موزه روابط شکست خورده، تکه هایی از عشق های نابود شده
بسیاری از افراد خاطرات عشقهای قدیمی خود را در دفترچه خاطرات یا نوشتههای عاشقانه نگهداری میکنند اما در کرواسی یک زوج راه دیگری برای زنده نگهداشتن رابطه پایانیافته خود پیدا کردهاند. موزه «روابط شکستخورده» (Museum of Broken Relationships) بهوسیله یک زوج اهل کرواسی پس از پایان روابط ۴ ساله بین آنها ایجاد شد و در گذر زمان به وسیله اشیا شخصی باقیمانده از عشقهای قبلی زوجهایی دیگر، بزرگتر شد و بهشکل امروزی درآمد.
از اشیایی که در این موزه به نمایش درآمده است میتوان به خرسهای عروسکی روز عشاق (ولنتاین)، عکسهای خاطرهانگیز، یک لباس عروس و حتی یک تبر اشاره کرد. (مردی برای از بین بردن اثاث خانهای که با همسرش داشت از این تبر استفاده کرد تا خاطرات او را با از بین بردن این وسایل، بهطور کامل فراموش کند) خیلیها از این موزه بهعنوان یک سالن برای عینیت بخشیدن به مفهوم «اعتراف تعاملی» یاد میکنند، یعنی افرادی که رابطههای خود را پایان دادند و با سختیهای بعد از آن کنار آمدهاند، اشیا خود را به این موزه هدیه کردهاند تا به دیگران ثابت کنند، زندگی فارغ از هر اتفاقی در جریان خواهد بود.
هر بازدیدکنندهای میتوانند اشیا خود را باقی بگذارد یا پیام خود را ضبط کند تا بخشی از تاریخ روابط شکستخورده شود.
همه ما راههای مختلفی برای کنار آمدن با یک رابطه شکستخورده داریم. هنگامی که عشق به نفرت تبدیل میشود، یا باید بسیار قوی بود و همه چیز را به ورطه فراموشی برد یا باید به هر طریقی با آن کنار آمد تا فرد خودش را پیدا کند و به چرخه زندگی برگردد. عدهای عکسهای رابطهشان را از بین میبرند. (یا هر چیزی که بشود نابود کرد). بهعنوان مثال این تبر نشان از خشونت بعد از جدایی است و بعد از اینکه همه وسایل خانه با این تبر خرد شد، به این موزه منتقل شد.
بسیار کم پیش میآيد افراد همه چیز را بهصورت دستنخورده و به همان شکل قبل نگه دارند. این موزه برای چنین افرادی بسیار مناسب است.
هنگامی که اولینکا ویستینا (کارگردان سینما) و درازن گروبیزیک (مجسمه ساز) ـ زوج خوشفکری که این مجموعه را تشکیل دادند- از هم جدا شدند تصمیم گرفتند تکههای عشق تکهتکه شدهشان را در موزهای به نمایش بگذراند تا گاهی با سر زدن به آن لحظاتی که با هم داشتند را در ذهن حفظ کنند. این عمل همانقدر که بسیار غیر قابل باور است همانقدر هم تامل برانگیز و جالب است.
تکههای آینه خرد شده بعد از پایان رابطه
نوارهای ویدیویی یک زوج و خاطرات ثبت شده آنها در این نوارها
عروسکهای تدیبر (Teddy bear) خاطرات روز ولنتاین
در نگاه اول، ممکن است این مفهوم به نظر ضد سلامت روانی به نظر بیاید. اما این ایده رشد کرد و با استقبال فروانی از سراسر دنیا روبهرو شد. زوجهای شکست خورده آمدند و قطعاتی از عشق پایان یافتهشان را در معرض نمایش قرار دادند. شاید آنها این راه را برای تسلی بخشیدن به خود و دیگر شکستخوردگان مییافتند. آنها هرگز فکر نمیکردند روزی قلب شکستهشان را در قالبهای مختلف بر سکوهای موزه ببینند. اما این کار را کردند و به گفته بسیاری از این زوجها بعد از این کار آرامش قلبی پیدا کردند. حالا خانه دائمی این مجموعه در زاگرب است و سالانه افراد بسیاری میآیند تا با یکی از غیرمتعارفترین موزه جهان آشنا شوند.
