نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۴/۰۸/۲۳ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۰۶/۱۴ به‌روزرسانی شده است.
عکاسی دیجیتال، هنر عکاسی را کاملا متحول کرده‌است. امروزه هر کسی با استفاده از یک دوربین دیجیتال می‌تواند یک عکاس باشد و بسیاری از این عکاسان دوست دارند که تبدیل به یک عکاس حرفه‌ای و یک هنرمند واقعی بشوند. در اینترنت ممکن است افراد زیادی را ببینید که خود را عکاس هنری بنامند؛ اما زمان آن رسیده که مفهوم عکاسی هنری را بشناسیم و تفاوت عکاسان هنری با عکاسان معمولی را دریابیم. با کجارو همراه باشید.
عکس از وب‌سایت Digital Photography School
تصویر فوق یکی از عکس‌هایی است که می‌توان آن را به‌عنوان عکس هنری در نظر گرفت؛ خانه‌ای ساخته شده در دهه ۳۰ که چند سالی است رها شده و متروکه مانده‌است. تصاویر متعددی نیز وجود دارند که گرچه زیبا هستند؛ اما نمی‌توان آن‌ها را عکس‌های هنری به حساب آورد. نمونه‌ای از این تصاویر را در جایگاه مقایسه، مشاهده می‌کنید:
عکس از وب‌سایت Digital Photography School
هر دوی این تصاویر زیبا هستند؛ اما فقط عکس اول را می‌توان در دسته عکس‌های هنری قرار داد. شاید فکر کنید که با اضافه کردن افکت و تغییر رنگ روی یک عکس معمولی، می‌توانید یک عکس هنری ایجاد کنید؛ اما این طرز فکر صحیح نیست. به نظر می‌رسد تعریف مشخصی از عکاسی هنری یا هنرهای زیبا (Fine Art Photography)، وجود ندارد؛ اما با استفاده از المان‌هایی می‌توان آن را شرح داد. در دوره‌های آموزش عکاسی، معمولا هنرجویان کارهایشان را برای بررسی و نقد در معرض دید دیگران قرار می‌دهند. در طی این جلسات نقد و بررسی، هنرجویان درباره تکنیک‌های به کار رفته، صحبت می‌کنند و به بحث و تبادل نظر درباره ایده‌ای که در پس هر عکسی وجود دارد و پیام آن می‌پردازند. همچنین استادان با استفاده از آموزش‌های فردی به هنرجویان کمک می‌کنند تا ایده‌های خود را بررسی کنند و روش‌هایی برای اجرای آن‌ها به هنرجویان می‌آموزند. دیدن کارهای هنرمندان دیگر نیز به آن‌ها کمک می‌کند تا ببینند افراد مختلف از چه روش‌هایی برای منتقل کردن ایده‌هایشان استفاده می‌کنند. این‌ها تجربیاتی گران‌بها هستند که ما را در رسیدن به هدف و پیدا کردن جهت صحیح یاری می‌کنند.
عکس از وب‌سایت CSS Gradient
در زومیت بخوانید:
داشتن دید هنرمندانه
هنرمند پیش از شروع کار، باید یک دید کلی و هنرمندانه درباره نتیجه کار داشته باشد.
داشتن یک ایده
تمامی مفهوم هنرهای زیبا در انتقال یک ایده، یک پیام یا یک احساس، خلاصه می‌شود. هنرمند باید پیامی برای منتقل کردن در آثارش داشته باشد. این ایده یا پیام می‌تواند چیز ساده‌ای مانند یک کلمه باشد مثل ترک کردن یا یک عبارت کامل مانند کاوش درباره تاثیر ماه بر جذر و مد. این کلمه یا عبارت، یک نقطه شروع برای کار است؛ مثل یک فرضیه.
تکنیک
عکس از وب‌سایت فتوبست
کاری که برای نمایش نگرش و ایده خود انجام می‌دهید باید از ثبات برخوردار باشد. تمامی کارها زمانی که در کنار هم قرار می‌گیرند باید شباهت‌هایی داشته باشند. اغلب هنرمندان، برای هر ایده، از یک مدیوم یکسان استفاده می‌کنند.
