هلو میوه ای لذیذ؛ لطیف و بی نظیر

آشنایی اجمالی با هلو

هلو میوه‌ای است تابستانی، با نام علمی Prunus Persica (این میوه در لاتین به معنای آلوی ایرانی است)، که با هسته‌ای سفت و سخت، گوشتی زرد و در بعضی موارد نارنجی و پوستی پرز‌دار یا به اصطلاح مخملی مشاهده می‌شود. این میوه به دو نوع هسته جدا و هسته چسب تقسیم‌بندی شده است. چرا که در نوع هسته‌جدا گوشت از هسته با فاصله رشد کرده و در نوع هسته‌چسب، گوشت این میوه کاملا به هسته چسبیده است.

هلو میوه‌ای است درختی که در طبیعت به سه نوع شاخه کاذب (در نوک شاخه‌ی کاذب جوانه‌ی رویشی و در طول شاخه، جوانه‌ی زایشی وجود دارد) و شاخه مرکب (در این شاخه جوانه‌ی رویشی و زایشی وجود دارد) و شاخه ساده (در این شاخه تنها جوانه‌ی رویشی وجود دارد) پرورش می‌یابد.

جوانه‌ی گل هلو شکل ساده‌ای دارد که در کنار شاخه‌هایی با عمر یک‌ سال، ظاهر می‌شود. گل‌های آن سفید، صورتی و قرمز رنگ است و نسبت به بسیاری از درختان میوه، زودرس بوده و پیش از آنکه شکوفه کنند، ابتدا برگ‌هایشان سبز شده و به این ترتیب زیبایی خیره‌کننده‌ای را به درخت هلو، می‌بخشند. اما عمر درخت هلو ۵ تا ۶ سال بوده که اگر در باغ‌ها به صورت پرورش‌یافته رشد کنند، کم‌تر از میزان ذکر شده، زنده خواهند بود. درخت این میوه را می‌توان با درخت میوه‌هایی همچون بادام، آلو و زردآلو پیوند زد. میوه‌ی آن شبیه به شفتالو ولی بزرگ‌تر، شیرین‌تر و پرآب‌تر بوده و با هسته‌ای سخت‌تر و درشت‌تر نسبت به شفتالو، به عمل می‌آید.

از درخت هلو، نوعی انگم (شیره‌ی درختان که اغلب در فصل بهار از شاخه و تنه‌ی درخت خارج می‌شود)، ترشح می‌شود که حاوی لاکتوز است. همچنین پوست آن، دارای مقداری تانن است. از دیگر نکاتی که می‌توان در مورد درخت هلو بیان کرد، گلوکزید سمی مشهور به امیگدالین است که در تمامی بخش‌های آن وجود دارد. این سم در مغز هسته‌ی بادام تلخ و همچنین در دانه‌ و جوانه‌ی بعضی از گیاهان نیز یافت می‌شود.

برخی کارشناسان معتقدند محل اولیه و اصلی رویش این میوه، کشور ایران است. در صورتی که جمع دیگری از متخصصان درخت هلو را مربوط به کشور چین دانسته که از راه جاده‌ی ابریشم به ایران و دیگر کشورهای دنیا آورده شده است. به هر حال امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، نام این میوه‌ی دوست‌داشتنی و لذیذ را از کلمه‌ی Persica گرفته که نشان‌دهنده‌ی نام ایران در دروان قدیم است. به عنوان نمونه مردم کشور انگلستان به هلو Peach ، مردم پرتغال «پرسیکرا»، مردم سوئد «پرسیکدرا»، مردم هلند «پرسیکم»، مردم دانمارک «پرسیک» و مردم ایتالیا «پسکا»، می‌گویند.

به نظر می‌رسد که در قرون وسطی، مردم از هلو جهت درمان برخی از بیماری‌ها استفاده می‌کردند. امروزه نیز سالانه میلون‌ها تن هلو در جهان پرورش و بهره‌برداری می‌شود که می‌توان از کشورهایی همچون آرژانتین، ایران، ترکیه، اسپانیا، شیلی، چین، یونان، فرانسه، ایتالیا و آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این میوه‌ی دلچسب نام برد.

