آیا به‌دنبال یک شربت خانگی مجلسی برای سرو در مهمانی‌هایتان هستید؟ می‌خواهید عطش روزهای گرم تابستانی را به‌محض رسیدن به خانه از خود دور کنید و راه آن را بلد نیستید؟ با کجارو همراه شوید و در مجموعه شربت‌ها و نوشیدنی‌ها، امروز طرز تهیه شربت خاکشیر مجلسی را بیاموزید و علاوه بر آن با انواع شربت خاکشیر مانند شربت خاکشیر و تخم شربتی، شربت خاکشیر با آبلیمو، شربت خاکشیر با عرق بیدمشک و غیره و همچنین طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
خاکشیر، گیاهی یکساله یا دوساله از تیره شب‌بویان است که در دشت‌ها و کوهستان‌ها می‌روید و ارتفاع ساقه آن تا یک متر نیز می‌رسد. دانه‌های خاکشیر در واقع تخم این گیاه هستند. این دانه‌ها ریز، کمی دراز و معمولا به دو رنگ قرمز (با طعمی تلخ) و قهوه‌ای وجود دارند.
شربت خاکشیر که با نام «خاکشی» نیز شناخته می‌شود، یکی از نوشیدنیهای خنک، اصیل و پرطرفدار تابستانی است که از ترکیب آب، دانه‌های خاکشیر، یخ، شکر و گلاب درست می‌شود. این شربت از روزهای قدیم برای رفع عطش و مقابله با گرمازدگی مصرف می‌شده است. جالب است بدانید که به‌محض نوشیدن شربت خاکشیر، با اثراتی چون کاهش درجه حرارت بدن، تسکین سردرد و رفع بی‌حالی و سرگیجه ناشی از گرما در بدن خود روبه‌رو می‌شوید که واقعا خارق‌العاده است.
شربت خاکشیر، یک نوشیدنی کم‌هزینه است که به سرعت و به آسانی می‌توان آن را آماده کرد، فقط باید در مرحله شستشوی خاکشیر دقت لازم را به عمل آورد تا خاکشیر کاملا تمیز و عاری از شن و سنگ‌ریزه شود.
هرآنچه باید درباره شربت خاکشیر بدانید:
- خاکشیر چیست؟
- طرز تهیه شربت خاکشیر خانگی
- انواع شربت خاکشیر
- نکات مهم برای تهیه شربت خاکشیر
- فواید شربت خاکشیر
- مضرات خاکشیر
- طعم شربت خاکشیر
خاکشیر چیست؟
خاکشیر به‌صورت خودرو در کنار جاده‌ها و اماکن غیرزراعی و نسبتا مرطوب می‌روید؛ اما محل رویش اصلی آن در ایران در نواحی شمالی کشور، رشته کوه‌های البرز، استان خراسان جنوبی (شهرستان بشرویه)، استان بوشهر، منطقه بلوچستان در استان سیستان و بلوچستان، منطقه آذربایجان، استان لرستان و استان کرمانشاه است. خاکشیر در ایران به‌صورت مستقل یا به‌صورت مخلوط و همراه با یک محصول دیگر در زمین کاشته می‌شود.
قسمت مورد استفاده این گیاه دانه آن است؛ ولی گاهی از برگ و ساقه گل‌دار آن نیز استفاده می‌شود. خاکشیر دارای کالری و فیبر نیست؛ اما منبع خوبی از پروتئین و چربی به شمار می‌آید. هر ۱۰۰ گرم خاکشیر، دارای ۲۷٫۵ گرم پروتئین و ۳۳ گرم چربی است.
شربت خاکشیر خانگی و طرز تهیه آن
شربت خاکشیر را می‌توانید به‌صورت ساده یا به‌همراه تخم شربتی تهیه کنید و به آن طعم های مختلف و دلخواه خود را اضافه کنید. در ادامه روش تهیه شربت خاکشیر را آموزش می‌دهیم و پس از آن به نحوه طعم‌دار کردن شربت با استفاده و از آبلیمو، عسل، زعفران و... می‌پردازیم.
