نجات محوطه باستانی وستمین از تخریب
در حالی که پیش‌بینی می‌شود در محوطه وستمین کیاسر ۲۵۰ گوردخمه وجود دارد، کاوش‌ها به فصل سوم رسید. وستمین منطقه‌ای باستانی است که در دوره اشکانیان اهمیت جغرافیایی و سیاسی داشته است. وستمین در حال حاضر در شهر کیاسر شهرستان ساری استان مازندران قرار دارد و نخستین فصل کاوش آن در سال ۹۴ و هم‌زمان با ثبت این محوطه باستانی در لیست آثار ملی کشور آغاز شده است.
در جریان خط انتقال گاز به استان‌های شمالی، از قوشه سمنان تا نیروگاه نکا، این محوطه باستانی شناسایی شده و بررسی‌های اولیه که نشان داد یافته‌های فرهنگی این محوطه به دوران اشکانیان (۲۵۰ پیش از میلاد تا ۲۲۴ میلادی) تعلق دارد. مطالعات در این منطقه از سال ۸۸ آغاز شده و در سال ۹۴ مجوز رسمی برای کاوش نجات‌بخشی، از طرف پژوهشکده باستان‌شناسی صادر شده است.
به گفته سیف‌الله فرزانه، مدیر کل میراث فرهنگی مازندران، فصل سوم کاوش وستمین با هدف اتمام تعیین عرصه و حریم مذکور و آماده‌سازی بستر ایجاد سایت موزه به‌مدت ۴۵ روز ادامه دارد. او در ادامه گفت:
با ورود هئیت ایتالیایی به‌عنوان مشاور تهیه طرح سایت موزه، پیگیری برای تبدیل این محوطه باستانی منحصربه‌فرد به‌عنوان یکی از سایت‌های موزه‌های شاخص کشور به‌طور جدی ادامه دارد.
در حفاری‌های گذشته در این بخش گورستان‌های با روش‌های تدفین اسلامی یافت شده بوده است.
عبدالمطلب شریقی، سرپرست کاوشهای باستان‌شناسی وستمین دراین‌باره می‌گوید:
آثار به دست آمده دوره پیش از تاریخ تا صفویه هم رویت شد و کاوش ۱۲ گور دخمه از ۶۰ دخمه گور که در سال ۹۴ کشف شده بود، به پایان رسید. پیش‌بینی می‌شود که ۲۵۰ گوردخمه در این منطقه وجود داشته باشد که تاکنون دو گونه تدفین از مجموع ۱۳ مدل تدفین در زمان اشکانی که بیشتر معمول بوده در این محوطه یافت شده است.
اما همچنان، شرکت گاز که یک خط لوله ۴۲ اینچ از شهر صد دروازه دامغان به نیروگاه شهید سلیمی نکا وصل می‌کند، دو سایت خوب شامل تپه ترکام حصاری و چشمه آب فعال را با بولدوزر تخریب می‌کند.
محوطه تاریخی وستمین از گورستان غربی، گورستان شرقی، محوطه استقراری و قلعه تشکیل شده و گورستان غربی دارای معماری منحصربه‌فردی از نوع دخمه است. به گفته باستان‌شناسان، نمونه این گوردخمه‌ها تاکنون در گستره جغرافیایی، فرهنگی اشکانیان دیده نشده است.
معماری این گوردخمه‌ها شامل سه بخش فضای مستطیل شکل یا راهرو، ورودی یا درگاه بین راهرو و دخمه و اتاق دخمه بوده و در گورستان غربی، تدفین‌ها به‌صورت دسته‌جمعی انجام شده است. تعداد افراد درون این گورها از یک تا پنج نفر متفاوت بوده است که به نظر می‌رسد گورهای خانوادگی باشند.
شکل تدفین‌ها در این بخش عمدتا شرقی غربی و چمباتمه‌ای بوده در برخی موارد که درون دخمه جایی برای تدفین جدید وجود نداشته، استخوان یا اشیا قدیمی‌تر را به فضای مستطیل شکل یا راهرو منتقل کرده و تدفین جدید را جای آن قرار داده‌اند.
اشیا به دست آمده از این محوطه عمدتا سفال، فلز، شیشه، قیر، سنگ، انگشتر، گردنبند، مهر، سرچکان، سر نیزه، سردوک، مهره‌ها و غیره است. در این گورستان در کنار اجساد ابزاری همچون سر پیکان، سر نیزه، شمشیر، اشیا تزئینی، گوشواره و گردنبند مهره‌ای از جنس شیشه یافت شده است.