آلو؛ میوه ای خوش طعم و بهترین سم زدا برای بدن

آشنایی اجمالی با آلو

میوه‌ی آلو، مختص فصل تابستان، گیاهی از راسته‌ی گل ‌سرخ‌سانان و زیر سرده‌ای از سرده‌ی پرونوس است که به نام علمی Prunus، شهرت یافته است. این میوه تک هسته‌ای بوده و کارشناسان تغذیه آن را از خانواده‌ی میوه‌هایی همچون هلو و زردآلو معرفی کرده‌اند. اندازه‌ی این میوه، معمولا از ۳ تا ۶ سانتی‌متر است و نخستین‌‌ بار در قرن ۱۹ میلادی از قاره‌ی آسیا و اروپا (زیستگاه اصلی آن) به دیگر مناطق جهان از جمله آمریکای شمالی منتقل شده است. برگ‌های درخت آلو به شکل هندسی بیضی است که به صورت یک‌درمیان با اندازه‌هایی به طول ۴ تا ۶ سانتی‌متر رشد می‌کنند. رنگ گل‌های ظاهر شده‌ی آن نیز سفید بوده و میوه‌ای دایره‌ای شکل (گاهی میوه بیضی شکل) و بنفش رنگ دارد. این میوه‌ با توجه به مطالبی که توسط پزشکان و محققان ثبت شده است، اثرات دارویی قابل توجهی دارد که تحریک‌کننده‌ی ترشحات کیسه‌ی صفرا، ماده‌ای کاملا اشتهاآور و هضم‌کننده‌ای موثر از جمله‌ی آن‌ها به شمار می‌رود. گوشت میوه از طعمی شیرین و آبدار برخوردار بوده که کاملا به هسته چسبیده و دارای پوستی تقریبا سفت و ترش مزه است.

می‌توان اثرات درمانی بی‌نظیر، رنگ‌ها، طعم‌ها و شکل و اندازه‌های بی‌شماری از این میوه را مشاهده کرد. از معروف‌ترین آن‌ها آلوی سیاه، آلوی زرد، آلو بخارا، آلوی قطره‌ طلا، آلو قیصی، آلو مویزی، آلوی کوهی، آلو برقانی، آلوی سبز (آلوچه) و .. است که معمولا آلوی سیاه، بخارا و قطره‌طلا در بین مردم شناخته‌تر است. البته در بین تمامی این گونه‌ها، آلوی ژاپنی از شهرت بیشتری برخوردار است که در دو نوع، به رنگ زرد و آبدار و نیز به رنگ سرخ متمایل به ارغوانی و کم‌آب، کشت می‌شود. کارشناسان و پزشکان حوزه‌ی سلامت و تندرستی، میوه‌ی آلو را سرشار از مواد مغذی و املاح معدنی معرفی کرده و مصرف آن به افراد برای حفظ سلامت بدن توصیه می‌شود. جالب است بدانید در طب سنتی چینی، از آب آلو به عنوان اکسیر صبحانه یاد شده است و این ماده‌ی لذیذ و پرفایده را گزینه‌ی مناسبی جهت از بین بردن سم و ایجاد شادابی و طراوت بدن پس از خواب می‌دانند. آلوی سیاه نیز نسبت به دیگر آلوها، بیشتر به صورت خشک مصرف شده و معمولا در طبخ انواع سوپ، خوراک، آش و دسر استفاده می‌شود.