مواد لازم برای تهیه ۴ لیوان شربت خاکشیر
- ۴ قاشق غذا خوری خاکشیر
- ۴ لیوان آب
- شکر به مقدار دلخواه (حدود ۱۰۰ گرم)
- گلاب به میزان لازم (حدود یک پیمانه)
- یخ: به مقدار لازم
طرز تهیه شربت خاکشیر
مرحله اول:
شستشوی دانه‌های خاکشیر: خاکشیر را در کاسه‌ای مناسب بریزید و روی آن را با آب پر کنید. بعد از افزودن آب، دانه‌های خاکشیر به‌شکل دایره‌ای جمع می‌شوند و شما باید آن‌ها را با چنگال کاملا هم بزنید. اجازه دهید تا دانه‌ها ته‌نشین شوند، سپس آب کاسه را آرام تخلیه کنید. این کار را چندبار تکرار کنید تا برگ و خاشاکی روی آب باقی نماند. سپس چند بار دیگر به‌آرامی آب خاکشیر را خالی کنید تا شن‌های ریز آن جدا شوند و یک خاکشیر صاف داشته باشید.
مرحله دوم:
پس از شستشوی کامل خاکشیر، اجازه دهید تا خاکشیر برای چند ساعت در آب باقی بماند. سپس آب آن را با احتیاط خالی کنید.
مرحله سوم:
آماده‌سازی شربت: آب سرد و شکر در یک پارچ خوب مخلوط کنید تا شکر کاملا حل شود. سپس خاکشیر و گلاب را به آن‌ها بیفزایید و هم بزنید.
مرحله چهارم:
چند تکه یخ به شربت خاکشیر بیفزایید و آن را در یخچال قرار دهید تا خنک شود.
مرحله پنجم:
شربت خاکشیر را در لیوان‌های بلند بریزید و سرو کنید. برای تزئین می‌توانید از یک قاچ لیموی تازه یا برگ نعنا استفاده کنید.
حالا که با طرز تهیه شربت پایه آشنا شدید، وقت آن است که به سراغ «انواع شربت خاکشیر» و طعم های مختلف برویم.
شربت خاکشیر و تخم شربتی
شربت خاکشیر و تخم شربتی، یک نوشیدنی عالی و خنک برای فصل تابستان است که از خواص زیادی برای سلامتی بدن و همچنین زیبایی پوست و مو برخوردار است. این شربت همچنین به درمان بیماری‌های گوارشی و معده، تنظیم فشار خون و آرامش اعصاب نیز کمک می‌کند. به همین منظور در ادامه طرز تهیه این شربت خوشمزه را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
مواد لازم برای شربت خاکشیر و تخم شربتی
- ۴ قاشق غذاخوری تخم شربتی
- ۶ قاشق غذاخوری خاکشیر
- ۲ پیمانه شکر
- یک دوم پیمانه گلاب
- ۲ عدد لیموی کوچک
- آب به مقدار لازم
- زعفران دم‌کرده به میزان دلخواه
فیلم طرز تهیه شربت خاکشیر و تخم شربتی
طرز تهیه شربت خاکشیر و تخم شربتی
مرحله اول:
خاکشیر و تخم شربتی را جداگانه بشویید تا خاک و سنگ‌ریزه های آن‌ها جدا شود. سپس خاکشیر را برای چند ساعت در آب خیس کنید؛ اما تخم شربتی را تنها چند بار با آب سرد بشویید و خیس نکنید؛ زیرا آب زیادی به خود جذب می‌کنند و سنگین می‌شوند.
مرحله دوم:
شکر را با نصف پیمانه آب در یک قابلمه مخلوط کنید و آن را روی حرارت متوسط بگذارید. اجازه دهید تا شکر کاملا در آب حل شود و شیره غلیظی به دست بیاید. سپس گلاب را در شیره بریزید و پس از یک جوش آن را از روی حرارت بردارید و بگذارید تا خنک شود.
مرحله سوم:
دو پارچ جداگانه بردارید و در آن‌ها به مقدار مساوی شیره و آب بریزید. میزان ریختن شیره و شیرینی شربت کاملا به شما بستگی دارد.