مواد مغذی موجود در هر صدگرم هلو

همانگونه که می‌دانید، میوه‌ی هلو از لحاظ مواد مغذی مورد نیاز بدن انسان، یکی از میوه‌های قابل توجه برای کارشناسان و متخصصان تغذیه و سلامتی به شمار می‌رود. این نعمت الهی ویتامین‌ها و مواد مفید زیادی را در خود جای داده است که مصرف آن به‌ویژه برای نرمی و لطافت پوست، توصیه شده است. در هر صد گرم از این میوه، مقدار ۹ گرم نشاسته، ۷ میلی‌گرم ویتامین ث، ۸ میلی‌گرم کلسیم، ۰.۵ میلی‌گرم آهن، ۱۷ میلی‌گرم فسفر، ۲۰۰ میلی‌گرم پتاسیم، ۰/۰۵ میلی‌گرم ویتامین ب۲، ۱ میلی‌گرم ویتامین ب۳، ۰/۰۲ میلی‌گرم ویتامین ب۱، ۸۸ گرم آب، ۱۴۰۰ واحد ویتامین آ و ۳۵ کالری انرژی وجود دارد.

خاصیت‌های غذایی هلو

طبق نظر کارشناسان طب سنتی ایران، میوه‌ی هلو دارای طبیعتی سرد و بسیار کم‌کالری است. این میوه مملو از انواع ویتامین‌ها از جمله ویتامین آ، ویتامین‌های گروه ب و ویتامین ث است. پوست هلو به دلیل دارا بودن مقدار زیادی از این ویتامین‌ها، از لحاظ خواص دارویی بسیار ارزشمند و با اهمیت است.

گوشت آن نیز حاوی مقداری سلولز نرم، مواد قندی و نشاسته‌ است که به سهولت هضم شده و می‌توان این مسئله را مهم‌ترین ویژگی تغذیه‌ای هلو معرفی کرد؛ چراکه هر انسانی با هر ویژگی دستگاه گوارشی، قادر به مصرف این میوه‌ی ارزشمند خواهد بود.

قندهایی مانند ساکاروز، کستروز و ماده‌ای به نام لوروسرازین نیز در برگ این میوه یافت می‌شود. همچنین در مغز هلو دیاستازهایی به نام امولسین و کونگلوتین و نیز ماده‌ای روغنی مشابه روغن بادام تلخ وجود دارد که در درمان برخی از بیماری‌ها و مشکلات جسمی، مورد استفاده و مفید خواهد بود. هرچند به دلیل حضور امیگدالین در برگ گل و مغز هلو که اثرات سمی خطرناکی برای بدن انسان دارد، توصیه می‌شود از استفاده‌ی زیاد و پی‌در‌پی جلوگیری شود تا باعث مسمومیت افراد نشود.

خواص دارویی هلو

با وجود انواع ویتامین، مواد معدنی و ترکیبات شیمیایی ارزشمند که در میوه‌ی هلو، برگ و گل‌های آن وجود دارد، این میوه از خواص دارویی ارزشمند و حیرت‌انگیزی برخوردار است که در ادامه به بیان برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت.

۱) پوست درخت هلو برای از بین بردن بوی بد دهان بسیار مفید و موثر است.

۲) برگ درخت هلو را می‌توان به‌عنوان تسهیل یا درمان بیماری‌هایی از جمله صرع و سنگینی گوش مورد استفاده قرار داد.

۳) مغز هسته‌ی هلو برای از بین بردن سردرد و مشکلات و اختلالات گوارشی از جمله هضم غذا، قرس و برطرف کردن ناراحتی‌های ادراری مصرف کرد.

۴) هلو به دلیل دارا بودن طبیعت سرد برای تقویت قوای جنسی افراد گرم‌مزاج کارآمد خواهد بود.

۵) هلو ملین بوده و ماده‌ی مناسبی برای جلوگیری یا رفع یبوست به شمار می‌آید.

۶) مغز هسته‌ی هلو تسهیل‌کننده‌ای خوب و عالی برای تصفیه کردن خون است.