لباس عروس زنی بعد از جدایی در یک شیشه مربا
پیش از اینکه این اشیا در این محل دائمی به نمایش گذاشته شوند، بهعنوان نمایشگاهی در قالب یک تور در کشورهای مختلف جهان برده و مردم با آن آشنا میشدند. کشورهایی مثل آرژانتین، آلمان، بوسنی هرزگوین، فیلیپین، سنگاپور، آفریقای جنوبی، ترکیه، انگلستان و آمریکا میزبان این نمایشگاه سیار بودند. در سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ بیش از ۲۰۰ هزار نفر از این نمایشگاه دیدن و از آن استقبال کردند. بیش از ۳۰ تکه از اشیا این موزه توسط مردم برلین در نمایشگاهی که در سال ۲۰۰۷ ایجاد شده بود، جمعآوری شد. همین طور در سایر کشورها اشیا دیگر جمعآوری و تکمیل میشد. در سال ۲۰۱۰ همه این مجموعه که در این سالها تکمیل شد، در شهر زاگرب برای اولین بار بهصورت دائمی گشایش یافت.
در این میان پس از تلاشهای ناموفق وزرات کشور و فرهنگ کرواسی در پیدا کردن یک محل دائمی برای مجموعه ویستینا و گروبیزیک، آنها تصمیم گرفتند تا یک سرمایهگذاری خصوصی انجام دهند و یک فضای ۳۰۰ مترمربعی را در قسمت بالاشهر زاگرب اجاره و نمایشگاه خود را افتتاح کنند. موزه سرانجام در ۱۵ اکتبر سال ۲۰۱۰ افتتحاح شد.
در این موزه با چیزهایی عجیبی روبهرو می شوید که حتما بهنحوی یا تجربه کردهاید یا از کسی شنیدهاید. اما اینکه این رفتارها را بتوان به تصویر کشید بسیار دیدنی است. مثلا زنی لباس عروسی خود را در شیشیه مربا خوری مچاله کرده و چیزی جز یک لباس چروک غمگین باقی نمانده است. یا زنی دیگر اشکهای خود را بعد از جدایی درون یک شیشه جمعآوری کرده است. یا مردی رنجور و شکستخورده که با تبر همه وسایل خانه را خرد کرده است. همه اینها در این موزه به نمایش گذاشته میشود. گاهی هم عروسکهای تدی بر در سکوها دیده میشوند. عروسکهایی که در روز ولنتاین به هدیه گرفته شدهاند. پای مصنوعی و اسلحه تیزر هم از اشیای جالب این موزه است. آنچه در این وقایع دیده میشود این است که بسیاری از این احساسات و عواطف برآمده از خشم زوجها ملموس و قابل درک است.
اینکه بتوان در موزهای افسرگی یا ابزار افسردگی را به نمایش درآورد بسیار امر مشکلی است. چراکه باید برای افراد یک همذاتپنداری اتفاق بیفتد. بازدیدکنندگان میآیند تا قضاوت کنند؛ قضاوت کنند آنچه در زندگی شکستخوردگان رخ داده، ممکن است برای هر فرد دیگری رخ دهد.
در هفته اولی که این موزه گشایش یافت بیشتر از ۱۰۰۰ نفر از این موزه دیدنی بازدید کردند و بهدلیل استقبال فراوان مردم، دومین موزه روابط شکستخورده در آوریل سال ۲۰۱۶ در لسآنجلس آمریکا افتتاح شد که آن موزه هم با استقبال خوبی مواجه شد.
این پروژه به دو قسمت تقسیم میشود:
اشیا الحاق شده یا اسناد زوجها مثل عکسها، فیلمها یا نامهها. همه اشیا با توضیح مختصری که کنارشان هستند شناسایی میشوند و مثلا تاریخ، مکان و دلیل اهدا از طرف اهداکنندگان.
موزه مجازی برای بازدیدکنندگان. عدهای میخواهند اشیا بهصورت مجازی بازدید شوند. آنها ابتدا باید در سایت تصاویری از آن شی را بارگذاری کنند تا بازدیدکنندگان با اجازه اهداکنندگان بتوانند از این اشیا دیدن کنند.
همه بازدیدگنندگان موظف هستند که تعهد دهند اشیا و پیامهای خصوصی موزه بههیچوجه ضبط نمیشود. به این ترتیب در یک فضای صمیمی و قابلاعتماد میتوان از اشیا و خاطرات روابط شکست خورده دیدن کرد.
این موزه نگاه جالبی به روابط شکستخورده دارد، اما امید است کسی که یک رابطه خوب و عاشقانه را آغاز کرده، سر از این موزه در نیاورد.