مرحله چهارم:
در یک پارچ خاکشیر بریزید و در پارچ دیگر تخم شربتی. سپس در هرکدام از پارچ‌ها کمی آب لیموی تازه بچکانید و مقداری زعفران دم‌کرده غلیظ بریزید.
مرحله پنجم:
پارچ‌ها را در یخچال بگذارید تا برای چند ساعت خنک شوند.
مرحله ششم:
در هنگام سرو نوشیدنی، خاکشیر را هم بزنید و نصف یک لیوان را با آن پر کنید. سپس یک قاشق در لیوان بگذارید و تخم شربتی را روی آن بریزید و لیوان را پر کنید تا دانه‌های خاکشیر و تخم شربتی از هم جدا بمانند و شربت شما به زیبایی در لیوان خودنمایی کند. نوش جان!
شربت خاکشیر با آبلیمو
شما می‌توانید علاوه بر گلاب در طرز تهیه شربت خاکشیر از آب لیموی ترش تازه نیز استفاده کنید. شربت خاکشیر با آبلیمو طعمی منحصربه‌فرد و بسیار گوارا دارد. در ضمن باید بدانید که آب لیمو خواص شربت خاکشیر را بهبود می‌بخشد. طرز تهیه شربت خاکشیر با آبلیمو بسیار ساده است. کافی است شما حدود یک قاشق غذاخوری آب لیموی تازه را در زمان مخلوط کردن شکر، خاکشیر، آب و گلاب به آن‌ها اضافه کنید.
شربت خاکشیر با عرق بیدمشک
عرق بیدمشک، یکی از افزودنی‌های پرطرفدار شربت خاکشیر است. البته در برخی از طرز تهیه‌های شربت خاکشیر از عرق کاسنی و بهار نارنج نیز استفاده می‌شود. افزودن یک چهارم پیمانه عرق بیدمشک در هنگام سرو شربت خاکشیر، عطر و طعمی بی‌نظیر به آن اعطا می‌کند و علاوه بر آن، شما می‌توانید از خواص بی‌شمار عرق بیدمشک نیز بهره‌مند شوید.
شربت خاکشیر با عرق نعنا
شربت خاکشیر با عرق نعنا به‌خصوص همراه با عسل، برای افرادی که طبع سرد دارند، بسیار مفید است. برای تهیه این شربت، یک چهارم پیمانه عرق نعنا را در هنگام سرو به شربت خاکشیر اضافه کنید.
شربت خاکشیر با زعفران
برای تهیه شربت خاکشیر با زعفران، به مقدار دلخواه از زعفران دم‌کرده غلیظ استفاده کنید. شما می‌توانید زعفران را در زمان مخلوط کردن شکر، خاکشیر، آب و گلاب به شربت اضافه کنید یا در صورت درست کردن شیره، در لحظات آخر غلیظ شدن روی گاز، زعفران را به مخلوط شکر، گلاب و آب اضافه کنید.
شربت خاکشیر با عسل
شربت خاکشیر با عسل، دل ضعفه را رفع می‌کند و بسیار لذیذ است. شما می‌توانید با عسل، یک نوشیدنی سالم و بسیار خوشمزه درست کنید. برای تهیه این شربت کافی است یک تا ۲ قاشق غذاخوری عسل را با آب، گلاب، عرقیجات مختلف و زعفران دم‌کرده (در صورت تمایل) مخلوط کنید و خوب هم بزنید تا عسل کاملا حل شود. سپس خاکشیر را به آن بیفزایید و نوش جان کنید.
شربت خاکشیر و آلو بخارا
شربت آلو خاکشیر با طعمی متفاوت و جدید، یکی از نسخه‌های محبوب شربت خاکشیر مجلسی است. شما برای تهیه این نوشیدنی، کافی است چند عدد آلو بخارا را به شربت خاکشیر خود اضافه کنید و آن را به‌مدت ۵ ساعت در یخچال قرار دهید تا آلوها نرم شوند و شربت طعم آن‌ها را بگیرد. تعداد آلوهایی که در شربت خاکشیر می‌ریزید، کاملا به ذائقه شما بستگی دارد.
نکات مهم برای تهیه شربت خاکشیر
- سعی کنید خاکشیری بخرید که زیاد سنگ و شن‌ریزه نداشته باشد.
