معادن مسینز؛ یادآوری خونین از جنگ جهانی اول

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۸/۲۶ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۱۲/۲۲ به‌روزرسانی شده است.}

حدود ۸ کیلومتری شهر ایپر که یکی از جاهای دیدنی کشور بلژیک محسوب می‌شود، در میانه یک مزرعه، حوضچه‌ای سبز رنگ با عنوان «پول آو پیس» یا استخر صلح وجود دارد؛ اما یک رویداد خشونت‌آمیز منجر به خلق این تالاب شده است. درست در سال ۱۹۱۶ در دومین سال وقوع جنگ جهانی اول بود. آلمانی‌ها، ساحل بلژیک را تسخیر کرده بودند و از بندرگاه‌های ساحلی این کشور به‌عنوان پایگاه‌هایی برای حمله به کشتی‌های تجاری و حمل و نقل سربازان در دریای شمالی و کانال انگلیسی استفاده می‌کردند.

_{دریاچه واقع در اسپانبروک مولن (Spanbroekmolen)، شناخته شده با عنوان دریاچه لون تری یا استخر صلح. عکس از اریک هوی برشت/فلیکر}

بازپس گزفتن این بندرگاه‌ها یکی از اهداف اصلی ارتش بریتانیای کبیر بود؛ اما قبل از وقوع این اتفاق، بریتانیایی‌ها باید اول آلمانی‌ها را از منطقه تاکتیکی مهم در ارتفاعات با نام لبه مسینز-ویتستک (Messines–Wytschaete Ridge) در جنوب ایپر در کشور بلژیک بیرون می‌کردند.

_{گرافیک‌ها از بی بی سی}

در ماه‌های قبل‌تر، بریتانیایی‌ها به موقعیت‌های آلمان از طریق معادن زیرزمینی حمله می‌کردند و در این استراتژی کاملا موفق بودند. فرمانده ارشد بریتانیا، سر داگلاس هایگ متوجه شد که بازپس گرفتن لبه استراتژیک مسینز نیز از طریق معدن‌ها ممکن خواهد شد.

در طول چندین ماه بعد، مهندسان سلطنتی با دقت زیاد، ده‌ها تونل زیر خطوط ارتش آلمان حفر و آن‌ها را با ۴۵۰ هزار کیلوگرم مواد منفجره پر کردند. تمام این مواد منفجره به‌صورت هم‌زمان در هفتم ژوئن ۱۹۱۷ در ساعت ۳:۱۰ صبح به آتش کشیده شدند. این انفجار به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین انفجارهای غیر هسته‌ای در تاریخ بشر، شناخته می‌شود.

_{نقشه زمین‌شناسی بخشی از دهانه‌های معادن لبه مسینز}

در بخش زمین‌شناسی دانشگاه لیل در ۲۰ کیلومتری آن منطقه، موج انفجار به اشتباه به‌عنوان یک زلزله به ثبت رسید. این لرزه‌ها همچنین توسط لرزه‌نگارهای نزدیک اوترخت در فاصله ۲۰۰ کیلومتری در کشور هلند و در جزیره وایت در فاصله ۳۰۰ کیلومتری در کشور انگلستان شناسایی شدند.

_{جنازه سربازان بریتانیایی در سنگرهای آلمانی‌ها پس از بمباران در لبه مسینز. ۷ ژوئن ۱۹۱۷. عکس از موزه جنگ سلطنتی (Imperial War Museum)}

شایعه شده بود که صدای این انفجار در لندن و دابلین نیز شنیده شد. شاهدان عینی نزدیک به صحنه انفجار، دیدن ستون‌هایی از آتش که از زمین برمی‌خاستند را گزارش کردند. فیلیپ گیبس، روزنامه‌نگار انگلیسی بعدها این حادثه را این‌گونه گزارش کرد:

ناگهان در سپیده دم، پس از دستور به تمام اسلحه‌های ما برای گشودن آتش، شعله‌ها در لبه تاریک مسینز به آسمان کشیده شدند و تپه مشهور ۶۰ (Hill 60) با حجم بالایی از آتش روبه‌رو شد. بسیاری از سربازان‌مان که منتظر دستور حمله بودند با موج انفجار، به زمین پرت شدند. نیروهای آلمانی که درجا کشته نشده بودند، از شوک ترس این اتفاق مهیب جان خود را از دست دادند. جسد بسیاری از آن‌ها در دهانه‌هایی ایجاد شده توسط انفجار در معادن، روی هم انباشته شده بودند.

