌اند. این عروسک‌ها در اطراف دیوارهای آن قرار گرفته‌اند. روی سکوی باشگاه، یک گروه با لباس‌های سنتی غربی و ژاپنی به چشم می‌خورد که ۶ پسربچه با لباسی از گونی سیب‌زمینی درست کنار آن‌ها ایستاده‌اند.

افرادی که به مترسک‌ها یا عروسک‌ها علاقه‌مند هستند، می‌توانند با شرکت در کارگاه‌های مترسک‌سازی آیانو، یادبودهایی از خود یا افراد دیگر بسازند. این کارگاه‌ها در چهارمین چهارشنبه هر ماه از ماه آوریل تا نوامبر (۱۲ فروردین تا ۹ آذر) در ناگورو برگزار می‌شود. فراموش نکنید که وسایل خیاطی و پارچه‌های مترسک خود را به‌ همراه ببرید.

_{دره عروسک‌های ژاپن}

شما در کارگاه‌ها متوجه می‌شوید که مواد استفاده‌شده در ساخت مترسک‌ها، چه چیزهایی هستند: تخته‌های چوبی برای پایه، توده‌های پنبه‌ای برای سر، پارچه کشی برای پوست، دکمه برای چشم‌ها، سیم و حدود ۸۰ صفحه روزنامه مچاله‌شده برای اسکلت هر عروسک.

در ناگورو همچنین یک فستیوال سالانه مترسک وجود دارد که در اولین یکشنبه ماه اکتبر برگزار می‌شود و گردشگران خارجی به آن علاقه بسیاری دارند.

اگر آیانو در دیگر روزها در دهکده در دسترس باشد، بازدیدکنندگان می‌توانند به خانه او بروند تا خاص‌ترین مخلوق او، یک تمثال از مادر مرحومش را ببینند که با نگاهی مهربان در اتاق پذیرایی به آیانو می‌نگرد. آیانو هر روز با وی صحبت می‌کند. او در پاسخ به این سوال که آیا هرگز قصد دارد ناگورو را ترک کند و به اوساکا بازگردد، می‌گوید:

دلیل بازگشت من به ناگورو، مراقبت از پدر مریضم بود. اگر من هم پیر یا مریض شوم، ممکن است برای زندگی با فرزندانم به اوساکا بروم؛ اما تا زمانی که در سلامت به سر می‌برم، دوست دارم در ناگورو بمانم و ساخت مترسک‌ها را ادامه دهم.

این موضوع برای بازدیدکنندگان و ساکنان فعلی دهکده که از حضور مترسک‌ها لذت می‌برند، یک خبر فوق‌العاده است؛ زیرا مترسک‌ها تنها سه سال عمر می‌کنند و بعد از آن باید تعویض شوند. آیانو با اقامت مداوم خود در ناگورو با ساخت عروسک‌های پنبه‌ای به دمیدن زندگی در روح این دهکده در حال نابودی ادامه خواهد داد.

• ساعت فعالیت دره عروسک‌ها: ۲۴ ساعته 
• تلفن: ۷۶۲۰ ۷۲ ۸۸۳ ۸۱+
• آدرس: Japan, 778-0201 Tokushima, Miyoshi, Higashiiyasugeoi, 191