طرز تهیه چای ماته؛ نوشیدنی سنتی آمریکای جنوبی
با طرز تهیه چای ماته، یکی از نوشیدنی‌های گرم و مقوی مشهور آمریکایی آشنا شوید و با نوشیدن آن، صبح خود را به شکلی متفاوت آغاز کنید.
نوشیدنی‌های گرم، به‌خصوص انواع چای در روزهای سرد سال، مورد استقبال فراوان قرار می‌گیرند و میلیاردها نفر در سراسر جهان، روز خود را با نوشیدن یک لیوان چای یا قهوه آغاز می‌کنند. چای ماته یا «یربا ماته» (Yerba mate)، یک نوشیدنی سنتی آمریکای جنوبی است که از خشک کردن و دم کردن برگ‌های آسیاب شده درخت ماته بدست می‌آید. چای ماته معمولا در لیوان‌های مخصوص ماته یا ظرفی شبیه به کدوقلیانی یا کدوتنبل سرو شده و با نی نوشیده می‌شود.
یربا ماته، نام درختی همیشه سبز و بومی آمریکای جنوبی است که در کشورهای آمریکای جنوبی بخصوص آرژانتین، برزیل، اروگوئه، پاراگوئه، بولیوی و گرن چاکو می‌روید. چای ماته، یک نوشیدنی غنی از کافئین است که در واقع نوشیدنی ملی کشورهای آرژانتین، پاراگوئه و اوروگوئه به شمار می‌آید و آثار فرهنگی مصرف آن هم در زمینه هویت ملی و هم در زمینه اجتماعی دیده می‌شود. کشور آرژانتین، بزرگترین تولیدکننده و مصرف کننده چای ماته است. در بازار تجاری کمتر از برگ کامل استفاده می‌شود و ماته را می‌توان بیشتر به صورت ذرات ریز و درشت و یا پودر یافت.
چای ماته به عنوان یک محرک، تقویت کننده هضم و گوارش، بخشی از رژیم کاهش وزن، تقویت کننده عصبی (رفع درد، خستگی و افسردگی) و درمانگر آلرژی و سینوزیت در جهان شناخته می‌شود و نوشیدن آن به تمام افراد در هر رده سنی توصیه می‌شود. اگر می‌خواهید که انرژی قهوه، سلامتی چای و خوشحالی شکلات را در یک نوشیدنی تجربه کنید، با ما همراه باشید و با طرز تهیه چای ماته و فواید این دمنوش فوق‌العاده آشنا شوید.
چای ماته را می‌توان به صورت سرد یا گرم سرو کرد یا از ترکیب آن با انواع طعم‌دهنده‌ها و افزودنی‌ها از جمله میوه‌ها و شیرین‌کننده‌ها، نوشیدنی‌های جدید و خلاقانه زیادی درست کرد. در ضمن باید بدانید که نحوه مصرف ماته با هر نوع دمنوش، چای، قهوه و هر نوشیدنی گرم و سرد دیگری که تاکنون شنیده و چشیده‌اید، فرق دارد.
هر آنچه باید درباره چای ماته بدانید:
- چای ماته گرم و طرز تهیه آن
- نکات مهم برای تهیه چای ماته
- چای ماته سرد و طرز تهیه آن
- لیموناد ماته و طرز تهیه آن
- اسموتی موز و ماته و طرز تهیه آن
- گیاه یربا ماته چیست؟
- تاریخچه چای ماته
- معنی نام چای ماته
- روش سنتی دم کردن و سرو چای ماته
- انواع ماته
- خواص چای ماته
- عوارض مصرف چای ماته
- طعم چای ماته
چای ماته گرم و طرز تهیه آن
مواد لازم برای یک نفر
- یک سوم لیوان دمنوش ماته (دمنوش ماته در فروشگاهها قابل خریداری است)
- آب به مقدار لازم
- یک قاشق چایخوری شکر
طرز تهیه سنتی چای ماته گرم
مرحله اول:
آب را در کتری یا یک شیرجوش بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود؛ اما به جوش نیاید. زمانی که حباب‌های ریز روی آب ظاهر شدند، شعله گاز را خاموش کنید.
مرحله دوم:
لیوان را به صورت کج بگیرید و نی مخصوص چای ماته را در لیوان کابالاش یا هر فنجان دیگری قرار دهید تا به ته آن برسد. یک سوم لیوان را با چای ماته پر کنید.
