روزشمار: ۱۸ بهمن؛ کشف جزایر نیوزلند توسط «آبل تاسمان»

نیوزیلند یا زلاندنو و به زبان مائوری آئوتئاروا به معنی سرزمین ابرهای کشیده، کشوری در جنوب غربی اقیانوس آرام است، این کشور از دو جزیره بزرگ و تعداد زیادی جزیره کوچک تشکیل شده و مناطق خودمختار نیو، جزایر کوک، توکلائو و راس را هم در بر می‌گیرد.

نیوزیلند یکی از آخرین سرزمین‌هایی است که انسان پا به آن گذاشت. جزاير نیوزلند در ششم فوريه سال ۱۶۴۲ میلادی توسط «آبل تاسمان» كاشف و دریانورد معروف هلندی كشف شد و او نخستین اروپایی بود که در سال ۱۶۴۲ وارد نیوزیلند شد. پولینزی‌ها در حدود سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۳۰۰ میلادی نخستین انسان‌هایی بودند که وارد جزایر زلاندنو شدند و فرهنگ مائوری را شکل دادند. کشته‌شدن چند تن از ملوانان کشتی جانسون توسط مائوری‌ها موجب شد که اروپایی‌ها علاقه‌ای به ارتباط دوباره با این جزیره نداشته باشند.

یکصد و بیست سال پس از سفر ناخدا جانسون یعنی در سال ۱۷۶۹ میلادی كاشف و دريانورد معروف انگليسی به نام «جيمز كوک» به اين سرزمين قدم نهاد و با گذشتن از تنگه ميان دو جزيره اصلی، آن را به نام خود، تنگه كوک ناميد. ارتباط اروپایی‌ها و مائوری‌ها پس از سفر جیمز کوک ادامه یافت. بسیاری از کشتی‌های ماهی‌گیری و تجاری اروپایی و آمریکایی به این سرزمین رفته و در ازای فروش کالاهای خود به‌ویژه مصنوعات فلزی و اسلحه‌جات مایحتاج ضروری خود مانند آب آشامیدنی، پوست، آثار هنری، مواد غذایی را از آن‌ها دریافت می‌کردند. از اين زمان بود كه پای ديگر انگليسی‌‏ها نيز به اين سرزمين باز شد.

در سال ۱۸۴۰ بزرگان مائوری در قراردادی با پادشاهی بریتانیا این سرزمین را مستعمره بریتانیا اعلام کردند و در سال ۱۸۴۱ میلادی، انگلستان رسماً نیوزلند را ضميمه قلمرو امپراتوری خود كرد. در سال ۱۸۵۶ اولین دولت خودمختار در این کشور پاگرفت و در ۱۸۷۶ دولت مرکزی سراسر خاک جزیره را تحت تسلط خود درآورد. از اين تاريخ به بعد، سكنه بومی نیوزلند به مقاومت در برابر انگليسی‌‏ها پرداختند و جنگی سی ساله را با استعمارگران آغاز کردند، تا اين كه انگلستان در سال ۱۹۰۷ میلادی به اين سرزمين استقلال اعطا كرد.

نیوزیلند پس از آن عضو اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع شد و سمت تشریفاتی ریاست حکومت را نیز همچنان در اختیار پادشاه بریتانیا گذاشت. جانشین پادشاه در زلاندنو فرماندار کل است که به توصیه نخست‌وزیر انتخاب می‌شود. این کشور در جنگ جهانی اول به عنوان حامی بریتانیا جنگید و «ارتش مشترک نیوزلند واسترالیا» یا به اختصار آنزاک در نبرد گالیپولی در ترکیه امروزی شرکت کرد. در مجموع بیش از هجده هزار نیوزیلندی در خلال جنگ جهانی اول کشته شدند. نیوزیلند در جنگ جهانی دوم هم جزو متفقین بود و با بازشدن پای آمریکایی‌ها به منطقه جزو هم‌پیمانان سیاسی و اقتصادی آمریکا در آمد و تا حدی به آمریکا نزدیک شد که ناخواسته درگیر جنگ ویتنام شد و همین امر اثرات عمیقی بر حیات سیاسی نیوزلند گذاشت. امروزه نیوزیلند نه فقط با بریتانیا و آمریکا بلکه با استرالیا، چین و ژاپن نیز روابط نزدیک و مناسبات اقتصادی گسترده‌ای دارد.

