شیرینی های سنتی استان مازندران

محبوبه رستمی | پنجشنبه, ۲ اردیبهشت ۹۵ ساعت ۱۳:۳۰

رسم شیرین شیرینی پزی! شیرینی مزه ی دوست داشتی بیشتر انسان هاست و تمایل ما به دسر های شیرین غیرقابل‌انکار است. اینکه ما ترجیح میدهیم با شیرینی از میهمان های خود پذیرایی کنیم ما را به‌سمت ایجادتنوع در این خوراکی سوق می‌دهد. مازندران از دیگر استان های شهر ماست که شیرینی های سنتی و محلی لذیذی دارد. اگر طرفدار طعم شیرینی هستید  با کجارو همراه باشید.

اگر دوست دارید به میز پذیرایی خود از میهمان هایتان تنوعی با رنگ و بوی مازندرانی ببخشید به لیست معروف ترین شیرینی های مازندرانی  شامل پشت زیک، آغوز نون، رشته برشته، آب دندون، قماق، برنجک و کماج مازندرانی نگاهی بیندازید.

پشت زیک

پشت زیک نوعی سوهان کنجدی و یکی از شیرینی‌های بسیار خوشمزه‌ی مازندرانی است. نام این شیرینی بر گرفته از پرنده‌ای به نام زیک است که بال‌هایی عینا مشابه این شیرینی دارد. محتویات اصلی این شیرینی شکر و کنجد است. برای تهیه آن، کنجد را شسته و تفت می‌دهند، سپس شکر را در ظرفی ریخته و روی شعله‌ی ملایم می‌گذارند تا آب شود و رنگی قهوه‌ای به خود بگیرد. بعد از آن کنجد را اضافه می‌کنند و در نهایت مواد به دست آمده را درون یک سینی می‌ریزند، آن را پهن می‌کنند و چند دقیقه بعد با چاقو برش می‌زنند. در دستورهای پخت‌ مختلف از گردو، کره، عسل، زعفران و هل هم استفاده می‌کنند. از این نوع شیرینی در مجالس و همراه با چای سرو می‌شود.

آغوزنون

شب یلدا و بهانه‌ی دیگر برای دورهمی‌های ایرانی ها!  لذت بردن از این جشن باستانی بدون شیرینی ناقص است.  با وجود رسم‌های ملی اما در چنین شبی، هر منطقه از این کهن بوم فرهنگ‌ها و عادات مخصوص به خود را هم در میان سنت‌های ثابت شب یلدا جای داده است. یکی از دوست داشتنی‌ترین کارهایی که دراین شب انجام می‌دهیم، تهیه خوراکی‌های خوشمزه‌ی خانگی است که اغلب بانوان محترم زحمت آن را عهده دار می‌شوند. استان مازندران با داشتن فرهنگی غنی، شیرینی‌های خوبی دارد. آغوزنون یا آغوزکنا یکی دیگر از شیرینی‌های سنتی این استان است که در تهیه آن از آرد گندم، شیر، تخم‌مرغ، شکر، کنجد و گردو استفاده می‌کنند. این نوع شیرینی در شب یلدا معمولا طرفداران زیادی دارد.  این خوراکی لذیذ به دو شکل متفاوت تهیه می‌شود. یکی به‌صورت خام که آن را پیس گنده می‌نامند و نوع دیگر که به خمیر زرده‌ی تخم‌مرغ اضافه می‌کنند و آن را کنجی یا آغوزنون می‌نامند. از جمله مواد دیگری که در روش‌های پخت مختلف استفاده می‌شوند می‌توان به آرد برنج اشاره کرد. شیرینی ذکر شده به خاطر وجود گردو کنجد در مواد اولیه آن، سرشار از مواد مغذی و معدنی (فسفر، کلسیم، آهن، ویتامین D) است. در مازندران این نوع شیرینی بیشتر توسط بانوان عزیز و گاهی به‌شکل سنتی در تنور تهیه می‌شود.

رشته به رشته

گاهی می‌شود با موادی بسیار ساده، غذاها و شیرینی‌هایی بسیار خوشمزه تهیه کرد. در جای‌جای ایران عزیز و به‌خصوص در استان سرسبز مازندران از این دست غذاها و شیرینیجات کم نیست. به لطف کدبانوهای این استان، می‌توان از طعم لذیذ این نوع خوراکی‌ها لذت وافری برد. رشته به رشته نوعی شیرینی سنتی و معروف مازندرانی است که مزه‌ای  خوب دارد. بانوان مازندرانی برای تهیه‌ی این نوع شیرینی از مواد اولیه‌ای مانند خاک قند، گردو، هل، رشته (تهیه شده از آرد برنج) و روغن استفاده می‌کنند. برای تهیه شربت مخصوص این شیرینی نیز از شکر، آب و زعفران بهره می‌برند.