مرحله سوم:
یک قاشق چایخوری شکر را در یک گوشه فنجان بریزید و آب داغ را نیز روی همان قسمت بریزید. در این مرحله، آب پایین می‌رود و ماته خشک بالا می‌آید. توجه داشته باشید که نی، نقش قاشق را ندارد و برخلاف چای و قهوه، نباید ماته را هم زد.
مرحله چهارم:
پس از گذشت ۲ تا ۳ دقیقه، چای ماته شما آماده است. نی را به آرامی بالا بکشید و چای را بنوشید.
مرحله پنجم:
پس از نوشیدن اولین فنجان ماته، دوباره روی ماته‌های خیس شده، آب دغ بریزید و پس از گذشت ۳ دقیقه، فنجان دوم را میل کنید. شما می‌توانید این کار را چند بار تکرار کنید و از طعم و مزه متفاوت ماته در هر دم، لذت ببرید.
طرز تهیه مدرن چای ماته گرم
مرحله اول:
آب را در کتری یا یک شیرجوش بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود؛ اما به جوش نیاید. زمانی که حباب‌های ریز روی آب ظاهر شدند، شعله گاز را خاموش کنید. اگر از کتری برقی با تنظیمات دما استفاده می‌کنید، آب باید تا دمای ۱۶۰ تا ۱۸۰ درجه فارنهایت گرم شود.
مرحله دوم:
مقداری از آب گرم را در قوری شیشه‌ای بریزید و بگردانید تا کتری گرم شود. سپس آب را دور بریزید. انجام دادن این مرحله بسیار ضروری است؛ زیرا با این کار مطمئن می‌شوید که آب در حین دم کشیدن ماته سرد نمیشود.
مرحله سوم:
دو قاشق چایخوری ماته را در قوری بریزید و یک لیوان آب داغ به آن اضافه کنید. درب قوری را ببندید و اجازه دهید تا چای ماته برای ۵ دقیقه دم بکشد. فراموش نکنید که برای گرم ماندن ماته، باید درب قوری را گذاشت.
مرحله چهارم:
با استفاده از یک صافی، ماته را در فنجان بریزید و سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه چای ماته گرم
- استفاده از آب باکیفیت در طعم چای ماته تاثیر زیادی خواهد داشت؛ پس سعی کنید از آب تصفیه شده به جای آب شیر برای درست کردن چای ماته استفاده کنید.
- به جای لیوان مخصوص یا کابالاش، می‌توان از فرنچ پرس، لیوان یا فنجان شیشه‌ای استفاده کرد.
- نی مخصوص چای ماته فلزی است؛ پس در زمان نوشیدن مراقب باشید که لبتان به خاطر داغی نی نسوزد.
- سوری‌ها آنقدر افزودن آب داغ به برگ‌های یربا ماته و نوشیدن چای را ادامه می‌دهند تا چوب‌های سفید و ساقه برگ‌های ماته بالا بیایند و همه ماته ته‌نشین شود. در این مرحله سوری‌ها دست از فنجان ماته می‌کشند و آن را کنار می‌گذارند. این فرآیند برخی اوقات تا یک ساعت و بیشتر طول می‌کشد و همین مسئله نشان می‌دهد که چای ماته، نوشیدنی عجول‌ها نیست. ماته در واقع، نوشیدنی مهمانی‌ها و هم‌نشینی‌های خانوادگی و دوستانه است.
- این چای به صورت سنتی، گرم سرو می‌شود؛ اما شما می‌توانید چای ماته را در روزهای گرم تابستانی، سرد نیز سرو کنید.
- اگر اجازه دهید تا چای برای ۳ دقیقه دم بکشد، قوی‌ترین طعم را بدست خواهید آورد.
- چای ماته را در مقدار زیاد خریداری نکنید؛ زیرا عطر خود را به مرور زمان از دست می‌دهد. سعی کنید هر بار به میزان مصرفتان این چای را بخرید.
نکات مربوط به افزودنی‌های چای ماته
- افزودن شکر به چای ماته و مقدار آن کاملا سلیقه‌ای است. چای ماته به صورت سنتی بدون شیر یا شکر نوشیده می‌شود.
- شما می‌توانید به جای شکر از عسل یا شیره خرما استفاده کنید.
- شکر سوخته، آبلیمو یا شیر نیز بسته به ذائقه شما می‌توانند به ماته اضافه شوند.
