روزشمار: ۲۸ خرداد؛ روز جهانی بیابان زدایی و خشکسالی
امروز ۱۷ ژوئن روز جهانی بیابانزایی و خشکسالی است که در سال ۱۹۴۴ میلادی مجمع عمومی سازمان ملل طی قطعنامهای این روز را بهدنبال بروز خشکسالیها و قحطیهای شدید، به این نام نامید.
در ابتدا باید بدانیم بیابانزایی چیست؟ بیابانزایی یعنی تخریب زمینها در مناطق خشک، نیمهخشک و نیمهمرطوب تحتتاثیر عوامل اقلیمی و انسانی. این تخریب میتواند سبب از بین رفتن پوشش گیاهی و پیدایش شرایط بیابانی شود و بر گسترش و قلمرو بیابانها بیفزاید. البته نواحی تبدیل شده به بیابان، توان قابلملاحظهای دارند و میتوان آنها را با مدیریت منظم، برنامهریزی اصولی و هدایتشده و حفاظت آب، بازسازی کرد. چنین مناطقی در سطح کرهی زمین وسعتی برابر ۲۱ میلیون کیلومتر مربع دارد که حدود بیست درصد خشکیها را در برمیگیرد. گرمترین آنها صحرای آفریقای شمالی و سردترین آنها صحرای گوبی مغولستان است.
پدیدهی بیابانزایی بهدنبال بروز خشکسالیها و قحطیهای شدید اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل ۱۹۷۰ میلادی در آفریقا بهعنوان یک معضل جهانی بهخصوص در کشورهای توسعه نیافته در سطح بینالمللی مطرح شد و مجمع عمومی سازمان ملل را بر آن داشت تا در سال ۱۹۷۴ میلادی نخستین قطعنامهی رسمی را برای جلب نظر ملتها به مقابله با بیابانزایی تصویب کند. سازمان ملل متحد کمیتهای بینالدول جهت تدوین کنوانسیون بینالمللی مقابله با بیابانزایی راهاندازی کرد و این کمیته پس از ۳ سال طی جلسات مختلف سرانجام در ۱۷ ژوئن ۱۹۹۴ کنوانسیون بینالمللی مقابله با بیابانزایی (UNCCD) را تاسیس کرد و آن را به جامعهی جهانی عرضه کرد و بر همین اساس، ۱۷ ژوئن بهعنوان روز جهانی مبارزه با بیابانزایی نام گرفت.
متعاقب آن برنامهی محیط زیست ملل متحد (UNEP) بلافاصله اقدامات وسیعی در چهار قارهی آسیا، آفریقا، آمریکای لاتین و اروپا آغاز کرد که شامل تهیه طرح و اجرای برنامههای مهار بیابانزایی و طرحهای حفاظت آب و خاک با کمک کشورهای پیشرفته بود. اما با وجود پیگیریهای انجامشده از طریق سازمان ملل و برگزاری کارگاههای آموزش نحوهی مقابله با بیابانزایی و سمینارها و جلسات مختلف بهصورت منطقهای و بینالمللی از طریق برنامهی محیط زیست سازمان ملل متحد این اقدامات متناسب با نیازهای جامعهی جهانی نبود و این پدیده با گسترش روزافزون خود که تحتتاثیر عوامل طبیعی و انسانی است، به یکی از مسائل و چالشهای اصلی قرن بیست و یک تبدیل شده و نگرانیهای عمدهای را برای بشر ایجاد کرده است.
در جهان سیزده بیابان وجود دارد و دشت کویر و دشت لوت ایران، از مهمترین بیابانهای جهان به شمار میروند. فعالیتهای بیابانزدایی در ایران، از سال ۱۳۴۴ تاکنون حدود دو میلیون هکتار جنگلهای دست کاشتی است که در چهار استان کشور پراکنده است. نقش عمدهی این پوشش گیاهی عبارت است از حفاظت از روستاها، شهرها و زمینهای بایر، حفظ راههای ارتباطی از یورش شنهای روان، مراقبت از تأسیسات اقتصادی، صنعتی و نظامی، کاهش آلودگی هوا، تأمین علوفه و تولید چوب در حد مجاز.
بیابانزایی در ایران
کنوانسیون بینالمللی مقابله با بیابانزایی در تاریخ ۱۳۷۵/۱۰/۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و ایران سومین کشور امضا کننده و یکی از ۱۹۱ کشور عضو این کنواسیون است.
در همین روز:
- ثبت مسجد جامع اردبيل از دوران سلجوقی و ايلخانی به شمارهی ۲۴۸ در فهرست آثار ملی ايران
- كلاه مردم ايران تغيير كرد و كلاه پهلوی كه دارای یک لبه بود متروک شد و تمام افراد كشور مقيد شدند كلاه بينالمللی (تماملبه به نام شاپو) استعمال نمايند. (۱۳۱۴ شمسی)
- وفات «ابراهيم كركی» مورخ و محدث مسلمان (۸۵۳ قمری)
- روز ملی و استقلال «ايسلند» (۱۹۴۴ میلادی)
دیدگاه