مرحله خلق آثار
تمامی کارهای شما باید دارای قالبی باشند که ایده، سوژه و تکنیک‌های شما را به نمایش بگذارد. چنانچه تصمیم داشته باشید تا آثارتان را در یک گالری به نمایش بگذارید، تمامی آن‌ها باید ساختار یکنواختی داشته باشند.
بیانیه هنرمند (Artist Statement)
عکس از وب‌سایت Archzine
در نهایت شما به یک بیانیه هنرمند نیاز خواهید داشت؛ یک توضیح کوتاه درباره ی اینکه آثار شما چه موضوعی دارند، چرا به خلق آن‌ها پرداخته‌اید و از چه روش‌هایی برای نمایش ایده‌هایتان استفاده کرده‌اید. ممکن است زمانی که به یک گالری هنری می‌روید از دیدن آثار تعجب کنید و متوجه نشوید که درباره چه موضوعی هستند. در این مواقع، بهترین کار این است که به بیانیه هنرمند نگاهی بیندازید. این به شما کمک می‌کند که از اهداف هنرمند، ایده‌ها، تکنیک‌ها و دلایل وی برای ارائه این آثار، باخبر شوید.
می‌خواهید یک عکاس هنری باشید؟
برای عکاس هنری بودن، نیازی به داشتن مدرک تحصیلی هنرهای زیبا ندارید؛ اما باید درباره کاری که می‌خواهید انجام دهید و پیامی که می‌خواهید منتقل کنید، به دقت فکر کنید.
ایده‌های خود را جمع‌آوری و بررسی کنید
استفاده از تکنیک طوفان فکری (Brainstorming)، یکی از بهترین روش‌ها برای دستیابی به یک جمع‌بندی در مورد ایده‌ها است. پس ایده‌های خود را روی کاغذ بیاورید و درباره این سوال‌ها فکر کنید: احساس می‌کنید که به کدام موضوع، بیشتر علاقه‌مند هستید؟ دوست دارید چه پیامی را به مخاطبتان منتقل کنید؟ دوست دارید از چه سوژه‌ای عکاسی کنید؟ به چه تکنیکی بیشتر علاقه دارید؟ فقط ایده‌های خود را بنویسید. نیازی نیست که چندان به آن‌ها توجه کنید فقط آن‌ها را روی کاغذ بیاورید. این مرحله شاید در ابتدا کاری غیر‌ضروری به نظر برسد؛ اما به مرور که این کار را انجام دهید، ایده‌ها بیش از پیش به ذهنتان متبادر می‌شوند. به‌محض اینکه این کار را به پایان برسانید، به یک نتیجه کلی درباره حاصل کارتان خواهید رسید.
موضوع مورد نظر خود را انتخاب کنید
عکس از وب‌سایت Moab Paper
موضوع، هر چیزی می‌تواند باشد. لزومی ندارد که موضوعات سخت و سنگین سیاسی و اجتماعی انتخاب کنید. به‌عنوان مثال، موضوع عکاسی شما می‌تواند، مصرف‌گرایی، باشد. کار کردن روی پیام انتخاب شده و انگیزه‌ای که در پس آن نهفته است، اندکی سخت‌تر از مرحله قبل خواهد بود. برای مثال در مورد موضوع مصرف‌گرایی، شما می‌توانید روی تاثیرات آن بر محیط یا آینده محصولات خریداری شده، تمرکز کنید.
سوژه‌ای برای عکس‌های خود پیدا کنید
سوژه مد نظر شما چیست؟ آیا می‌خواهید از توده‌های زباله و وسایل کهنه عکاسی کنید؟ شاید دوست داشته باشید روی برندهای گوناگون و محصولات متفاوتی که ارائه می‌کنند کار کنید. انتخاب سوژه مناسب بسیار اهمیت دارد و باید با موضوع و پیام مد نظر شما ارتباط داشته باشد.