_{یک دید کلی که تخریب جنگل اوستاورنه (Oosttaverne Wood) و سنگرهایی که بریتانیایی‌ها در جنگ لبه مسینز گرفته بودند را به ما نشان می‌دهد. ۱۱ ژوئن ۱۹۱۷}

یکی از معادن زیر تپه ۶۰ با ۲۴ هزار و یکی دیگر از معدن‌ها زیر کترپیلار (Caterpillar) با ۳۲ هزار کیلوگرم مواد منفجره پر شده بودند. این دو انفجار سبب شدند بخش بزرگی از این تپه فرو بریزد. درمجموع، حدود ده هزار نیروی آلمانی در این واقعه کشته یا در انفجارهای لبه مسینز گم شدند.

_{دهانه کترپیلار}

در یکی از بالاترین نقاط لبه مسینز، درست زیر منطقه اسپانبروک مولن، حدود ۴۱ هزار کیلوگرم مواد منفجره کار گذاشته شده بود. معدن واقع در اسپانبروک مولن، ۲۷ متر زیر سطح زمین و در انتهای یک تونل که با فاصله حدود نیم کیلومتر به یک جنگل کوچک راه داشت، واقع شده بود.

_{نمایی از استخر صلح و دو دهانه دیگر}

تونل اصلی توسط آلمانی‌ها کشف و در سال ۱۹۱۷ تخریب شد و همین موضوع مهندسان سلطنتی را مجبور کرد که به فکر شروع یک شاخه جدید دیگر باشند. پس از سه ماه و درست چند ساعت قبل از انفجار برنامه‌ریزی شده، کارگران، معدن و چاشنی اولیه را شارژ و حلقه‌های انفجار را آزمایش کردند.

نهایتا در ساعت ۳:۱۰ صبح، این منطقه در کنار دیگر معادن مسینز، منفجر شدند. معدن اسپانبروک مولن، ۱۵ ثانیه بعد منفجر شد؛ درست زمانی که آلمانی‌ها دستور داشتند به بالا بروند و سنگرهای خود را رها و به زمین‌های خالی فرار کنند.

_{دهانه دوقلوی پتیت بویس}

اما انفجار به حدی قوی بود که آوار باقی‌مانده، بسیاری از سربازان بریتانیایی که در فاصله چند صد متری ایستاده بودند را نیز کشت. این انفجار، باعث به وجود آمدن دهانه‌ای عظیم با قطر ۷۵ متر (۲۵۰ فوت) و عمق ۱۲ متر شد.

همین دهانه نهایتا تبدیل به حوضچه لون تری کراتر یا همان استخر صلح شد.

_{دهانه‌های مزرعه هالندزچشور}

ژنرال سر چارلز هرینگتون، فرمانده پیاده نظام ارتش دوم در شامگاه قبل از حمله به رسانه‌های خبری گفت:

آقایان، من نمی‌دانم که آیا ما فردا تاریخ‌ساز خواهیم شد یا نه، ولی به هر قیمتی ما باید جفرافیای منطقه را تغییر دهیم.

البته باید بدانید که انفجارهای واقعه لبه مسینز، چندین دهانه دائمی خلق کرد که هم‌اکنون تبدیل به استخرهای آب کم‌عمق شده‌اند.

کمی دورتر، دهانه مزرعه پکام (Peckham Farm) با قطری معادل ۷۳٫۲ متر (۲۴۰ فوت) وجود دارد. برای منفجر کردن معدنی که زیر این دهانه کنده شده بود، از ۳۹۴۰۰ کیلوگرم مواد منفجره استفاده شد. کمی آن‌طرف‌تر در شمال، دهانه مزرعه میدلس تد (Maedelstede Farm) را با قطر ۳۰٫۵ متری (۱۰۰ فوت) مشاهده می‌کنید که با انفجار ۴۱ هزار کیلوگرم مواد منفجره خلق شد.

_{دهانه پکام}

کمی بالاتر هم دهانه‌های دوقلوی پتیت بویس (Petit Bois) و حدود یک کیلومتر بالاتر از آن‌ها نیز سه دهانه مزرعه هالندزچشور (Hollandscheschur) وجود دارند. در جنوب منطقه اسپانبروک مولن هم می‌توانید دو دهانه کرویس ترات (Kruistraat) را ببینید.

 _{دهانه مزرعه فکتوری}

البته باید بدانید که برخی از معادن در جریان آن واقعه منفجر نشدند. آن‌ها کماکان زیر زمین‌های خصوصی مردمی مانند یک بمب آماده برای انفجار، باقی مانده‌اند. یکی از این معادن در حین طوفان و رعدوبرق در سال ۱۹۵۵ به‌صورت غیرمنتظره‌ای، منفجر شد. یک برج مراقبت بدون اطلاع از شرایط آن منطقه، روی یکی از این معادن ساخته شده بود. وقتی که رعدوبرق با این برج برخورد کرد، باعث شد معدن زیر آن، منفجر شود. تنها تلفات آن حادثه، یک گاو بود.