آب دندون

سنت‌های ازدواج در میان اقوام مختلف ایرانی با شیوه‌های گوناگونی برگزار می‌شود. فرهنگ غذایی هر نقطه از ایران تا حد زیادی به مراسم‌ها و جشن‌های عروسی همان منطقه نفوذ کرده است. استان مازندران نیز از این قاعده مستثنی نیست. آب دندون یکی دیگر از شیرینی‌ها بسیار معروف این خطه از کشورمان است که اصل آن را به آملی‌ها نسبت می‌دهند و طرفداران زیادی هم دارد. این شیرینی به‌دلیل تردی فوق‌العاده‌ای که دارد به این اسم خوانده می‌شود، چراکه بعد از اینکه آن را در دهان گذاشتید، به سرعت آب خواهد شد. البته به روایتی اسم اصلی آن باب دندون بوده است. شیرینی مذکور در این استان برای جشن‌های عروسی و در اندازه‌های بزرگ پخت می‌شود، سپس آن را به‌همراه خریدهای عروسی درون سینی‌ (دوری)های بزرگی می‌گذارند و برای خانواده‌ی عروس می‌فرستند. این هدیه را خنچه یا کلابار (کوله بار) عروس می‌نامند. چنین رسمی را هنوز هم می‌توان درمیان بعضی از خانواده‌های سنتی این استان مشاهده کرد. علاوه بر این، آب دندون را برای جشن نوروز و در اندازه‌های کوچک هم پخت می‌کنند. آب دندون با اندکی تفاوت، ظاهری شبیه نان برنجی دارد. برای تهیه‌ی این نوع شیرنی از موادی همچون روغن، پودر شکر، زرده تخم‌مرغ، پودر هل، وانیل، آرد سفید، آرد برنج، بکینگ پودر و تخم خرفه استفاده می‌شود. به‌علاوه ماندگاری طولانی این شیرینی باعث می‌شود تا بتوان برای روزهای بعد هم از آن میل کرد. همچنین با استفاده از زعفران، گردو یا نارگیل می‌توان انواع متفاوتی از آب دندون را تهیه کرد.

قماق

خب اگر جز افرادی هستید که از قند خون و بیماریهای تابع آن رنج می برید حتما از خواندن این مطلب تا اینجای کار نا امید شده‌اید! اما بهتر است کمی صبر کنید. درست است مطلب در مورد شیرینی است، اما لزومی ندارد حتما همه‌ی شیرینی‌ها شیرین باشند!  قماق از معدود شیرینی‌هایی است که در تهیه‌ی آن، شکر به کار نمی‌رود. قماق را می‌توان به‌عنوان میان وعده‌ای کامل میل کرد. برای پخت این شیرینی از آرد گندم، گردو، تخم‌مرغ، جعفری، شنبلیله، شوید، پیاز و کره استفاده می‌کنند. در روش سنتی، برای برشته شدن هر دو طرف شیرنی، روی تابه را با در آن یا تابه‌ی دیگری می‌پوشانند و آن را با زغال داغ پر می‌کنند تا حرارت از هر سمتی به مواد در حال پخت برسد.

برنجک

برنجک یا بادونه (بهاردانه) نوعی شیرینی با بافت ترد و عسلی است که اغلب مازندرانی‌ها آن را برای سرو در مهمانی‌ها، شب یلدا و بیشتر در فصول سرد  تهیه می‌کنند. این نوع شیرنی همان طور که از نام آن بر می‌آید، ماده‌ی اصلی و اولیه در تهیه‌ی این نوع شیرینی برنج است که نوع اصیل و مرغوب آن توصیه می‌شود. در زمان‌های قبل از برنجک به‌همراه نون پنجره‌ای، آب دندون و چندین شیرینی سنتی دیگر برای مراسم‌های عروسی و پا تختی استفاده می‌کردند. در تهیه شیرینی برنجک، برنج، شکر، آب، آبلیمو و روغن به کار می‌برند. اما طبق دستورهای پخت دیگری اگر از عسل به‌جای شکر استفاده کنید، علاوه بر اینکه خاصیت غذایی آن بالاتر می‌رود، طعم لذیذتری هم به خود می‌گیرد.

کماج مازندرانی

کماج یکی از شیرینی‌ها و سوغاتی‌های خوشمزه‌‌ی همدانی است که در مازندران هم با روشی نسبتا متفاوت پخت می‌شود. علاوه بر همدان و مازندران، در برخی از دیگر نقاط ایران هم می‌توان شیوه‌های پخت متفاوت این نوع شیرینی را یافت. در تهیه‌ی کماج مازندرانی از موادی مانند آرد برنج، تخم‌مرغ، شکر، زردچوبه، زعفران، شیر، وانیل و گلاب و در دستور سنتی گاهی از آرد گندم و زیره هم  استفاده می‌کنند. کماج را معمولا درمهمانی‌ها به‌همراه چای سرو می‌کنند.

نان ییلاقی

نان ییلاقی یا نان کوهی یکی از شرینی‌های سنتی آمل است. این شیرینی طعمی مانند شیرمال دارد. اگر دنبال شیرینی سنتی  و خوشمزه‌ای برای سفره‌ی افطار یه تغذیه‌ای مناسب برای مدرسه‌ی فرزندانتان هستید، نان کوهی انتخاب مناسبی است. بافت نرم و لطیف این شیرینی باعث می‌شود تا میل کردن آن بسیار راحت و برای هر سنی مناسب باشد.  مواد اولیه‌ی این نوع شیرنی شامل آرد، تخم‌مرغ، مایه خمیر، شکر، ماست یا شیر، روغن یا کره، آب و نمک می‌شود. از آنجایی که نان کوهی مغز دار است برای تهیه مواد میانی آن از رازیانه، هل، گردو، کنجد، زرده تخم‌مرغ و شکر استفاده می‌کنند.  

مطالب مرتبط:

دیدگاه