نیوزیلند فاصله زیادی با دیگر خشکی‌های کره زمین دارد، به طوری‌که استرالیا نزدیک‌ترین همسایه این سرزمین در دو هزار کیلومتری آن قرار دارد، دریای میان این دو کشور به دریای تاسمان معروف است. نزدیک‌ترین همسایگان این کشور از شمال جزایر تونگا، فیجی، نیوکالدونیا هستند.

نیوزیلند بیش از ۸۰ میلیون سال از خشکی‌های دیگر زمین جدا بوده است و این موجب شده تا مجموعه منحصربه‌فردی از جانوران و گیاهان را در خود جای دهد. وجود پرندگانی که قدرت پرواز ندارند و دارای رفتاری کاملاً غیر تهاجمی هستند، یکی از خصیصه‌های حیات وحش نیوزیلند است که به دلیل عدم وجود جانوران درنده و مار در نیوزیلند پدید آمده است. مرغ کیوی یکی از این پرندگان است که نشان ملی این کشور شده است.

از حشرات شگفت‌انگیز این سرزمین می‌توان وتا را نام برد. این حشره بزرگ‌ترین حشره جهان است که تا اندازه موش خانگی رشد می‌کند.

نیوزیلندی‌ها در سال‌های اخیر با تلاش برای کاهش گونه‌های جانوری و گیاهی مهاجر و جایگزینی آن‌ها با گیاهان و حیوانات بومی و احداث ذخیره‌گاه‌های زیستی برای احیای طبیعت کشورشان تلاش کرده‌اند.

سرتاسر جزیره جنوبی نیوزلند را رشته کوه‌های آلپ جنوبی که ارتفاع قلل آن بالاتر از سه هزار متر است در بر گرفته و آب و هوای آن معتدل مایل به سرد و مرطوب و بارانی است و رو به جنوب از دمای آن کاسته می‌شود. جنگل‌های بارانی آن توسط مهاجران اولیه پاک‌سازی شده و به کشتزارهای وسیع و چراگاه های پهناور تبدیل شده است.

بلندترین نقطه زلاندنو، قله کوک به ارتفاع ۳۷۶۴ متر است و عمده‌ترین رودخانه آن رودخانه وایکاتو است که درازای آن ۴۲۰ کیلومتر می‌رسد و رودهای کلوته، تایر، ی کلارنس و وایتاکیاز دیگر رودهای مهم آن محسوب می‌شوند. دریاچه تاوپو با مساحت ۶۰۵ کیلومتر مربع که در جزیره شمالی قرار دارد، همراه با دریاچه یخچال‌ها و یخ‌رودهای طبیعی و کوه‌های پوشیده از برف و جلگه‌ها و دره‌های سبز و خرم از دل‌انگیزترین مناظر طبیعی این سرزمین به شمار می‌آید.

فرهنگ نیوزیلند آمیزه‌ای از فرهنگ مائوری و نخستین مهاجران بریتانیایی است که با ورود بیشتر مهاجران از نقاط دیگر دنیا متنوع‌تر شده است. انگلیسی و مائوری دو زبان رسمی این کشور هستند و انگلیسی زبان رایج کشور محسوب می‌شود.

نیوزیلند در زمره کشورهای توسعه‌یافته و متمول قرار داشته و در سال ۲۰۱۳ هفتمین کشور دنیا از نظر شاخص توسعه انسانی بوده است. اما اقتصاد آن بسیار متکی به صادرات محصولات کشاورزی و دامپروری است.

در همین روز:

• كشف سردترين نقطه جهان در سيبری (۱۹۳۶ میلادی)
• فاجعه هوایی مونیخ (۱۹۵۸ میلادی)