قمصر پایتخت گل و گلاب؛ آشنایی با مقاصد تورهای طبیعت گردی ایران

اردیبهشت ماه همه جای ایران بوی بهار و طبیعت احساس می‌شود، اما ماجرای قمصر چیز دیگری است. نمی‌توان نام گلاب مرغوب را شنید و قمصر را به خاطر نیاورد. علت این همه تأکید بر گلاب قمصر مرغوبیت فوق‌العاده گل تولیدی قمصر بوده و این به سبب شرایط طبیعی ویژه قمصر است. قمصر، شهری با ارتفاع متوسط ۱۹۰۰ متر از سطح دریا هم چون کمربندی سبز با بازوهای متعدد در امتداد دره‌های کم شیب کوه‌های بخش مرکزی ایران تنیده شده است. این شهر همه ساله و به ویژه در ایام مراسم گلاب گیری که از اواسط اردیبهشت آغاز شده و تا اواخر بهار ادامه دارد، پذیرای هزاران گردشگر است.

 در این ایام تمام شهر پوشیده از درختان زیبا و رنگارنگ همراه با بوی مطبوع و دل‌نشین گلاب و گل‌های محمدی است. در شهر که پر از باغ گل است، امکان دیدن مراسم گلابگیری برای گردشگران مهیاست، مردم قمصر، مردمی مهمان‌دوست و خون‌گرم و باحوصله‌ای هستند و به گونه‌ای فرایند تهیه گلاب را توضیح می‌دهند که گویی از تکرار این توضیحات خودشان لذت بیشتری می‌برند تا مخاطب.

به اعتقاد بومیان شهر, آفتاب باعث پژمرده شدن و کم شدن عطر گل‌ها می‌شود به همین علت گل‌ها در ساعات قبل از طلوع آفتاب چیده شده و برای گلابگیری فرستاده می‌شود.

معمولا در کنار هر باغچه و گلستانی یک گارگاه گلابگیری نیز وجود دارد و می‌توان فرایند گلابگیری را از نزدیک مشاهده کرد. مردم شهر قمصر بسیار مهمان‌نواز و دوست‌داشتنی هستند و با کمال میل همه چیز را برای شما توضیح می‌دهند و به شما اجازه ورود به تمامی گلستان‌ها و کارگاه ها را می‌دهند. کافی است شما چیزی بپرسید یا چیزی بخواهید، با کمال میل به شما کمک می‌کنند و از هیچ کمکی دریغ نمی‌ورزند.

چه در گذشته و چه در امروز بهترین و عالی‌ترین محصول گل و گلاب و طلای معطر با عیار بسیار بالا، محصول آب و خاک این اقلیم  است. در کنار این عامل اساسی، روش سنتی گلابگیری قمصر را باید حاصل هنر، ذوق، سلیقه، پشتکار و ابتکار مردم آن دانست. مردمی که با الهام از فرهنگ اراده و سابقه درخشان نظام اجتماعی خویش آن را پرورانیده و توسعه داده‌اند. شگفت‌انگیز است که زیباترین گل‌ها و خوشبوترین گلاب‌های کشور چهار فصل ما از دل کویری چنین خشک بیرون می‌آید. گل محمدی از هر حیث گونه‌ای متعلق به ایران است. در تعیین محدوده مکانی و زمانی ایجاد، توسعه، کشت و گلابگیری در ایران و در گذشته می‌توان گفت: تولید و کاربرد این محصول از زمان‌های دور و قبل از اسلام و در اقصی نقاط کشور رواج داشته است. به نحوی که گل و گیاهان گل‌دار، چه خوراکی و چه دارویی همواره بخش بزرگی از پزشکی بومی ایران بوده است. سنگ‌نگاره‌های ستبر تخت‌جمشید نمادی گویا از فرهنگ نام آشنای مهرورزی و دوست داشتن گل و گیاه بر سینه دارد.

سایر دیدنی‌های قمصر

محلات شهر قمصر به‌علت جدایی از یکدیگر در طول زمان، تمام عناصر عمومی و اجتماعی لازم را در خود پرورانیده‌اند؛ به نحوی که هر محله دارای مساجد و تکایای بزرگ و منظم، حمام، آب انبار، مدرسه ابتدایی، مراکزتجاری و... است. 

غیر از دیدن مراسم گلابگیری و طبیعت زیبای قمصر بازدید از امامزاده پیر داوود، بنایی متعلق به دوره آل بویه با گنبد مخروطی و فیروزه‌ای رنگ، خالی از لطف نیست. در ۵ کیلومتری شمال قمصر و ۳۰ کیلومتری جنوب کاشان، در تنگنای رودخانه قمصر به طرف جلگه کاشان سدی موسوم به سد قمصر ساخته شده است. تاریخ ساخت سد را به دوره سلطان جلال‌الدین ملکشاه سلجوقی (۴۸۵-۴۶۵ ه-ق) نسبت داده‌اند. با توجه به شباهت‌های بسیاری که میان طرح و معماری ساختمان فعلی سد قمصر با سد قهرود وجود دارد این نتیجه حاصل می‌شود که سد مربوط به ملکشاه سلجوقی به مرور زمان تخریب شده و مجددا در دوره صفویه (شاه عباس اول) سد فعلی روی شالوده سد باقی مانده از سد دوره سلجوقی احداث شده است.

بهترین زمان بازدید از قمصر

 ایام گلابگیری از اواسط اردیبهشت آغاز شده و تا اواخر بهار ادامه دارد. بهترین زمان برای حضور در مراسم گلابگیری قمصر ساعات اولیه روز، یعنی زمانی که هنوز آفتاب کاملا گرم نشده است، گل‌هایی که در ساعات پیش از طلوع چیده شده‌اند تازه‌ترند و طبیعتا گلاب بهتری از آن‌ها به دست می‌آید.

مسیر دسترسی به قمصر

قمصر در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب شهر کاشان قرار گرفته است. برای رسیدن به قمصر، ابتدا باید مسیر ۲۴۶ کیلومتری تهران -کاشان را از آزادراه تهران - قم پی گرفته و با رسیدن به کاشان، جاده‌ی قمصر را در پیش بگیرید.