- بهترین ترکیب طعم چای ماته با کاکائو، آجیل، نعناع فلفلی یا تکه‌های میوه است.
- شما همچنین می‌توانید چای ماته دم‌کرده را با آب نارگیل یا لیموناد ترکیب کنید تا یک نوشیدنی تابستانه و متفاوت به دست بیاورید.
- ترکیب پودر کاکائو و چای ماته آسیاب شده را می‌توان به ماست، اسموتی‌های میوه یا شیر اضافه کرد.
چای ماته سرد و طرز تهیه آن
درست کردن چای ماته سرد بسیار ساده و آسان است. برای تهیه دیگر چای‌های سرد حداقل به ۱۲ ساعت زمان نیاز دارید، اما چای ماته سرد در کمتر از چند ثانیه آماده می‌شود.
مواد لازم برای یک نفر
- ۲ قاشق چایخوری ماته
- یک لیوان آب سرد
- یخ به مقدار لازم
طرز تهیه چای ماته سرد
مرحله اول:
ماته و آب سرد را در یک ظرف شیشه‌ای دردار بریزید و آن را برای ۱۵ ثانیه با درب بسته تکان دهید تا رنگ آب تغییر کند.
مرحله دوم:
با استفاده از یک صافی، چای ماته سرد را در لیوان بریزید و نگران تکه‌های بسیار ریز ماته در لیوان سرو نباشید. در صورت تمایل از یخ و شیره خرما یا عسل برای شیرین کردن این نوشیدنی سرد استفاده کنید. نوشیدنی را قبل از سرو، هم بزنید.
لیموناد ماته و طرز تهیه آن
مواد لازم برای یک نفر
- ۲ تا ۳ برش از لیموی ترش تازه
- یک قاشق چایخوری شکر
- چای ماته سرد
طرز تهیه لیموناد ماته
مرحله اول:
۲ تا ۳ برش از لیموی ترش تازه را به همراه شکر در لیوان سرو بیندازید و با استفاده از یک گوشتکوب کمی له کنید تا شکر مرطوب شود و به خورد لیمو برود.
مرحله دوم:
چای ماته سرد را طبق طرز تهیه قبلی آماده کنید و با یک صافی روی لیمو و شکر در لیوان سرو بریزید. تکه‌های یخ را به نوشیدنی اضافه کنید. نوشیدنی را قبل از سرو، هم بزنید.
اسموتی موز و ماته و طرز تهیه آن
چای ماته حاوی آنتی‌اکسیدان بالایی است و یک نوشیدنی فوق‌العاده محبوب برای گیاهخواران به شمار می‌آید. اسموتی موز و ماته، یک اسموتی کاملا گیاهی است که می‌توان در تهیه آن از میوه‌های دیگر یا ترکیب میوه‌ها با موز نیز استفاده کرد. این نوشیدنی سرد به سرعت و به سادگی در خانه درست می‌شود.
مواد لازم برای ۲ نفر
- یک عدد موز یخ زده
- ۲ فنجان شیر بادام (شیر معمولی)
- یک و یک دوم فنجان یخ
- یک قاشق سوپخوری کره
- یک قاشق چایخوری عسل
- یک قاشق چایخوری مخلوط پودر کاکائو و ماته
- سس شکلاتی برای تزئین
طرز تهیه اسموتی موز و ماته
مرحله اول:
تمام مواد لازم به غیر از سس شکلاتی را در مخلوط‌کن بریزید و با دور بالا هم بزنید.
مرحله دوم:
اسموتی موز و ماته را در لیوان بلند بریزید و با سس شکلاتی آن را تزئین کنید.
گیاه یربا ماته چیست؟
ماته (Ilex paraguariensis) یک نوع گیاه از خانواده خاس (Aquifoliaceae) است. این درخت یا درختچه با ارتفاع ۴ تا ۱۵ متر به درخت نارنج، شباهت زیادی دارد. برگ‌های این درخت در سطح فوقانی بزرگ، شفاف، بی‌کرک، به رنگ سبز تیره و در سطح تحتانی، پهن و سبز روشن هستند. طول برگ‌ها ۶ تا ۱۵ سانتی‌متر و عرض آن‌ها حدود ۵ سانتی‌متر است.