روی تکنیک‌های مختلف کار کنید
اینکه از چه تکنیکی استفاده کنید چندان مهم نیست؛ اما باید توجه داشته باشید که در همه عکس‌ها از یک تکنیک مشابه استفاده کنید. می‌توانید تکنیک‌های مختلف را امتحان کنید و زمانی که در مورد استفاده از یکی از آن‌ها به اطمینان کامل رسیدید، در نهایت همه عکس‌ها را با استفاده از همان روش، ثبت کنید. چراکه نتیجه کار شما باید مجموعه‌ای از آثار منسجم و مرتبط باشد.
آثار خود را خلق کنید
عکس از وب‌سایت زومیت
تا جایی که می‌توانید عکاسی کنید. اگر برای برگزاری یک نمایشگاه برنامه‌ریزی می‌کنید باید بدانید که به چند عکس نیاز دارید. زمانی که کارتان به پایان رسید، متوجه خواهید شد که باید تعدادی از کارهایتان را کنار بگذارید و از آن‌ها صرف‌نظر کنید. انتخاب کردن بهترین آثار برای نمایشگاه کار سختی است. اینکه شما عکسی را گرفته‌اید به این معنا نیست که آن اثر موردنظر، حتما باید در میان بقیه آثارتان به نمایش در بیاید.
بیانیه خود را بنویسید
عکس از وب‌سایت زومیت
در نهایت باید برای خود یک بیانیه هنرمند بنویسید. برای نوشتن بیانیه باید از زبان مناسب و هنری استفاده کنید، بیانیه‌ای که بتواند توجه دیگران را جلب کند. زیرا زمانی که برای برگزاری یک نمایشگاه به یک گالری مراجعه می‌کنید، بیش از هر چیز، حتی بیشتر از آثارتان، به بیانیه شما توجه می‌کنند.
متن زیر نمونه‌ای از یک بیانیه خوب با موضوع اماکن متروکه است:
ذات بشری این‌گونه است که محیط اطراف خود را به اشکال و فرم‌های خوشایند، مجسم و طراحی می‌کند. ما در این ساختمان‌ها زندگی کرده‌ایم، کار کرده‌ایم، سرگرم شده‌ایم و روزگار گذرانده‌ایم. ایام عمرمان را در این مکان‌ها گذرانده و مراحل زندگی را طی کرده‌ایم و از هر مرحله‌ای چیز جدیدی یاد گرفته و تجربه‌ای اندوخته‌ایم. ساختمان‌ها زمانی که حفظ و نگهداری نشوند، به سرعت رو به نابودی می‌روند. ما نیز بدون توجه و مراقبت دیگران، به‌سادگی رو به تباهی و زوال خواهیم رفت. من در این مجموعه آثار، که ساختمان‌های متروکه را به نمایش می‌گذارد، استعاره‌ای از شرایط مشابه انسان‌ها را در این ساختمان‌های خالی از سکنه به نمایش گذاشته‌ام.
این نمونه از یک بیانیه کوتاه، به شما ایده‌ای درباره یک بیانیه هنری خواهد داد. اگر در اینترنت جست‌و‌جو کنید می‌توانید افراد و موسساتی را بیابید که به شما در نوشتن یک بیانیه کمک خواهند کرد. همچنین می‌توانید نمونه‌های مختلف از هنرمندان را بخوانید و با نحوه کار آن‌ها و شیوه‌های نوشتن یک بیانیه خوب، آشنا شوید.
نکته پایانی
عکس از وب‌سایت لی‌لی‌آرت
آثار شما باید درباره شما و آنچه که به آن علاقه‌مند هستید، باشند. پس نگران طرز فکر دیگران درباره کارهایتان نباشید. اگر بدانید که چه پیامی را می‌خواهید منتقل کنید، سوژه مد نظر شما چیست و آثارتان را چطور خلق می‌کنید، در نهایت بیانیه کاملی خواهید داشت و مسیرتان را پیدا خواهید کرد. پس اگر عکس‌های زیبا و جالب‌توجهی می‌گیرید، این لزوما بدان معنا نیست که عکاس هنری هستید؛ اما اگر در آثارتان معنا و مفهومی را به مخاطب القا می‌کنید و پیامی را می‌رسانید، می‌توان گفت که در راه عکاسی هنری قدم بر می‌دارید.