غار Tham Khoun Xe یا رودخانه‌ی ژی بانگ فای (Xe Bang Fai )؛ غار بسیار بزرگ رودخانه‌ای است که در گوشه‌ی دورافتاده‌ای از استان خاموان در مرکز لائوس قرار دارد. این مکان با گذرگاه‌های عظیمی به ارتفاع ۱۲۰ و پهنای ۲۰۰ متر، یکی از بزرگترین غارهای رودخانه‌ای جهان است.
(Mekong River) می‌ریزد. فلات نخعی متشکل از ماسه و سنگ و لایه‌ی کربناتی عظیمی است که در رودخانه در خود حل کرده و سبب به وجود آمدن کانال زیرزمینی این غار به طول ۷ کیلومتر شده است.
غار تام خون سی برای مردم لائوس بسیار شناخته شده است، چراکه به‌مدت چند قرن از جریان رودخانه‌ی خارج شده از آن، ماهی صید کرده‌اند. اولین اکتشاف اروپایی‌ها در سال ۱۹۰۴ انجام شد، پس از آن دوباره در سال ۱۹۰۵ کاشف فرانسوی، پائول مکی و تیم تحت سرپرستی او با استفاده از قایقی ساخته شده از بامبو در این غار به جستجو و اکتشاف پرداختند. به‌دلایل نامعلومی این ناحیه روی خارجی‌ها بسته شد و تا ۹ سال بعد تلاش بیشتری برای اکتشاف صورت نگرفت. سرانجام این غار در سال ۲۰۰۵- ۲۰۰۶ با اکراه به روی قایق‌ران‌های غربی باز شد. از آن زمان، تیم‌های فرانسوی و آمریکایی در این ناحیه مشغول عملیات هستند.
ورودی غار یک قوس بلند ۶۰ متری روی تکیه گاه یک تالار سنگ آهکی پر ابهت با بیش از ۱۵۰ متر ارتفاع است. گذرگاه رودخانه به‌طور متوسط ۷۶ متر عرض و ۵۳ متر ارتفاع دارد، اما در برخی مکان‌ها اغلب عرض آن به بیش از ۱۰۰ متر می‌رسد. بزرگترین عرض گذرگاهی که کشف شده است، ۲۰۰ متر پهنا دارد. عمق معبر غار بین ۴ تا ۱۲ متر است. تعداد زیادی از ناودیس‌های غار Tham Khoun Xe بیش از ۲۰ متر ارتفاع دارد، همچنین برخی از مروارید غارهای (مروارید غار از دانه‌های شن یا ماسه که در پوشش آهکی قرار گرفته است تشکیل می‌شود و ممکن است به‌اندازه یک توپ گلف درآید. زمانی که آب از بلندی زیاد به کف غار می‌چکد باعث می‌شود که دانه‌های بلور بارها و بارها بچرخد تا جایی که شکل این دانه‌ها به‌صورت گوی‌ها صافی از کربنات کلسیم درمی‌آید: ویکیپدیا) این مکان با قطر ۳۲ سانتی‌متر هم دیده شده‌اند.
منبع: amusingplanet