مواد مغذی موجود در هر ۱۰۰ گرم آلو

آلو سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز بدن است و مصرف آن را بسیاری از پزشکان و متخصصان تغذیه و سلامتی کرده‌اند. در هر ۱۰۰ گرم از این میوه‌ی محبوب می‌توان به وجود انواع کربوهیدارت‌ها به میزان ۱۲ گرم، قند ۱۰ گرم، فیبر ۱/۵ گرم، چربی ۰/۳ گرم، پروتئین ۰/۷ گرم، ویتامین آ (رتینول) ۱۷ میکروگرم، بتاکاروتن (نوعی رنگدانه که باعث رنگ میوه‌ها می‌شود) ۱۹۰ میلی‌گرم، لوتئین و زآکسانتین ۷۳ میکروگرم، ویتامین ب۱ (تیامین) ۰/۰۲۸ میلی‌گرم، ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین) ۰/۰۲۶ میلی‌گرم، ویتامین ب۳ (نیاسین) ۰/۴۱۷ میلی‌گرم، ویتامین ب۵ (پانتوتنیک اسید) ۰/۱۳۵ میلی‌گرم، ویتامین ب۶ ۰/۲۹ میلی‌گرم، ویتامین ب۹ (اسید فولیک) ۵ میکروگرم، ویتامین ث ۹/۵ میلی‌گرم، ویتامین ای ۰/۲۶ میلی‌گرم، ویتامین کا ۶/۴ میکروگرم، کلسیم ۶ میلی‌گرم، آهن ۰/۱۷ میلی‌گرم، منیزیم ۷ میلی‌گرم، منگنز ۰/۰۵۲ میلی‌گرم، فسفر ۱۶ میلی‌گرم، پتاسیم ۱۵۷ میلی‌گرم، روی ۰/۱ میلی‌گرم و فلورید (آنیون عنصر فلوئور) ۲ میکروگرم اشاره کرد.

مصرف آلو مفید برای دستگاه گوارش، کنترل قند خون و پیشگیری از یبوست

در آلو، مقدار قابل توجهی از فیبر وجود دارد که باعث زیادتر شدن رشد باکتری‌های مفید بدن انسان می‌شود و در عین حال از تکثیر باکتری‌های مضر داخل روده‌ی انسان جلوگیری می‌کند. همچنین این ماده‌ی مفید و ارزشمند در داخل روده تخمیر شده و اسید بوتیریک تولید می‌کند که منبع خوبی برای تامین انرژی سلول‌های روده‌ به شمار می‌رود. بنابراین پزشکان و متخصصان تغذیه و سلامتی، مصرف در حد اعتدال آلو را برای حفظ سلامتی دستگاه گوارش بدن توصیه می‌کنند.

آلو مفید در پیشگیری بیماری‌های قلبی و سرطانی

طبق تحقیقات صورت گرفته مقادیر ارزشمندی از آنتی‌اکسیدان‌ها در میوه‌ی آلو یافت شده که حاوی ترکیبات فنلی و بتاکاروتن است. این مواد با اثر آنتی‌اکسیدانی خود باعث خنثی شدن رادیکال‌های آزاد اکسیژن در بدن شده و تاثیرات خطرناک و تخریب‌کننده‌ی آن را از بین می‌برند. عواملی که باعث رسوب چربی در رگ‌ها و گرفتگی عروق شده و از دلایل اصلی بروز بیماری‌های قلبی و عروقی است. همچنین این میوه‌ی سودمند، از دیگر فعالیت‌های مضر و نابودکننده‌ی رادیکال‌های آزاد بدن جلوگیری می‌کند که می‌توان به تخریب دی‌ اِن‌ اِی (DNA)، افزایش ایجاد استئوآرتریت (استئورآرتریت باعث ظهور بیماری‌هایی مانند آرتریت در بدن خواهد شد) و رشد بیشتر سلول‌های سرطانی درون بدن اشاره کرد. بنابراین بسیاری از پزشکان طب سنتی و مدرن، مصرف به اندازه‌ی آلو را راهکاری مناسب و مفید در جلوگیری از بیماری‌های سرطانی نیز معرفی می‌کنند.

خواص درمانی آلو

با توجه به انواع مختلف میوه‌ی آلو، خواص درمانی و دارویی قابل توجه و مفیدی در هر کدام از گونه‌های این میوه‌ی لذیذ و خوشمزه وجود دارد که در ادامه به معرفی مشهورترین آن‌ها خواهیم پرداخت.

۱. آلو برای از بین بردن حالت تهوع بسیار مفید و کارساز است. به افراد مبتلا به این عارضه، به‌ویژه بانوان باردار در سه ماه‌ی اول بارداری، با مشور پزشک معالج خود، توصیه می‌شود در شبانه‌روز چند عدد آلو میل کنند.

۲. از دید طب سنتی، طبیعت آلو سرد بوده و برای افراد گرم‌مزاج گزینه‌ای مناسب و مفید محسوب می‌شود.

۳. افرادی که به ناراحتی پوستی مانند خارش پوست قسمت‌های بدن خود از جمله پشت، زیر بغل، شانه و گردن مبتلا هستند، کافی است از مصرف آلوی سیاه غافل نشوند.