۷) مصرف این میوه به دلیل ادرارآور بودن، گزینه‌ی مناسبی جهت جلوگیری از تجمع آب اضافی در مثانه و کلیه محسوب می‌شود.

۸) مواد قندی و نشاسته‌ای که در هلو یافت می‌شود، به آسانی هضم شده و معده‌ی انسان به سهولت آن را هضم خواهد کرد.

۹) مواد قندی هلو، ترشح غده‌های هاضمه را قوی کرده و به هضم بهتر غذا کمک می‌کند.

انواع مختلف هلو

در جهان تنوعی از میوه‌ی هلو پرورش داده می‌شود که می‌توان به زعفرانی (این میوه در دو نوع هسته جدا و هسته چسب پرورش می‌یابد)، کاردی، بلخی (میوه‌ی این نوع هلو بسیار بزرگ و شیرین است، اما به دلیل لک شدن آن بلافاصله پس از تماس، کم‌تر تولید می‌شود)، هلو هلندری (این میوه شباهت بسیاری به زردآلو دارد) و هلو انجیری اشاره کرد.

هلو مؤثر در پیشگیری از  بیماری واریس

متأسفانه یکی از مشکلاتی که امروزه بسیاری از انسان‌ها به‌ویژه بانوان را درگیر خود ساخته است، بیماری دردناک واریس است. این بیماری که به دلایل مختلفی از جمله اضافه وزن، نشستن و ایستادن بیش از حد و مصرف برخی از داروهای شیمیایی مانند استروژن و پروژسترون به وجود می‌آید، درد فراوانی داشته و زندگی را برای مبتلایان مختل می‌سازد. بسیاری از کارشناسان تغذیه و سلامتی معتقدند که میوه‌ی هلو به دلیل داشتن میزان مناسبی از آنتوسیانین‌ها که به خانواده‌ی فلاوونوئیدها تعلق دارند، عمل محافظت از رگ‌های خونی را برعهده گرفته و برگشت خون به سیاهرگ‌ها را تسهیل می‌کند. بنابراین مصرف هلو درصد ابتلا به بیماری واریس را به شدت کاهش داده و مانع بروز این بیماری دردناک خواهد شد.

هلو مناسب جهت حفظ فشار خون، جلوگیری از یبوست و تنظیم کلسترول خون

طبق اظهارنظر کارشناسان تغذیه، هلو یکی از میوه‌هایی است که از پتاسیم بالایی برخوردار بوده و در تنظیم کلسترول خون و حفظ فشار خون، نقش بسزایی را ایفا می‌کند، چرا که مصرف این میوه مانع از گرفتگی رگ‌ها شده و بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهد. همچنین هلو منبع خوبی از فیبر به شمار می‌آید که عامل مناسبی برای جلوگیری از بیماری یبوست خواهد بود.

هلو مملو از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که در پزشکی به پولیفنول‌ها شهرت دارند. این ماده از اکسید شدن کلسترول خون جلوگیری کرده و مانع از گرفتگی رگ‌ها می‌شود. همین امر به سلامت قلب کمک شایانی خواهد کرد. اما توجه داشته باشید که پوست این میوه‌ی ارزشمند نسبت به سایر قسمت‌های آن، از مواد غنی و مغذی برخوردار است؛ بنابراین توصیه می‌شود هلو را با پوست میل کنید.

