قمصر پایتخت گل و گلاب؛ آشنایی با مقاصد تورهای طبیعت گردی ایران
اردیبهشتماه همه جای ایران بوی بهار و طبیعت احساس میشود، اما ماجرای قمصر چیز دیگری است. نمیتوان نام گلاب مرغوب را شنید و قمصر را به خاطر نیاورد. علت اینهمهتأکید بر گلاب قمصر مرغوبیت فوقالعاده گل تولیدی قمصر بوده و این به سبب شرایط طبیعی ویژه قمصر است. قمصر، شهری با ارتفاع متوسط ۱۹۰۰ متر از سطح دریا هم چون کمربندی سبز با بازوهای متعدد در امتداد درههای کم شیب کوههای بخش مرکزی ایران تنیده شده است. این شهر همهساله و بهویژه در ایام مراسم گلاب گیری که از اواسط اردیبهشتآغازشده و تا اواخر بهار ادامه دارد، پذیرای هزاران گردشگر است.
در این ایام تمام شهر پوشیده از درختان زیبا و رنگارنگ همراه با بوی مطبوع و دلنشین گلاب و گلهای محمدی است. در شهر که پر از باغ گل است، امکان دیدن مراسم گلابگیری برای گردشگران مهیاست، مردم قمصر، مردمی مهماندوست و خونگرم و باحوصلهای هستند و بهگونهای فرایند تهیه گلاب را توضیح میدهند که گویی از تکرار این توضیحات خودشان لذت بیشتری میبرند تا مخاطب.
به اعتقاد بومیان شهر, آفتاب باعث پژمرده شدن و کم شدن عطر گلهامیشود به همین علت گلها در ساعات قبل از طلوع آفتاب چیده شده و برای گلابگیری فرستاده میشود.
معمولا در کنار هر باغچه و گلستانی یکگارگاهگلابگیری نیز وجود دارد و میتوان فرایند گلابگیری را از نزدیک مشاهده کرد. مردم شهر قمصر بسیار مهماننواز و دوستداشتنی هستند و باکمال میل همهچیز را برای شما توضیح میدهند و به شما اجازه ورود بهتمامیگلستانها و کارگاهها را میدهند. کافی است شما چیزی بپرسید یا چیزی بخواهید، باکمال میل به شما کمک میکنند و از هیچ کمکی دریغ نمیورزند.
چه درگذشته و چه در امروز بهترین و عالیترین محصول گل و گلاب و طلای معطر با عیار بسیار بالا، محصول آبوخاک این اقلیم است. در کنار این عامل اساسی، روش سنتی گلابگیری قمصر را باید حاصل هنر، ذوق، سلیقه، پشتکار و ابتکار مردم آن دانست. مردمی که با الهام از فرهنگ اراده و سابقه درخشان نظام اجتماعی خویش آن را پرورانیده و توسعه دادهاند. شگفتانگیز است که زیباترین گلها و خوشبوترین گلابهای کشور چهارفصل ما از دل کویری چنین خشک بیرون میآید. گل محمدی از هر حیث گونهای متعلق به ایران است. در تعیین محدوده مکانی و زمانی ایجاد، توسعه، کشت و گلابگیری در ایران و درگذشته میتوان گفت: تولید و کاربرد این محصول از زمانهای دور و قبل از اسلام و در اقصی نقاط کشور رواج داشته است. بهنحویکه گل و گیاهان گلدار، چه خوراکی و چه دارویی همواره بخش بزرگی از پزشکی بومی ایران بوده است. سنگنگارههای ستبر تختجمشید نمادی گویا از فرهنگ نامآشنای مهرورزی و دوست داشتن گل و گیاه بر سینه دارد.
سایر دیدنیهای قمصر
محلات شهر قمصر بهعلت جدایی از یکدیگر در طول زمان، تمام عناصر عمومی و اجتماعی لازم را در خود پرورانیدهاند؛ بهنحویکه هر محله دارای مساجد و تکایای بزرگ و منظم، حمام، آبانبار، مدرسه ابتدایی، مراکزتجاری و... است.
غیر از دیدن مراسم گلابگیری و طبیعت زیبای قمصر بازدید از امامزاده پیر داوود، بنایی متعلق به دوره آل بویه با گنبد مخروطی و فیروزهایرنگ، خالی از لطف نیست. در۵ کیلومتری شمال قمصر و ۳۰ کیلومتری جنوب کاشان، در تنگنای رودخانه قمصر بهطرف جلگه کاشان سدی موسوم به سد قمصر ساختهشده است. تاریخ ساخت سد را به دوره سلطان جلالالدین ملکشاه سلجوقی (۴۸۵-۴۶۵ ه-ق) نسبت دادهاند. با توجه به شباهتهای بسیاری که میان طرح و معماری ساختمان فعلی سد قمصر با سد قهرود وجود دارد این نتیجه حاصل میشود که سد مربوط به ملکشاه سلجوقی بهمرورزمان تخریب شده و مجددا در دوره صفویه (شاهعباساول) سد فعلی روی شالوده سد باقیمانده از سد دوره سلجوقیاحداثشده است.
بهترین زمان بازدید از قمصر
ایام گلابگیری از اواسط اردیبهشتآغازشده و تا اواخر بهار ادامه دارد. بهترین زمان برای حضور در مراسم گلابگیری قمصر ساعات اولیه روز، یعنی زمانی که هنوز آفتاب کاملا گرم نشده است، گلهایی که در ساعات پیش از طلوع چیده شدهاندتازهترند و طبیعتا گلاب بهتری از آنها بهدستمیآید.
مسیر دسترسی به قمصر
قمصر در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب شهر کاشان قرارگرفته است. برای رسیدن به قمصر، ابتدا باید مسیر ۲۴۶ کیلومتری تهران -کاشان را از آزادراه تهران - قم پی گرفته و با رسیدن به کاشان، جادهی قمصر را در پیش بگیرید.