۴. انواع آلو به ویژه خشک‌شده‌ی آن برای جلوگیری از یبوست و بروز بیماری بواسیر، بسیار مفید و تاثیرگذار است.

۵. به دلیل حضور انواع مواد معدنی و مغذی موجود در آلو بسیاری از متخصصان طب تغذیه، مصرف آن را برای تقویت و تنظیم کردن دستگاه گوارش و هضم غذاهای مصرفی پیشنهاد می‌کنند.

۶. بیماران رماتیسمی، مبتلایان به تصلب شراین و نقرس نیز با میل کردن آلوی تازه (البته می‌توان این میوه را به صورت کمپوت نیز مصرف کرد)، گام موثری در بهبود وضعیت جسمانی خود، برمی‌دارند.

۷. میوه‌ی آلو برای درمان مشکلات جسمی از جمله خستگی، ضعف و کم‌خونی مفید و مناسب است.

۸. بسیاری از محققان حوزه‌ی سلامتی معتقدند میوه‌ی آلو، نوعی ضد عفونی‌کننده‌ی طبیعی غذا است که اگر به صورت خشک مصرف شود از خاصیت ضد میکروبی نیز برخوردار خواهد شد. کاربرد آن در جلوگیری از آلودگی گوشت مصرفی خواهد بود که با اضافه کردن عصاره‌ی آن به گوشت می‌توان از تکثیر و رشد میکروب‌های مضر در مقیاس قابل توجهی جلوگیری کرد.

۹. آلو میوه‌ای است تابستانی که ضد تب و مانع بروز سردردهای صفراوی است و یکی از گزینه‌های مفید در تقویت قوه‌ی ذهنی به شمار می‌رود.

مصرف آلو خشک و خواص درمانی آن

همانگونه که پیش‌تر نیز بیان شد، آلو را به صورت‌های مختلفی از جمله تازه و خشک مصرف می‌کنند که هر کدام از خواص درمانی شگفت‌انگیزی برخوردارند.

۱. افرادی که از سوء هاضمه رنج می‌برند، بهتر است آلوی خشک استفاده کنند.

۲. برگه‌ی آلو برای از بین بردن سموم مختلف، موثر و مفید است.

۳. مصرف برگه‌ی آلو در تنظیم دستگاه گوارش و هضم بهتر مواد غذایی، بسیار مناسب و تاثیرگذار است.

۴. آلوی خشک شده از میزای کمی انرژی برخوردار است که می‌توان آن را گزینه‌ی مناسبی در لاغر شدن و کم کردن وزن اضافی بدن در نظر گرفت. چراکه شاخص گلیسمی آن بسیار پایین بوده و با مصرف آن بدون آنکه قند خون افزایش یابد، گرسنگی را برطرف خواهید ساخت. میوه‌ای مملو از فیبرهای غذایی که با میل کردن آن، اشتهای کاذب را از بین برده و به راحتی احساس سیری می‌کنید.

۵. اگر جز آن دسته از افرادی هستید که به زیبایی پوست و ظاهر خود اهمیت ویژه‌ای می‌دهید، توصیه‌ی متخصصان تغذیه و سلامتی به شما، مصرف آلوی خشک است. مصرف این میوه به دلیل حضور آهن، پتاسیم، منیزیم، ویتامین‌های ث و ای و نیز ویتامین گروه ب و آ از تخریب سلول‌های بدن جلوگیری کرده و مانع از پیری زودرس می‌شود. موادی که هر کدام نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ شادابی و طراوت پوست بدن ایفا می‌کنند.

۶. آلوی خشک، سرشار از انرژی است که حاوی مقدار قابل توجهی گلوکز است. در واقع ۴۵ درصد از مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن را کلوگز تشکیل داده که انرژی مورد نیاز مغز انسان را تامین می‌سازد.

۷. مواد دیگری به نام‌های فروکتوز و سوربیتول که تامین‌کننده‌ی قند مورد نیاز به شمار می‌روند، در آلوی خشک یافت شده که از ویژگی‌های آن، جذب شدن تدریجی توسط بدن انسان است. بنابراین مصرف آن‌ها برای ورزشکاران توصیه می‌شود تا با انجام فعالیت‌های ورزشی، به صورت ناگهانی دچار افت قند خون نشوند. همچنین منیزیم قابل توجهی که در آلوی خشک وجود دارد، انرژی و انقباض ماهیچه‌های عضلانی بدن را تامین خواهد کرد.

۸. پتاسیم و فلاوونوئیدهایی که به میزان چشمگیری در آلوی خشک یافت می‌شوند، مانع از افزایش کلسترول خون شده و تا میزان خوبی باعث کاهش این ماده‌ی خطرناک در بدن انسان خواهد شد؛ بنابراین مصرف آلوی خشک برای مبتلایان به بیماری‌های قلبی و عروقی بسیار توصیه شده است.

۹. از مهم‌ترین ویژگی‌های آلو خشک، حضور عنصر بور است که بسیار کمیاب بوده و طبق اظهارات کارشناسان تغذیه و سلامتی، ارزش غذایی آن برای حفظ سلامت بدن انسان شگفت‌انگیز است. در کنار این عنصر حیاتی، کلسیم و ویتامین دی موجود در این ماده‌ی خوراکی نیز به میزان قابل توجهی مشاهده می‌شود که همگی مسئولیت محافظت از استخوان‌های بدن را به عهده دارند. در واقع برای جلوگیری از پوکی استخوان، این بیماری خاموش و دردناک، مصرف آلوی خشک توسط پزشکان و متخصصان تغذیه به دفعات توصیه شده است.

معرفی و طرز تهیه چند دسر خوشمزه با آلو

دسر کلافوتی آلو و تمشک (Clafouti)

مواد لازم

تمشک یک پیمانه، تخم‌مرغ ۳ عدد، وانیل یک قاشق مرباخوری، آرد نصف پیمانه، کره ۴ قاشق غذاخوری، شکر نصف پیمانه (بهتر است علاوه بر مقدار ذکر شده از دو قاشق غذاخوری دیگر نیز استفاده کنید)، شیر ۱ و ۱/۳ پیمانه، آلو دو پیمانه

طرز تهیه

قبل از مشغول شدن به تهیه‌ی دسر، لازم است فر را روشن کرده و دمای آن را روی درجه‌ی ۳۷۵ فارنهایت یا ۱۹۰ سانتی‌گراد قرار داده تا هنگام استفاده به خوبی گرم شده باشد. سپس در ته ظرفی مناسب (بهتر است حجم ظرف ۲ لیتر باشد) که از قبل با کره به خوبی چرب شده است، آلوهای دو نیم شده را چیده و پس از آن تمشک‌ها را نیز روی آن‌ها قرار دهید. سعی کنید قسمت برش‌خورده‌ی آلوها به سمت ته ظرف، چیده شوند. درون ظرف دیگری، تخم‌مرغ‌ها را شکسته و آن‌ها را به خوبی هم بزنید. کره را که از قبل آب کرده‌اید به همراه آرد، به تخم‌مرغ‌ها اضافه کرده و مواد را با یکدیگر مخلوط کنید. در این مرحله وانیل، نیمی از شکر و تمام شیر را اضافه کنید. مواد را با یکدیگر ترکیب کرده و هم بزنید. سپس آن را روی آلوها و تمشک‌های چیده شده درون قالب ریخته و داخل فر قرار دهید. پس از گذشت ۳۰ دقیقه، فر را باز کرده و قالب را خارج کنید. دو قاشق غذاخوری شکر را روی مواد داخل قالب ریخته و دوباره آن را درون فر قرار دهید. این بار نیز به مدت زمان ۳۰ دقیقه اجازه دهید ظرف حاوی دسر، درون فر باقی بماند تا به خوبی پخته شود. سپس کلافوتی را از فر خارج کرده و تا زمانی که هنوز گرم است، درون ظرف‌های مخصوص دسر سرو کنید. البته می‌توان این دسر خوشمزه‌ی فرانسوی را به صورت سرد نیز میل کرد. کلافوتی دسری مخصوص فصل تابستان بوده که با میوه‌های دیگری مانند هلو، شلیل و زردآلو نیز تهیه شده و در صورت تمایل با بستنی میل می‌شود.

فول آلو سیاه (Plum Fool)

مواد لازم

آلوی سیاه نیم کیلو، خامه‌ی زده شده ۲۵۰ میلی‌لیتر، آب ۲ قاشق سوپ‌خوری، شکر ۳/۴ پیمانه

طرز تهیه

در مرحله‌ی نخست، آلو را پس از شستشو و گرفتن هسته‌، دو نیم کره و درون ظرفی فلزی بریزید. شکر و آب را به آلوها اضافه کرده و ظرف را روی حرارت قرار دهید. پس از گذشت ۱ تا ۱۵ دقیقه، مواد را بجوشانید تا زمانی که آلوها نرم شوند. بهتر است برای جلوگیری از زیاد آب انداختن آلوها از گذاشتن درب ظرف بپرهیزید. زمانی که شکرها ذوب و آلوها نرم شدند، حرارت شعله‌ی گاز را خاموش کرده و صبر کنید تا محتویات آن خنک شود. پس از سرد شدن مواد، آلو را از صافی عبور دهید تا پوست آن‌ها جدا شود. عصاره‌ی آن را به مدت زمان ۱ تا ۲ ساعت درون یخچال قرار دهید تا خنک شود.

در این مرحله خامه‌ی فرم داده شده را به پوره‌ی آلوی سرد شده، اضافه کرده و با استفاده از قاشق مخصوص کیک‌پزی، مواد را به صورت دورانی با یکدیگر مخلوط کنید. ظروف مورد نظر جهت سرو کردن فول آلو را آماده کرده و از ماده‌ی به دست آمده درون آن‌ها بریزید. روی دسر را با سلفون پوشانده و به مدت زمان ۲ ساعت درون یخچال قرار دهید. پس از این زمان، دسر فول آلوی سیاه آماده‌ی میل کردن است. این دسر انگلیسی، بسیار لذیذ، دوست‌داشتنی و پرطرفدار است که معمولا در فصل تابستان و با انواع میوه‌ها از جمله انگور، هلو و تمشک نیز تهیه می‌شود.

کوبلر آلو (Plum Cobbler)

مواد لازم

آلوی سیاه ۷۵۰ گرم، آب یک قاشق سوپ‌خوری، شکر ۱/۳ پیمانه، آرد ۲۲۵ گرم، بکینگ‌پودر یک قاشق چای‌خوری، شکر ۵۰ گرم، تخم‌مرغ ۱ عدد، کره‌ی خرد شده ۱۲۵ گرم، شیر 125۱۲۵ میلی‌لیتر، پودر قند به میزان لازم

طرز تهیه

ابتدا آلوها را خرد کرده و درون ظرف مناسب حرارت بریزید. سپس آب و شکر را به آن اضافه کرده و ظرف را روی حرارت قرار دهید تا آلوها به همراه شکر و آب پخته شود. درون ظرفی دیگر آرد، بکینگ‌پودر و کره را با یکدیگر مخلوط کرده و به آرامی مواد را با یکدیگر ترکیب کنید. در این مرحله، شکر را نیز اضافه کنید. درون ظرف جداگانه‌ای، تخم‌مرغ و شیر را با یکدیگر ترکیب کرده و به تدریج به مواد اضافه کنید. باید برای مخلوط کردن مواد، از دست استفاده کنید تا شکل مناسب‌تر و منسجم‌تری به دست آید. اکنون خمیری شل در اختیار دارید که بهتر است با چنگال آن را به خوبی هم بزنید. درون ظرف بلوری مخصوص فر، آلوهای پخته شده را ریخته و از خمیر به دست آمده با کمک قاشق اسکوپ برداشته و روی آلوها قرار دهید. این عمل را با دقت و سلیقه انجام دهید. زمانی که روی آلوها به خوبی با خمیر پوشانده شد، ظرف را در طبقه‌ی وسط فر که از قبل با دمای ۱۸۰ درجه‌ی سانتی‌گراد گرم شده است، قرار داده و به مدت زمان ۳۰ الی ۴۰ دقیقه اجازه دهید دسر بر اثر حرارت طبخ شود. زمانی که روی کوبلر، طلایی رنگ شد، از فر خارج کرده و با مقداری شکر آن را تزئین کنید. این دسر خوشمزه‌ی ایتالیایی را نیز می‌توان با استفاده از هلو و گیلاس تهیه و میل کرد.