گل‌های گیاه ماته، کوچک، سفیدرنگ و شامل ۴ کاسبرگ و ۴ گلبرگ هستند و میوه این درخت، کوچک، قرمز رنگ و محتوی دانه‌های سخت به رنگ زرد روشن است. برگ‌های تازه ماته، سبز تیره هستند؛ اما پس از خشک شدن به رنگ زرد درمی‌آیند. برگ‌ها با بافتی چرمی و شکل تخم مرغی، ساده و کشیده هستند و در انتها باریک و نوک تیز می‌شوند. سطح برگ‌ها بدون کرک است؛ اما گاهی در پشت آن‌ها کرک‌های ناچیزی دیده می‌شوند. بوی برگ گیاه ماته معطر است و مزه‌ای نامشخص دارد. برگ یا برگ بو داده این گیاه، تنها بخش مصرفی آن به شمار می‌آید.
تاریخچه چای ماته
قدمت چای ماته به دوران قبل از استعمار آمریکای جنوبی توسط اسپانیا برمی‌گردد. در آن زمان، مردم محلی گوارانی در پاراگوئه گیاه تازه‌ای به نام ماته یا گیاه همیشه بهار را کشف کردند و این گیاه را به صورت گسترده در زمین‌های کشاورزی کاشتند. این گیاه در جنگل‌های بارانی و مناطق نیمه گرمسیر آرژانتین، برزیل، اروگوئه و پاراگوئه رشد می‌کند.
سرخپوستان گوارانی نیز که در حاشیه رودخانه پارانا در آمریکای جنوبی زندگی می‌کردند، برای قرن‌ها چای ماته را به دلیل خواص فراوان درمانیاش می‌نوشیدند. این چای نه فقط از نظر دارویی و سلامتی بلکه از نظر اجتماعی نیز در میان سرخپوستان گوارانی از ارج و قرب بالایی برخوردار است. گوارانی‌ها برای سرو این نوشیدنی یک مراسم مخصوص و سنتی هم دارند. مصرف چای ماته در میان مردم «توپی» (Tupí) در جنوب برزیل و شمال شرق آرژانتین نیز رایج بوده است.
بر اساس یک افسانه در قوم گوارانی، یک روز که الهه ماه و مه به زمین آمد، پلنگی به آن حمله می‌کند. در همان زمان، پیرمردی از راه می‌رسد و با پلنگ درگیر می‌شود و الهه ماه و مه را نجات می‌دهد. الهه نیز به عنوان تشکر نوشیدنی‌ای به پیرمرد اهدا می‌کند به نام نوشیدنی دوستی. نوشیدنی دوستی در واقع، چای ماته است.
در اواخر سال ۱۵۰۰، زمانی که اسپانیایی‌ها در پی فلزات گران‌بها به پاراگوئه سفر کردند، با چای ماته آشنا شدند. آن‌ها در حین جست‌وجوی طلا و نقره در معادن در کنار کارگران محلی گوارانی متوجه شدند که آن‌ها با نوشیدن چای ماته انرژی خاصی می‌گیرند و به همین دلیل به این نوشیدنی علاقه‌مند شدند و تجارت آن را آغاز کردند. مصرف این نوشیدنی در قرن هفدهم در منطقه «ریو دلا پلاتا» (Río de la Plata) و سپس در پرو و شیلی آغاز شد. مصرف گسترده چای ماته در آن دوران در پاراگوئه، این چای را در صدر محصولات مصرفی بالاتر از تنباکو، گوشت گاو و پارچه کتان قرار داد.
پس از کاشت گیاه Ilex paraguariensis در دیگر کشورهای آمریکای جنوبی از جمله برزیل، آرژانتین و شیلی، چای ماته در کنار قهوه و انواع دیگر چای مشهور شد و در حال حاضر نیز از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها در این کشورها به شمار می‌آید.
چای ماته به سرعت در اروپا گسترش یافت و مشهور شد و در حال حاضر در کشورهای حاشیه مدیترانه از ترکیه گرفته تا فلسطین نیز بسیار محبوب است. سوریه در حال حاضر با واردات ۱۵,۰۰۰ تن در سال، بزرگترین واردکننده چای ماته در جهان است و به نظر می‌رسد که اولین ایستگاه‌های ورود ماته به خاورمیانه، سواحل لاذقیه سوریه و لبنان بوده‌اند. در واقع، مهاجران سوری و لبنانی در آمریکای جنوبی، این چای را در اواخر قرن نوزدهم و اویل قرن بیستم به کشورهای خود بردند. یک ضرب‌المثل در کشور سوریه وجود دارد که می‌گوید:
مهمانی که دوست داری زود پاشد برود برایش چای بریز! چایش را می‌خورد و می‌رود. آنکه دوست داری بیشتر بشیند برایش قهوه ببر. قهوه را کمی طولانی‌تر می‌خورد و می‌رود. ولی آنکه دوست داری از بودنش و مصاحبتش لذت ببری برایش ماته بگذار.
