چگونه توکیو از یک روستای ساکت، به یک کلان‌شهر مدرن تبدیل شد (قسمت اول)

توکیو، این کلان شهر مدرن، خانه‌ی ۳۸ میلیون شهروند ژاپنی و یکی از پیشرفته‌ترین و پیش‌گام‌ترین شهرهای جهان تکنولوژیک جهان، روزگاری یک روستای ساکت و آرام بوده است؛ بله شاید باورکردنش خیلی سخت باشد، اما باید آن را پذیرفت. در این مطلب، نگاهی می‌اندازیم به تاریخچه‌ی این ابرشهر و اینکه چگونه این روستای کوچک و ساکت، به یک کلان‌شهر مدرن تبدیل شد. با کجارو همراه باشید.

توکیو (Tokyo) پایخت ژاپن در عصر حاضر، در قرن دوازدهم میلادی با نام ادو (Edu) شناخته می‌شد و در همین قرن، توسط اهالی قوم ادو به شهرت رسید و آوازه‌ی خود را به سراسر ژاپن رساند. قوم ادو در روستای کهن موساشی که در شرق دریای ژاپن واقع شده است، متولد شد. ادو که امروز آن را با نام توکیو، پایتخت ژاپن می‌شناسیم، در همان زمان‌های قدیم هم یک شهر محوری به حساب می‌آمد و مرکز حکومت دولت‌های کانگاوا (Kangava) و سایتاما (Saitama) بود و تصویر بالا، ادو، این شهر بندی را در سال ۱۸۳۰ میلادی نمایش می‌دهد.

در این تصویر که در سال ۱۸۳۲ میلادی ترسیم شده، کشتی‌هایی را می‌بینیم که به سوی بندر اوکیدو (Okido) در تاکاناوا (Takanawa) در حال حرکت هستند. جایی که در آن دوران، به دروازه‌ی ادو مشهور بود.

هاروو شیرانه (Haruo Shirane) در کتاب خود، اینگونه رونق شهرهایی مثل توکیو، کیوتو و اووساکا را تحلیل می‌کند:

یکی از مهم‌ترین گذرهای تاریخی کشور ژاپن، ورود آن‌ها از دوران قرون وسطی (قرن ۱۳ تا قرن ۱۹ میلادی) به عصر مدرن (سال‌های ۱۶۰۰ تا ۱۸۶۷) است. در قرن ۱۷ علاوه بر ارتقاء استانداردهای زندگی تمامی طبقات مردم ژاپن، فرهنگ و عادت‌های غذایی مردم ژاپن هم تغییر کرد. تحول برجسته‌ی ژاپن در پایان قرن ۱۷، افزایش جمعیت شهرنشینان این کشور بود که در صدرشان، اووساکا، کیوتو و ادو قرار داشتند.

این دوره از تاریخ ژاپن و صدالبته شهر ادو، که به دوره‌ی صلح توکوگاوا (Tokugava) معروف است، با ورود ناخدای آمریکایی به نام متیو پری (Matthew Perry) به پایان رسید. پری سعی داشت تا از طریق راه دیپلماسی، دروازه‌های ادو را باز کند. صلح توکوگاوا حدودا در سال ۱۸۶۷ میلادی به پایان رسید. در این نقاشی، ورود پری به ژاپن در سال ۱۸۵۳ تصویر شده است.

در ادامه‌ی تحیل‌های موجود در کتاب هاروی شیرانه می‌خوانیم:

تاجرها و هنرمندان زیادی برای پاسخگویی به نیازهای جمعیت انبوه ادو، به این شهر می‌آمدند و خب بخش زیادی از درامدشان هم از همین راه به‌دست می‌آمد. همه چیز خیلی خوب پیش می‌رفت تا اینکه آتش‌سوزی بزرگ میرکی (Miereki) در سال ۱۸۶۳ رخ داد و بخش بزرگی از شهر ادو، از جمله قلعه ادو را نابود کرد. پس از این اتفاق ناگوار، شهر به کمک مردم، بازسازی و سرپا شد. بعد از نوسازی ادو، دوباره جمعیت شهر زیاد شد و زندگی در آن جریان پیدا کرد.

در تصویر بالا، پل‌های شهر ادو را می‌بینیم و در فواصل دور هم رشته‌کوه فوجی خودنمایی می‌کند. در آن زمان در کشورهای ژاپن و فرانسه، برای اندازه‌گیری فواصل، به ترتیب مبداء را پل ادو و شهر نوتردام درنظر می‌گرفتند و اندازه‌گیری را انجام می‌دادند. همانطور که امروزه هم در ژاپن و فرانسه، به ترتیب توکیو و پاریس را به‌عنوان مبدا در نظر می‌گیرند.

به تحلیل‌های هاروی شیرانه برمی‌گردیم:

در نیمه‌ی قرن ۱۸، شهر ادو نه تنها مرکز خرید و فروش و مصرف کالاها بود، بلکه مرکز تجارت و تولید هم به حساب می‌آمد. در سال ۱۶۳۴، جمعیت ادو به ۱۵۰ هزار نفر رسید. در سال‌های ۱۷۲۱ و ۱۸۷۳، جمعیت ادو به ترتیب به ۵۰۰ و ۶۰۰ هزار نفر رسید. این درحالی بود که جمعیت پاریس در سال ۱۸۰۱، به ۵۴۸ هزار نفر می‌رسید.

در سال ۱۸۶۹ بعد از اینکه پادشاه می‌جی (Meiji) به این شهر رفت، نام توکیو به معنی پایتخت شرقی را بر آن نهاد. در تصویر بالا، یکی از خیابان‌های توکیو در اوایل عصر می‌جی را می‌بینیم. عصر می‌جی از سال ۱۸۶۸ آغاز شد و تا سال ۱۹۱۲ ادامه پیدا کرد. شهر ادو در تاریخ ۱ می سال ۱۸۸۹ به‌طور رسمی، به توکیو تغییر نام داد.

طرح بالا که ژاپن سال ۱۸۸۰ را نمایش می‌دهد، تصویر یک رقابت اسب‌سواری در یک پارک اوئنو (Ueno) را می‌بینیم. اوئنو نام اولین مورد از پارک‌های عمومی ژاپن است که در سال ۱۸۷۳ تاسیس شد که امروزه، مردم برای تماشای شکوفه‌های گیلاس، به آنجا می‌روند.

در این تصویر که اولین و سومین بخش از یک نقاشی است که حدودا در سال ۱۸۸۱ میلادی کشیده شده، لحظه‌ای از مراسم بازگشایی دومین نمایشگاه صنعتی در ژاپن نشان داده شده است. همانطور که مشاهده می‌کنید، این نمایشگاه در یک اوئنو پارک جریان داشته و در این لحظه، شرکت‌کنندگان را می‌بینیم که اطراف یک آب‌نما که در قسمت مرکزی تصویر دیده می‌شود، جمع شده‌اند.

برای آشنایی بیشتر با توکیو و دیگر شهرهای ژاپن، می‌توانید راهنمای سفر به ژاپن را در کجارو بخوانید.