کوه ها چگونه به وجود می‌آیند؟
کوهها بخش‌هایی از پوسته زمین هستند که نسبت به مناطق اطراف خود مرتفع‌ترند. کوهها از برخورد و لغزش لایه‌های زمین به وجود می‌آیند.
نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۴/۰۹/۰۷ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۰۹/۰۷ به‌روزرسانی شده است.
اکثر کوهها هنگام لغزش آرام صفحات تکنونیکی ایجاد می‌شوند. برخی از آن‌ها نیز نتیجه فرسایش و برخی نتیجه‌ی آتشفشان‌ها هستند. کوهها نوعی از اشکال مختلف زمین‌اند و ارتفاع بیشتری نسبت به مناطق اطراف دارند. ارتفاع آن‌ها از ۶۰۰ متر بیشتر و بلندتر از تپه‌ها هستند. بلندترین کوه جهان در آسیا واقع شده‌اند و بلندترین رشته‌کوه‌ها در اقیانوس اطلس قرار دارند. جالب است بدانید که برخی از مرتفع‌ترین کوهها در عمق اقیانوس‌ها قرار گرفته‌اند. در این مقاله در مورد چگونگی به‌وجود آمدن کوهها بحث و فرآیند شکل‌گیری آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
عکس از وب‌سایت buzzle
اطلاعات عمومی درباره کوهها
کوهها، نشان‌دهنده شرایط آب‌وهوایی در قله‌های خود هستند؛ به‌عنوان مثال، در یک کوه مرتفع شرایط آب‌وهوایی از دامنه تا قله آن متفاوت است. در مقایسه با پایه کوه، قله آن سردتر است و حتی ممکن است پوشیده از برف باشد. علاوه بر این، در قله کوهها اکسیژن کمتری وجود داشته و اشعه خورشید تأثیر بیشتری دارد. به همین دلیل گونه‌های مختلفی از گیاهان و جانوران در یک کوه زندگی می‌کنند. جنگل‌های دو طرف کوه، جنگل آلپ نامیده می‌شوند.
تخمین زده می‌شود که آب موردنیاز نیمی از جمعیت جهان به این شکل به زمین وابسته است. در واقع رودخانه‌های بزرگ جهان از کوهها تغذیه می‌کنند. بسیاری از کوهها دارای دریاچه‌های یخی هستند که به‌علت آب شدن یخچال‌های طبیعی ساخته شده‌اند. با این حال همه‌ی کوهها دارای پوشش گیاهی نیستند و برخی از آن‌ها خشک و بی‌ثمرند. شما می‌توانید کوه‌های جوان را به خاطر داشتن یک تنگه (دره عمیق) تشخیص دهید.
انواع کوه ها و چگونگی شکل‌گیری آن‌ها
بلندی‌های روی زمین که در اطراف آن زمین‌های پست وجود دارند، کوه می‌نامیم. آن‌ها اساسا از سنگ ساخته شده‌اند. با توجه به فرآیند شکل‌گیری کوه، بیرونی‌ترین لایه زمین یا پوسته زمین از ۶ صفحه تکنونیکی ساخته شده است. هرگاه این صفحه‌ها حرکت کنند و با هم برخورد کنند، مناطق وسیع زمین ارتقا پیدا می‌کنند و در نتیجه به کوه‌های مرتفع تبدیل می‌شوند. بسته به فرآیندهای زمین‌شناسی کوهها دارای پنج نوع متفاوت هستند.
کوه‌های خمیده
عکس از وب‌سایت buzzle
کوه‌های خمیده یا FOLD، رایج‌ترین کوهها هستند. آن‌ها در اثر برخورد دو صفحه که باعث تا شدن پوسته‌ی زمین می‌شوند، به وجود می‌آیند. این تا شدن، دامنه کوهها را در هر دو طرف به وجود می‌آورند که به آن تاقدیس می‌گویند؛ جایی که هر دو طرف به‌سمت یک نقطه صعود می‌کنند. هیمالیا در آسیا، کوه‌های راکی در شمال آمریکا و کوه‌های آلپ در اروپا از این دسته کوهها هستند.
کوه‌های گسلدار
عکس از وب‌سایت buzzle
کوه‌های گسلدار زمانی ایجاد می‌شوند که سنگ‌های پوسته زمین در امتداد گسل‌ها پیش بروند. کوه‌های گسلدار دو نوع هستند؛ کوه‌های شیب‌دار و کوه‌های مرتفع. در نوع اول دو طرف کوه دارای شیب است، در حالی که در نوع دوم کوه کج است و یک سمت شیب ملایم و سمت دیگر شیب تندی دارد. رشته‌کوه‌های نوادا و کوه‌های تئون در شمال آمریکا نمونه‌هایی از این نوع کوهها هستند.
کوه‌های گنبد شکل
عکس از وب‌سایت buzzle
کوه‌های گنبدی به‌دلیل بالا آمدن ماگمای داغ از گوشته بالا می‌آیند و لایه‌های رسوبی پوسته‌ی زمین را می‌پوشانند. در این روند ماگما فوران نمی‌کند؛ اما سرد و سفت می‌شود و در آخر هسته کوه را شکل می‌دهد. این کوهها به خاطر شکل ظاهری‌شان به این نام شکل گرفته‌اند. کوه‌های ناواهو در یوتا و کوه آدیروندک در نیویورک از این قبیل هستند.
کوه‌های آتشفشانی
عکس از وب‌سایت buzzle
همان طور که از اسم‌شان پیدا است، کوه‌های آتشفشانی به‌دلیل فوران‌های آتشفشانی به وجود آمده‌اند. در این کوهها، گدازه‌ها به سطح زمین می‌رسند و سرد و سخت می‌شوند و این کوهها را تشکیل می‌دهند. در بسیاری از موارد، مواد آتشفشانی به‌دلیل فشار زیاد تا ارتفاع زیادی بالا می‌رود. کوه فوجی در ژاپن و کوه اتنا در اروپا، از کوه‌های معروف آتشفشانی هستند.
کوه‌های مسطح
عکس از وب‌سایت buzzle
کوه‌های مسطح به‌دلیل فرسایش در طول زمان به وجود می‌آیند. رودخانه‌های جاری نقش عمده‌ای را در شکل‌گیری این کوهها به عهده دارند. معمولا رشته‌کوه‌های برابری را شکل می‌دهند. کوه کت‌اسکیل در نیویورک یک نمونه از کوه‌های مسطح است. علاوه بر این کوه‌های دیگری هم از فعالیت‌های دیگر زمین تشکیل شده‌اند. گرچه رشته‌کوه‌های راکی در شمال آمریکا به کوه‌های fold معروف‌اند؛ اما در همان محدوده کوه‌های گنبدی و گسلدار هم دیده می‌شوند. در طبیعت فرآیندهای یخ‌بندان، فرسایش خاک، هوازدگی شیمیایی و مکانیکی مدام در حال تکرار است که نقش عمده‌ای را در شکل‌گیری کوهها ایفا می‌کنند.
دیدگاه