هلو میوه‌ای کم کالری و مناسب برای افراد با اضافه وزن

امروزه رعایت میزان کالری دریافتی بدن، یکی از نکات مهم و قابل توجهی است که هر انسان علاقه‌مند به سلامتی و طول عمر، آن را در نظر می‌گیرد. با شروع فصل تابستان و رسیدن میوه‌های خوشمزه و لذیذ این فصل که اکثرا حاوی قند و کالری بالایی هستند، دغدغه‌های فکری و نگران‌کننده‌ای برای افرادی که از اضافه وزن رنج می‌برند یا اهمیت زیادی به حفظ تناسب اندام خود دارند، به وجود می‌آید. این موضوع زمانی شدت خواهد یافت که نمی‌توان به راحتی از کنار این میوه‌های لذیذ و دوست‌داشتنی فصل تابستان گذشت. طبق اظهار نظر کارشناسان تغذیه و سلامتی، هلو علیرغم بسیاری از میوه‌های فصل تابستان، کم کالری، سرشاز از فیبر، مانع محبوس شدن آب بدن و مفید برای چشم‌ها است. ایشان بیان کردند که در هر ۱۰۰ گرم هلو، به طور تقریبی ۴۰ کالری وجود دارد که حتی میزان آن از یک عدد سیب هم کم‌تر است. همچنین ۹۰ درصد از این میوه را آب تشکیل می‌‌دهد و از شاخص گلیسمی بسیار کمی برخوردار است. به بیانی ساده‌تر قند موجود در هلو، انسولین بدن را مانند قند دیگر خوراکی‌ها، به سرعت بالا نبرده و این امر سبب تجمع و انباشته شدن قند در بدن نخواهد شد.

مضرات هلو

در کنار تمام فواید و خواص درمانی هلو، با توجه به طبیعت (مزاج) افراد و همچنین عملکرد دستگاه گوارش اشخاص، مصرف این میوه‌ی پرخاصیت گاهی ممکن است باعث ایجاد ناراحتی در مصرف کننده باشد. به عنوان نمونه افرادی که سرد مزاج هستند، باید در مصرف هلو دقت لازم را داشته باشند. چنین افرادی بهتر است این میوه را همراه با عسل یا زنجبیل میل کنند. در افرادی که با معده‌ای حساس روبرو هستند، توصیه می‌شود که به دلیل ایجاد نفخ و مشکلات گوارشی، بهتر است نیم ساعت پیش از میل کردن غذا، از این میوه، استفاده کنند.

آشنایی با چند دسر خوشمزه که با هلو تهیه می‌شود

اسموتی هلو

مواد لازم

هلوی پوست کنده و خرد شده ۲ لیوان، ماست کم چرب ۱/۲ پیمانه، آب پرتقال ۳ فنجان، یخ ۱ فنجان

طرز تهیه

هلوهای خرد شده را درون مخلوط‌کن بریزید تا به پوره تبدیل شوند. سپس ماست، آب پرتقال و یخ‌ها را نیز به هلوی پوره شده اضافه کرده و تا زمانی که مواد یکدستی به دست آید، به مخلوط کردن آن‌ها ادامه دهید. مواد را درون لیوان‌های مورد نظر ریخته و میل کنید. این اسموتی به دلیل حضور هلو، آب پرتقال و ماست کم‌چرب یکی از بهترین خوراکی‌ها برای از بین بردن چربی‌‌های شکم است.

دسر ژله‌ هلو

مواد لازم

هلو ۳ عدد، خامه ۵۰ گرم، ژله با طعم دلخواه (ترجیحا طعم هلو یا آناناس) ۱ بسته، شیر ۱ لیوان، پودر ژلاتین ۱ قاشق مرباخوری، وانیل ۱/۴ قاشق چای‌خوری، شکر ۳ قاشق غذاخوری

طرز تهیه

در مرحله‌ی نخست، پودر ژله را درون ۱ پیمانه آب جوش حل کرده و اجازه دهید تا گرمای آن در محیط آشپزخانه کاهش یابد. درون ظرفی جداگانه هلوها را از هسته جدا کرده و پس از گرفتن پوست آن‌ها، به قطعات یکسانی برش زده و کف ظرف مخصوص بچینید. اکنون زمان ریختن نیمی از ژله‌ای است که در دمای محیط خنک شده است. آن‌ را درون ظرف مخصوص دسر ریخته و درون یخچال قرار دهید تا خود را بگیرد.