- برای حفظ خواص خاکشیر، این دانه‌ها را در ظروف دربسته، دور از نور آفتاب و رطوبت نگهداری کنید.
- خاکشیر معمولا با خاک و برگ‌های ریز همراه است و حتما باید به‌طور کامل شسته شود.
- برای شستشوی خاکشیر می‌توان از روش دیگری نیز استفاده کرد. برای این کار با استفاده از دو ظرف، خاکشیرها را که آب روی آن‌ها را گرفته چند بار از ظرفی به ظرف دیگر خالی کنید تا خاک و شن‌های آن شسته شود.
- از آنجا که شستن خاکشیر کمی مشکل است، می‌توان آن را به مقدار زیاد و غلیظ تهیه کرد و در یک بطری شیشه‌ای دربسته در یخچال نگهداری کرد. در این صورت، در هنگام سرو، کافی است کمی آب به آن اضافه کنید و از آن لذت ببرید.
- شربت خاکشیر را می‌توان برای چند روز در یخچال نگه داشت.
- شما می‌توانید خاکشیر را پس از شستن در قالب بریزید، در فریزر قرار دهید و برای تهیه این نوشیدنی تابستانی از یخ خاکشیر استفاده کنید.
- میزان افزودن شکر به این شربت کاملا سلیقه‌ای است و بستگی به ذائقه افراد دارد. البته به‌جای شکر از عسل استفاده کنید تا سردی خاکشیر را بگیرد و طبع آن را متعادل کند.
- شما می‌توانید برای تهیه یک شربت خاکشیر مجلسی، در ابتدا شکر و آب را روی حرارت بگذارید و بجوشانید تا شکر کاملا حل شود. سپس به آن گلاب و در صورت تمایل آب لیموی تازه و هل سابیده شده بیفزایید. پس از خنک شدن شیره از آن برای درست کردن شربت خاکشیر استفاده کنید.
فواید و خواص شربت خاکشیر
خاکشیر دارای تعدادی اسید چرب از جمله اسید لینوئیک، اسید لینولنیک، اسید اولئیک، اسید پالمتیک و اسید استئاریک و همچنین اسانس روغن فرّاری است که مملو از مواد بنزیل و ایزوسیانات است. طبع خاکشیر سرد است. گفته می‌شود که شربت خاکشیر برای لاغری بسیار کارآمد است و همچنین یبوست را رفع می‌کند، پس با ما همراه باشید تا با خواص شربت خاکشیر آشنا شوید.
- کاهش دمای بدن، تسکین سردرد و رفع بی‌حالی و سرگیجه ناشی از گرما. دانه‌های خاکشیر در دستگاه گوارش آب را به خود جذب می‌کنند و به‌تدریج آن را در بدن آزاد می‌کنند و به این طریق، نیاز بدن به آب را برای مدت طولانی‌تری تامین می‌کنند.
- قرار دادن خاکشیر کوبیده شده به‌صورت موضعی روی زخم، جراحات و ورم‌ها، آن‌ها را درمان می‌کند.
- نوشیدن شربت خاکشیر و ترنجبین در عصرگاه، بوی بد دهان را از بین می‌برد و خلط گلو را دفع می‌کند.
- درمان نقرس، حصبه، آبله، سرخک و مخملک
- درمان تب بالا و خارش پوست در نوزادان و کودکان
- درمان سرماخوردگی و آنفولانزا
- کنترل فشار خون
- سم زدایی و پاکسازی کبد چرب
- درمان سنگ کلیه با نوشیدن مخلوط خاکشیر و ترنجبین
- رفع گرفتگی صدا
- درمان بیماری‌های گوش
خاکشیر برای لاغری
- نوشیدن شربت خاکشیر و شیر به‌صورت ناشتا در صبحگاه به درمان لاغری و افزایش وزن کمک می‌کند. پس اگر می‌خواهید چاق شوید، حتما از این نوشیدنی طبیعی و سنتی استفاده کنید. شربت خاکشیر، اشتهاآور است.
- نوشیدن طولانی‌مدت خاکشیر با آب ولرم در صبحگاه به کاهش وزن کمک می‌کند.
خواص خاکشیر برای سیستم گوارش
- خاکشیر برای درمان یبوست بسیار مفید است؛ زیرا خاکشیر ملین است. مصرف خاکشیر با آب گرم، این خاصیت را به این شربت می‌دهد.
- به‌علت خاصیت ضد باکتریایی خاکشیر، این شربت برای درمان اسهال نیز کارآمد است. برای درمان اسهال، خاکشیر را با آب سرد و شکر مصرف کنید.
- شربت خاکشیر به هضم غذا و تقویت معده کمک می‌کند.
- دفع کرم روده
خواص خاکشیر برای پوست و مو
- خاکشیر، ضد التهاب و ضد باکتری است و مانع از شوره زدن مو می‌شود.
- برای درمان جوش و آکنه و پاکسازی پوست صورت، کافی است ۳ قاشق غذاخوری خاکشیر را با یک دوم فنجان عرق شاه تره و کاسنی مخلوط کنید و برای سه هفته بنوشید.
- برای روشن‌سازی پوست و درمان لکه‌های پوستی، ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر را با ترنجبین خیسانده شده و صاف شده مخلوط کنید و ۳ هفته بنوشید.
مضرات خاکشیر
- افراد مبتلا به ورم معده باید خاکشیر را به مقدار کم مصرف کنند.
- افرادی که طبع سرد دارند یا مبتلا به آرتروز و روماتیسم هستند، باید حتما شربت خاکشیر را با عرق نعنا و عسل بخورند.
- نوشیدن شربت خاکشیری که به‌علت شستشوی نامناسب در آن شن و سنگ‌ریزه موجود باشد، به سنگ کلیه منجر می‌شود. پس حتما خاکشیر را بشورید و برای چند ساعت در آب خیس کنید.
- استفاده از خاکشیر در بارداری به‌علت ملین بودن، به شل شدن دهانه رحم منجر می‌شود و امکان سقط را در ماه‌های ابتدایی بارداری بالا می‌برد. البته مصرف خاکشیر در ماه‌های آخر بارداری، زایمان را تسهیل می‌کند.
- استفاده طولانی‌مدت از خاکشیر احتمال ابتلا به عارضه مگاکولون را افزایش می‌دهد. این عارضه دراثر منبسط شدن روده بزرگ به وجود می‌آید و بیمار مبتلا به آن قادر به دفع مدفوع یا گاز از بدن نیست.
- زیاده‌روی در مصرف خاکشیر احتمال ایجاد ورم یا زخم معده را زیاد می‌کند.
- زیاده‌روی در مصرف خاکشیر باعث اسهال می‌شود.
طعم شربت خاکشیر
پارچ‌های شیشه‌ای پر از شربت خاکشیر در روزهای گرم تابستانی، تصویری نوستالژیک از کودکی و خانه‌های پدربزرگ مادربزرگ‌هایی است که اعتقاد داشتند هیچ‌چیز به‌اندازه نوشیدن یک لیوان شربت خاکشیر نمی‌تواند عطش شما را رفع کند یا در صورت گرمازدگی، حال شما را خوب کند. البته قدیمی‌ها در این مورد کاملا حق دارند و شربت خاکشیر واقعا یک نوشیدنی معجزه‌آسای تابستانی و مناسب برای نوشیدن در روزهای گرم و ماه رمضان است.
افزودن چند قطره گلاب، آب لیمو و زعفران دم‌کرده، طعم و عطر شربت خاکشیر را به سطوح بالاتری ارتقا می‌دهند. برای درست کردن یک شربت خاکشیر مجلسی دست به کار شوید و لایه به لایه آن را با تخم شربتی، شربت زعفرانی و خاکشیر تزئین کنید.
آیا موفق به تهیه شربت خاکشیر از مجموعه شربت‌ها و نوشیدنی‌ها شدید؟ اگر این شربت را در خانه درست کردید، حتما در بخش نظرات همین مقاله، تجربه خود را برای ما و دیگر کاربران کجارو بنویسید یا از شربت زیبا و خوش‌طعم خود عکس بگیرید و با تگ‌کردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، عکس‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاه