تابوت‌های باستانی اقصر؛ مهم‌ترین کشف مصری‌ها در قرن اخیر
چند روز قبل، باستان‌شناسان مصری در تابوتی متعلق به یک مرد مومیایی شده را باز کردند. این کار در مقابل معبد یادبود حتشپسوت در اقصر انجام شد.
روز بیستم اکتبر، وزارت آثار باستانی مصر در حساب رسمی اینستاگرام خود، به‌طور رسمی از رونمایی ۳۰ تابوت ۳۰۰۰ ساله‌ی تازه کشف‌شده خبر داد. تابوت‌ها، حاوی اجساد مومیایی شده‌ای متعلق به راهبان و راهبه‌های معابد خدایان شهر اقصر بودند.
مصطفی وزیری، دبیر کل شورای عالی آثار باستانی مصر، در مصاحبه‌ای با خبرنگاران این کشف را بزرگ‌ترین کشف مصری‌ها در بیش از یک قرن اخیر نامید.
تابوت‌هایی که بزرگ‌ترین کشف مصر لقب گرفته‌اند، اولین مجموعه از تابوت‌هایی هستند که پس از سال‌ها حفاری باستان‌شناسی توسط کارشناسان خارجی، اکنون توسط یک هیئت مصری کشف شده است. وزیری درباره‌ی این رویداد به خبرنگاران گفت:
آخرین کشف سال ۱۸۹۱ و [به رهبری] خارجی‌ها انجام شد. [کشف دیگری نیز در] سال ۱۸۸۱ [و باز هم توسط] خارجی‌ها انجام شد. اما ... ۲۰۱۹ [سال] یک کشف مصری است. به خدا سوگند، احساس وصف‌ناپذیری است.
مراسم رونمایی از کشف بزرگ مصری‌ها در مقابل معبد یادبود حتشپسوت (Mortuary Temple of Hatshepsut) در دره پادشاهان (Valley of the Kings) در شهر اقصر انجام شد. خالد العنانی، وزیر آثار باستانی مصر، به تشریح تابوت‌های ۳۰۰۰ ساله مدفون در گورستان العساسيف (Al-Asasif Cemetery) پرداخت و گفت که آن‌ها پس از گذشت هزاران سال همچنان سالم هستند و رنگ‌هایی زنده و باورنکردنی دارند.
طبق اعلام وزیری، تابوت‌های باز شده حاوی بقایای زنان و مردان مومیایی شده از جمله دو کودک است که به باور کارشناسان، همگی به طبقه‌ی متوسط تعلق دارند. مومیایی‌ها به‌طور کامل درون یک پارچه پیچیده شده بودند، اما جنسیت آن‌ها را می‌شد از روی دستان نقش‌شده روی تابوت‌ها دریافت. تابوت‌هایی که نقش دستان گشوده روی آن‌ها حکاکی شده بود، متعلق به اجساد زن بودند و تابوت‌های دارای مشت‌های گره‌شده، حاوی اجساد مرد بودند.
زاها هاواس، باستان‌شناس، معتقد است که کشف تابوت کودکان اتفاق نادری است. او می‌گوید کشف دو تابوت کودک هیجان فوق‌العاده‌ای در سراسر جهان برانگیخته است. به‌گفته‌ی وی، تابوت‌ها مهروموم شده بودند و در دو ردیف به‌صورت مرتب روی یکدیگر قرار داده شده بودند. آن‌ها در عمق یک متری زمین دفن شده بودند.
تابوت‌ها مزین به طراحی‌ها و حکاکی‌های پیچیده‌ای، از جمله خدایان مصری، خط هیروگلیف و صحنه‌هایی از کتاب مردگان، هستند و همچنین، اوراد و جادوهایی روی آن کنده‌کاری شده است که گفته می‌شود، روح را به‌سمت زندگی پس از مرگ هدایت می‌کند. هاواس می‌گوید نام برخی از مردگان روی تابوت‌ها حکاکی شده است.
نوشته‌ها نیز به‌خاطر حفظ رنگ‌های‌شان و خوانا بودن آن‌ها، از اهمیتی فوق‌العاده برخوردار هستند؛ این نوشته‌ها با وجود هزاران سال مدفون بودن زیر خاک همچنان دست‌نخورده‌اند. علت دست‌نخورده باقی ماندن آن‌ها این است که مصریان باستان از رنگ‌های طبیعی حاصل از سنگ‌هایی مانند آهک، بلوط قرمز و فیروزه و ترکیب آن‌ها با سفیده‌ی تخم‌مرغ استفاده می‌کردند. مصریان پس از اتمام نقاشی، زرده‌ی تخم‌مرغ را با موم شمع مخلوط می‌کردند و آن را روی تابوت می‌مالیدند تا درخشش طبیعی آن را حفظ کنند. به این ترتیب، نوشته‌های تابوت همچنان خوانا و قابل‌مشاهده هستند.
مقامات می‌گویند که اولین تابوت به این خاطر کشف شد که سر آن تقریبا از خاک بیرون آمده بود. وقتی حفاران به حفاری خود ادامه دادند، ۱۷ تابوت دیگر نیز مشاهده شد. پس از بیرون آوردن تابوت‌ها از زیر خاک، باستان‌شناسان متوجه ۱۲ تابوت دیگر نیز در زیر آن ۱۷ تابوت شدند. به‌گفته‌ی وزیری، به احتمال زیاد، تابوت‌ها برای در امان ماندن از سارقان معابد زیر خاک پنهان شده بودند.
در نشست خبری مربوط به بازگشایی تابوت‌های کشف‌شده، هاواس به خبرنگاران گفت که این کشف، جزئیات مهمی از حقوق تدفین در مصر باستان را فاش می‌کند. یکی از این جزئیات، چگونگی احترام به مردگان صرف‌نظر از جنسیت یا سن آن‌ها است:
این [کشف] دانسته‌های ما را به‌عنوان مصرشناس، درباره‌ی باور به زندگی پس از مرگ تقویت می‌کند.
مومیایی‌ها پیش از انتقال به موزه‌ی آثار باستانی مصر در نزدیکی اهرام جیزه، مرمت و بازسازی خواهند شد. تابوت‌ها نیز به نمایش گذاشته خواهند شد. العنانی می‌گوید:
آن‌ها، به‌عنوان عاملی برای شگفتی بازدیدکنندگان‌مان، به موزه بزرگ مصر (Grand Egyptian Museum) منتقل خواهند شد که در اواخر سال ۲۰۲۰ آغاز به کار می‌کند.
دیدگاه