بقیه‌ی هلوها را درون مخلوط‌کن ریخته تا به پوره تبدیل شود. سپس خامه و نصف لیوان شیر سرد را به آن اضافه کرده و آن‌ها را به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید. در این قسمت نصفه‌ی باقیمانده‌ی ژله را به مخلوط اضافه کرده و با یکدیگر مخلوط کنید. درون ظرف دیگری، ۲ قاشق غذاخوری شکر و نصف پیمانه شیر را با یکدیگر مخلوط کرده و روی حرارت قرار داده تا گرم شود. پس از حل شدن شکر، وانیل را اضافه کرده و ۱ قاشق مرباخوری ژلاتین را که به روش بن‌ماری درون آب حل کرده‌اید به محلول شیر و شکر اضافه کنید. مواد به دست آمده را به پوره‌ای که از قبل تهیه کرده‌اید، بیفزایید.

در این مرحله به ژله‌ی داخل یخچال که به طور کامل بسته شده است، مخلوط هلو و شیر را اضافه کرده و اجازه دهید تا خودش را بگیرد.

زمانی که که مواد خود را گرفت، دسر ژله‌ی هلو آماده‌ی سرو است.

بستنی با طعم هلو

مواد لازم

خامه ۲۰۰ گرم، شیر ۱ پیمانه، وانیل ۱ قاشق چای‌خوری، شکر ۴ قاشق غذاخوری، زرده‌ی تخم‌مرغ ۱ عدد

طرز تهیه

درون مخلوط‌‌کن شیر، شکر، وانیل و زرده‌های تخم‌مرغ را با یکدیگر مخلوط کرده و تا زمانی که ماده‌ای یکدست به دست آید، به مخلوط کردن آن‌ها ادامه دهید. درون ظرف دیگری هلوها را پس از پوست کندن، خرد کرده و به مواد داخل مخلوط‌کن اضافه کنید و دوباره مواد را با یکدیگر مخلوط کنید.

سپس خامه را نیز به مواد اضافه کرده و به مدت زمان ۳ دقیقه آن‌ها را با یکدیگر هم بزنید تا کاملا با یکدیگر ترکیب شده و ماده‌ی یکدستی به دست آید. اکنون ترکیب حاصل را درون ظرفی فلزی ریخته و در فریزر قرار دهید. سعی کنید طی فاصله‌ی زمانی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه یکبار، مواد را به آرامی با یکدیگر مخلوط کنید تا از یخ زدن آن، جلوگیری شده و همچنین ترکیب کش‌داری به دست آید. پس از گذشت ۳ الی ۴ ساعت، دسر بستنی هلو، آماده‌ی سرو است. سعی کنید بلافاصله پس از خارج کردن دسر از فریزر آن را میل کنید.

دسر هلو با عطر دارچین

مواد لازم

شکر ۲ پیمانه، بکینگ‌پودر ۱ قاشق غذاخوری، شیر ۱ پیمانه، هلو خرد شده ۴ پیمانه، آب لیموی تازه ۱ قاشق غذاخوری، نمک به میزان لازم، کره‌ی ذوب شده ۱/۲ پیمانه، آرد ۱ پیمانه، پودر دارچین به میزان دلخواه

طرز تهیه

آرد، شکر، بکینگ‌پودر و نمک را با یکدیگر مخلوط کرده و پس از هم‌زدن، شیر را به آن‌ها اضافه کنید. کره را نیز به مواد اضافه کرده ولی آن‌ها را هم نزنید.

۱ پیمانه‌ی دیگر شکر را به همراه هلو و آب‌لیمو، درون ظرفی جداگانه ریخته و روی حرارت قرار دهید تا به جوش آید. سعی کنید مرتبا آن‌ها را به هم بزنید تا ته نگیرد. مواد داخل مخلوط‌کن را به مواد داخل ظرف روی حرارت اضافه کنید. حرارت را خاموش کرده و پس از اضافه کردن دارچین به مواد ترکیبی، آن را درون ظرف مناسبی ریخته و داخل فری که با دمای ۳۷۵ درجه‌ از قبل گرم کرده‌اید، به مدت زمان ۴۵ دقیقه قرار دهید. زمانی که روی دسر هلو، قهوه‌ای طلایی رنگ شد، دسر آماده شده است. می‌توان این دسر لذیذ را هم به صورت سرد و هم به صورت گرم مصرف کرد.

تهیه شده در کجارو