ماته به دو عنوان در جهان مصرف می‌شود؛ اول به عنوان یک نوشیدنی نشاط‌آور و فعال‌کننده ذهن و دوم به عنوان یک منبع انرژی‌زا و مغذی و یک نوشیدنی سالم. جالب است بدانید که انجمن‌ها و حلقه‌هایی در دنیای غرب با هدف ترویج نوشیدن ماته شکل گرفته‌اند که شعارشان، «یک جرعه سلامتی بنوشید» است.
معنی نام چای ماته
چای ماته در زبان انگلیسی به معنای «گیاه کدوتنبل» (gourd herb) ترجمه می‌شود و در واقع اشاره به ظرفی دارد که چای در آن سرو می‌شود. در آمریکای جنوبی، مردم بومی این چای را با عنوان «نوشیدنی خدایان» می‌شناسند. چای ماته با نام‌های «شیماهو» در زبان پرتغالی و «سیمارون» (cimarrón) در زبان اسپانیایی نیز شناخته می‌شود.
روش سنتی دم کردن و سرو چای ماته
به صورت سنتی در گذشته، برگ‌های درخت یربا ماته را در حجم زیاد بر روی آتش خشک می‌کردند و سپس آن‌ها را به همراه آب جوش در پوسته توخالی کدو قلیانی می‌ریختند. چای ماته پس از چند دقیقه دم می‌کشید و دمای آن کاهش پیدا می‌کرد. برای سرو نیز، یک نی مخصوص به نام «بامبیلا» (bombilla) در ظرف به شکل کدو قلیانی قرار داده می‌شد تا افراد بتوانند از آن نوش جان کنند. جالب است بدانید که به صورت سنتی تقریبا یک سال طول می‌کشد تا برگ و شاخه‌های این چای خشک شوند.
در حال حاضر، چای ماته در ظرف‌های مخصوصی به نام «کالاباش» (calabash) به همراه یک نی فلزی به نام بامبیلا در آمریکای جنوبی سرو می‌شود. ظرف کالاباش در واقع یک کدوتنبل توخالی است؛ اما امروزه این ظرف‌ها را می‌توان با جنس سرامیک یا چوب نیز در بازار پیدا کرد و نی‌های فلزی نیز می‌توانند با مواد مختلفی از جمله نقره ، فولاد ضد زنگ و بامبو ساخته شوند. در انتهای نی‌های فلزی فیلترهایی تعبیه شده است تا از ورود برگ‌های چای جلوگیری کند.
مراسم سنتی سرو چای ماته در بین بومیان آمریکای جنوبی کماکان برای نشان دادن دوستی و پیوند دوستانه میان افراد، معمولا در فضای باز و خارج از خانه برگزار می شود. این مراسم در واقع، نوعی ادای احترام به طبیعت و جشن گرفتن احساس خوبی است که چای ماته به افراد می‌دهد. برای برگزاری این مراسم به یک ظرف ماته یا همان کدو تنبل تو خالی، یک بامبیلا و یک کتری برای جوشاندن آب نیاز است.
در طول برگزاری این مراسم، افراد دور هم و در کنار یکدیگر می‌نشینند و فردی به نام «سِبادرو» برگ‌های گیاه یربا ماته را به همراه کمی آب داغ در کالاباش می‌ریزد تا عصاره چای خارج شود. سپس بامبیلا را در ظرف قرار می‌دهد و بقیه ظرف را با آب داغ پر می‌کند. استفاده از آب داغ بسیار مهم است؛ زیرا آب جوش، برگ‌های یربا ماته را می‌سوزاند. «سِبادرو» به عنوان اولین نفر از چای می‌نوشد تا دما و مزه چای را امتحان کند و در صورت مطلوب بودن، چای را به بقیه مهمان‌ها تعارف می‌کند. چای ماته بدطعم و دم نکشیده در آمریکای جنوبی، توهینی به مهمانان تلقی می‌شود.
اولین دم چای ماته به اصطلاح با عنوان «ماته احمق» (mate del zonzo) شناخته می‌شود؛ زیرا از نظر محلی‌ها طعم قوی چای را ندارد. پس از تایید طعم و دمای چای توسط «سِبادرو»، ظرف کدو برخلاف جهت عقربه‌های ساعت بین افراد گروه دست به دست می‌شود و هرکسی، یک جرعه چای با استفاده از نی بامبیلا می‌نوشد. پس از اینکه کدو یک دور کامل دست به دست شد و به دست «سِبادرو» رسید، ظرف دوباره توسط وی با آب داغ و برگ‌های چای جدید پر می‌شود تا چای بعدی، طعم قوی‌تر و تلخ‌تری داشته باشد. سپس دور جدید گرداندن کدوی حاوی چای ماته بین مهمان‌ها آغاز می‌شود.
انواع مختلفی از کالاباش و بامبیلا وجود دارند و در آمریکای جنوبی هر فردی، یک ظرف و نی مخصوص به خود را دارد. جالب است بدانید که هم زدن چای ماته با نی بامبیلا، یک کار غیراخلاقی محسوب می‌شود. مردم محلی، چای ماته را بدون اضافه کردن شیر یا شکر مصرف می‌کنند و این آیین غیر رسمی که هر مرحله آن، یک مهارت به حساب می‌آید، نمادی از پیوند، دوستی و مهمان‌نوازی قبیله گوارانی است.
در اوروگوئه و برزیل، ظرف سرو چای ماته معمولا بسیار بزرگ است و یک حفره بزرگ دارد. در آرژانتین و بخصوص در پایتخت آن، بوینس آیرس، این ظرف یا کدوتنبل، کوچک است و یک حفره کوچک دارد. در ضمن مردم در آرژانتین از کمی شکر برای تهیه ماته استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که این لیوان‌های خاص در آرژانتین، تبدیل به نمادی از دوستی و پیوند بین افراد شده‌اند و نوشیدن چای ماته بیشتر یک رویداد اجتماعی به شمار می‌آید.
در اروگوئه، دیدن این صحنه که مردم در خیابان‌ها همراه با لیوان چای ماته قدم بزنند، بسیار رایج است؛ آن هم لیوانی که بخار از آن بلند شود. در برخی از مناطق آرژانتین، پمپ بنزین‌ها دارای ایستگاه‌های آب گرم رایگان برای درست کردن ماته برای سفر شهروندان هستند.
انواع ماته
«ترره» (tereré)
«ترره»، نسخه‌ای از ماته است که با آب سرد، برگ‌های خشک ماته و آب لیمو یا آب میوه درست می‌شود. این نوشیدنی در پاراگوئه، شمال شرق آرژانتین و ایالت «ماتو گروسو دو سول» (Mato Grosso do Sul) برزیل بسیار رایج است. در برزیل، گاهی از واژه «ترره» برای اشاره به چای ماته نه چندان گرم استفاده می‌شود.
«ماته کوسیدو» (mate cocido) یا «چا ماته» (chá mate)؛ ماته جوشانده
ماته کوسیدو، یک نوع نوشیدنی است که در جنوب برزیل، آرژانتین، پاراگوئه و اروگوئه مصرف می‌شود. این نسخه از ماته به‌طور سنتی با جوشاندن ماته کیسه‌ای یا برگ‌های ماته در آب درست می‌شود. برای تهیه این نوشیدنی پس از جوشاندن آن را با فشردن، عصاره‌گیری کرده و در فنجان یا ماگ، همراه با یا بدون شیر سرو می‌کنند. مزه این نوشیدنی مانند ماته تلخ است اما تلخی آن کمتر است.
خواص چای ماته
چای ماته، منبع غنی ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها از جمله ویتامین A، ویتامین B۱ ،B۲ ،B۳ و B۵، ویتامین C و ویتامین E، کلسیم، منیزیم، آهن، منگنز، فسفر، پتاسیم، سلنیوم، سدیم، گوگرد و روی و همچنین تانن‌ها، کلروفیل، فلاونوئیدها و ۱۵ اسید آمینه است. قدرت آنتی‌اکسیدانی چای ماته به دلیل وجود ۱۱ پلی فنول به نسبت دیگر چای‌ها بسیار بیشتر است. این چای منحصربه‌فرد، خواص درمانی بسیاری دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
افزایش تدریجی انرژی: چای ماته، منبع غنی کافئین است؛ اما این کافئین به آرامی وارد خون می‌شود و انرژی را به صورت تدریجی افزایش می‌دهد. این چای در مقایسه با دیگر نوشیدنی‌های انرژی‌زا در جهان، تنها نوشیدنی است که که به صورت متعادل و پایدار انرژی را در بدن ما افزایش می‌دهد. در مقایسه قهوه و چای ماته باید بگوییم که ماته، تجربه هوشیاری و بیداری را بدون عوارض جانبی قهوه به شما اعطا می‌کند. چای ماته به ندرت منجر به بروز مشکلات خواب یا عوارض منفی مصرف کافئین می‌شود.
چای ماته به مبتلایان به سندرم خستگی مزمن یا افرادی که فعالیت فیزیکی یا مغزی زیاد دارند و دچار افت انرژی می‌شوند، به شدت توصیه می‌شود. چای ماته حامل ۸۵ میلی گرم کافئین در هر ۲۷۸.۸ گرم است. در واقع، کافئین چای ماته از چای معمولی بیشتر و از قهوه کمتر است.
افزایش ترشح دوپامین و افزایش سطح تمرکز: نوشیدن چای ماته، منجر به بهبود و افزایش سرعت انواع فعالیت‌های مغزی و ذهنی می‌شود. اگر شغلی دارید که در آن باید هوشمند، سازنده، متمرکز و خلاق باشید، حتما چای ماته مصرف کنید. بهبود حافظه و بهتر شدن خلق و خو از مزیت‌های مقدار متوسط کافئین موجود در یربا ماته است. این چای با تحریک مغز برای ترشح دوپامین (انتقال دهنده عصبی و هورمون لذت)، انگیزه شما را بیشتر کرده و شما را سرحال‌تر می‌کند.
وجود سه آلکالویید محرک از جمله دو ترکیب مرتبط تئوبروم و تئوفیلین در چای ماته بعلاوه کافئین، کارکرد مغز را افزایش می‌دهند، از رسوب پلاک در مغز جلوگیری کرده و اثرات آلزایمر و زوال عقل را خنثی می‌کنند. چای یربا ماته برخلاف دیگر محرک‌ها از انواع مواد مخدر گرفته تا داروها، بدون هیچ عوارض جانبی مضری، این خاصیت فوق‌العاده را در اختیار شما قرار می‌دهد.
رفع کمبودهای تغذیه‌ای و مواد مغذی مورد نیاز بدن: چای ماته با دارا بودن مواد مغذی فراوان، یک نوشیدنی فوق‌العاده برای رفع کمبودهای تغذیه‌ای و مواد مغذی مورد نیاز بدن و همچنین بهینه‌سازی انرژی، خواب، هضم و غیره است.
تقویت سیستم ایمنی بدن: وچود ترکیباتی به نام سمفونین‌ها (امولسیون‌های طبیعی) در چای ماته، علاوه بر خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند. بهبود آلرژی فصلی، بیماری التهابی روده، مولتیپل اسکلروز، آرتریت روماتوئید و دیابت از شناخته‌شده‌ترین فواید این نوشیدنی برای سلامتی به شمار می‌آیند.
کمک به کاهش وزن و از بین رفتن چربی‌های انباشته شده: کاهش وزن با کاهش اشتها، افزایش مصرف انرژی، بهبود حساسیت انسولین و سوزاندن چربی‌های ذخیره شده از جمله فواید نوشیدنی چای ماته هستند.
افزایش کیفیت عملکرد سیستم گوارشی: چای ماته از دیرباز به عنوان یک تقویت کننده گوارشی و عمل دفع شناخته می‌شده است. با نوشیدن این چای می‌توانید از یبوست، اسهال و سوء هاضمه در امان باشید. چای ماته به مانند صابون برای روده عمل می‌کند و تمام انگل‌های روده را از بین می‌برد. پیشگیری و درمان عفونت‌های دستگاه ادراری و سنگ های مثانه و کلیه نیز از دیگر فواید این چای مخصوص هستند.
تقویت استخوان و مفاصل: اگر اهل ورزش نیستید، برای داشتن استخوان‌هایی قوی، سالم و محکم، چای ماته بنوشید. این نوشیدنی با وجود دارا بودن کافئین، درست مانند چای ماسالا، بدون نیاز به تمرین ورزشی باعث افزایش تراکم استخوانی می‌شود.
کمک به سلامت قلب: چای ماته درست مانند چای ماچا، به رفع مشکلات قلبی از جمله نارسایی قلب، ضربان قلب نامنظم و فشار خون پایین کمک می‌کند. این چای با خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی و همچنین با آرام و نرم کردن عروق خونی و بهبود جریان خون از قلب و سیستم قلب و عروق شما محافظت می‌کند.
یک نوشیدنی ضد سرطان: چند ترکیب ضد سرطان شناختهشده از قبیل ساپونین، اسید Ursolic، روتن، تانن، اسید کلروژنیک و کلروفیل در چای ماته وجود دارند که سلول‌های سرطانی را می‌کشند و به همین دلیل، چای ماته در زمره نوشیدنی‌های ضد سرطان قرار می‌گیرد.
مفید برای بدنسازی: نوشیدن چای ماته به بهبود انقباض عضلانی، کاهش خستگی و بهبود عملکرد ورزشی در بدنسازان کمک می‌کند.
ضد میکروب: جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های باکتریایی، قارچی و انگل‌ها، جلوگیری از رشد قارچ عامل شوره سر، بثورات پوستی و پوسته پوسته شدن پوست سر و کاهش احتمال ابتلا به بیماریهای انگلی از فواید مصرف چای ماته هستند.
عوارض مصرف چای ماته
همانطور که در بخش قبل توضیح دادیم، چای ماته دارای خواص و فواید فراوانی است؛ اما مانند دیگر گیاهان دارویی نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرد. به طور کل، مصرف مقادیر کم تا متوسط این چای به افراد توصیه می‌شود و بهتر است قبل از گنجاندن آن در رژیم غذایی، با پزشک تغذیه خود مشورت کنید. در ادامه عوارض جانبی احتمالی مصرف بیش از حد چای ماته را به شما شرح خواهیم داد.
- چای ماته دارای کافئین زیادی است و مصرف بیش از حد آن، می‌تواند سلامت قلب را تهدید کند و همچنین منجر به سردرد، میگرن و فشار خون بالا شود.
- اگر در فرآیند تهیه چای ماته، هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای (PAHs) تولید شوند، این چای می‌تواند خطر سرطان دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش را در بدن زیاد کند. این هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای (PAHs) در اثر خشک کردن آن بر روی آتش ایجاد می‌شوند.
- مصرف چای ماته به زنان باردار، زنان شیرده و کودکان به هیچ‌وجه توصیه نمیشود.
- مصرف بیش از حد و طولانی چای ماته روی عملکرد کبد، اثرات منفی دارد و ممکن است منجر به بروز بیماری کبد شود.
- تداخل با دارو های ضد افسردگی و دارو های درمان پارکینسون
طعم چای ماته
طعم چای ماته شبیه به چای سبز و چای‌های گیاهی است. با نوشیدن چای ماته که لقب «نوشیدنی خدایان» در میان آمریکاییان بومی و «طلای سبز ایندیوس» در میان اروپاییان را دارد، از انرژی قهوه، فواید سلامتی چای و خوشحالی شکلات بهره‌مند خواهید شد. حال شما بعد از نوشیدن یک فنجان چای ماته، آنقدر خوب خواهد شد که امکان ندارد دوباره به سراغ آن نروید.
تفاله‌های چای ماته مانند چای سیاه پس از اولین دم دور ریخته نمی‌شوند، بلکه تا چند بار روی تفاله آن را با آب جوش پر می‌کنند و آن را مین‌وشند. طعم و مزه چای ماته در اولین دم، کمی تلخ و نامطلوب است و بهترین طعم آن در دم‌های دوم و سوم، حاصل می‌شود؛ البته باید بدانید که مزه چای در دم‌های بعدی کاهش می‌یابد.
عطر و بوی چای ماته به بوی اکالیپتوس شباهت دارد و طعم آن، قوی، تند و تا حدودی شبیه به خاک است. چای ماته به دلیل وجود غلظت بالای تانن، در کل عطر و طعم تلخی دارد و طعم آن را می‌توان ترکیبی از طعم چوب و دود توصیف کرد.
اگر موفق به تهیه چای ماته یا انواع آن از مجموعه شربت‌ها و نوشیدنی‌های کجارو شدید، حتما در بخش نظرات همین مقاله، تجربه خود را برای ما و دیگران بنویسید یا از چای خوش‌طعم و زیبای خود عکس بگیرید و با تگ‌کردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، عکس‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاه